Chapter 1 Economics and the economy
advertisement
1. Hafta Ekonomi ve Ekonomi Bilimi ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Ekonomi nedir? • EKONOMİ toplumun... – Neyi – Kimin İçin – Nasıl üreteceğine... Nasıl karar verdiğini araştırır 1 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Petrol Fiyatları 2 20 00 19 95 19 90 19 85 19 80 19 75 19 70 40 35 30 25 20 15 10 5 0 19 65 US$ varil başına 1973-74 arasında üç katına, 1979-80 iki kat daha arttı ve dünyadaki herkesi etkiledi. ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Petrol fiyatındaki bir artış • Ne üretilecek – Daha az petrol-yoğun ürünler • Nasıl üretilecek – Daha az petrol-yoğun teknikler • Kimin için üretilecek – Petrol üreticisi ülkeler daha güçlü, ithal edenler daha zayıf 3 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Dünya GSMH ve nüfus dağılımı, 2000 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Nüfus GSMH AGÜ OGÜ ÜGÜ 4 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Kıtlık seçim yapmaya zorlar • Fırsat Maliyeti: • Kritik öneme sahip bir tanım • Bir üründen bir adet fazla edinmek için diğerinden vazgeçilen miktar • Hem üretim hem de tüketimde geçerli 5 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Üretim olanakları eğrisi (1) • Üretim olanakları eğrisi, bir ürünün her üretim seviyesi karşılığında, diğer üründen üretilebilecek maksimum mal miktarını gösterir. 6 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Üretim olanakları eğrisi (2) Gıda Çıktısı (F) F/G = fırsat maliyeti (=1/2) A 14 F= 4 10 G = 8 6 B 14 Üretim olanakları eğrisi Filim çıktısı (G) 7 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Piyasaların işleyişi • Piyasa – hanehalkının alternatif mallar arasında tüketim kararını nasıl verdiğini – Firmaların neyi ve nasıl üreteceğine nasıl karar verdiğini – ve işçilerin ne kadar ve kimin için çalışacağına nasıl karar verdiğini • fiyat mekanizması aracılığı ile düzenleyen tanımdır. 8 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Kaynak dağılımı • Kaynakların dağılmı toplum için son derece önemlidir • Ve farklı toplumlarda farklı şekilde yapılır – Totaliter – Karma – Serbest piyasa 9 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Piyasa ve ülkeler Çin Küba İsveç ABD Macaristan İngiltere Serbest pazar ekon. Kapalı ekonomi 10 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Normatif ve Positif Ekonomi • Pozitif ekonomi objektif açıklamalar ile ilgilenir – ör. Bir mal üzerine eğer vergi koyulursa o malın fiyatı yükselir. • Normatif ekonomi değer yargısı taşır – ör. Sigara tüketimini önlemek için vergi koyarak fiyatını artıralım. 11 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Mikro and Makro (1) • Mikroekonomi – Bireysel ekonomik kararlar – Ör: Futbolcuların ücreti ve petrol fiyatları 12 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Mikro and Makro (2) • Makroekonomi – Ekonominin bütünündeki ilişkileri inceler – Ör: GSYİH, toplam fiyat seviyesi ve işsizlik 13 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Ekonomik analizin araçları ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Model ve veri • Model – basitleştirici varsayımlara dayalı iskelet – ekonomik düşüncemizi organize etmemize yarar • Veri – iktisatçıların gerçek dünyayla bağlantısı – zaman serileri (time series) – yatay kesit (cross section) 15 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Reel ve nominal • Birçok iktisadi değişken parasal olarak ölçülmüştür • Nominal değerler – cari fiyatlardan ölçülmüştür • Reel değerler – bir temel yıla göre değişen fiyatlar ayarlanarak bulunur – cari fiyatdan hesaplanır 16 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Economik modeller: bir örnek • Planlarımızı daha iyi organize edebilmek için gerçeğin basitleştirilmiş haline ihtiyacımız var • Metro yolculuğuna olan talep = f(fiyatlar, gelir, tercihler) 17 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 İlişkiler Şekiller iktisatçılara iktisadi değişkenler arasındaki İlişkileri anlamaya yardımcı olur. metro ücreti ve gelirler 1989-2000 Reel ücret (1998/9 pence) 15 14 13 12 11 10 650 750 850 950 Reel gelir (£m 1998/9 fiyatları) 18 1050 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Ekonomik Deliller • ekonomik teori ile ampirik gerçeklik arasındaki ilişkiyi şekil vs gösterir • Ekonometri istatistiki tekniklerle gözlem gerçek arasındaki bağı test eder • Deliller bir teoriyi reddetmemize neden olabilir • Ya da desteklememize 19 ©The McGraw-Hill Companies, 2002
