……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 04-08.10.2010 27-30.09/0110.2010 20-24.09.2010 HAFTA SAAT ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE I: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER KAZANIMLAR 2 AÇIKLAMALAR 1.Sindirim sistemi ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organları; model, levha ve/veya şema üzerinde gösterir (FTTÇ-4). 1.2. Besinlerin vücuda yararlı hâle gelmesi için değişime uğraması gerektiğini tahmin eder. 1.3. Besinlerin kana geçebilmesi için fiziksel (mekanik) ve kimyasal sindirime uğraması gerektiğini belirtir. On bilgilerin yoklanması ve hatırlanması amacıyla oğrencilerden besinler ile enerji arasında iliski kurmaları istenir. Besin - enerji iliskisi sınıfta tartısılır. Sonra oğrenciler “sindirim, karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, su, mineral ve dis” kelimelerini cumle icinde kullanırlar. Bu cumleler sınıfta okunur. Oğrenciler sırasıyla sindirimde gorevli yapı ve organları model, levha ve/veya sema uzerinde gosterir. Oğretmen bu on bilgileri, varsa kavram yanılgılarını ders islenisinde dikkate alır. Midedeki Asitlerin Besinlere Etkisi (1.2; 1.3),(BSB-1, 2, 31). [!] Kimyasal madde muhafazası ve kullanımına dikkat edilmelidir. 1.4. Enzimin kimyasal sindirimdeki işlevini açıklar. 1.5. Karaciğer ve pankreasın sindirimdeki görevlerini ifade eder. 1.6. Sindirime uğrayan besinlerin bağırsaklardan kana geçişini açıklar. 1.7. Sindirim sistemi sağlığını olumlu-olumsuz etkileyecek etkenleri özetler ve tartışır (BSB-25, 27, 32). Yediğim Besinlere -eler Oluyor? (1.2-1.5). Sindirim Sistemi Simulasyonu (1.2-1.6), (BSB-1, 2, 3, 17, 28, 30, 31). 1.4 Sindirimde görevli sindirim enzimlerinin isimleri verilmez. 2.Boşaltım sistemi ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve organları; model, levha ve/veya şema üzerinde gösterir (FTTÇ-4). 2.2. Boşaltım sisteminde böbreklerin görevini ve önemini açıklar. Oğrenciler on bilgilerin yoklanması ve hatırlanması amacıyla bosaltımda gorevli yapı ve organları uygun malzemeleri kullanarak kartona cizilmis bos insan modeli uzerine yerlestirir ve boylece bosaltım sistemi seması/ levhası olusturur (2.1), (BSB-17, 28). 2.3. Boşaltım sistemi sağlığının korunması için alınabilecek önlemlerin farkına varır. 2.4. Bazı böbrek rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan teknolojik gelişmelere örnekler verir (FTTÇ-5, 17, 29, 30, 32). Misafirimiz Var(2.3). Oğrenciler “Bobreklerim benim icin onemlidir. Cunku, …” ile baslayan bir paragraf yazarlar. Yazılan paragraflar okunduktan sonra bobrek sağlığının korunması icin gerekenler listelenir (2.2; 2.3). 4 4 ETKİNLİKLER 1.2, 1.3 Kimyasal ve fiziksel (mekanik) sindirim tanımları verilir, kimyasal sindirim denklemlerine girilmez. ??? 1.3 Öğrenciler sindirimin sadece midede gerçekleştiğini düşünebilirler. 1.6 Villusun sindirimdeki önemi vurgulanır, yapısı anlatılmadan şekil olarak verilir. [!] 1.7 Sindirim sistemi sağlığını olumlu etkileyen etkenlerden lifli besinler, dengeli beslenme; olumsuz olarak etkileyen etkenlerden stres, dengesiz ve yetersiz beslenme vb. örnek olarak verilebilir. 2.2 Nefronun boşaltımdaki önemi vurgulanır, yapısı anlatılmadan şekil olarak verilir. [!] 2.2 Boşaltımda deri, akciğer ve karaciğerin görevleri de vurgulanır. [!] 2.4 Böbrek yetmezliği, böbrek taşı, böbrek nakli, diyaliz, yüksek frekanslı ses dalgaları ve lazer gibi teşhis/tedavi yöntemleri vurgulanır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME _ Bosluk Doldurma _ Tanılayıcı Dallanmıs Ağac DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 1.1 5.sınıf “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesindeki Besinlerin Sindirimi ve Besin İçerikleri ve Görevleri konularıyla ilişkilendirilir. 1.7 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. _ Coktan secmeli soru 2.1 ve 2.2 kazanımları 5.sınıf “ Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesi Zararlı Maddelerin Boşaltımı konusu ile ilişkilendirilir. 2.4 kazanımı, Sosyal Bilgiler dersi 6.sınıf “Bilim, Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Elektronik Yüzyıl” ünitesi 3.kazanım ile ilişkilendirilir. 1 18-22.10.2010 11-15.12.2010 04-08.10.2010 HAFTA SAAT ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 2 4 ETKİNLİKLER KAZANIMLAR 3.Denetleyici ve düzenleyici sistem ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1. Denetleyici ve düzenleyici sistemin vücudumuzdaki sistemlerin düzenli ve birbiriyle eş güdümlü çalışmasını sağladığını belirtir. 3.2. Sinir sisteminin bölümlerini; model, levha ve/veya şema üzerinde gösterir (FTTÇ-4). 3.3. Sinir sisteminin bölümlerinin görevlerini açıklar. 3.4. Refleksi gözlemleyecek bir deney tasarlar (BSB-16). 3.5. İç salgı bezlerini; model, levha ve/veya şema üzerinde göstererek görevlerini açıklar (FTTÇ-4). 4.Duyu organları ile ilgili olarak öğrenciler; 4.1. Çevremizdeki uyarıları algılamamızda duyu organlarının rolünü fark eder. 4.2. Duyu organlarının yapılarını şekil ve/veya model üzerinde açıklar (FTTÇ-4). 4.3. Duyu organlarının hangi tür uyarıları aldığını ve bunlara nasıl cevap verildiğini açıklar. Mesajınız Var (3.3), (BSB-31). Refleks (3.4). Kim Daha Hızlı?(3.4), (BSB- 1, 3, 22, 27, 31). Hormonlar(3.5), (BSB-17, 28). Oğretmen oğrencilerin on bilgilerini belirlemek amacıyla duyu organları ile ilgili bildiklerini iceren bir paragraf yazmalarını ister ve yazılanlar okunarak urun secki dosyasında saklanır. Oğretmen konu bitiminde oğrencilerden duyu organları ile ilgili bir paragraf daha yazmalarını ister. Oğrenciler bu iki yazıyı karsılastırarak neler oğrendiklerini tartısırlar (4.1). Duyu Organlarım Olmasa(4.1), (BSB- 1, 3, 6, 27, 31). 4 4.4. Koku alma ve tat alma arasındaki ilişkiyi deneyle gösterir (BSB-1). 4.5. Duyu organlarındaki aksaklıklara ve teknolojinin bu aksaklıkların giderilmesinde kullanımına örnekler verir. (FTTÇ 31,32) Dokunma (4.3), (BSB- 1, 31). Tek Goz Yanılır (4.3), (BSB- 1, 31). Nasıl Tat Alırız? (4.3), (BSB- 1, 31). Bil Bakalım (4.3), (BSB- 1, 2, 6, 27, 31). Burnumuz Olmasaydı(4.4), (BSB- 1, 27, 31). AÇIKLAMALAR [!] 3.1 Denetleyici ve düzenleyici sistemleri olumsuz etkileyen etmenler ( uyuşturucu, alkol ve sigara) ile ilgili örnekler verilir. 3.2 Sinir sisteminin bölümleri; merkezî (beyin, omurilik, beyincik, omurilik soğanı) ve çevresel sinir sistemi olarak verilir, yapılarına girilmez. Beynin bölümlerinden olan beyincik ve omurilik soğanının yapısına girilmeden görevleri verilir. 3.5. İç salgı bezleri olarak hipofiz, pankreas, tiroit, böbrek üstü bezleri ve eşeysel bezler verilir, yapılarına girilmez. Erkek ve dişi salgı bezleri ayrı ayrı şekiller üzerinde verilir. 3.5. Hormonlara örnek olarak günlük hayattan bilinen hormonlar (tiroksin, büyüme hormonu, insülin, glukagon, adrenalin vb.) verilir. 4.3 Duyu organlarında bulunan özel almaçların (duyu reseptörleri) deride sıcaklık, dokunma, acı, basınç; gözde ışık; burunda koku; dilde tat; kulakta ses uyarılarını aldığı vurgulanır. Tüm duyu organlarındaki duyu almaçlarının uyarıları, duyu-sinir yolu ile beyindeki özel merkezlere ilettiği ve yanıt verdiği düşünülerek tek bir duyu organı örneği üzerinden uyarı alımı-cevap verme süreci açıklanır. Diğerlerinin açıklaması öğrenciden beklenir. [!] 4.3 Kulağın vücudumuzun dengesinin sağlanmasına yardımcı olduğu belirtilir. 4.5 Aksaklıklar tanım düzeyinde verilir. Teknolojik örnek olarak lens, gözlük, işitme cihazı, kornea nakli vb. belirtilir. [!] 4.5 Rehberlik Araştırma Merkezi ve Okul Rehberlik Servisi ile iş birliği sağlanarak “Göz Tarama Testi” yapılabilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK Yapılandı rılmıs Grid Bulmaca 2 25-29.10.2010 HAFTA SAAT ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR ETKİNLİKLER 4.6. Duyu organlarının sağlığını korumak amacı ile alınabilecek önlemlere günlük hayatından örnekler verir. 4.7. Kendini, görme veya işitme engelli kişilerin yerine koyarak onları anlamaya çalışır (TD-3). Misafirimiz Var (4.6). 5.Vücudumuzdaki sistemlerle ilgili olarak öğrenciler; 5.1. Vücudumuzdaki tüm sistemlerin birlikte ve eş güdümlü çalıştığına örnekler verir. 5.2. Bağımlılığa sebep olan maddelerin sistemlere etkisini araştırır ve sunar (BSB-25, 27, 32; FTTÇ-28, 29, 32). Hayal Et, Dusun, Bul (5.1). AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bana Neler Oldu? (4.7), (BSB- 1, 27, 31, 32). Sistemlerim Beraber Calısır (5.1). Misafirimiz Var (5.2). [!] 5.2 Rehberlik Araştırma Merkezi, Okul Rehberlik Servisi ve Yeşilay Kulübü ile iletişim kurularak bağımlılığa sebep olan maddeler ve zararları ile ilgili broşürler istenerek dağıtılabilir. Dikkat! (5.2), (BSB-25, 27, 31, 32). _ Genc Gazeteci (5.3) , (BSB- 25, 27, 32). Ben de Olabilirdim (5.4), (BSB- 25, 27, 32). 01.05.11.2010 ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK İnsan Hakları ve Vatandaşlık (4.7–9) Poster Hazırlama(5.3) , (BSB25, 27, 32). 5.3. Organ bağışının önemini vurgular. 5.4. Sağlık sorunlarıyla birlikte toplumda görevlerini devam ettiren bireyleri takdir eder ve anlayışlı olur (TD-3). DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME [!] 5.3 Organ bağışı konusunda Atatürk’ün millî birlik ve beraberlik ile toplumsal dayanışmaya verdiği önem örneklerle vurgulanır. _ Acık Uclu Soru _ Kavram Haritası 5.2 Bağımlılığa sebep olan maddeler 5. sınıf “Vucudumuz Bilmecesini Cozelim” unitesindeki Sigara ve Alkol ile iliskilendirilir. 5.2 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma”, “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. KAZANIM 1.SINAV ( 01-05 KASIM) Rehberlik ve Psikolojik Danışma (5.2–9,10) Sağlık Kültürü Eğitimi (5.2-7; 5.3-23) İnsan Hakları ve Vatandaşlık (5.4–9) 2 3 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 08-12.11.2010 01.05.11.2010 SAAT HAFTA ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2: KUVVET VE HAREKET 2 4 KAZANIMLAR 1. Sarmal yayların özellikleri ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Yayların esneklik özelliği gösterdiğini gözlemler (BSB-1). 1.2. Bir yayı sıkıştıran veya geren cisme, yayın eşit büyüklükte ve zıt yönde bir kuvvet uyguladığını belirtir. 1.3. Bir yayı geren veya sıkıştıran kuvvetin artması durumunda yayın uyguladığı kuvvetin de arttığını fark eder (BSB-1). 1.4. Bir yayın esneklik özelliğini kaybedebileceğini keşfeder (BSB-16,18). 1.5. Yayların özelliklerini kullanarak bir dinamometre tasarlar ve yapar (BSB-16, 22, 23, 24, 27, FTTÇ-9; TD-3). 2. Kuvvet, iş ve enerji ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Kuvvet, iş ve enerji arasındaki ilişkiyi araştırır. 2.2. Fiziksel anlamda işi tanımlar ve birimini belirtir. 2.3. Bir cisme hareket doğrultusuna dik olarak etki eden kuvvetin, fiziksel anlamda iş yapmadığını ifade eder. 2.4. Enerjiyi iş yapabilme yeteneği olarak tanımlar. ETKİNLİKLER Yaylarla Oynayalım (1.1,1.2,1.3). Yaylar Esneklik Ozelliğini Kaybedebilir (1.4). Basit Bir Dinamometre Yapalım (1.5). Hangi Durumda En Fazla İş Yaparız? (2.2;2.3). Kutle, Kinetik Enerjinin Buyukluğunu Değistirir (2.5;2.6). AÇIKLAMALAR [!] Öğrenciler sıkıştırılan veya gerilen yayların eski hâllerine geri dönerken kendileri ve çevredekiler için tehlike oluşturacak tarzda hareket edebilecekleri konusunda uyarılmalıdır. 1.4 Yayların esneklik özelliklerinin farklı olabileceği vurgulanmalı; fakat yay sabiti ve geri çağırıcı kuvvet kavramları kullanılmamalı ve bunlarla ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir. [!] İş birimi joule (jul) olarak verilir. 2.2 İşin fiziksel olarak ne anlama geldiği tanımsal düzeyde verilmeli ve bir cisme etki eden kuvvetin hangi durumda iş yaptığı örneklerle sezdirilmeli, iş ile ilgili hesaplamalara (W=F.x) girilmemelidir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK _ Kavramları Bulup Yerlestirelim _ Hangi Kuvvet Đs Yapar? _ Hangi Durumda Daha Kolay Yukarı Cıkarırız? 2.3 Hangi kuvvetlerin fiziksel anlamda iş yapacağı konusunda, sadece hareket doğrultusuna dik olarak etki eden kuvvetin, fiziksel anlamda iş yapmadığı ve bu özel durumun dışında kalan kuvvetlerin iş yapacağı vurgulanmalı, açı yapan kuvvetlerin bileşenleri ile ilgili hesaplamalar yapılmamalıdır. [!] 2.4 Öğrenciler iş ve enerji kavramları arasındaki farkı ve ilişkiyi fark edebilmelidir. 16-20.11.2010 KURBAN BAYRAMI TATİLİ 4 HAFT A SAAT ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 22-26.11.2010 2.5. Hareketli cisimlerin kinetik enerjiye sahip olduğunu fark eder (BSB-1,3,8). 2.6. Kinetik enerjinin sürat ve kütle ile olan ilişkisini keşfeder (BSB-16,19,20,27,32). 2.7. Cisimlerin konumları nedeniyle çekim potansiyel enerjisine sahip olduğunu belirtir. 2.8. Çekim potansiyel enerjisinin cismin ağırlığına ve yüksekliğine bağlı olduğunu keşfeder (BSB-16, 19, 20, 27, 32). 4 2.9. Bazı cisimlerin esneklik özelliği nedeni ile esneklik potansiyel enerjisine sahip olabileceğini belirtir. 2.10. Sıkıştırılmış veya gerilmiş bir yayın esneklik potansiyel enerjisine sahip olduğunu fark eder (BSB-16, 19, 20, 27, 32). 2.11. Yayın esneklik potansiyel enerjisinin yayın sıkışma (veya ,gerilme) miktarı ve yayın esneklik özelliğine bağlı olduğunu keşfeder (BSB-16, 19, 20, 27, 32). 2.12. Potansiyel ve kinetik enerjilerin birbirine dönüşebileceğini örneklerle açıklar (BSB-25). 2.13. Enerji dönüşümlerinden hareketle, enerjinin korunduğu sonucunu çıkarır. 2.14. Çeşitli enerji türlerini araştırır ve bunlar arasındaki dönüşümlere örnekler verir (FTTÇ-7, 30, 33, 34; TD-3). ETKİNLİKLER Cekim Potansiyel Enerjisi -elere Bağlıdır? (2.7). Esneklik Potansiyel Enerjisi -elere Bağlıdır? (2.9;2.10). Enerjiyi Vardan Yok, Yoktan Var Edemeyiz! (2.11;2.12;2.13). AÇIKLAMALAR 2.5 Sadece hareketli cisimlerin kinetik enerjiye sahip olacağından bahsedilmeli, bununla ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir. 2.7 Burada konumla ilgili olarak öğrenciler bir cismin yerden yüksekliğini dikkate almalıdır. 2.7 Dünya-Ay ve Dünya-Güneş arasındaki çekim potansiyel enerjisine değinilmez. 2.8 “Potansiyel enerji” kavramı öğrencilere sezdirilmeli; bununla ilgili matematiksel bağıntılar verilmemelidir. 2.9 Öğrenciler kütle (m) ve yer çekimi ivmesinin (g) çekim potansiyel enerjisine etkisini, ayrı ayrı değil onlara tanıdık gelen ve kütle ile yer çekimi ivmesinin çarpımlarının yerine geçen ağırlık olarak incelemelidir. Çünkü öğrenciler yer çekimi ivmesi ile ilgili bilgileri almadan bir cismin ağırlığını dinamometre ile belirleme becerisini 6. sınıfta kazanmıştır. [!] 2.9 Bazı cisimlere örnek olarak balon, lastik, cetvel verilebilir. [!] Enerjinin, harcanması, tüketilmesi ve kullanılması günlük dilde sıkça geçer. Böyle durumlarda enerjinin yok olmadığı, genellikle başka bir enerjiye dönüştüğü vurgulanmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 6.sınıf “Kuvvet ve Hareket” ünitesi ile ilişkilendirilir. 2.14 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” becerisi amaç 6 ile ilişkilendirilir. 5 29-30.11/01.03.2010 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR 3. Basit makineler ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1. Bir kuvvetin yönünün nasıl değiştirilebileceği hakkında tahminlerde bulunur ve tahminlerini test eder (BSB-1, 9,16). 3.2. Bir kuvvetin yönünü ve/veya büyüklüğünü değiştirmek için kullanılan araçları basit makineler olarak isimlendirir. 3.3. Basit makine kullanarak uygulanan “giriş” kuvvetinden daha büyük bir “çıkış” kuvveti elde edilebileceğini fark eder (BSB-1, 16, 22, 23, 24, 32). 3.4. Bir işi yaparken basit makine kullanmanın enerji tasarrufu sağlamayacağını, sadece iş yapma kolaylığı sağlayacağını belirtir. 3.5. Belirli bir giriş kuvvetini, en az üç basit makineden oluşan bir bileşik makineye uygulayarak çıkış kuvvetinin büyüklüğünü artıracak bir tasarım yapar (BSB-16, 22, 23, 24, 27; FTTÇ-8,9). 3.6. Farklı basit makine çeşitlerini araştırarak basit makinelerin geçmişte ve günümüzde insanlığa sunduğu yararları değerlendirir (FTTÇ-7, 30, 33, 34; TD-3). 3.7. Tasarladığı bileşik makinenin uzun süre kullanıldığında, en çok hangi kısımlarının ne şekilde aşınacağını tahmin eder (BSB-9; FTTÇ-10). ETKİNLİKLER Basit Makineler Đslerimizi Kolaylastırır (3.1;3.2;3.3;3.4). AÇIKLAMALAR 3.2 Basit makine çeşitleri olarak eğik düzlem, kaldıraç, makara ve dişliler verilir. [!] 3.3 Basit makinelerden bahsederken “giriş kuvvetleri” ve “çıkış kuvvetleri” terimleri bir sistemi ifade etmesi nedeniyle tercih edilir. Ancak uygun yerlerde “uygulanan kuvvet” ve “doğan kuvvet” terimleri de kullanılabilir. [!] Basit makinelerle ilgili matematiksel bağıntılara girilmeden öğrencilerin basit makineleri tanımaları ve bunların sağladığı kolaylıkları fark etmeleri sağlanmalıdır. [!] 3.6 Atatürk’ün bilim ve teknoloji konusundaki sözlerine örnekler(‘ Ben, manevî miras olarak hiçbir âyet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevî mirasım ilim ve akıldır.’gibi) örnekler verilmelidir. [!] 3.6 Öğrencilerin, araştırma yoluyla vida, çıkrık, keski, tekerlek vb. basit makineleri tanımaları sağlanır. [!] Basit makinelerin bize fazladan bir enerji sağlamadığı, yani enerji üretmedikleri, aksine sürtünmeden dolayı enerji kaybına yol açtığı vurgulanmalıdır. [!] Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethederken gemilerin Haliç’e nasıl indirildiği ve Arşimet’in basit makinelerle ilgili çalışmalarından söz edilebilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME _ Basit Makineleri Tanıyor muyuz? _ Basit Makinelere Hayatımızdan Ornekler Verelim DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK KAZANIM 2. SINAVI (01-03 ARALIK) [!] Atatürkçülük ile ilgili konular (3.6–1) 1- Ataturk’un bilim ve teknolojiye verdiği onemi kavrayabilme. 6 06-10.11.2010 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR 4. Sürtünme kuvvetinin enerji kaybına yol açması ile ilgili olarak öğrenciler; 4.1. Sürtünen yüzeylerin ısındığını deneylerle gösterir (BSB-16). 4.2. Sürtünme kuvvetinin, kinetik enerjide bir azalmaya sebep olacağını fark eder (BSB-15, 16, 17, 18, 19, 20). 4.3. Kinetik enerjideki azalmayı enerji dönüşümüyle açıklar. 4.4. Hava ve su direncinin de kinetik enerjide bir azalmaya neden olacağı genellemesini yapar. 4.5. Sürtünme kuvvetinin az veya çok olmasının gerekli olduğu yerleri araştırır ve sunar (BSB-32). Değerlendirme ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR Sürtünme kuvveti ile ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir. 4.3 Sürtünmenin etkisiyle kinetik enerjinin ısı, ses ve ışık enerjilerine dönüşümünden bahsedilir. [!] Atmosfere giren meteorların yeryüzüne düşerken kütlelerinin neden değiştiğinden söz edilebilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME _ Neden Daha Az Yol Aldı? DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 4.5 kazanımı, Turkce dersi “Okuma” dil becerisi amac 6, “Konusma”dil becerisi, “Yazma” dil becerisi amac 1,2,3 ile iliskilendirilir. Ünite toplam 42 ders saati 7 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI SAAT HAFTA ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 3: YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 8 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 13-17.11.2010 1. Elektriklenme ve çeşitleri ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Bazı maddelerin veya cisimlerin birbirlerine temas ettirildiğinde elektriklenebileceğini fark eder. 1.2. Aynı yolla elektriklendikten sonra aynı cins iki maddenin birbirlerini dokunmadan ittiğini, farklı cins iki maddenin ise birbirlerini dokunmadan çektiğini deneyerek keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31). 1.3. Deneysel sonuçlara dayanarak iki cins elektrik yükü olduğu sonucuna varır (BSB-31). 1.4.Elektrik yüklerinin pozitif (+) ve negatif (-) olarak adlandırıldığını belirtir. 1.5. Aynı elektrik yüklerinin birbirini ittiğini, farklı elektrik yüklerinin ise birbirini çektiğini ifade eder. 1.6. Negatif ve pozitif yüklerin birbirine eşit olduğu cisimleri, nötr cisim olarak adlandırır. Cisimleri Elektrikleyelim (1,1; 1.2; 1.3). Dokundur ve Gor (1.7). Bir Elektroskop Yapalım (1.9). Haydi Yukler Toprağa! (1.10, 1.11). Yıldırımdan Korunalım (1.12). ??? Sürtünme, elektriklenmeyi kolaylaştırıcı (etkileşme yüzeyini artıran) bir etkendir. Burada önemli olan temas yüzeyidir. Bu nedenle öğrenciler “Elektriklenme sürtünme ile oluşur.” kavram yanılgısına düşmemelidir. [!] Elektriklenme ile ilgili etkinlikler nemli ortamlarda sonuç vermediğinden kuru bir ortam tercih edilmelidir. 2 9 13-17.11.2010 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 2 KAZANIMLAR 1.7. Yüklü bir cismin başka bir cisme dokundurulunca onu aynı tür yükle yükleyebileceğini ve bu cisimlerin daha sonra birbirini itebileceğini deneyerek keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31). 1.8. Elektriklenme olaylarında cisimlerin negatif yük alış-verişi yaptığını ve cisimler üzerinde pozitif veya negatif yük fazlalığı (yük dengesizliği) oluştuğunu ifade eder. 1.9. Elektroskobun ne işe yaradığını, tasarladığı bir araç üzerinde gösterir (BSB-18, FTTÇ-5). 1.10.Yüklü cisimlerden toprağa, topraktan yüklü cisimlere negatif yük akışını “topraklama” olarak adlandırır. 1.11.Cisimlerin birbirine dokundurulmadan etki ile elektriklenerek zıt yükle yüklenebileceğini deneyerek keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31). 1.12. Elektriklenmenin teknolojideki ve bazı doğa olaylarındaki uygulamaları hakkında örnekler vererek tartışır (FTTÇ-5). ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR [!]1.8 Negatif yüklerin elektronlar, pozitif yüklerin ise protonlar olduğu 4. Ünite olan “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde verilecektir. [!] Elektriklenme konusundaki (+), (-) sembolleri matematikteki toplama ve çıkarma işlemleri ile karıştırılmamalıdır. [!] 1.10 Toprağın yani yerkürenin aslında çok büyük bir nötr cisim olduğu hatırlatılmalıdır. [!] 1.11 Cisimleri etki ile yüklemek için topraklama yapılması gerektiği vurgulanmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME _ Tahmin Et-GozlemleAcıkla DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK Afetten Korunma ve Güvenli Yaşam (1.12-9) 10 20-24.11.2010 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR 2. Elektrik devrelerindeki akım, gerilim ve direnç ilişkisi ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Elektrik akımının bir çeşit enerji aktarımı olduğunun farkına varır. 2.2. Elektrik enerjisi kaynaklarının, devreye elektrik akımı sağladığını ifade eder. 2.3. Elektrik devrelerinde akımın oluşması için kapalı bir devre olması gerektiğini fark eder. 2.4. Bir elektrik devresindeki akımın yönünün üretecin pozitif kutbundan, negatif kutbuna doğru kabul edildiğini ifade eder ve devre şeması üzerinde çizerek gösterir. 2.5. Ampermetrenin devreye nasıl bağlanacağını devreyi kurarak gösterir (BSB-17, 18). 2.6. Basit elektrik devrelerindeki elektrik akımını ölçmek için ampermetre kullanır ve akım biriminin amper olarak adlandırıldığını ifade eder. (BSB-17). 2.7. Gerilimi, bir iletkenin iki ucu arasında akım oluşmasına neden olabilecek enerji farkının bir göstergesi olarak ifade eder. 2.8. Voltmetrenin devreye nasıl bağlanacağını devreyi kurarak gösterir (BSB-17, 18). 2.9. Pillerin, akülerin vb. elektrik enerjisi kaynaklarının kutupları arasındaki gerilimi, voltmetre kullanarak ölçer ve gerilim biriminin volt olarak adlandırıldığını ifade eder. (BSB-17). 2.10. Bir devre elemanının uçları arasındaki gerilim ile üzerinden geçen akım arasındaki ilişkiyi deneyerek keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31). 2.11. Bir devre elemanının uçları arasındaki gerilimin, üzerinden geçen akıma oranının devre elemanının direnci olarak adlandırıldığını ifade eder. 2.12. Volt/Amper değerini, direnç birimi Ohm’un eş değeri olarak ifade eder. ETKİNLİKLER Elektrik Akımı -edir? (2.1; 2.2; 2.3). Devredeki Akımı ve Gerilimi Olcelim (2.6; 2.7; 2.8). Direnc-Akım-Gerilim Đliskisi (2.10; 2.11), (BSB-26, 27, 28, 30). AÇIKLAMALAR [!] 2.1. Öğrencilere, bir devrede elektrik enerjisi kaynağı nedeniyle yüklerin kinetik enerjilerini birbirlerine aktarmaları sonucu elektrik akımının oluştuğu, yüklerin kapalı devre boyunca iletkenin bir ucundan diğer ucuna gitmediği vurgulanmalıdır. [!] Öğretmen su tesisatı modelinin sadece bir benzetme olduğunu ve eksiklerinin bulunduğunu vurgulamalıdır. [!] 2.6-2.8 Voltmetrenin iki uç arasındaki gerilimi, ampermetrenin ise iletkenin üzerinden geçen akımı ölçtüğünden farklı bağlandığı vurgulanmalıdır. [!] Öğrencilere, konunun tarihsel gelişimi ile ilgili bir okuma metni verilerek akımın yönünün negatif yüklerin akış yönünün tersi olarak kabul edildiği verilmelidir. [!] Şehir geriliminin ölçümünün tehlikeli olacağı vurgulanmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK _ El El Ustunde 11 27-31.13.2010 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR 3. Ampullerin (dirençlerin) bağlanma şekilleri ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1. Ampullerin seri ve paralel bağlandığı durumları devre kurarak gösterir (BSB-17). 3.2. Ampullerin seri ve paralel bağlanması durumunda devredeki farklılıkları deneyerek keşfeder (BSB-8,9,30,31). 3.3. Seri ve paralel bağlı ampullerden oluşan bir devrenin şemasını çizer. ETKİNLİKLER Ampulleri Seri ve Paralel Bağlayalım (3.1; 3.2; 3,3; 3,4; 3.5; 3.6; 3,7). Az Direnc, Cok Akım(3.8). AÇIKLAMALAR [!] 3.1 Etkinlikler ampuller yerine direnç (reosta vb.), pil yerine güç kaynağı kullanılarak yapılabilir. 3.2 Pillerin paralel bağlanması konusuna bu düzeyde girilmeyecektir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK _ Farkları Bul _ ElestirDeğerlendir _ Hangisi Daha Parlak 03-07.01.2011 3.4. Ampullerin paralel bağlanmasından oluşan devrelerin avantajlarını ve dezavantajlarını fark eder. 3.5. Seri bağlı devre elemanlarının hepsinin üzerinden aynı akımın geçtiğini fark eder. 3.6. Paralel bağlı devre elemanlarının üzerinden geçen akımların toplamının, ana koldan geçen akıma eşit olduğunu fark eder. 4 3.7. Ampullerin seri-paralel bağlandığı durumlardaki parlaklığın farklılığının sebebini direnç ile ilişkilendirir. 3.8. Devrede direnci küçük olan koldan yüksek; direnci büyük olan koldan daha düşük akımın geçeceğinin farkına varır. Değerlendirme 3.7 Seri bağlanan dirençlerin eş değer direncinin arttığı, paralel bağlı dirençlerde ise azaldığı, formüllere girilmeden verilecektir. KAZANIM 3. SINAV (03-07 OCAK) Ünite toplam 15 ders saati 12 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 10-14.01.2011 SAAT HAFTA ÖĞRENME ALANI: MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4: MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 4 KAZANIMLAR 1.Element ve elementlerin sembolleri ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Model üzerinde, bir elementin bütün atomlarının aynı olduğunu fark eder (BSB–28). 1.2. Model ve şekilleri kullanarak farklı elementlerin atomlarının farklı olduğunu sezer (BSB–5,6). 1.3. Periyodik sistemdeki ilk 20 elementi ve günlük hayatta karşılaştığı yaygın element isimlerini listeler. 1.4. Elementleri sembollerle göstermenin bilimsel iletişimi kolaylaştırdığını fark eder (FTTÇ- 4). 1.5. İlk 20 elementin ve yaygın elementlerin sembolleri verildiğinde isimlerini, isimleri verildiğinde sembollerini belirtir. ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 1.1 Element kavramının ilk tanıtımının, küresel modeller üzerinde ve atomların özdeşliği temelinde sezdirilmesi amaçlanmıştır. Bu kavramın tanımı, fiziksel ve kimyasal olayların tanıtımından sonra “kendinden daha basit maddelere ayrışmama” esasına göre verilecektir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜ K 1.1 Atom, molekül, element, bileşik, saf madde ve karışım kavramları 6. sınıfta edinilmiş olup bu kazanım, bir hatırlatma olarak düşünülmelidir. [!] 1.3 Demir, bakır, altın, gümüş, çinko, kalay, kurşun, civa, iyot ve krom yaygın elementlerin başlıcalarıdır. [!] 1.3 Elementlerin numaralandırılması, atom numarası kavramına bir hazırlıktır. [!] 1.3 Yaygın kullanılan elementlerin isimlerinden sembollerinin türetilmesine örnekler verilir. [!] 1.3 Periyodik cetvel üzerinde ilk 20 element ve en yaygın 10 element gösterilir. [!] 1.3 Burada amaç; elementlerin isimleri ile sembolleri arasında ilişki kurmaktır. Element özellikleri ve keşfi ile ilgili bilgiler asli bilgiler gibi düşünülmemelidir. [!] 1.4-1.5 Element sembollerinin bellekte yerleşimi için bu dönem öğrencilerinin yaşı uygundur. “İsim, şehir, bulmaca” benzeri oyunlar, bu bağlamda çok yararlıdır. [!]1.4-1.5 Sembol ve formül kavramları arasındaki fark vurgulanmalıdır. [!]1.4-1.5 Rusça, Çince, Japonca vb. metinlerde kimyasal sembollerin aynı olduğu metin örnekleriyle gösterilir. Farklı alfabeleri kullananların neden aynı sembolleri seçtiği irdelenir. 13 17-21.01.2011 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 2.Atomun yapısı ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Birbiri ile temas hâlinde olan atomları “bağlı atomlar” şeklinde niteler. 2.2. Sürtme ile elektriklenme olayına dayanarak atomun kendinden daha basit öğelerden oluştuğu çıkarımını yapar (BSB-8). [!] 2.2 Sürtme ile elektriklenmeden hareketle atomdan küçük temel parçacıklar bulunması gerektiği çıkarımına varmak, dolaylı ve öğrencinin çok da tanımadığı bir akıl yürütme süreci gerektirir. Ayrıca negatif yük, pozitif yük, nötral gibi kavramlar da 7. sınıf “Elektrik” ünitesinde verilmiş olmakla birlikte, henüz tam anlaşılmamış olabilir. Bu konuda sabırlı ve ısrarlı olmak esastır. 2.3. Atomun çekirdeğini, çekirdeğin temel parçacıklarını ve elektronları temsili resimler üzerinde gösterir. 2.4. Elektronu, protonu ve nötronu kütle ve yük açısından karşılaştırır. [!] 2.4 Atomun kütlesinin, yaklaşık olarak proton ve nötron kütleleri toplamı olduğu vurgulanır. [!] 2.3; 2.4 Proton, elektron ve nötronun kütlesi verilmeyecektir. Sadece “Proton ve nötronun kütleleri birbirine çok yakındır.”; “Proton ve nötron tartılamayacak kadar küçük taneciklerdir.”; “Elektron kütlesi, proton kütlesinin yaklaşık 1/2000’i kadardır.” ifadeleri yeterlidir. [!] 2.3; 2.8 Katman kavramı, yörünge kavramına tercih edilmelidir. [!] 2.4-2.5 Artı yüklü protonların çekirdekte yan yana nasıl durabildiği, bazı öğrencilerde merak oluşturabilir. “Çekirdekteki parçacıklar arasında, başka yerde görmediğimiz özel çekim kuvvetleri vardır.” doğru ve bu düzey için uygun bir açıklama olacaktır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜ K 2.1 Öğrenci, 6. sınıfta öğrendikleriyle, atomu, “yekpare ve içi dolu’’ algılamış olabilir. Modeller üzerinde çalışılırken, “Acaba atomlar gerçekten böyle içi dolu küreler şeklinde midir?’’sorusunu sormak ve bu konuda bir şüphe uyandırmak çok önemlidir.Sürtme ile elektriklenme tartışılırken, bağlı atomların veya atom gruplarının değiş-tokuş edilmesi de gündeme geleceği için, bağ kavramı ile ilgili ilk sezişlerin de irdelenmesi faydalıdır. 14 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 24-28.01.2011 2.5. Nötr atomlarda, proton ve elektron sayıları arasında ilişki kurar (BSB-7; TD-1). 2.6. Aynı elementin atomlarında, proton sayısının (atom numarası) hep sabit olduğunu, nötron sayısının az da olsa değişebileceğini belirtir. 4 ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK [!]2.4-2.5 Artı yüklü protonların çekirdekte yan yana nasıl durabildiği, bazı öğrencilerde merak oluşturabilir. “Çekirdekteki parçacıklar arasında, başka yerde görmediğimiz özel çekim kuvvetleri vardır.” doğru ve bu düzey için uygun bir açıklama olacaktır. 2.6 “Kütle numarası” kavramı bu düzeyde gerekli değildir. [!] 2.6-2.9 Atomun gerçekte üç boyutlu olduğu, resim-modellerin aslında bir küreyi gösterdiği, ilgi duyan çocuklar için ek bilgi olarak verilebilir. Bazı öğrenciler, bu durumda katmanların bir çember değil; bir küre yüzeyi olacağı çıkarımını yapabilir. Eğitici filmler veya İnternet ortamı kullanılarak dinamik (hareketli) atom modelleri göstermek, bu bağlamda yararlıdır. 2.7. Aynı atomda, elektronların çekirdekten farklı uzaklıklarda olabileceğini belirtir. 2.8. Çizilmiş atom modelleri üzerinde elektron katmanlarını gösterir, katmanlardaki elektron sayılarını içten dışa doğru sayar. [!] 2.7-2.9 Güneş sistemiyle atom modeli arasında ilişki kurmak, atomun iki boyutlu olduğunu çağrıştırması bakımından iyi bir benzetme değildir. Ayrıca öğrencilerde henüz yerleşik bir “Güneş sistemi” kavramı olduğu da kesin değildir. 31.01/11.02.2011 YARIYIL TATİLİ 15 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 14-18.02.2011 2.9. Proton sayısı bilinen hafif atomların (Z≤20) elektron dizilim modelini çizer (FTTÇ- 4). 2.10. Atom modellerinin tarihsel gelişimini kavrar; elektron bulutu modelinin en gerçekçi algılama olacağını fark eder (FTTÇ-3). 2.11. Bilimsel modellerin, gözlenen olguları açıkladığı sürece ve açıkladığı ölçekte geçerli olacağını, modellerin gerçeğe birebir uyma iddiası ve gereği olmadığını fark eder (FTTÇ- 4). 4 ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK [!] 2.6-2.9 Atomun gerçekte üç boyutlu olduğu, resim-modellerin aslında bir küreyi gösterdiği, ilgi duyan çocuklar için ek bilgi olarak verilebilir. Bazı öğrenciler, bu durumda katmanların bir çember değil; bir küre yüzeyi olacağı çıkarımını yapabilir. Eğitici filmler veya İnternet ortamı kullanılarak dinamik (hareketli) atom modelleri göstermek, bu bağlamda yararlıdır. [!] 2.7-2.9 Güneş sistemiyle atom modeli arasında ilişki kurmak, atomun iki boyutlu olduğunu çağrıştırması bakımından iyi bir benzetme değildir. Ayrıca öğrencilerde henüz yerleşik bir “Güneş sistemi” kavramı olduğu da kesin değildir. 2.9 İzotop kavramı ve “Atomun özelliklerini belirleyici olan proton sayısıdır.” bilgisi bu düzey için erkendir. [!] 2.9 Bu seviyede; s, p, d, f orbitallarine girilmeyecektir. Elektronlar; 2, 8, 8, 18 düzeninde katmanlara yerleştirilecektir. [!] 2.10-2.11 Eski atom modellerinin bugün terk edilmiş olması, o modelleri geliştiren bilim adamlarının iyi düşünmediği anlamına gelmez. Doğru olan, bildiklerinin bugünküne göre çok az olmasıdır. Dalton’un zamanında bilinenler hesaba katılınca, o modeli geliştirmenin, “Bohr Modeli” nden daha basit olmayacağı açıktır. İnsan bilgisinin zamanla genişlediği ve derinleştiği, bugün geçerli bazı modellerin gelecekte terk edilebileceği, ama bugünkü modelin günümüzdeki problemleri çözebildiği sezgi yoluyla da olsa verilmelidir. [!] 2.10 Elektron bulutu modeline dayandırarak atomla ilgili bu düzeyde verilebilir fazla bir olgu yoktur.Ancak gerçeğe daha yakın olduğu düşünülen bir modelin varlığının bilinmesi yararlıdır. 16 28.02/01-04.03.2011 21-25.02.2011 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 4 KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 3.Katman-elektron dizilimi ile kimyasal özellikleri ilişkilendirmek bakımından öğrenciler; 3.1. Dış katmanında 8 elektron bulunduran atomların elektron alıpvermeye yatkın olmadığını (kararlı olduğunu) belirtir. 3.2. Elektron almaya veya vermeye yatkın atomları belirler. 3.3. Bir atomun, katman-elektron diziliminden çıkarak kaç elektron vereceğini veya alacağını tahmin eder (BSB- 9). 3.4. Atomların elektron verdiğinde pozitif (+), elektron aldığında ise negatif (-) yük ile yüklendiği çıkarımını yapar. 3.5.Yüklü atomları “iyon” olarak adlandırır. 3.6. Pozitif yüklü iyonları “katyon”, negatif yüklü iyonları ise “anyon” olarak adlandırır. 3.7. Çok atomlu yaygın iyonların ad ve formüllerini bilir. 3.1-3.6 Oktet, dublet, iyon, anyon ve katyon kavramları birbiri ile ilişkili olarak verilecektir. [!] 3.1 Her atomun dış katmanını neden 8’e tamamlamak istediği sorusunu burada ele almak gerekmez. Ancak atomların elektron dizilimlerini soy gazlara benzetme eğiliminden bahsedilebilir. “ Oktet kuralı” aslında bir kural değil, istisnası var olan bir düzenliliktir. Bu seviyede istisnalardan söz etmek gereksizdir. 4.Kimyasal bağ ile ilgili olarak öğrenciler; 4.1. Atomlar arası yakınlık ile kimyasal bağ kavramını ilişkilendirir. 4.2. İyonlar arası çekme/itme kuvvetlerini tahmin eder, çekim kuvvetlerini “iyonik bağ” olarak adlandırır. [!] 4.1 Kimyasal bağ kavramının ilişkilendirilebileceği görsel öge, “birbirine yakın duran atomlardır.” İki atom, teğet veya kısmen iç içe çizilmiş ise arada bir bağ olacağı fikri hem basit oluşu hem de gerçeği yansıtması bakımından uygundur. [!] 4.2 Ünitenin bu bölümünde sadece iyonik bağ tanıtılacak, iyonik bileşikler “Bileşikler ve Formülleri” başlığı altında incelenirken burada verilenler pekiştirilecektir. [!] 4.2-4.3 Elektron alış-verişinin hangi hâllerde ve hangi yönde olacağı tartışılırken oktet ve dublet kurallarına sık sık gönderme yapmak yararlıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 3.1-3.6 Oktet, dublet, iyon, anyon ve katyon kavramları birbiri ile ilişkili olarak verilecektir. 3.7 Çok atomlu iyonlardan karbonat, nitrat, sülfat, fosfat, hidroksit ve amonyum iyonları tanıtılacak, diğer iyonlardan söz edilmeyecektir. KAZANIM 4. SINAVI (01-04 MART) 17 14-18.10.2010 07-11.03.2011 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 4 KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 4.3. Elektron ortaklaşma yolu ile yapılan bağı “kovalent bağ” olarak adlandırır. 4.4. Asal gazların neden bağ yapmadığını açıklar. 4.5. Elektron ortaklaşma yoluyla oluşan H2, O2, N2 moleküllerinin modelini çizer. 4.6. Molekül yapılı katı element kristal modeli veya modelin resmi üzerinde molekülü ve atomu gösterir (BSB-28). 4.7. Kovalent bağlar ile moleküller arasında ilişki kurar (TD-1). 5.Öğrenciler, bileşikler ve formülleri ile ilgili olarak; 5.1. Farklı atomların bir araya gelerek yeni maddeler oluşturabileceğini fark eder (BSB- 5). 5.2. Her bileşikte en az iki element bulunduğunu fark eder. 5.3. Molekül yapılı bileşiklerin model veya resmi üzerinde atomları ve molekülleri gösterir (BSB-28). 5.4. Moleküllerde; her elementin atom sayısının, örgü yapılarda; elementlerin atom sayılarının oranını belirler. 5.5. Günlük hayatta sıkça karşılaştığı basit iyonik ve bazı kovalent bileşiklerin formüllerini yazar (FTTÇ- 4). 5.6. Element ve bileşiklerin hangilerinin moleküllerden oluştuğuna örnekler verir. [!] 4.4 Kovalent bağ, bir çift elektron ile iki ayrı atom çekirdeği arasındaki çekim olarak da sunulabilir. Fakat bu düzeyde, elektron ortaklaşma kavramı daha kolay anlaşılır. 4.3 Kovalent bağların polarlık sınıflandırması ve koordinasyon bağları burada verilmeyecektir. 6.Karışımlar ile ilgili olarak öğrenciler; 6.1. Karışımlarda birden çok element veya bileşik bulunduğunu fark eder (BSB- 2, 4). 6.2. Heterojen karışım (adi karışım) ile homojen karışım (çözelti) arasındaki farkı açıklar. 6.3. Katı, sıvı ve gaz maddelerin sıvılardaki çözeltilerine örnekler verir. 6.1 Kolloid, emülsiyon, süspansiyon, dispersiyon kavramlarına girilmeyecektir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK [!] 5.1,5.4 Laboratuvar ortamında, demir ve kükürt elementlerinden hareketle bir bileşik elde etmek, öğrenciler için güzel bir deneyim olabilir. Ancak bu deneyi kendisi yapsa bile öğrenci, bileşik ve element kavramları ile ilgili kalıcı bir sezgi edinememektedir. Modeller, kavramsal sezgiler için daha uygun görsel malzemeler olarak düşünülmüştür. [!] 5.4 Molekül modelleri ile çalışılırken, her atomu farklı renklerde ve/veya farklı boylarda seçmek ve küreler üzerine element sembollerini okunabilir şekilde yazmak faydalıdır. [!] 5. .5 NaCl, CaO gibi basit iyonik ve H2O, CO2, SO2, NH3, C6H12O6 gibi kovalent bileşiklerin formülleri üzerinde durulur. [!] 5.6 “Elementler atomlardan, bileşikler moleküllerden oluşmuştur.” genellemesinden kaçınılmalıdır. Çünkü bu kuralın geçerli olduğu durumlar kadar istisnaları da vardır. Polimerler, proteinler karbonhidratlar gibi çok büyük moleküllere bu düzeyde girilmeyecektir. 18 21-25.03.2011 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 6.4. Çözeltilerde, çözücü molekülleri ile çözünen maddenin iyon veya molekülleri arasındaki etkileşimlerini açıklar. 6.5. Sıcaklık yükseldikçe çözünmenin hızlandığını fark eder. 6.6. Çözünenin tane boyutu küçüldükçe çözünme hızının artacağını keşfeder. [!] 6.4 Kimi öğrenciler, NaCl’deki iyonik bağın su tarafından nasıl koparıldığını sorgulayabilir. Böyle durumlarda, iyonik çekim kuvvetlerinin ortam değişince zayıflayabileceği ve özellikle su ortamında çok zayıfladığı gerçeği, verilebilir en basit açıklamadır. [!] 6.4 Su ve alkol gibi sıvıların karışımlarının da bir çözelti olduğu özellikle vurgulanmalıdır. Çözeltilerde, miktarı çok olan sıvıya çözücü, miktarı az olana çözünen demek uygundur. Ancak., sulu homojen karışımlarda, miktarı az bile olsa , suyu “çözücü” kabul etmek yanlış olmaz. 6.4 Çözünme olayının molekül-iyon temelinde açıklanırken, hidratasyon, solvatasyon, dissosiyasyon, assosiyasyon gibi terimlere ve bağ oluşumuna girilmeyecektir. 6.7. Çözeltileri derişik ve seyreltik şeklinde sınıflandırır (BSB-5, 7). 6.8. Çözeltilerin nasıl seyreltileceğini ve/veya deriştirileceğini deneyle gösterir (BSB-15, 16, 17, 18; TD-3). [!] 6.7 Derişimin sayısal ifadesi burada kapsam dışıdır. [!] Derişik ve seyreltik kavramlarının göreceli anlamlar taşıdığı, aynı çözeltinin, ikinci çözeltiye göre seyreltik, üçüncü çözeltiye göre de derişik olabileceği vurgulanır. [!] 6.7 Piyasadaki tüketim mallarının etiketleri üzerinde, derişik yerine konsantre terimi kullanılmaktadır. Öğrenciye bu terim tanıtılacak, fakat derişik sözcüğü tercih edilecektir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 19 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 28-31.03/01.04.2011 6.9. Bazı çözeltilerin elektrik enerjisini ilettiğini deneyle gösterir; elektrolit olan ve elektrolit olmayan maddeler arasındaki farkı açıklar (BSB- 2, 5, 7). 6.10.Yağmur ve yüzey sularının kısmen iletken olmasının sebebini ve doğurabileceği tehlikeleri açıklar (FTTÇ- 26, 28, 29). 4 Değerlendirme ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 6.9 Kullanılan güç kaynağının ve ampulün tipine ve daldırılmış elektrotlar arasındaki mesafeye bağlı olarak, saf su ve şeker çözeltisiyle yapılan deneylerde ampul, çok sönük de olsa yanabilir. Böyle durumlarda, suyun ve şeker çözeltisini “kötü iletken” tuz çözeltisini de “iyi iletken” şeklinde nitelemek, saf suda az da olsa iyonlar bulunduğu konusuna girmemek uygundur. 6.9 Burada esas olan, bazı maddelerin suda iyonlaştığı, bazılarının da molekül hâlinde çözündüğü fikridir. Elektrolit kavramının çağrıştıracağı elektroliz ve zayıf elektrolit, kuvvetli elektrolit gibi kavramlar bu ünitenin tamamen dışında düşünülmelidir. 6.9 HCl, H2SO4 gibi aslında molekül yapılı bazı maddelerin de suda tamamen iyonlaşabileceği göz önüne alınarak “Molekül yapılı maddeler suda iyonlaşmaz.” şeklinde bir genellemeye gitmemek gerekir. [!] 6.10 Yüzey sularının iyonik maddeler çözmüş olabileceği fikrinin yerleşmesi için, toprağın oluşumu ve yapısı hakkında özet bir bilgi gereklidir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 6. sınıf “Yaşamımızdaki Elektrik” ünitesi ile ilişkilendirilebilir. Ünite toplam 40 ders saati 20 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 04-08.04.2011 SAAT HAFTA ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5: IŞIK KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 1. Işığın soğurulması ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Işığın madde ile etkileşimi sonucunda soğurulabileceğini fark eder. 1.2. Işıkla etkileşen maddelerin ısındığını gözlemler. 1.3. Yaptığı gözlemlere dayanarak maddelerin ışığı soğurduğu çıkarımını yapar (BSB-8). 1.4. Koyu renkli cisimlerin ışığı, açık renkli cisimlere göre daha çok soğurduğunu keşfeder (BSB-2, 6). 1.5. Teknolojik tasarım döngüsünü kullanarak ışığı soğuran maddelerin ısınmasıyla ilgili projeler üretir (FTTÇ–9). ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME KAZANIM 5.SINAV (04-08 NİSAN) 4 DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 5.sınıfın “ Işık ve Ses” ünitesinde ışığın yayılması ve ışığın maddeyle karşılaşması ile ilgili öğrenilenler hatırlatılmalıdır. 1.1–1.5 Işığı soğuran maddelerin ısınması, 5. sınıf “ Madde ve Değişim” öğrenme alanı “ Maddenin Değişimi ve Tanınması” ünitesindeki “ısı-sıcaklık” konusu ile ilişkilendirilmelidir. 11-15.04.2011 1.6. Işığın bir enerji türü olduğunu ifade eder (TD-3). 1.7. Işık enerjisinin başka bir enerjiye dönüşebileceğini ifade eder (TD-1, 2). 1.8. Güneş enerjisinden yararlanma yollarına örnekler verir (FTTÇ- 28). 2.Cisimlerin renkli görünmesiyle ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Beyaz ışığın tüm renkleri içerdiğini fark eder (BSB1). 2.2. İnsan gözünün fark edemeyeceği ışınların da olduğunu ifade eder. 2 2.3. Cisimlerin siyah, beyaz veya renkli görünmelerini, ışığın yansıması ve soğurulmasıyla açıklar (BSB-8). ??? 2.1 Bazı öğrenciler ışığın tüm renkleri birleştirildiğinde siyah renk elde edileceğini düşünebilir. 2.2 Renk-dalga boyu ilişkisi, ışığın dalga karakteri bu ünitenin kapsamı dışındadır. Işınların dalga boylarından söz edilmeyecektir. [!] 2.2 5. sınıfın “Işık ve Ses” ünitesinde ışın kavramı, ışığın izlediği yolu çizimle göstermede kullanılan geometrik şeklin adı, burada ise ışık türü olarak kullanılmıştır. [!] 2.2 Dalga boyu kavramına girilmeden, mor ötesi ışık, kızıl ötesi ışık, X-ışını gibi ışın türlerinin bilim ve teknolojideki kullanım alanlarından söz edilmelidir. 21 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 11-15.04.2011 2.4. Cisimlerin beyaz ışıkta ve renkli ışıklarda neden farklı renklerde göründüklerini açıklar (BSB-25). 2.5. Gökyüzünün renkli görünmesini ışığın atmosferde soğurulması ve saçılması ile açıklar. AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK ??? 2.5 Bazı öğrenciler gökyüzünün mavi görünmesinin, denizlerin mavi olmasından kaynaklandığını düşünebilir. 2 3. Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçmesi ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1. Işığın belirli bir yayılma hızının olduğunu ifade eder. 3.2. Işığın hızının saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken değiştiğini ifade eder. 18-22.04.2011 ETKİNLİKLER 4 3.3. Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken doğrultu değiştirdiğini keşfeder (BSB2, 11,17, 23, 26). 3.4. Işık demetlerinin az kırıcı (az yoğun) saydam bir ortamdan çok kırıcı (çok yoğun) saydam bir ortama geçerken normale yaklaştığı, çok kırıcı (çok yoğun) saydam bir ortamdan az kırıcı (az yoğun) saydam bir ortama geçerken ise normalden uzaklaştığı sonucunu çıkarır (BSB-31). ??? 3.1 Bazı öğrenciler ışığın hızının asla değişmeyeceğini düşünebilir. [!] Öğrenciler oyuncak lazerin kesinlikle göze tutulmaması konusunda uyarılmalıdır. [!] 3.2 Yüzeyin Normalinin; ortam değiştiren ışınların gelme ve kırılma açılarını ölçmede referans alınan, ortamları ayıran, sınıra dik, sanal bir doğru parçası olduğu belirtilmeli ve çiziminde öğrencilere yardım edilmelidir. 3.4 “ Snell Yasası” verilmeyecektir. Işığın madde ile etkileşimiyle ilgili 5 ve 6. sınıfta öğrenilenler hatırlatılmalıdır. 3.5. Işığın hem kırıldığı hem de yansıdığı durumlara örnekler verir (BSB-2; TD-1). 3.6. Çeşitli ortamlarda kırılma olayını açıklamak için basit ışın diyagramları çizer (BSB-28). 22 02-06.05.2011 25-29.04.2011 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 4 KAZANIMLAR 3.7. İki ortam arasında doğrultu değiştiren ışık demetlerini gözlemleyerek ortamların yoğunluklarını karşılaştırır (BSB-6, 8). 3.8. Işığın her zaman çok kırıcı (çok yoğun) ortamdan az kırıcı (az yoğun) ortama geçemediğini deneyerek keşfeder (BSB-8, 9,30,31). 3.9. Işığın kırılmasıyla açıklanabilecek olaylara örnekler verir (BSB-2; TD-1). 3.10. Işığın prizmada kırılarak renklere ayrılabileceğini keşfeder (BSB-2, 17, 25) 4. Merceklerle ilgili olarak öğrenciler; 4.1. Işığın ince ve kalın kenarlı merceklerde nasıl kırıldığını keşfeder (BSB-2, 11, 17). 4.2. Paralel ışık demetleri ile ince ve kalın kenarlı merceklerin odak noktalarını bulur (BSB-1). 4.3. Merceklerin kullanım alanlarına örnekler verir (BSB-1; TD-2). 4.4. Ormanlık alanlara bırakılan cam atıkların güneşli havalarda yangın riski oluşturabileceğini fark eder (FTTÇ-22, 23, 26, 27, 29, 33; TD-5). 09-13.05.2011 4.5. Mercekler kullanarak gözlem araçları tasarlar (BSB-1, 3, 11, 17; FTTÇ-8, 9, 17). 4.6. Işığın yansıması ve kırılması olaylarının benzerlik ve farklılıklarını karşılaştırır (BSB-1, 5). Değerlendirme ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK [!] 3.8 Sınır açısından bağıntı verilmeden söz edilmelidir. [!]3.8 Genellikle yoğun maddelerin daha kırıcı oldukları belirtilir. [!] 3.9 Tam yansıma olayı ve fiber optik kabloların çalışma prensibinden söz edilebilir. [!] 3.10 Renk tayfında yediden çok daha fazla renk vardır. [!] 4.1 İnce ve kalın kenarlı merceklerin çeşitli şekiller alabileceği vurgulanmalıdır. 4.1 İnce ve kalın kenarlı merceklerde, cismin bulunduğu çeşitli uzaklıklar için görüntünün bulunacağı yer ve büyüklüğü ile ilgili bağıntılar verilmeyecektir. 4.1,4.5 Görüntü çizimleri ve merceklerle ilgili geometrik optik konuları üst sınıflarda ele alınacaktır. KAZANIM 6. SINAVI (02-06 MAYIS) 4.3 7. sınıf “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanı, “Vücudumuzdaki Sistemler’’ ünitesinin gözün yapısı konusu ile ilişkilendirilir. [!] 4.5 Öğrenciler; çıplak gözle, merceklerle veya mercek sistemleriyle kesinlikle Güneş’e bakmamaları konusunda uyarılmalıdır. Ünite toplam 20 ders saati 4 23 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 23-27.05.2011 16-20.05.2011 HAFT A SAAT ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE 4 2 KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 1. Organizmaların yaşadıkları alanlar ve bu alanlara insan etkisi ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Tür, habitat, popülasyon ve ekosistem kavramlarını örneklerle açıklar. 1.2. Bir ekosistemdeki canlı organizmaların birbirleriyle ve cansız faktörlerle ilişkilerini açıklar. [!] Ülkemizin biyolojik çeşitliliği ile ilgili okuma metni verilebilir. [!] 1.2 Canlıların birbiri ile ilişkilerinde besin zincirleri ve besin ağları verilir. 1.3. Farklı ekosistemlerde bulunabilecek canlılar hakkında tahminler yapar (BSB – 9). 1.4. Ekosistemleri canlı çeşitliliği ve iklim özellikleri açısından karşılaştırır (BSB –5, 6). [!]1.3 Göl, deniz, orman vb. ekosistemler verilir. [!] İlköğretim 4 ve 5. sınıfta kullanılan “yaşam alanı” yerine “habitat” kavramı kullanılacaktır. 1.5. Ekosistemdeki biyolojik çeşitliliği fark eder ve bunun önemini vurgular. 1.6. Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bitki ve hayvanlara örnekler verir (BSB -25; FTTÇ – 22, 23, 26). 1.7.Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesinde olan bitki ve hayvanların nasıl korunabileceğine ilişkin öneriler sunar (BSB-32; FTTÇ – 21, 22, 23, 24, 27). 1.8. Çevresinde bulunan bitki ve hayvanlara sevgiyle davranır (FTTÇ – 27, TD- 5). ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK Besin ağlarındaki enerji akışı ve ekosistemde madde döngüleri 8. sınıfta verilecektir. Afetten Korunma ve Güvenli Yaşam (1.6,1.7,19,1.10,1.11– 1, 2, 3, 4, 8, 10 , 11,12,13,14,15,16 ) 24 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 23-27.05.2011 1.9. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartışır (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29). 1.10. Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur (BSB- 8; FTTÇ – 18 ,20, 21, 28). 1.11. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iş birliğine dayalı çözümler önerir ve faaliyetlere katılır (FTTÇ – 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27; TD – 4). 1.12. Atatürk’ün çevre sevgisi ile ilgili uygulamalarına örnekler verir (FTTÇ – 23, 27; TD – 4). 2 ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR [!] 1.9 Ülkemiz çevre sorunlarına örnek olarak orman tahribatı, hava, su ve toprak kirliliği, heyelan, sel vb. verilebilir. [!] 1.9; 1.10 Biyolojik silahlar konusu ile ilgili okuma metni verilebilir. [!] 1.9 Erozyon ve deprem konusu ‘Dünya ve Evren’ ünitesinde verilecektir. [!]1.9 -1.11 Dünyadaki çevre problemleri için ozon tabakasının delinmesi, sera etkisi, deniz kirliliği, nükleer kirlilik (Çernobil örneği) vb. verilebilir. [!]1.12 Atatürk’ün çevreyle ilgili yaptığı çalışmalara örnekler verilerek, Atatürk’ ün çevre bilincinin geliştirilmesi ile ilgili sözleri değerlendirilecektir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME 1.9, 1.10 ve 1.11 kazanımları, Sosyal Bilgiler dersi “Küresel Bağlantılar” öğrenme alanı, “Ülkeler Arası Köprüler” ünitesi kazanım 2 ve 3 ile ilişkilendirilir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK Atatürkçülük ile ilgili konular (1.12-2). 2- Ataturk’un cevreye verdiği onemi kavrayabilme İnsan Hakları ve Vatandaşlık (1.10, 1.11, 1.12-18) Kariyer Bilinci Geliştirme: Biyolog, zoolog, botanikçi, çevre mühendisi ve veterinerlik verilebilir. 1.9 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma”, “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. Ünite toplam 8 ders saati Değerlendirme 25 ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI SAAT HAFTA ÖĞRENME ALANI: DÜNYA VE EVREN ÜNİTE 7: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ: UZAY BİLMECESİ KAZANIMLAR 30-31.05/01-03.06.2011 1. Uzayda bulunan gök cisimleri ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Gök cisimlerini çıplak gözle gözleyerek özelliklerini belirler (BSB-1, 2, 4, 5, 6, 7). 1.2. Uzayda, çıplak gözle gözleyebildiğimizden çok daha fazla gök cismi olduğunu fark eder (BSB-8, 25; FTTÇ-1, 3, 16). 1.3 .Bilinen takımyıldızlara örnekler verir. 1.4. Kuyruklu yıldızlara örnekler verir. 2 ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK [!]1.1Gökyüzü gözlemleri dışarıda yapılacaksa, bu gözlemin mümkünse şehir ışıklarından uzakta, bir büyüğün eşliğinde, hava şartlarına uygun kıyafetlerle, en az 20 dakikalık bir sürede yapılması gerektiği belirtilir. 1.2 Uzayda bulunan gök cisimleri ile ilgili olarak nicel ayrıntılara (çap değeri, ortalama sıcaklık vb.) girilmeyecektir. [!] 1.2 Gezegenlerin ışık kaynağı olmadığı, yıldızların bir ömrü olduğu; ömrü tükenmemiş yıldızların belirli yaşlarda ısı ve ışık yaydıkları belirtilir. ??? 1.3; 1.4 “Yıldız” denince akla genelde bayrağımızda yer alan şekil gelmektedir. Oysa yıldızların genelde küresel şekilde olduğu belirtilir. [!] 1.3 Takımyıldızı oluşturan yıldızların, ortak özellik veya ilişkileri nedeniyle değil; Dünya’dan bakıldığında birlikte sergiledikleri görünüm nedeniyle ortak bir adla anıldığı belirtilir. [!] Kutup Yıldızı’nın geceleyin yön bulmakta kullanıldığı ve bulunduğu yönün kuzeyi gösterdiği belirtilir. [!] 1.4 Kuyruklu Yıldızlar, yıldız adıyla adlandırılmakla birlikte yıldızlardan farklıdır. 26 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 30-31.05/01-03.06.2011 1.5. Gözlem yaparken, yıldızlarla gezegenleri birbirinden ayırt eder (BSB-1, 2, 4-7). 1.6. Güneş’in de bir yıldız olduğunu ifade eder (BSB-2). 1.7. Yıldızlar arasındaki çok uzak mesafelerin “ışık yılı” adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğini belirtir. 1.8. Meteor ile gök taşı arasındaki farkı açıklar. 2 ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 1.6 Güneş’in tabakalarının özellikleri, sıcaklık değeri, çapı vb. ayrıntılara girilmez. ??? 1.7 Işık yılı’nın bir zaman birimi olmadığı; “ışığın bir yılda aldığı yol” olarak ifade edilen bir uzaklık ölçüsü birimi olduğu belirtilir. [!] 1.8 Gök taşları, gezegenlerin arasında hareket eden ve tümüyle gaz durumuna geçmeden, atmosfere girerek yeryüzüne ulaşabilen meteorlardır. Ayrıca akan yıldız adı verilen doğa olayına, halk arasında yıldız kayması denildiği ve buna da atmosfere yüksek hızla girip yanan bir meteorun sebep olabileceği belirtilir. [!] 1.8 Meteorlar, düştükleri yerlerde ciddi hasarlara yol açabilir, çukurlar oluşturabilir. Oluşan çukurlara meteor çukuru denir; ancak Dünya yüzeyi üzerindeki bir çukurdan söz ediliyorsa buna gök taşı çukuru adı verilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 1.6 Güneş ile ilgili olarak 5. sınıfta öğrenilenler hatırlatılır. 27 06-10.11.2011 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI 4 KAZANIMLAR 2. Güneş sistemi ve uzayla ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Güneş sistemindeki gezegenleri Güneş’e yakınlıklarına göre sıralar (BSB4). 2.2. Güneş sistemindeki gezegenlerin Güneş’e olan uzaklıklarının “astronomi birimi” (AB) adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğini belirtir. 2.3. Güneş sistemindeki gezegenlerin belirli yörüngelerde hareket ettiklerini kavrar. 2.4. Güneş sistemindeki gezegenleri, belirgin özelliklerine (birbirlerine göre büyüklükleri, doğal uydu sayıları, etraflarında halka olup olmaması) göre karşılaştırır (BSB-4, 5). 2.5. Güneş sistemini temsil eden bir model oluşturur ve sunar (BSB-28, 30, 32; FTTÇ-4, 8). 2.6. Ay’ın, Dünya’nın uydusu olduğunu gösteren bir model oluşturur ve sunar (BSB-28, 30, 32; FTTÇ-4, 8). 2.7. Gök adalara örnekler vererek özelliklerini kavrar (BSB-5). 2.8. Dünya dışındaki evren parçasını “uzay” olarak tanımlar ve Dünya’mızın uzaydaki yerini belirtir. 3. Uzay araştırmaları ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1. Eski medeniyetlerin gök biliminde nasıl veri topladıkları, kaydettikleri, bunları ne amaçla ve nasıl kullandıkları hakkında bilgi toplayarak bir görüş oluşturur ve sunar (BSB-25, 32; FTTÇ-1, 2, 3, 34, 35). 3.2. Gök bilimcilerin; teleskoplar yardımıyla gök cisimlerinin hareketlerini ve yapısını inceleyen bilim insanları olduklarını belirtir (FTTÇ-11, 12, 34, 35; TD-2, 3). 3.3. Ünlü Türk gök bilimciler ve çalışmaları hakkında örnekler verir (FTTÇ-15; TD-3). ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME [!] 2.1.-2.5. Uluslararası Astronomi Birliği (International Astronomical Union; IAU), 24 Ağustos 2006 tarihinde Prag'da yaptığı toplantıda Plüton'u gezegen sınıfından çıkararak "Cüce Gezegen" sınıfına dahil etmiştir. İlgili kazanımlar bu değişim doğrultusunda işlenmelidir. [!] 2.2 Bir astronomi biriminin (AB) Güneş ile Dünya arasındaki uzaklığa eşit olduğu belirtilir. 2.4 Güneş sistemindeki gezegenler, birbirlerine göre nitel özellikleriyle (göreli boyut, etrafında halka olup olmaması, uydu sayısı, yüzey şekilleri) ele alınır; nicel ayrıntılara (çapının büyüklüğü, yoğunluğu vb.) girilmez. [!] 2.6 Gel-Git Olayı’nın, Ay ile Dünya arasındaki hareket ilişkisinden kaynaklanan doğa olayı olduğu bir okuma metniyle verilir. [!] 2.7 Galaksi yerine gök ada terimi kullanılır. [!] 2.8 Evren kelimesinin; “aradaki boşluklarla birlikte gök cisimlerinin tümü” anlamında kullanıldığı belirtilir. “Dünya’mızın uzaydaki yeri”nden kastedilen; bulunduğu gök ada/sistem ve Güneş’e yakınlıkta kaçıncı sırada bulunduğudur. 2.5 Ay ile ilgili olarak 5. sınıfta öğrenilenler hatırlatılır. [!] 3.1 “Gök” denilince, içinde gök cisimlerinin hareket ettiği sonsuz boşluk veya uzay anlaşılır. [!] 3.1; 3.2 Astronomi yerine gök bilimi; astronom yerine gök bilimci terimi kullanılabilir. [!] 3.2 Ünlü gök bilimcilerin hayat hikâyeleri verilebilir. 3.1 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma”, “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. 3.3 kazanımı, Sosyal Bilgiler dersi “Bilim, Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Zaman İçinde Bilim” ünitesi kazanım 3 ile ilişkilendirilir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 2.5 ve 2.6 kazanımları, Türkçe dersi “Konuşma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. 28 SAAT HAFTA ……. İLKÖĞRETİM OKULU 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIF YILLIK PLANI KAZANIMLAR 13-17.06.2011 3.4. Teleskopların uzay gözlemi yapmadaki önemini fark eder (BSB-3, 17). 3.5. Basit bir teleskop yapmak için teknolojik tasarım yapar, model oluşturur ve sunar (BSB-28, 30, 32; FTTÇ-4, 8, 9). 3.6. Teknolojinin uzay araştırmalarına, uzay araştırmalarının da teknolojiye katkısını örneklerle açıklar (FTTÇ-3, 16, 17, 31, 32, 36). 3.7. Astronotların uzayda pek çok alanda (fizik, kimya, biyoloji, tarım, eczacılık, balistik vb.) incelemeler yapan bilim insanı olduklarını belirtir (FTTÇ-11, 12, 34, 35; TD-2, 3). ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR [!] 3.4 Gözlem evlerinin; ışık kirliliğinin gökyüzü gözlemi yapmadaki olumsuz etkileri nedeniyle, şehir dışındaki tenha yerlerde bulunduğu belirtilir. Olanaklar elverdiği ölçüde yakın çevrede bulunan (varsa) bir gözlem evine gezi düzenlenir. [!] 3.6 Uzay teknolojisi sayesinde geçmişten günümüze kadar geliştirilen araçlara örnek olarak uzay mekikleri, yapay uydular, uzay istasyonları, özel tasarlanmış giysiler vb. örnek verilebilir. [!] 3.7 Bazı ülkelerde astronot yerine “kozmonot” terimi kullanıldığı belirtilir. [!] 3.7 Uzay çalışmalarında görev almış ünlü astronotlar ile ilgili çeşitli anekdotlar verilir 4 DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 3.4; 3.5 7.sınıf “Fiziksel Olaylar” öğrenme alanı “Işık ve Ses” ünitesi “Mercekler” konusu ile ilişkilendirilir. 3.2, 3.4, 3.6 kazanımı, Sosyal Bilgiler dersi “Bilim Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Zaman İçinde Bilim” ünitesi kazanım 4 ve5 ile ilişkilendirilir. 3.4 Işık kirliliği ile ilgili olarak 4. sınıfta öğrenilenler hatırlatılır. 3.5 kazanımı, Türkçe dersi “Konuşma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. 3.8. Ay’a atılan ilk adımın, uzak gezegenlere gidebilme ve uzay araştırmaları bakımından önemini kavrar. 3.9. Evrenin, uçsuz bucaksız olması nedeniyle uzay hakkında bilinen gerçeklerin sınırlı ve yeni araştırmalarla değişebilir olduğunu örneklerle açıklar (FTTÇ-1, 3). 3.10. Uzay çalışmalarına dayanarak ve hayal gücünü kullanarak geleceğe yönelik tahminler yürütür (BSB-8, 9; FTTÇ-1, 3, 31). 3.11. Uzay kirliliğinin sebeplerini ifade ederek bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder (BSB-8; FTTÇ-18, 21, 26, 28, 29, 32). Değerlendirme 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME [!] 3.8 “Ay’a atılan ilk adım” ile ilgili olarak okuma metni verilir. 3.9, 3.10 kazanımları, Sosyal Bilgiler dersi 6. sınıf “Bilim Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Elektronik Yüzyıl” ünitesi kazanım 2 ile ilişkilendirilir. Ünite toplam 12 ders saati 29