Kanser Kemoterapisinin Dünü, Bugünü ve Geleceği Departman Tarih Dr. Okan KUZHAN 19.03.2014 Antalya Sunuş planı • • • • Bilimsel tıbbın tarihine kısa bir bakış Kanser ile ilgili güzel gerçekler Paklitaksel örneği Gelecekte kemoterapi 2 Hücre kuramı 3 Edvard Jenner (1749-1823) El Razi (864-925) 4 Anton Van Leeuwenhoek (1632-1723) 1688 5 1846 William Thomas Green Morton ve eter 6 Pastuer ve hastalıkların germ kuramıyla açıklanması 1864 7 Joseph Lister ve antisepsi (1827-1912) Yıllar Toplam olgu Kurtulan Ölen Ölüm orani% 1864-1866 35 19 16 45.7 1867-1870 40 34 6 15 8 Robert Koch 1843-1910 9 Frederick Banting, JJR Macload ve Nicoleo Paulescu İnsülin ile 1923 Nobel Ödülü 10 Alexander Fleming (1881-1955) 1945 Nobel Ödülü 11 James Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins 1953 DNA sarmal yapısının keşfi 1962 Nobel Ödülü 12 Kemoterapi Tanım ve Etimoloji • 1900’lü yılların başında Paul Ehrlih infeksiyon hastalıklarını tedavi etmek için kimyasal maddeler kullanma kuramını ortaya attı. Kemoterapi kavramı böylece doğdu. 1854-1915 13 Kanser kemoterapisinin tarihine kısa bakış DeVita V T , and Chu E Cancer Res 2008;68:8643-8653 ©2008 by American Association for Cancer Research Kanser kemoterapisinin tarihine kısa bakış DeVita V T , and Chu E Cancer Res 2008;68:8643-8653 ©2008 by American Association for Cancer Research İlk kemoterapi 1940 yılında (hardal gazı) 2 Aralık 1943 tarihinde İkinci Dünya savaşında Bari Limanı’nın bombalanması Goodman, Gilman ve Gustaf Lindskog Fed Proc. 1946 Jun;5:285-92. Therapeutic applications of chemical warfare agents. GILMAN A. 16 Paklitaksel örneği Taxus brevofilia 17 Etnobotanik, geçmiş kültürlerde bitkilerin tıbbi ve diğer amaçlarla kullanılmasını araştırır. Porsuk ağacının zehirli olduğu ve ilaç olarak kullanıldığı uzun süredir bilinmektedir. - Julius Ceasar notlarında porsuk zehiriyle intihar eden bir rakip kıralden bahseder. - Daha çok yaşlı Pliny olarak bilinen Gaius Plinius Secundus (MS 23 – MS 79), porsuk ağacından yapılmış fıçılardan şarap içenlerin öldüğünü yazmıştır. - Hamlet ve Macbeth ‘de porsuk ağacının zehirli olduğu geçer - Amerikan Yerlileri bu ağacın kabuklarını ateş ve artrit tedavisinde kullanmışlardır. - Kelt druidleri ne göre porsuk ağacı kutsaldı. Taxol’ün tarihçesi -1 1951: Amerikan Kanser Ensitüsü, 35000 bitkinin kanser üzerindeki etkisini araştırmaya başladı. 1964: Pasifik porsuk ağacının özünün tümör öldürücü etkisi gösterildi. Soyu tükenmekte olan bu ağaçtan çok az öz elde edilmesi çalışmaları yavaşlattı. 1971: Tümör öldürücü etkisi olan molekül tanımlandı ve ancak 12 yıl daha yeni çalışma yapılamadı. Taxol’ün tarihçesi -2 1983: Amerikan Ulusal Kanser Ensitüsü finansmanıyla başlayan taxol faz I çalışması, Taxol’ün içinde bulunduğu eriyiğin oluşturduğu alerjik reaksiyonlar nedeniyle durduruldu. Yeteri miktarda porsuk ağacı özü elde etmek hala büyük sorundu. 1989 İleri evre yumurtalık kanserli hastaların yüzde otuzunda tümörün gerilediği gösterildi. treatment control John Hopkins Üniversitesinde yapılan Taxol çalışmasından görüntüler Taxol’ün tarihçesi -4 Güncel kullanım alanları (1) Over kanserinin birnc isıra tedavisi (1998) (2) Küçük hücreli dışı akciğer kanserinin birinci sıra tedavisi (1999) (3) Meme kanserinde diğer ilaçlarla birlikte (1999) (4) AİDS2’e bağlı Kaposi sarkomunun ikinci sıra tedavisinde (1997) Taxol’ün öyküsü bitmedi 100 yaşındaki 6 ağaçtan yalnızca bir tedavilik Taxol elde edilmekteydi. Semi-synthetic 1995 yılında Avrupa Porsuk ağacının diken yapraklarından Taxol’e yakın bir molekül elde edildi. Laboratuvar ortamında bu Taxol’e dönüştürüldü. Taxol 10 DAB Bu öykü hiç bitmeyecek…. Bir kür maliyeti • 2007 1500 TL • 2013 650 TL 25 Meta analiz kanıt piramiti Randomize kontrollü çalışma Kohort çalışması Olgu-kontrol çalışması Olgu raporu “Editorial”, klinik görüş, vb Hayvan verileri, in vitro çalışma, vb Departman Tarih Kanıt Düzeylerinin Tanımlaması Kanıt Düzeyi Kanıt Kaynakları A Randomize kontrollü çalışmalar Çok sayıda verinin metaanalizi B Randomize kontrollu çalışmalar Sınırlı veri C Randomize olmayan çalışmalar Gözlemsel çalışmalar. D Konsensus grubu görüşü, 28 Kanser sağkalım oranları artmaktadır 29 Kanserle yaşayan insanların sayısı artmaktadır 30 31 32 33 KANSER KEMOTERAPİSİNİN GELECEĞİ 34 35 36 Çamaşır yıkamada alternatif yöntem 37 Ulaşımda alternatif araç 38 Alternatif tıp 39 40 Bertrand Russell • Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların küstahça kendilerinden emin olmalarıdır. 41 İyimserlik başarmak için olmazsa olmaz koşuldur: aynı zamanda cesaretin ve gerçek ilerlemenin de temelidir. Nicholas Murray Butler 42 Kaynaklar • Cancer Statistics 2013, CA CANCER J CLIN 2013;63:11–30 • Stephen Barrett and Victor Herbert, The Vitamin Pushers: How the "Health Food" Industry Is Selling America a Bill of Goods (Prometheus Books; Amherst, New York; 1994). • Bilim ve Şarlatanlık, Huseyin Batuhan, Bulut Yayınları, İstanbul, 1999. 43 44