GÜVENLİ KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU

GÜVENLİ KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU
UYGULAMASI TALİMATI
Doküman Kodu
S.TH.TL.01
Yayın Tarihi
08.09.2016
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
1/4
1. AMAÇ
Kan ve kan bileşenlerinin amacına uygun ve doğru kullanımını sağlamak.
2. KAPSAM:
Kan ve kan bileşenlerinin transfüzyon işlemini yapan birimleri kapsar.
3. KISALTMALAR
AEAH (Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi)
4. SORUMLULAR
Doktor, Hemşire, Teknisyen, Yardımcı sağlık personeli, Transfüzyon Merkezi Çalışanları
5. FAALİYET AKIŞI
5.1.Transfüzyon İhtiyacının Belirlenmesi
5.1.1. Hastanın kan ihtiyacının klinik gerekliliği ve zamanı değerlendirilir. Gerekecek kan miktarı ve kan
ürünü istem yapılmadan önce belirlenir
Hastaya transfüzyon yapılmasını gerektiren endikasyonlar belirlenir ve kayıt edilir.
5.1.2. Hasta ve/veya yakınları planlanan kan transfüzyonu hakkında bilgilendirilir ve bilgilendirmenin
yapıldığına dair kayıtlar hasta dosyasına işlenir. Onam formu iki nüsha doldurulur. Bir nüshası hasta/hasta
yakınına verilir, ikinci nüsha hasta dosyasında saklanır.
5.1.3. Hekim tarafından HBYS üzerinden kan grubu belirlenmesi için istem yapılır. Hastadan kan örneği
alınarak kan grubu belirlenir. Daha sonra yeniden uygunluk testleri(cross-match) için hastadan kan örneği
alınır ve doğru hasta kimlik bilgilerini içerecek şekilde etiketlenir. İki nüsha olarak düzenlenen kan ve kan
kompenentleri istem formunun bir nüshası ile birlikte (Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi) kan
tranfüzyon merkezine gönderilir. Diğer nüsha hastane transfüzyon merkezine teslim edilir.
5.1.4. Kan Bankası tarafından kan grubu, Cross-Match ve diğer serolojik testler yapılır. Test sonuçları
kontrol edilerek herhangi bir olumsuzluk yok ise kan ürününün üzerine barkotla yapıştırılır.
Hekim tarafından kan isteği otomasyon üzerinden yapılır. Hasta tabelasına istem order edilir.
Kan ürünlerinin transferinde görevlendirilmiş personel hasta dosyası ile beraber AEAH Kan Merkezinden
ilgili kan ürünlerini Kan ve Kan Kompenentleri Transfer Takip Defteri ile teslim alır. Hasta order kağıdına
AEAH Kan Merkezi tarafından kan ürünü çıkış saatini de içeren bilgi notu düşülür.
5.1.5. Kan ürünlerinin hastane kan transfüzyon merkezine ulaşması görevlendirilmiş personel tarafından
sağlanır. Kan ürününü, ilgili kayıtlar tamamlandıktan sonra kan taransfer kutusu içine koyar. En kısa
sürede ve sarsıntı oluşturmaksızın hastane transfüzyon merkezine iletir. Transferde görevli personel
tarafından Kan ve Kan Kompenentleri Transfer Takip Defterine teslim detayları yazılır ve
transfüzyon merkezi çalışanına imzalatılır.
5.1.6. AEAH Transfüzyon merkezinden gelen kan ürünleri, hastane transfüzyon merkezi çalışanı
tarafından Transfüzyon Merkezi Alınan Kan Kayıt Defterine ürün bilgileri ve giriş saati kaydedilir.
Ayrıca giriş saati hasta tabelasına da yazılır. İstem yapılan birim tarafından teslim alınıncaya kadar istem
formuyla birlikte kan saklama dolabında muhafaza edilir. Trombosit süspansiyonu ve Taze plazma uygun
ise beklemeksizin servise iletilir.
5.2.Kan Kompenentlerinin Saklanması
Kliniğe alınan kan ürünleri, kullanılana kadar mutlaka uygun şartlarda saklanır. Kan ürünleri saklanırken
ortamı ısısına, nemine, ışık ile direkt temas etmemesine dikkat edilir.
5.2.1.Tam Kan ve Eritrosit Süspansiyonları:
 2-6 C derecede saklanır.
 Hemoliz ve kontaminasyon riskine karşı oda ısısında 4-5 saatten uzun süre kesinlikle tutulmaz.
5.2.2. TDP(Taze donmuş Plazma):
 Derin dondurucuda -25 C derecenin altında saklanır.
 Eridikten sonra 6 saat içinde mutlaka kullanılır.
 Kullanılmadığı takdirde ürün imha edilir. Kesinlikle tekrar dondurulmaz.
5.2.3.Trombosit Süspansiyonları:
 Trombositler kan merkezinde ortam ısısı 20-24 C olan özel inkübatörlü ajitatörde ( İnkübatörlü
kan çalkalama cihazında ) saklanır.
 Servislerde oda ısısında tutulur.
 Trombositlerin yaşam süresi çok kısa olduğundan servise alınır alınmaz bekletilmeden kullanılır.
GÜVENLİ KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU
UYGULAMASI TALİMATI
Doküman Kodu
S.TH.TL.01

Yayın Tarihi
08.09.2016
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
2/4
Kesinlikle buzdolabına konulmaz.( +20 C’nin altındaki ortamda trombositlerin fonksiyonları
bozulur.)
5.2.4. İnfüzyon İşlemi Öncesi Kan ürünleri kullanılmak üzere ilgili klinik sağlık çalışanı tarafından
hastane transfüzyon merkezinden teslim alınır. Transfüzyon merkezi sorumlusu tarafından teslim edilen
ürünlere ait bilgiler ve çıkış saati Transfüzyon Merkezi Servislere Çıkış Defterine yazılır. Hasta
tabelasına da çıkış saati kayıt edilir. Uygun şartlarda saklanan kompenentler hastaya verilmeden önce en
az iki dakika kadar yumuşak hareketlerle çalkalanır. Dolaptan çıkarılmış 1 ya da 2 ünite kanın takılana
kadar normal oda ısısında, ilave bir işlem yapılmaksızın beklemesi transfüzyon için yeterli ısınmayı
sağlar. Kan asla kalorifer üzerinde, kaynamış sularda, mikrodalga fırınlarda veya benzeri ortamlarda
ısıtılmaz.
5.3. Alınan kan veya kan ürünleri en az iki sağlık personeli tarafından
 Cross-Match kontrolü,
 Hasta bilekliğinden ve hastadan teyit edilerek kimlik bilgileri,
 Kan veya kan ürünlerinin türü ve miktarı,
 Ürünün planlanan veriliş süresi doğrulanmalıdır.
 Kliniğe gelen kan ürünü üzerindeki bilgiler, yine ürün üzerine AEAH Kan Transfüzyon merkezi
tarafından basılan barkod ile karşılaştırılmalı, uyumlu ise barkod torba üzerinden çıkarılarak hasta
tabelasına yapıştırılmalıdır.
5.3.1. Kan bileşeni hastaya damar yoluyla uygulanır.
5.3.2..Transfüzyonun ilk 15 dakikası sağlık çalışanı tarafından gözlemlenir, transfüzyon boyunca her 30
dakikada bir nabız, tansiyon, ateş ölçümleri izlenir.
5.3.3. Transfüzyonu Takip Formu iki nüsha olarak düzenlenir. Transfüzyonu Takip Formu’na aşağıda
belirtilen bilgiler kayıt edilir.
 Transfüze edilen kan ürünün çeşidi ve hacmi,
 Transfüzyon uygulanacak hastanın kimlik bilgileri,
 Kan ürünü torbasının özgün donasyon numarası,
 Transfüze edilen kan ürününün grubu,
 Transfüzyona başlama zamanı,
 Transfüzyonu yapan kişinin imzası.
5.3.4.Hasta transfüzyon öncesinde, sırasında ve sonrasında izlenir.
5.3.5.Transfüzyon bitişi Transfüzyon Takip Formu’na işlenir. Formun bir nüshası işlem sonrası AEAH
Kan Transfüzyon Merkezine gönderilmek üzere hastane transfüzyon merkezi sorumlu teknisyenine
iletilmelidir.
5.3.6.Transfüzyonla ilişkili oluşan yan etkiler tespit edilir ve hemen müdahale edilir. Oluşan her
transfüzyon reaksiyonu, Transfüzyonu Takip Formu’na kaydedilir.
5.3.7. Transfüzyon esnasında karşılaşılan beklenmedik reaksiyonlar olursa vakit kaybedilmeden
transfüzyon durdurularak hekime bildirilir.
5.3.8. Yaşanan reaksiyonlar hekim tarafından iki nüsha olarak Transfüzyon Reaksiyonu Bildirim
Formuna kaydedilir. Formun bir nüshası Transfüzyonu Takip Formu ile birlikte Kan Transfüzyon
Merkezine gönderilir bir nüshası da hasta güvenliği ekibine iletilmek üzere hasta dosyasına konularak
muhafaza edilir. Gelişen reaksiyonla ilgili Güvenlik Raporlama Sistemi Bildirim Formu da
doldurularak Kalite Birime teslim edilir.
5.4. Transfüzyonda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
5.4.1.Tam kan veya eritrosit süspansiyonları; kan transfüzyon merkezinden çıktıktan sonra transfüzyona
başlanır ve 4 saat içinde uygulanır. Transfüzyonun ilk 15 dakikası sağlık çalışanı tarafından daha dikkatli
gözlemlenir. Transfüzyon boyunca da her 30 dakika da bir hastanın vital bulguları Transfüzyonu Takip
Formu ’na kaydedilir.
5.4.2.Trombosit ve trombosit aferezi konsantreleri transfüzyonuna 20-60 dk. içinde uygulanır.
5.4.3.TDP ve Kriyopresipitat transfüzyonuna mümkün olan en kısa sürede başlanır ve 5-20 dk içinde
uygulanır.
5.4.4.Hiç bir kan ürününe serum fizyolojik dışında herhangi bir transfüzyon solüsyonu ya da tıbbi ilaç
eklenmemelidir.
5.4.5.Serum fizyolojik dışında verilecek maddeler ayrı bir damar yolundan uygulanmalıdır.
GÜVENLİ KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU
UYGULAMASI TALİMATI
Doküman Kodu
S.TH.TL.01
Yayın Tarihi
08.09.2016
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
3/4
5.4.6.İşlem bittiğinde kan verme seti ve kan torbası çıkarılıp tıbbi atık torbasına uygun bir şekilde atılır.
5.4.7.İşlem öncesinde ve sonrasında görevli personel El Hijyeni Talimatı’na uygun olarak ellerini yıkar.
5.4.8. Servislerde kullanılmayan kan ürünleri için hasta tabelasına kullanılmadığına dair ilgili hekim
tarafından not düşülmelidir. İade saati ve kullanılmama nedeni mutlaka belirtilmelidir.
Hayatı tehdit eden transfüzyon reaksiyonları tabloda görülmektedir.
HAYATI TEHDİT EDEN REAKSİYONLAR
Bulgular
Belirtiler
Olası Nedenler
Titreme
Anksiyete
Akut intravasküler hemoliz
Ateş
Göğüs ağrısı
Bakteriyel bulaşma ve septik şok
Huzursuzluk
İnfüzyon yerinde ağrı
Aşırı sıvı yüklemesi
Hipotansiyon (sistolik kan
Solunum sıkıntısı,
Anaflaksi
basıncında %20 ve daha fazla düşüş
hızlı solunum
Taşikardi (kalp hızında%20 ve
Bel/sırt ağrısı
Ttansfüzyona bağlı akut akciğer
daha fazla artış)
hasarı (TRALI)
Hemoglobinüri (kırmızı idrar)
Baş ağrısı
Akut intravasküler hemoliz
Açıklanamayan kanama (DİK)
Dispne
NOT:
a) Bir akut transfüzyon reaksiyonu belirdiğinde, öncelikle kan torbasının etiketindeki ve hastanın kartındaki
bilgileri kontrol edilir. Uyumsuzluk varsa derhal transfüzyonu durdurulur ve Kan Merkezi ile konsülte edilir.
b) Bilinci kapalı veya anestezi uygulanmış hastalarda, hipotansiyon ve kontrol edilemeyen kanamalar uygun
olmayan kan transfüzyonunun tek bulgusu olabilir.
c) Ciddi hemolitik transfüzyon reaksiyonu gelişen şuuru açık hastalarda bulgu ve semptomlar (5-10 ml kan
infüzyonunu takiben dakikalar içinde) çok hızlı ortaya çıkabilir. Her ünitenin infüzyonunun başlangıcında
yakın gözlem esastır. Reaksiyon şüphesi geliştiğinde hemen hekime haber verilir.
d) Kan ürünü ve kan seti AEAH Kan Transfüzyon merkezine gönderilmelir.
e) Kan gönderilmeyen koldan alınan hemogram ve biyokimya için alınan numune üzerine hasta ad,soyad ve
protokol numarası yazılarak kan transfüzyon merkezine gönderilecektir.
5.5.Gecikmiş Transfüzyon Komplikasyonları
Geç hemolitik reaksiyonlar:
Çıkma şekli:
 Transfüzyondan 5-10 gün sonra
 Ateş
 Anemi
 Sarılık
Tedavi:
 Genellikle tedavi gerektirmez.
 Hipotansiyon ve oligüri oluşur ise akut intravasküler hemoliz gibi tedavi edilir.
Post-transfüzyon purpurası:
Çıkma şekli:
 Transfüzyondan 5-10 gün sonra
 Kanama eğilimi
 Trombositopeni
Tedavi:
 Yüksek doz steroid
 Yüksek doz intravenöz immunoglobülin
 Plazma değişimi
Graft- versus - host hastalığı:
Çıkma şekli:
 Transfüzyondan 10-12 gün sonra
 Ateş
 Deri döküntüsü ve soyulma
GÜVENLİ KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU
UYGULAMASI TALİMATI
Doküman Kodu
S.TH.TL.01
Yayın Tarihi
08.09.2016
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
4/4
 Diyare
 Hepatit
 Pansitopeni
Tedavi:
 Genellikle fataldır.
 Destek tedavisi
 Spesifik tedavi yoktur.
Demir birikimi:
Çıkma şekli: Transfüzyon bağımlısı olgularda kalp ve karaciğer yetersizliği
Önleme
: Demir bağlayıcı ajanlar
6. İLGİLİ DOKÜMANLAR:
Transfüzyonu Takip Formu
Transfüzyon Reaksiyonu Bildirim Formu
El Hijyeni Talimatı
Kan ve Kan Kompenantları İstem Formu
Güvenlik Raporlama Sistemi Bildirim Formu
Transfüzyon Merkezi Servislere Çıkış Defterine
Transfüzyon Merkezi Alınan Kan Kayıt Defterine
Kan ve Kan Kompenentleri Transfer Takip Defterine
HAZIRLAYAN
Uzm.Dr.Emre Güven
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
KONTROL EDEN
Hatice ÖZTÜRK
Kalite Yönetim Direktörü
ONAYLAYAN
Uzm.Dr.Süha ŞEN
Başhekim Yardımcısı