EET 132 Elektronik I Deney 2: Yarım Dalga Doğrultma Devreleri Amaç : Bu deneyde amaç Yarım dalga doğrulma devrelerini tanımak ve çıkışlarındaki darbeli sinüzoidal gerilimlerin ortalama değerlerini AVO ve Osiloskop yardımıyla ölçmektir. Kullanılan Alet ve Malzemeler: AVO , Osiloskop, montaj tabağı, çeşitli direnç ve 1N4001 diyot Deney: 1. Pozitif Yarım Dalga Doğrultma Devresi. Yarım dalga doğrultma devreleri girişlerine uygulanan sinüzoidal gerilimin yalnızca bir yarı periyodunda çalışan ve diğer yarı periyodunda çıkış vermeyen devredir.Bir yarım dalga doğrultma devresi tek bir diyot kullanılması ile gerçeklenen devredir. Yarım dalga doğrultma devrelerinde giriş ve çıkış işaretlerinin ferekans veya periyotları ayni kalmaktadır. Şekil 1 deki devre giriş işaretlerinin yalnızca pozitif yarı periyotlarını çıkışa aktarmasından dolayı “Pozitif Yarım Dalga Doğrultma Devresi” olarak bilinir. D Vin t1 t2 R Vout t1 t3 t2 Şekil 1 Pozitif yarım dalga doğrultma devresi AVO Kullanarak Ortalama Değerleri Ölçmek. DC V DC A D1 1N4001 Ryük 220Vrms Şekil 2 5 t3 Şekil 2 de gösterilen devre çeşitli değerlerdeki yük dirençleri için montaj tabağı üzerine kurulucaktır. Bu devreler üzerinde ortalama gerilim ve ortalama akım değerleri ölçülecektir. Devrenizi kurmadan önce trafonuzun sağlamlığından emin olunuz. Devrenize enerji verip, transformatörün sekonder gerilimini AC voltmetre ile ölçünüz. V sek = ................. V (rms) Ölçdüğünüz değeri dikkate alarak Tablo I deki çeşitli yük dirençleri için ortalama değerleri ölçünüz. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ Vort Iort Tablo I Tablo I deki yük dirençleri için ortalama değerleri kuramsal (teorik) olarak bulunuz ve Tablo II`yi tamamlayınız. Her iki tablo daki değerleri karşılaştırınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ Vort Iort Tablo II Kuramsal değerler Osiloskop Kullanarak Ortalama Değerleri Ölçmek. Şekil2`de gösterilen devredeki ortalama değerler şimdi osiloskop kullanarak ölçülecektir. Devrenize enerji verip, transformatörün sekonder geriliminin tepe gerilimini osiloskop ile ölçünüz. V sek = ................. V (tepe) AVO ve osiloskop yöntemleri arasındaki fark nedir? AVO ile ölçümlerde herhangi bir formül bilmemize gerek yok. Fakat osiloskobun yalnızca gerilim ve periyot değerlerini ölçmesinden dolayı ilgili formülleri bilmemiz gerekmektedir. Bu ifadeler sırası ile Vo(tepe) V ve Iort = ort dir. Π R y ük Sonuç olarak sizlere düşen görev osiloskop ekranında, ortalama gerilimi bulmak için çıkış işaretinin tepe gerilim değerini ekran üzerinde ölçmek ve bu değeri ∏ = 3.14 değerine bölmektir. Ortalama akım değeri ise önceden bulunan ortalam gerilim değerinin devrede kullanılan yük direnç değerine bölümüdür. Vort = Tablo III deki çeşitli yük dirençleri için ortalama değerleri osiloskop yardımı ile ölçünüz. Daha sonra bulduğunuz değerleri Tablo II deki kuramsal değerlerle karşılaştırınız. 6 Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ VO(tepe) Vort Iort Tablo III 2. Negatif Yarım Dalga Doğrultma Devresi. Şekil 3`deki devre giriş işaretlerinin yalnızca negatif yarı periyotlarını çıkışa aktarmasından dolayı “Negatif Yarım Dalga Doğrultma Devresi” olarak bilinir. D Vin t1 t2 R Vout t1 t2 t3 Şekil 3 AVO Kullanarak Ortalama Değerleri Ölçmek. 220Vrms DC V DC A D Ryük 1N4001 Şekil 4 Devrenize enerji verip, transformatörün sekonder gerilimini AC voltmetre ile ölçünüz. V sek = ................. V (rms) Şekil 4`de gösterilen devre çeşitli değerlerdeki yük dirençleri için montaj tabağı üzerine kurulucaktır. Bu devreler üzerinde ortalama gerilim ve ortalama akım değerleri ölçülecektir. Tablo IV deki çeşitli yük dirençleri için ortalama değerleri ölçünüz. 7 t3 Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ Vort Iort Tablo IV Ölçdüğünüz değeri dikkate alarak Tablo IV deki yük dirençleri için ortalama değerleri kuramsal (teorik) olarak bulunuz ve Tablo V`i tamamlayınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ Vort Iort Tablo V Kuramsal değerler Osiloskop Kullanarak Ortalama Değerleri Ölçmek. Şekil4`de gösterilen devredeki ortalama değerler şimdi osiloskop kullanarak ölçülecektir. Devrenize enerji verip, transformatörün sekonder geriliminin tepe gerilimini osiloskop ile ölçünüz. V sek = ................. V (tepe) Tablo VI deki çeşitli yük dirençleri için ortalama değerleri osiloskop yardımı ile ölçünüz. Daha sonra bulduğunuz değerleri Tablo V deki kuramsal değerlerle karşılaştırınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ VO(tepe) Vort Tablo VI 8 Iort