EET 132 Elektronik I Deney 7: Zener Diyotlu Regülatör Devreleri Amaç : Bu deneyde amaç AC\DC dönüştürücülerde giriş gerilimindeki ve yük değirindeki değişimlere karşı çıkş gerilimini çalışma gerilim değerinde sabit tutan zener diyotlu gerilim regülatörlerini tanımak ve etkisini anlamaktır. Kullanılan Alet ve Malzemeler: AVO , Osiloskop, montaj tabağı, çeşitli direnç ve 1N4001 diyotlar Deney: Regülatör devreleri (Gerilim sabitleyicileri) AC\DC güç kaynaklarının son yapı bloğunu oluşturan devrelerdir. Regulatörlerin görevi şebeke gerilimindeki artma veya azalma değerlerine göre çıkış gerilimini sabit değerde tutmaktır. Bu değişimlere ilaveten yük direnç değerinde oluşacak olan değişimlere karşı da çıkış gerilimini sabit değerde tutmak yine regülatörlerin görevidir. Şekil 1`de gösterilen AC\DC devresinde D1 ve D2 diyotları doğrultma , C1 kondansatörü filtreleme görevi yaparken, 6.2V zener diyot ise regülatör işlevi yapmaktadır. D1 R1 470 Ohm T1 + 240Vrms 50 Hz 220uF C1 6.2V 2x12Vrms D2 Şekil 1 6.2 V regüleli AC\DC güç devresi 23 RL1 Vo Devrenizi kurmadan önce trafonuzun sağlamlığından emin olunuz. Devrenize enerji verip, aşağıdaki ölçümleri AC voltmetre ile ölçünüz. V sek1 = ................. V (rms), V sek1 = ................. V (rms), V sekT = ................. V (rms) Tablo I deki çeşitli Ryük [RL1] yük dirençleri için gösterilen değerleri ölçerek, tabloyu tamamlayınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ VC1 VR1 Vo IR1 IZ Iyük Tablo I Pratik değerler Tablo I deki yük dirençleri için ölçülen DC gerilim ve akım değerleri kuramsal (teorik) olarak bulunuz ve Tablo II`yi tamamlayınız. Her iki tablo daki değerleri karşılaştırınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ VC1 VR1 Vo IR1 IZ Iyük Tablo II Kuramsal değerler Buradaki teorik çalışmalarınızı yaparken aşağıdaki ifadelerden yararlanabilirsiniz. VC1 = VR1 + 6.2V veya VC1 = (IR1 x 0.47k) + 6.2V IR1 = VC1 6.2V 0.47 k VR1 = ( IR1 x 0.47k) Iyük = 6 .2 V R yük IR1 = IZ + Iyük veya IZ = IR1 - Iyük 24 D1 R1 470 Ohm T1 240Vrms 50 Hz + C1 220uF D2 6.2V RL1 Vo 2x12Vrms Şekil 2 - 6.2 V regüleli AC\DC güç devresi Şekil 2 de gösterilen devre - 6.2 V regüleli AC\DC güç devresidir. Şekil 2| deki devre için aşağıdaki işlemler yapılacaktır. Tablo III deki çeşitli Ryük [RL1] yük dirençleri için gösterilen değerleri ölçerek, tabloyu tamamlayınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ VC1 VR1 Vo IR1 IZ Iyük Tablo III Pratik değerler Tablo III deki yük dirençleri için ölçülen DC gerilim ve akım değerleri kuramsal (teorik) olarak bulunuz ve Tablo IV`yi tamamlayınız. Her iki tablo daki değerleri karşılaştırınız. Ryük 470 Ω 1kΩ 2.2kΩ VC1 VR1 Vo IR1 IZ Tablo VI Kuramsal değerler 25 Iyük