2.)Kısa Süreli Bellek ve Çalışma Belleği

9.Sınıf
Psikoloji
3.Ünite Öğrenme,Bellek,Düşünme
BELLEK TÜRLERİ
25.Hafta ( 17-21 / 03 / 2014 )
BELLEK NEDİR ??
Geçmiş yaşantıları ve bilgileri akılda tutma ve
hatırlama gücüdür.
..Bellek, öğrenilen bilgileri depolar,istenildiği
zaman kullanılmasına olanak sağlar.
..Bellek,insanların dil,kültür ve bilimi
geliştirmelerine neden olmuş insanlık bugünkü
durumuna ulaşmıştır.
..Eğer bellek olmasaydı,insanlar her bilgiyi
yeniden öğrenmek zorunda kalacaktı.
2
BELLEK
..Bilginin kazanılarak depolanması ve
korunması, geri çağrılarak kullanılmasıdır.
..Öğrenme ile ilişkilidir.
..Bu işlev,sinir sisteminde gerçekleşir.
..Bellek,3 işlemi içerir.
1.Bilginin kodlanması
2.Bilginin depolanması
3.Bilginin geri çağrılması(hatırlama)
3
BELLEK TÜRLERİ
1.)Duyusal Bellek
2.)Kısa Süreli Bellek ve Çalışma Belleği
3.)Uzun Süreli Bellek
4.)Örtük Bellek
4
1.)DUYUSAL BELLEK
..Duysal Bellek; duyu organlarının
duyumsayabildiği tüm iç ve dış uyarıcılara
ilişkin bilgiyi içerir,kişi o anda kendini etkileyen
uyarıcıların tümü hakkında bilgi sahibidir.
..Ancak bu bilgiler bilinç dışındadır.
..Duyusal bellekteki bilgiler, yaklaşık iki saniye
içinde ya kendiliğinden yok olur,yada yeni
gelen benzeri bilgiler öncekini siler.
5
6
..Duyusal bellek ( duyusal kayıt ), bilgilerin ilk
geldiği yerdir.
..Çevreden gelen uyarıcılar, alıcılar tarafından (
göz,kulak vb.) alınarak,duyulara kayıt edilir.
..Duyusal kayıt süresi çok kısadır.
..Sokakta duyduğumuz bir korna sesinin
,kesildikten bir süre sonra bile kulağımızda
yankılanması;
7
..Televizyondaki canlı bir görüntünün
değiştikten hemen sonra bile gözümüzde
canlanmaya devam etmesi, duyusal kayıt
örneğidir.
..Örn; bir ses tonundan kısa süre sonra ( 40
milisaniye),bir başka ses tonu uygulanırsa,
katılımcının ,ilk ses tonunu fark etme olasılığı,
ikisi arasındaki süre kısaldıkça giderek düşer.
Bunun nedeni, ikinci uyarıcının birinciyi
maskelemesidir.
8
2.)Kısa Süreli Bellek ve Çalışma Belleği
..
9
..Duyusal bellekte bulunan tüm bilgiler
arasından dikkat edilenler KSB ‘e geçiyor.
..KSB ( kısa süreli bellek) dikkatin, yani
farkındalık ve bilincin olduğu yerdir.
..Kısa süreli bellek, duyusal bellekten gelen
bilgilerin 20 dakika tutulduğu aşamadır.
..Kapasitesi dardır.6,7 veya 10 rakam
hatırlanabilir.
..Kolayca yanlış yapılabilir.
..Kaybolan bilgi bir daha geri gelmez.
10
..KSB. ,bilgilerin depolanmasını iki şekilde
sağlar :
a.)bilgileri kendi kısıtlı alanında depolar,
b.)kalıcı olarak depolanması için bilgiler
özümseyici temrin yoluyla USB(uzun süreli
bellek) ‘e aktarılır.
11
Yeniden Şifreleme :
KSB ‘te anlam verilmiş bilgiler vardır.
Örn;
..duvardaki manzara resmi,
..dinlenen enstrümantal şarkı
..arkadaşınızın yeni bir kitapla ilgili söyledikleri
..Eğitim-öğretim süreci içinde bilgiler,büyük
oranda sözel olarak şifrelenir.
12
13
..Örn, psikoloji biliminin ölçütleri ile ilgili
bilgiler,akla kelimeler olarak gelir.
..Ama,manzara resmi yada enstrümantal müzik
sözel olarak şifrelenmez.
Manzarayı görsel imge,,
Enst.müziği işitsel bir imge olarak
şifreleyebiliriz.
14
Kısa Süreli Bellekte Depolama
Bilgiler KSB ‘te,duyusal bellekten daha uzun
süre kalır. Bu süre 2 saniye – 20 dakika
arasıdır. Bilgiyi bu süre içinde KSB ‘te
tutabilmenin yolu,,bilgiyi tekrar etmektir.
Örn, internette bir telefon numarası gördünüz,,
Telefonunuzu buluncaya kadar geçen
sürede,bu numarayı unutmamak için sürekli
tekrarlarsınız.
..Tekrarlama bırakılınca,bilgi unutulur.
15
Uzun Süreli Belleğe Aktarma :
..Bilgiler tekrar edilerek KSB ‘te tutulabilir ama
bu akılcı bir çözüm değildir.
Öğrenilen bilgileri ,nispeten kalıcı bir şekilde
depolamak için,onları USB’e aktarmak gerekir.
ÇÜNKÜ;
..KSB kapasitesi sınırlı
..USB kapasitesi geniş
16
KSB
tekrarsı
z
Duy.bellek
KSB
tekrarla
KSB ve USB
Arası etkileşim
USB
17
davranış
…Özümseyici tekrar ne kadar çok bilgiye
dayanıyorsa,uygun ve yeterli kural ve stratejiler
kullanılıyorsa,belleme de o kadar başarılı olur.
Çalışma Belleği :
Bu modele göre sözel bilgiler ve görsel
mekansal bilgiler ayrı ayrı işlemlenir.
18
Çalışma Belleği terimi özel bir bellek türünü
de vurgular.
..Bu bellekte bilgiler bir taraftan depolanır,bir
taraftan da bilgiler üzerinde işlemleme yapılır.
..Örnek : çevirmenler,bir taraftan yabancı dilde
söylenenleri depolar,bir taraftan da yabancı
dildeki malzemeyi türkçeye çevirirler.
19
3.))Uzun Süreli Bellek :
20
Uzun Süreli Bellekte (USB) bir çok farklı bilgi
bulunur.
..görsel imgeler,
..duygular,
..tatlar,
..sesler,
..kokular,
..problem çözme stratejileri,
..çocuklukta geçirilen deneyimler,
21
..özetle; USB kapasitesi çok
geniştir,,hatta,,doldurmaya yaşamımız yetmez.
ANCAK , bilgiler ,KSB ‘te olduğu gibi, USB ‘ e
hızlı girmez. Biraz zaman ve emek gerekir.
UZUN SÜRE Lİ BELLEK ;
a.)Anlamsal Bellek
b.)Anısal Bellek
olmak üzere 2 çeşit bellek vardır.
22
Anlamsal Bellek :
..dünya hakkındaki bilgileri,
..evren gerçeklerini içerir.
… Cumhuriyetimizin kuruluş tarihi,
…peri bacalarının hangi ilde olduğu,
…akdeniz bölgesinin iklimi gibi
Bu bellek türünde anlamlar ve kavramlar vardır.
23
Anısal Belllek :
..Gittiğiniz konserde, solistin giydiği kazak,
..Öğretmenin sorduğu soruyu doğru
cevaplayan öğrencinin yüzündeki gurur ifadesi
gibi…
…..Bu bellek türünde ,belirli yer ve belirli
zamanlardaki anılar vardır.
24
25
4.)) Örtük Bellek
26
27
ÖRTÜK B ELLEK : ( bildirilemeyen bellek)
..Kişnin farkında olmadan öğrendiği bilgileri
içerir.
..Kişi öğrendiğinin farkında değildir
Örtük Bellek, geçmiş olayların, otomatik ve
bilinçsiz olarak anımsanmasıdır.
28
29
HANGİ TÜR ÖĞRENMELER
ÖRTÜK BEL LEKTE DEPOLANIR ???
a.)Ön Uygulama Etkisiyle Örtük Öğrenme
b.)Klasik Koşullama
c.)Beceri ve Alışkanlıklar
30
31
ÖĞRENME – HATIRLAMA – BELLEK İLİŞKİSİ
..Öğretmen öğrenciye bir soru sordu
..Öğrenci,gerekli bilgileri hatırlayarak soruyu
cevapladı
..Bu davranış 3 önemli işlemlemeyi içerir:
-öğrenme(kazanım)-kodlama
-bellek(depolama)
-hatırlama(geri çağırma)
32
Öğrenme
(kazanım)
Bellek
(depolama)
Hatırlama
(geri
çağırma)
Öğrenme, bellek ve hatırlama süreçlerinin
şematik gösterimi
33
Neden Unuturuz ??
1. Kullanılmayan bilgi, zaman içinde unutulur.
2. Öğrenilen bilgiler, daha önce öğrenilmiş olan
benzeri bilgileri bozar.( geriye ket vurma)
3. Daha önce öğrenilen bilgiler,benzeri bilgileri
içeren daha sonraki öğrenmeyi bozar.(ileriye
ket vurma)
4.Geriye ve ileriye ket vurma,birbirine zıt işler
5. Rahatsız eden anılar,duygu ve dilekler
unutulur(güdülenmiş unutma)
34
Belleğimizi Güçlendirmek,Daha Çok
Hatırlayabilmek İçin Ne Yapabiliriz?
..Öğrenme,belleğin vazgeçilmez ön koşuludur.
..ÇOK İYİ ÖĞRENMELİSİNİZ!
..Bilgiyi özümseyerek tekrar yapmalısınız
..Bireysel durum ve özellikleriniz önemli
..Unutmaya yol açan etkenleri ortadan kaldırın.
35
Hatırlama Sürecini Kolaylaştıran Koşulları
Yaratmalısınız :
1.Malzemenin örgütlenmiş olması.
2.Hatırlamaya yardımcı ipuçlarının olması(
çoktan seçmeli testlerde bilgi daha kolay
hatırlanır)
3.Bilginin öğrenildiği bağlam ile hatırlanmaya
çalışılan bilginin aynı
olması(kantindesiniz.Kantin işleten kişinin
adını hatırlamaya çalışıyorsunuz.
36
Büyük ihtimalle hatırlarsınız.Eğer kantin işleten
kişiyi bir arkadaş toplantısında
görürseniz,adını büyük ihtimalle
hatırlayamazsınız)
4.Duygusal etkenler(güdülenmiş unutma. Eski
kötü anılar hatırlanmaz)
37
Hatırlamaya Yardım Eden Teknikler Kullanın
1.Çağrışım Kurma
2.Örgütleme
3.Zihinde Canlandırma
4.Sesselleştirme(bilginin sesli tekrarı)
38
Bellek Türlerinin İmgesel Gösterimi
Bellek
Kısa Süreli Bellek
Uzun Süreli Bellek
Açık
Örtük
Anısal
Anlamsal
39
Kısa Süreli Bellek : saniye ve dakikalar
uzunluğunda
Uzun Süreli Bellek: dakika,saat,ay ve yıllar
uzunluğunda
Anısal Bellek: anılarla ilgili
Anlamsal Bellek: kavramlar ve genel kültür
bilgileri ile ilgili
Örtük Bellek: klasik koşullama,beceri ve
alışkanlıklarla ilgili
40
Hatırlamaya Yardımcı Teknikler :
kümeleme
çağrışım
kurma
Zihinde
canlandırma
örgütleme
yerler
41
yerler
HAZIRLAYAN
HARİKA
ATA
42