Sevr

SEVR ANTLAŞMASI 10 AĞUSTOS 1920
Sevr Antlaşmasını
imzalayan Osmanlı
heyeti (soldan sağa, Rıza
Tevfik, Damat Ferid
Paşa, Hadi Paşa ve
Reşid Halis).
Saltanat Şurası'nda yaşananlar ise günümüzde hâlâ tartışılmaktadır. Nutuk'ta
bu toplantıda Vahdettin'le ilgili “Sevr Muahedesi'ni bizzat ayağa kalkmak
suretiyle kabul etmiştir.” denmektedir. Saray Başmabeyincisi Lütfi Simavi'ye
göre ise Vahdettin açılış nutkunu okuduktan sonra başkanlığı Damat Ferit
Paşa’ya bırakarak salonda durmamış, çıkıp gitmiştir. Son Sadrazam Tevfik
Paşa’nın oğlu İsmail Hakkı Okday'ın anlatımı ise şöyledir:
“Nihayet Sevr’i kabul edenler ayağa kalksın denildi. Damat Ferid Paşa bu
sırada Padişah’ın salonu terk etmesi için işaret verdi. Vahdettin dışarı çıktı,
yandaki odaya geçti. Padişah ayağa kalkınca da salondakiler Hünkâr'a bir saygı
eseri olarak ayağa kalktılar. Kendisini bu suretle selamladılar. Öyle ki, bu ayağa
kalkışın Sevr’in kabulü anlamına mı geldiği, yoksa Padişah’a hürmeten kıyam
mı edilmiş olduğu açık olarak belirmedi. Hatta Ayan'dan Topçu Feriki Rıza
Paşa, ‘Biz Padişaha hürmeten ayağa kalktık, Sevr’i kabul ettiğimizden değil’
diye haykırarak Damat Ferid’in oyununu açıkça protesto dahi etti.”
Kimi tarihçiler bu olayı, şûrada oy hakkı olmayan padişahın oylama yapılması
çağrısı yapılınca dışarı çıkması, fakat Damat Ferit'in olayı oldu -bittiye
getirmesi olarak yorumlamaktadır.
SEVR ANTLAŞMASININ MADDELERİ
• İstanbul Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak kalacak; ancak Osmanlı
Devleti anlaşma koşullarına uymazsa İstanbul Türklerden
alınacaktır.
• Kapitülasyonlardan bütün müttefik ülkeler faydalanabilecektir.
• Azınlıkların hakları artarak devam edecektir. (Dinsel bakımdan
özerklikleri kabul edildi.)
• Türk ordusu sadece iç güvenliği sağlayan 50.700 askerden ibaret
olacak, subaylarının %15’i müttefik devletler yada tarafsız devletlere
mensup olacak ve Türkiye’de mecburi askerlik olmayacaktır.
• Boğazlar her zaman bütün devletlerin gemilerine açık tutulacaktı.
Uluslar arası bir komisyon Boğazları yönetecek ancak komisyonda
Türk üye bulunmayacaktı. Bu komisyonun ayrı bir bütçesi ve bayrağı
olacaktır.
• Van, Erzurum, Bitlis, ve Trabzon illerinin bulunduğu alanda bir
Ermenistan Devleti kurulacaktır.
• Oniki Ada İtalyanlara Akdeniz'deki diğer Adalar Yunanlılara
bırakılacaktır.
• Batı Anadolu ve Doğu Trakya Yunanistan’a bırakılacak. İzmir
Osmanlı Devletinde kalacak yönetimi ve güvenliği Yunanistan'da
olacak beş yıl sonra İzmir Meclisince karar verilirse halk oylaması
yapılacaktır.
• Antlaşmanın 206. maddesine göre Müttefikler ülkenin istedikleri
bölgesine el koyabileceklerdi (Mondros’un 7. maddesi alınıyor.)
• Güney-Batı Anadolu bölgesinde kalan topraklar İtalya’ya bırakıldı.
• Antep-Urfa-Maraş-Adana-Hatay, Sivas ve Suriye bölgesi Fransız
mandasına bırakıldı.
• Arabistan ve Irak bölgesi İngiliz mandasına bırakıldı.
• İtilaf Devletleri mensubu Arkeologlar Osmanlı topraklarında
serbestçe kazı yapabileceklerdi.
SONUÇLARI
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Sevr
Antlaşmasını onaylamadığı gibi
antlaşmayı imzalayan ve kabullenenleri
vatan haini kabul etmiştir.
• Türk Milletinin Milli Mücadeleye olan
inancını artırmıştır.
• Hayata geçmemiş bir antlaşmadır