Türkiye`nin Doğal Gölleri Doğal göller, tektonik, volkanik, karstik

Türkiye’nin Doğal Gölleri
Doğal göller, tektonik, volkanik, karstik olaylar ile akarsular, buzullar, dalga ve akıntıların etkisiyle
oluşur. Bu olaylar, tek basına göl oluşumuna sebep olduğu gibi, bazı durumlarda birden fazla olayın
etkisiyle oluşmuş göller de vardır. Ülkemizin doğal göllerini; tektonik, karstik, set, volkanik, sirk ve
karma yapılı göller olarak gruplandırabiliriz.
1.1. Tektonik Göller
Bu göller, yer kabuğu hareketi sonucunda oluşan çanakların sularla dolması ile meydana gelir.
Ülkemizin tektonik gölleri, genellikle yer kabuğunun hâlâ hareketli olduğu fay kuşaklarını takip eder.
Sapanca, İznik, Ulubat ve Kuş gölleri, Güney Marmara bölümündeki çöküntü alanlarında yer alır. Ege
Bölgesi'ndeki Simav Gölü tektonik karakterlidir. Göller yöresindeki Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Ilgın
(Çavuşçu), Akşehir, Eber, Kovada gölleri de tektonik çanaklarda oluşmuştur.
İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan Tuz gölü, Seyfe ve Tuzla Gölleri bu özelliktedir. Doğu Anadolu
Bölgesindeki Hazar ve Hozapin gölleri tektonik çukurlarda oluşmuştur. Ülkemizin en büyük doğal gölü
olan Van Gölü ise tektonik, bir çukurluğun önünün lâvlarla kesilmesi sonucu oluşmuştur. Doğu
Anadolu'nun diğer göllerinde de benzer özellikler görülür.
1.2. Karstik Göller
Bu göller, kireç taşı ve alçı taşı gibi çözünebilen tabakaların bulunduğu sahalarda oluşur. Yurdumuzda,
bu tür arazi/erin özellikle Akdeniz ve iç Anadolu bölgelerinde yaygın olması, söz konusu alanlarda
karstik göllerin oluşumunu sağlamıştır.
Karstik göller, Batı Toroslar boyunca yaygın olarak bulunur. Buradaki Kestel ve Salda gölleri tipik birer
karstik göldür. Bununla birlikte yine bu alandaki Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Kovada ve Suğla
gölleri gibi daha büyük göllerin oluşumu tektonik çanaklarda başlamış, karstik olaylarla devam
etmiştir.
1.3. Set Gölleri
Göl oluşumuna müsait, çukur alanların açık olan kısımlarının, çeşitli olaylarla tıkanması sonucu
meydana gelen göllere set gölleri denir. Söz konusu olaylarla, çukurlukların önü doğal setlerle
kesilerek, set gölleri oluşmuştur.
Akarsuların oluşturduğu alüvyal set göllerinin başlıcaları,, Marmara, Çamiçi, Köyceğiz gölleri ile
Ankara yakınlarındaki Mogan ve Eymir gölleridir. Volkanik set gölleri ise Doğu Anadolu'da yaygındır.
Bunların başlıcaları Van, Erçek, Nazik, Çıldır, Haçlı ve Balık gölleridir.
Heyelan olayları sonucu akarsu vadilerinin tıkanması ile oluşan başlıca göller ise, Tortum, Sera, Zinav,
Abant, Sülük ve Yedigöller’dir. Bunların dışında kıyılarımızda, özellikle deltalarda dalga ve akıntı
faaliyetleri ile oluşmuş kıyı set gölleri de bulunmaktadır.
1.4. Volkanik Göller
Volkanizma faaliyetleri sırasında oluşan patlama çukurları ya da kraterlerde meydana gelen göllerdir.
Üçüncü jeolojik zamanda yoğun volkanik faaliyetlere maruz kalan ülkemizde, volkanik kökenli göller
de oluşmuştur.
İç Anadolu volkanik alanlarındaki Meke tuzlası ve Acıgöl, patlama çukurlarında oluşmuş maar
gölleridir. Nemrut volkanı üzerindeki Nemrut gölü ve Isparta yakınlarındaki Gölcük Gölü krater
gölleridir. Bunların yanı sıra Süphan dağının yan kraterlerinden birinde bulunan Aygır gölü
bunlardandır.
1.5. Sirk Gölleri
Dağ doruklarındaki buzulların hareketleriyle ortaya çıkan çukurlarda oluşan göllere, sirk gölü denir.
Yurdumuzun 2200 m'den yüksek dağları son buzul döneminde buzullaşmaya uğramıştır. Günümüzde
de, Sat, Ağrı, Erciyes, Kaçkar, Bolkar ve Aladağlar üzerinde yer yer buzullar bulunmaktadır.