Doküman Adı Doküman No FR-245 Hasta Eğitimi Bilgi Formu Yayın

Doküman Adı
Hasta Eğitimi Bilgi Formu
Doküman No
Yayın Tarihi
Revizyon Tarihi
Revizyon No
Sayfa No
Broşür No: 21
Konu: Akılcı İlaç Kullanımı
FR-245
23.10.2009
00
1/2
DOĞRU İLAÇ KULLANIMININ 10 KURALI
İlaçlar, günlük hayatta hepimizin sıkça tükettiği, sağlığımızı korumada ve ciddi hastalıkların tedavisinde
vazgeçilmez yere sahip ürünlerdir. Ancak, ilaçlar doğru bir şekilde kullanılmazsa kendi başlarına
sağlığımız için önemli bir tehdit oluşturabilirler. İlaç kullanımının yanlışlığına bağlı hastalıklar ve ölümler
sağlık sistemi gelişmiş ülkelerde bile önemli bir sorundur. Unutulmamalıdır ki, dikkatli davranılmazsa
ilaç tedavisinden yarar beklenirken zarar görülebilir. İlaçların yeterli miktarda veya sürede alınmaması
tedavide yetersizliğe yol açarken, gereğinden fazla tedavi zehirlenmelere neden olmaktadır.
Doğru ilaç kullanımı basitçe şöyle tanımlanabilir: Kişinin, gereksinim duyduğu ilacı (doğru ilaç), kendisi
için gereken miktarda (doğru doz), yeterli süre devam ederek (doğru süre), kendisi ve toplum için en
düşük maliyeti (doğru maliyet) getirecek şekilde kullanmasıdır. Aşağıdaki 10 kural ilaç kullanımında
yukarıdaki “doğru” kriterlerini sağlamanıza ve böylelikle sağlığınızı korumanıza yardımcı olmak üzere
hazırlanmıştır. Bu kuralları zaman zaman hatırlamak ilaç kullanımı sırasında hataya düşülmesini
önleyebilir.
1. Kural: İlaçları yalnızca doktorunuzun gerekli görmesi durumunda ve reçeteli olarak kullanınız.
İlaçların doktor bilgisi dahilinde ve izlemi altında kullanılması çok önemlidir. Doktorunuz, reçeteye
kullanmanız gereken ilacın adını yazmakla kalmaz, hangi doz şeklinin (tablet, ampul, şurup, v.b.)
kullanılacağını, gereken miktarı ve kullanım tarifini de belirtir. Bu bilgilerin eksik olması bazı durumlarda
tedavinin yetersiz kalmasına veya zehirlenmelere yol açabilir. İlaçların birçoğu, yasak olmasına rağmen,
eczanelerden reçetesiz alınabilmektedir. Bu yanlış uygulamada aslında tehlikeye atılanın kendi sağlığımız
olduğu unutulmamalıdır.
2. Kural: Doktorunuza muayeneye giderken kullandığınız tüm ilaçları ve önceki tedavi bilgilerinizi
yanınızda bulundurunuz.
Doktorunuz sizi muayene etmeden önce son bir ay içinde kullandınız tüm ilaçları bilmelidir. Bunun
yanısıra, eczane dışındaki yerlerden (aktar, v.b.) reçetesiz olarak alınabilen bitkisel kökenli maddeler
kullanıyorsanız bunları da doktorunuza mutlaka gösteriniz. Bu bilgilere olmadan yazılacak bir reçete,
ilaçlar arasında yaşamınızı tehdit edebilecek etkileşmelere yol açabilir. Doktorunuzdaki dosyada
bulunmayan tedavi bilgilerini de mutlaka yanınızda bulundurunuz. Bu yazının sonunda verilen “Kişisel
İlaç Kullanım Çizelgesi”ne benzer bir tablo hazırlamanız hem sizin hem de doktorunuzun işini
kolaylaştıracaktır.
3. Kural: Doktorunuzun bilgisi olmadan ikinci bir ilaca başlamayınız.
En sakıncalı tutumlardan biri de doktora danışmadan, kulaktan duyma bilgilerle önerilen ilacı değiştirmek
veya alınan ilacın üzerine ek bir ilaca başlamaktır. Aynı anda kullanılan iki ilacın birbirinin etkisini
değiştirmesine sıkça rastlanır. Bazı ilaçlar kesinlikle birlikte kullanılmamalıdır ve bunun bilgisini size en
iyi sağlayacak kişi de doktorunuzdur.
4. Kural: İlaç tedavisinin doğruluğunu sağlamak, doktorunuzdan daha çok sizin sorumluluğunuzdur.
Bu kural hiçbir zaman akıldan çıkarılmaması gereken en önemli maddelerden biridir. Reçeteyi yazan kişi
doktorunuz olsa da ilacın kullanımının doğru olmasını sağlamak sizin elinizdedir. İlaçları doktorunuzun
size anlattığı kullanım şekline tümüyle uyarak kullanmalısınız. Aksi halde, tedavinin yetersiz olmasına
veya yan etkilerin gelişimine neden olunabilir.
5. Kural: Önceki tedavilerinizde yaşamış olduğunuz yan etkileri doktorunuza iletiniz.
Tarihi ne kadar eski olursa olsun herhangi bir tedavi sırasında bir yan etki gelişmiş ise bunu doktorunuzla
paylaşmanız çok önemlidir. Bazı yan etkiler, kimyasal yapısı benzer olan ilaçların kullanımı ile
tekrarlayabilir. Örneğin, bir ilaca karşı daha önce alerjik bir reaksiyon geliştirmişseniz, tamamen farklı bir
hastalık nedeniyle kullanmanız gereken benzer yapılı bir ilacı kullanırken aynı duyarlılık yineleyebilir.
HAZIRLAYAN:
KONTROL EDEN:
ONAYLAYAN:
Ebe Nurcan KIVRAK
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
BAŞHEKİM
Doküman Adı
Hasta Eğitimi Bilgi Formu
Doküman No
Yayın Tarihi
Revizyon Tarihi
Revizyon No
Sayfa No
Broşür No: 21
Konu: Akılcı İlaç Kullanımı
FR-245
23.10.2009
00
2/2
6. Kural: İlaç tedavisine başladıktan sonra gelişen yeni bir yakınmanızın ilaca bağlı olabileceğini daima
aklınızda bulundurunuz.
İlaçlar doktor önerilerine tam uyarak kullanılğında bile bazı kimselerde tedavi başlangıcında
öngörülemeyen yan etkiler ortaya çıkabilir. İlacı kullanırken yeni bir yakınmanız (örneğin döküntü,
bulantı, kusma, nefes darlığı, hareket ve dikkat bozuklukları gibi) ortaya çıkarsa kendi sağlığınız için
bunu derhal doktorunuza bildiriniz.
7. Kural: İlaç kullanımına gereksiz yere devam etmeyiniz.
İlaçların bir kısmı sadece kısa bir zaman süresi için önerilir. Gerekli sürenin veya miktarın üzerine
çıkıldığında yan etkilerin ortaya çıkma riski artar. Örneğin, ağrı kesiciler gibi masum görünen ilaçlar bile
gereksiz olarak yıllar boyunca kullanılırsa mide ve böbrek hasarına yol açabilir. Bu nedenle, reçete edilen
bir ilacı hala kullanmanız gerekip gerekmediğini zaman zaman doktorunuza danışmalısınız. İlaç
kullanımını bırakırken bu işlemin zaman içinde, yavaş yavaş doz azaltarak yapılması da birçok ilaç için
önemlidir. İlaç alımı ani kesilirse vücudunuz ilaç yokluğuna aşırı tepki verebilir.
8. Kural: Aldığınız ilaçlar hakkında birlikte yaşadığınız birkaç yakınınızı haberdar ediniz.
Kullandığınız ilaçlar hakkında eşiniz, çocuklarınız veya birkaç yakın arkadaşınızı bilgilendirmeniz
önemlidir. İlaca bağlı olan veya olmayan bir bilinç kaybı gelişirse, müdahale eden sağlık personeline
kullandığınız ilaçların neler olduğunu bildirebilecek bir kişinin bulunması çok yardımcı olacaktır. Ayrıca,
ileri yaşta olan hastaların çevrelerinde ilaçlarını düzenli almalarını hatırlatacak bir yardımcı olması tedavi
etkinliğini sağlamak için çoğu zaman gereklidir.
9. Kural: Eski ilaçlarınızı evden uzaklaştırınız.
Geçmişte kullandığınız ilaçları bir kez daha gerek olur düşüncesiyle evde bulundurmayınız. Birçok ilaç
uzun yıllar içinde kutusu açılmasa da etkisini kaybeder ve bozulur; saklama koşulları uygun değilse
içinde küf ve diğer mikroplar üreyebilir. Artan ilaçların bozulduktan sonra çöpe atılması ülkemiz adına da
maddi bir kayıptır. Tedaviniz sonlandığında kalan ilaçları doktorunuza veya yakın bir sağlık merkezine
teslim ederek maddi olanaksızlık nedeniyle ilaç alamayan kimselere yardım edebilirsiniz. Kesinlikle artan
ilaçları yakınmaları size benziyor diye düşünerek yakınlarınıza veya komşularınıza vermeyiniz. Şikayetler
benzer olsa da altta yatan hastalık tamamen farklı olabilir. Ayrıca, ilaçlarınızı yanlışlıkla veya bilmeden
kullanabilecek kimselerin (özellikle çocuklar ve yaşlılar) ulaşamayacağı güvenli bir yerde saklayınız.
10. Kural: İlaçları kullanırken ilaç-dışı tedavilere de önem veriniz.
İlaçlar birçok hastalığın tedavisinde oldukça başarılı olabilse de, çoğu kez tek başlarına istenen etkilinliği
sağlayamazlar. Örneğin, hipertansiyon ve şeker hastalığının tedavisinde ilaç kullanımının yanısıra
eksersiz ve diyet düzenlemesi vazgeçilmez yere sahiptir. Bacaklarında varikozu olan hastaların varikoz
çorabını devamlı giymeleri ilaç tedavisinden daha etkili olabilir. İlaç tedavisinin yanısıra önerilen yaşam
tarzı değişikliklerine uymak tedavi başarısını artırmak adına önemlidir.
DOĞRU ilaç kullanımı size verilen kullanım talimatlarına uymakla başlar.
Kullanma talimatları:
1. Doktora her gidişinizde bu çizelgeyi yanınızda bulundurunuz ve doktorunuza gösteriniz.
2. Bitkisel ilaçlar, vitaminler, ağrı kesiciler dahil aldığınız tüm ilaçları çizelgeye işleyiniz.
3. Kullandığınız dozu değiştirdiğinizde önceki dozu silmeden üzerine bir çizgi atınız.
4. İlaç kullanımında size tarif edilen kullanım şekline uyup uymadığınızı doktorunuza dürüstçe ve
çekinmeden anlatınız.