Slayt 1

KAMU
YÖNETİMİNDE ETİK
Kenan TOPCU
SHÇEK Etik Kom.Üyesi
21.09.2011-İSTANBUL
Etik:
Etik; insanların yapılması gereken şeyleri
nasıl
yapması
gerektiğine
karar
verebilmesi
için
yardımcı
olabilecek
değerler, ilkeler ve standartlar hakkında
bir rehberdir. Kişinin davranışlarına temel
olan ahlak ilkelerinin tümüdür.
En yalın tanımıyla insan ilişkilerinde iyi
veya doğru ya da kötü veya yanlış olarak
adlandırdığımız değer yargılarını inceler.
Kamu Yönetiminde Etik Davranış;
Toplum çıkarlarını kendi çıkarları
önünde tutmak,
Kendilerini mali bakımdan başkalarına
bağımlı kılacak bağlantılara girmemek,
Tarafsız olmak,
Hesap verebilir olmak,
Saydam, açık ve dürüst olarak bu
ilişkileri yaşatmak.
şeklinde tanımlanabilir.
Neden Etik Kamu Yönetimi
“Yolsuzluk”, “kötü yönetim” ve “çıkar
çatışması” başlıkları altında toplanabilecek
yozlaşmanın yaygınlık kazanması,
 Halkın kamu bürokrasisine olan güveninin
sarsılması
ve
kamu
yönetiminin
saygınlığının kaybolması
nedeniyle;
 Halkın,
devlete olan güvenini yeniden
kazanmak ve kamu yönetimini; saygınlık
kazandıracak
işleyişe
kavuşturmak
ihtiyacından dolayı ETİK KAMU YÖNETİMİ.

Kamu
hizmetleri,
vatandaşların
vergileriyle
yerine
getirilmektedir.
Vatandaşlar, düşük maliyetli ve kaliteli
hizmet alma beklentisiyle vergilerini
kamu görevlisine emanet etmektedir.
Bu
anlamda
kamu
hizmeti
bir
“emanet”tir. Kamu görevlileri, bu
emanetin bilincinde olarak, kamu
hizmetlerini etkin, verimli ve dürüst bir
şekilde yürütmeli; görevlerini yerine
getirirken
ve
takdir
yetkilerini
kullanırken mesleki etik ilke ve
standartlara bağlı kalmalıdır.
Kötü yönetim ve yolsuzluklar
konusunda dünyada yaşanan
sorunlara
paralel
olarak,
Türkiye’de
de
kamu
yönetiminde
etik
ile
ilgili
konularda çalışmalar yapmak
üzere
yeni
bir
yapı
oluşturulmuştur.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu,
08.06.2004 tarihli ve 25486 Sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren 25.05.2004 tarih
ve 5176 Sayılı “Kamu Görevlileri
Etik Kurulu Kurulması ve Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun”la kurulmuştur.
Kurul’a 5176 Sayılı Kanunla
üç ana görev verilmiştir:
Etik ilkelerin belirlenmesi,
 Etik ilkelerin uygulanmasını
gözetmek,
 Kamuda etik kültürünü
yerleştirmek üzere çalışmalar
yapmak veya yaptırmak ve bu
konuda yapılacak çalışmalara
destek olmak.

Bu Kanun; genel bütçeye dahil daireler, katma
bütçeli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri,
döner sermayeli kuruluşlar, mahalli idareler ve
bunların birlikleri, kamu tüzel kişiliğine haiz
olarak kurul, üst kurul, kurum, enstitü,
teşebbüs, teşekkül, fon ve sair adlarla kurulmuş
olan bütün kamu kurum ve kuruluşlarında
çalışan; yönetim ve denetim kurulu ile kurul, üst
kurul başkan ve üyeleri dahil tüm personeli
kapsar.
Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet
Meclisi üyeleri, Bakanlar Kurulu üyeleri, Türk
Silahlı Kuvvetleri, yargı mensupları ve
üniversiteler hakkında bu Kanun hükümleri
uygulanmaz.
13 Nisan 2005 tarih ve 25785 sayılı
‘Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri
İle Başvuru Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik’,
….. vatandaşlarla ilişkiler ile kamu
personelinin ve kaynaklarının yönetimi
gibi konular da dahil olmak üzere, kamu
görevlilerinin görev ve sorumluluklarını
yerine getirirken, oynadıkları rol ve
davranışları düzenleyen etik ilke ve
değerleri genel olarak tanımlar.
Kamu Görevinde Etik
Neden Önemlidir ?
Kamu görevlisi
* kamu adına,
* kamu yararı için,
* kamunun verdiği yetkilerle,
İş görür
Türkiye’de “Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi”,
Kamu görevlilerinin izlemesi gereken ve
kişisel çıkarlardan daha önde geldiği
kabul edilen kurumsal değerlerin
çerçevesini çizer.
Kamu hizmetinin herhangi bir
kişisel çıkarın üzerinde ve kamu
görevlisinin toplumun hizmetinde
olduğu bilinci ve anlayışıyla;
Halkın
günlük
yaşamını
kolaylaştırmak, ihtiyaçlarını en
etkin, hızlı ve verimli biçimde
karşılamak, hizmet kalitesini
yükseltmek
ve
toplumun
memnuniyetini artırmak için
Görevimi insan haklarına saygı,
saydamlık,
katılımcılık,
dürüstlük, hesap verebilirlik,
kamu yararını gözetme ve
hukukun
üstünlüğü
ilkeleri
doğrultusunda yerine getirmeyi,
Dil, din, felsefi inanç, siyasi
düşünce, ırk, yaş, bedensel
engelli
ve
cinsiyet
ayrımı
yapmadan,
fırsat
eşitliğini
engelleyici
davranış
ve
uygulamalara meydan vermeden
tarafsızlık
içerisinde
hizmet
gereklerine uygun davranmayı,
Kamu malları ve kaynaklarını
kamusal amaçlar ve hizmet
gerekleri dışında kullanmamayı
ve kullandırmamayı, bu mal ve
kaynakları israf etmemeyi,
Kamu
Görevlileri
Etik
Kurulunca
hazırlanan
yönetmeliklerle belirlenen etik
davranış ilke ve değerlerine
bağlı olarak görev yapmayı
ve hizmet sunmayı taahhüt
ederim.
KAMU HİZMETİNDE ETİK İLKELER
Yönetmelik aşağıdaki etik davranış ilkelerini
belirlemiştir:
*Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti
bilinci.
* Halka hizmet bilinci.
* Hizmet standartlarına uyma.
* Amaç ve misyona bağlılık.
* Dürüstlük ve tarafsızlık.
* Saygınlık ve güven.
* Nezaket ve saygı.
* Yetkili makamlara bildirim.
* Çıkar çatışmasından kaçınma.
* Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla
kullanılmaması.
* Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı.
* Kamu malları ve kaynaklarının kullanımı.
* Savurganlıktan kaçınma.
* Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan.
* Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık.
* Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu.
* Eski kamu görevlileri ile ilişkiler.
* Mal bildiriminde bulunma.
ETİK YOL
Eylemi yönlendiren her türlü
yargıya karar denir.
Mutlu iken söz verme.
Üzgünsen cevap verme.
Öfkeliysen karar verme.
Kararlar ve Eylemler Üzerinde
Düşünmek
doğru
yanlış
Adım 1: Karar Verilecek
Problemi Tanımla
Karar verilecek problemin hangi bağlamda ortaya
çıktığını araştırın. Kendi kendinize 4N,1K sorusunu
sorun.
Kararımı etkileyen ana etkenler nelerdir?
Karar ne zaman alınır ve etkisi ne zaman
hissedilir?
Nerede etki eder?
Kim etkilenir?
Neden onlar etkilenir?
Adım 2: Paydaşları
Tanımlama ve Göz Önünde
Bulundurma
Tüm olası paydaşların listesini
çıkartın ve onların konuyla ilgili
potansiyel durumlarını, bakış açılarını
tanımlayın.
Adım 3: Temel İlkeleri,
Kanun, Yönetmelik ve
Kuralları Tanımlama
*Problemle en fazla ilgisi olan değer ve ilkelerin
listesini çıkarın.
*Olası hareket tarzlarını ve hangi değer(ler) veya
ilke(ler)in destekleneceğini belirleyin.
*Kanuna uygun herhangi bir sonuç ortaya çıkması
durumunda tanımlayın ve gerekirse kanuna uygun
bir tavsiye araştırın.
*Her türlü ilgili kurumsal kural ve prosedürü
tanımlayın.
Adım 4: Alternatif Kararları
Tanımlama ve Değerlendirme
Tüm alternatif hareket tarzlarının listesini
çıkarın. Her bir alternatif için aşağıdaki
durumları tanımlayın:
*Farklı paydaşlar üzerindeki etkileri.
*Yasal sonuçlar.
*Kural ve işlemlere ilişkin sonuçlar.
*Değer ve ilkeler üzerindeki etkiler.
Yukarıdaki düşünceleri baz alan bir tercih seçerek kişisel
bir alternatif üzerine karar verin.
Adım 5:
Farklı Bir Görüş
Araştırma
Eğer hala ne yapacağınızdan emin değilseniz
veya karar önemli etkiler -sonuçlar
doğuracaksa, bağımsız ve güvendiğiniz ikinci
birinden görüş alın. Ulaşabileceğiniz
mekanizmaları araştırıp, kullanarak kamu
hizmet sektöründe resmi tavsiyeler araştırın.
Adım 6: Bir Karar Verip
Eyleme Geçmek
Unutmayın, karar aldıktan ve harekete geçmeden
önce, bir adım geri gidin ve aşağıdaki testleri
tamamlayın:
Gazete testi: Gazetenin ön
sayfasında nasıl dururdu?
Zaman testi: Kararınız 1 yıl, 5
yıl ve hatta 10 yıl sonra nasıl
görünecek?
Aile testi: Bu kararı ailenize
açıkladığınızda sizinle gurur mu
duyacaklar, yoksa sizden
utanacaklar mı?
Amir/Müfettiş testi: Kararınızın
ya da eyleminizin profesyonelce,
tarafsız, adil ve kanıtlara dayalı
olduğunu ispatlayabilecek
misiniz?
Kişisel test: Eğer sonucundan
doğrudan etkilenirseniz, kararın
sağlıklı olduğunu
kabullenebilecek misiniz?
ETİK DIŞI DAVRANMA
NEDENLERİ
Bilgisizlik
Dizginlenemeyen
hırs
Devletten fon almak için yarışmak
Dikkatsizlik, disiplinsizlik
Soruşturma eksikliği, dikkatli bir denetim
sisteminin olmaması
Yetersiz eğitim
Hızlı yükselme hırsı
İdeolojik etkiler
Üstlerin aşırı ve oransız baskısı
Maddi ve manevi kazanç hırsı
Psikiyatrik bozukluklar
ETİK DIŞI DAVRANIŞLARI
HAKLILAŞTIRMA
BİÇİMLERİ
1.Eğer gerekli ise etiktir
Bu tür bir yaklaşım, gerekli olma durumunun uygun
sayılmak için yeterli olacağı gibi yanlış bir
varsayıma dayanmaktadır
2. Sahte gereklilikler tuzağı
“gereklilik bir yorumdur, gerçeğin kendisi değildir”
3. Eğer yasal ve izin verilebilir ise,
uygundur
Etik davranış, minimum izin verileni değil,
maksimum kabul edilebilecek seçenekleri seçmeyi
gerektirir.
4. Bu işin bir parçası
İşini iyi yapmak isteyen dikkatli kişilerin genellikle
işlerinin etik boyutu ile yeterince ilgilenmedikleri
görülür.Oysa unuttukları şey, herkesin birinci işinin
iyi bir insan olmak olduğudur.
5. Sonuçta herkesin yararı sağlanacak
Etik dışı davranışını gerekçelendirme konusunda
rahatsızlık duyan kişiler, kendilerine yüce bir amaç
ararlar.
6. Bunu sadece senin için yapıyorum
Bu gerekçelendirme biçimi doğruluk ve saygı
değerlerine zarar verir.
7. Sadece ateşe ateşle karşılık
veriyorum
8. Kimse zarar görmeyecek:
Bir kimsenin; hiç kimsenin açıkça zarar görmedikçe
etik ilkelerini ihlal edilebileceğine inanması da yanlış
bir gerekçelendirme biçimidir.
9. Herkes aynı şeyi yapıyor:
Bu tür davranışlar doğru ya da yanlış normlardır, etik
normlar değildir.
10.”Kişisel olarak benim kazancım yok”sa
tamam
11. Hak ettiğimi alamıyorum:
Çok çalıştığını ve az kazandığını düşünen kişilerin
hizmetin gerektirdiği ücret dışında çeşitli kayırıcı
hizmetleri kabul etmeleri ya da bahşiş almaları
konusunda başvurdukları bir gerekçelendirme
biçimidir
12.Hala tarafsız olabilirim:
Size bir çıkar sağlayan kişi, bunun sizin yargılarınızı
hiçbir şekilde etkilemeyeceğine inanır mı ? Eğer
kendisine yardım edecek pozisyonda olmasaydınız bu
kişi size çıkar sağlamaya devam eder miydi?