Dış Ticarette Katma Değerin Karbon Dioksit İçeriği

V. Anadolu International Conference in Economics,
May 11-13, 2017, Eskişehir, Turkey.
Dış Ticarette Katma Değerin Karbon Dioksit İçeriği
1
2
Gül İpek Tunc , Serap Turut-Asik , Elif Akbostancı
3
Özet
Küreselleşme ile birlikte tüm dünyada hem ticaret hacmi artmış hem de ticaretin biçimi değişmiştir. Üretim ve
uluslararası ticaret giderek Küresel Değer Zincirlerinin (Global Value Chains) parçası olmuştur; yani bir malın
çeşitli parçaları dünyanın farklı bölgelerinde üretilip, ihraç edilmeye başlanmış ve nihai hali bir başka ülkede
şekillenmiştir. Dolayısıyla uluslararası ticarete konu olan malların ne kadarının yurtiçinde katma değer yarattığı
önemli bir konu haline gelmiştir. 1980’lerden bu yana Türkiye, artan biçimde Küresel Değer Zincirlerine
katılmaktadır. Diğer yandan, küresel ısınma tüm dünyayı etkileyen en önemli çevre sorunlarından biridir. Bu
bağlamda sera gazı salımını azaltmaya yönelik farklı politikalar geliştirilmektedir. Bu politikalar genel olarak
üretim kaynaklı emisyonu azaltmayı hedeflemektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin dış ticaretindeki katma değer
içeriğinin karbon dioksit salımı hesaplanacaktır. Bu amaçla Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa
Birliği ile olan ticaretini açıklamaya yönelik bir girdi-çıktı modeli oluşturulacaktır. Böylece dış ticaretteki katma
değer zincirleri boyunca ortaya çıkan hem dolaylı hem de dolaysız karbon dioksit salımı ortaya koyulacaktır.
Bildiğimiz kadarıyla Türkiye ekonomisi için uluslararası ticarete konu olan malların katma değerlerinin sera gazı
içeriklerini tartışan bir çalışma yoktur. Çalışmanın temel veri kaynakları OECD Dış Ticarette Katma Değer
İstatistikleri ve Dünya Girdi-Çıktı Veri Tabanıdır. Veri kısıtları nedeniyle çalışma 2000-2011 dönemi için 35 sektör
ayrıntısında yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Ticaretin katma değeri, Ticaretin CO2 içeriği, Girdi-Çıktı Analizi, Türkiye, AB
Jel Kodları: C67,Q56,Q54
1
Corresponding Author. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, TR, ipek@metu.edu.tr
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, TR, sturut@metu.edu.tr
3
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, TR, elifa@metu.edu.tr
2