Küresel Isınmanın Çevreye Etkileri

KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE
ETKİLERİ
Şükrü FINDIKAL (1411216041)
Mustafa ERKUL (1411216008)
Fethi DOKUCU (1411216010)
Sanayi devriminden beri, özellikle fosil yakıtların
yakılması, ormansızlaşma ve sanayi süreçleri gibi
çeşitli insan etkinlikleri ile atmosfere salınan sera
gazlarının atmosferdeki birikimlerindeki, hızlı
artışa bağlı olarak, şehirleşmenin de katkısıyla
doğal sera etkisinin kuvvetlenmesi sonucunda,
yeryüzündeki ve atmosferin alt bölümlerindeki
sıcaklık artışına küresel ısınma adı verilmektedir.
Birleşmiş Milletler
İklimDeğişikliği Çerçeve
Sözleşmesinde (UNFCCC), İklim
değişikliği; karşılaştırılabilir bir
zaman periyodunda gözlenen
doğal iklim değişikliğine ek
olarak, doğrudan ya da dolaylı
olarak küresel atmosferin
bileşimini bozan insan
etkinlikleri sonucunda iklimde
oluşan bir değişiklik biçiminde
tanımlamıştır.
Başta fosil yakıtların yakılması olmak üzere, çeşitli insan
etkinlikleri sonucunda atmosfere salınan sera gazlarının
atmosferdeki birikimleri, sanayi devriminden beri hızla
artmaktadır. Bu ise, doğal sera etkisini kuvvetlendirerek,
şehirleşmenin de katkısıyla, dünyanın yüzey sıcaklıklarının
artmasına neden olmaktadır. Küresel yüzey sıcaklıklarında 19.
yüzyılın sonlarında başlayan ısınma, 1980’li yıllardan sonra daha
da belirginleşerek, hemen her yıl bir önceki yıla göre daha sıcak
olmak üzere, küresel sıcaklık rekorları kırmaktadır. Küresel
iklimde gözlenen ısınmanın yanı sıra, en gelişmiş iklim modelleri,
küresel ortalama yüzey sıcaklıklarında 1990-2100 dönemi için 1.4
ile 5.8 C° arasında bir artış olacağını öngörmektedir.
Küresel sıcaklıklardaki artışlara
bağlı olarak da, hidrolojik
döngünün değişmesi, kara ve
deniz buzullarının erimesi, kar
ve buz örtüsünün alansal
daralması, deniz seviyesinin
yükselmesi, iklim kuşaklarının
yer değiştirmesi ve yüksek
sıcaklıklara bağlı salgın
hastalıkların ve zararlıların
artması gibi, dünya ölçeğinde
sosyo-ekonomik sektörleri,
ekolojik sistemleri ve insan
yaşamını doğrudan etkileyecek
önemli değişikliklerin oluşacağı
beklenmektedir.
Sera etkisi
Güneşten gelen uzun dalga boyu radyasyonun
büyük bir bölümü yer yüzeyince soğurulur, bir kısmı
dünyadan atmosfere yansır. Yeryüzü tarafından
soğurulan güneş ışınları ısıya dönütürülür. Bu ısı,
yeryüzündeki atomların titreşimine ve kızılötesi
ışıma yapmalarına neden olur. Kızılötesi ışımalar,
oksijen veya azot gazı tarafından soğurulmaz. Ancak
havada bulunan CO2 ve CFC (kloroflorokarbon)
gazları, kızılötesi ışımaların bir kısmını soğurarak,
atmosferden dışarı çıkmalarını engeller. Bu soğurma
olayı, atmosferin ısınmasına yol açar. Bu etkiye, sera
etkisi adı verilir.
Günümüzde temel sera gazları karbondioksit
(CO2), Kloroflorokarbonlar (CFCs), metan
(CH4), diazotmonoksit (N2O) ve ozon olarak
(O3) bilinmektedir. Bunların yapısındaki
değişme sera gazlarını doğrudan
etkilemektedir. Bununla birlikte karbondioksit
üretimi, sera etkisinde birinci derecede
önemlidir ve CO2’nin atmosferde uzun bir
yaşam ömrü vardır.
Dünyada Sera etkisi yaratan çevre
sorunlarının %46’sı Enerji Tüketimi, %24’ü
Sanayi Faaliyetleri, %18’i Ormansızlaşma,
%9’u Tarım ve %3’ü de Diğer kaynakların
yarattığı emisyonlar nedeniyle oluşmaktadır.
Buradan anlaşılmaktadır ki; Dünyadaki çevre
sorununun en önemli nedeni Enerji
Tüketimidir. Enerji Üretim sistemlerinde
kullanılan yakıt türüne bağlı olarak da çevre
sorunları artmaktadır
Küresel İklim Değişikliklerinin
Çevreye Etkileri
İklim değişikliği küresel ölçekte bugüne değin karşılaşılan en büyük sorunlardan biri olarak
nitelendirilmektedir. İklim değişikliklerinin ekosistem üzerindeki etkileri su kaynakları ve kıyı
bölgelerinde günümüzde bariz şekilde kendini göstermeye başlamıştır. Aksi yönde ve saygın
bilimsel dergilerde yayınlanan görüşler bulunsa da, günümüzde yaygın olarak kabul gören ve
dünya politikalarına yön veren görüş son yıllarda ortaya çıkan iklim değişikliklerinin büyük
oranda atmosfere insan etkinlikleriyle salınan sera gazlarının neden olduğu küresel ısınmaya
bağlı olarak gerçekleştiğidir.
Küresel İklim Değişiklikleri
Yeryüzünden salınan uzun dalgalı ışınımın önemli bir bölümü, yine atmosfer
tarafından emilir ve daha az güneş enerjisi alan yüksek enlemlerde ve düşük
sıcaklıklarda salınır. Küresel ısınmanın etkisi, hava sıcaklıklarının dünyanın her yerinde
artması biçiminde olmayacaktır.
Sıcaklığın artış oranı, orta enlemlerde ve ekvatorda, kutuplardakinden daha farklı
olacak.
Ekvatorda, bu artışın, dünya ortalamasının çok altında olacağı tahmin ediliyor. Aslında
bu ısınma, dünya iklim sisteminde köklü değişimlere ve aşırılıklara yol açacak. Öyle ki,
dünyanın bazı bölgelerinde kasırgalar, seller ve taşkınlar gibi hava olaylarının şiddeti ve
sıklığı artarken, bazı bölgelerde de uzun süreli, şiddetli kuraklıklar ve çölleşme olayları
etkili olabilecek.
Yazla kış, geceyle gündüz arasındaki sıcaklık farkının azalması, bütün dünyadaki rüzgâr
çeşitlerini etkileyecek; fırtınaların yoğunluğu, gücü ve rotaları değişecektir.
Küresel ısınmanın etkisiyle Japonya kıyılarına ulaşan bir deniz anası
Günlük Hayatta Alınabilecek Bazı
Önlemler
• Standart ampulü, tasarruf ampulü ile değiştirmek, yılda 75
kilogram karbondioksit tasarrufu sağlıyor.
• Daha az araba kullanmak. Daha sık yürüyüp, bisiklet kullanmak ve toplu
taşıma araçlarından daha çok faydalanmak. Araba kullanılmayan her 2
kilometre için 0,75 kg. karbondioksit tasarruf edilecektir.
• Otomobillerin hava ve yakıt filtrelerinin her zaman temiz olmasına dikkat
etmek. Çok tozlu ortamlara yaptığınız yolculuklardan sonra
mutlaka filtreler temizlenmeli. Kirli filtreler fazla yakıt harcanmasına yol
açmaktadır.
• Geri dönüşüme katkıda bulunmak. Evlerden çıkan çöplerin sadece yarısını
geri dönüştürerek yılda 1200 kg. karbondioksit tasarrufu sağlanabilir.
• Lastikler kontrol etmek. Düzgün şişirilmemiş lastiklerle litre başına alınan
yol yüzde 3 oranında artar. Buradan sağlanacak her 4 litre benzin tasarrufu
10 kg. karbondioksiti atmosferden uzak tutar.
Referanslar:
•
•
•
•
•
•
•
M. TÜRKEŞ, U. M. SÜMER ve G. ÇETİNER, 2000, ‘Küresel iklim değişikliği ve olası etkileri’ , 724, http://www.akuastrateji.sumae.gov.tr/downloads/rapor_tr/Iklim_Etkileri_.pdf
Mahmut KAYHAN, Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye ,
http://www.eyd.cevreorman.gov.tr/kureselisinma/kureseliklimdegisimiveturkiye.pdf
Kemal ÖZTÜRK, 2002, Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri, G.Ü. Gazi Eğitim
Fakültesi Dergisi Cilt 22, Sayı 1,47-65,
http://www.akuastrateji.sumae.gov.tr/downloads/makale_tr/Kuresel_Isin_Ik.pdf
Barış ÖNOL, Yurdanur S. ÜNAL, H. Nüzhet DALFES, 2009, İklim değişimi senaryosunun Türkiye
üzerindeki etkilerinin modellenmesi, itüdergisi/dmühendislik, Cilt 8, Sayı 5, 169-177,
http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_d/article/viewFile/306/280
Cemal Seçkin AKSAY, Osman KETENOĞLU, Latif KURT, 2005, Küresel Isınma ve İklim
Değişikliği, http://www.akuastrateji.sumae.gov.tr/downloads/makale_tr/Kuresel_Iklim_D.pdf
http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCresel_%C4%B1s%C4%B1nma
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kyoto_Protokol%C3%BC