Sera Gazı Azaltımında Karbon Vergisi Seçeneği ve Nötr Vergiler ile

V. Anadolu International Conference in Economics,
May 11-13, 2017, Eskişehir, Turkey.
Sera Gazı Azaltımında Karbon Vergisi Seçeneği ve Nötr Vergiler ile Türkiye’de
İktisadi Büyümenin Sürdürülebilirliği
1
Reyhan Özeş , Selim Çağatay
2
Özet
4 Kasım 2016’da yürürlüğe giren Paris Konferansı anlaşması, iklim değişikliği ile mücadelede toplam emisyon
hacminde gerçekleşecek bir azalma yerine küresel ısınmayı belli bir eşiğin altında tutma hedefini belirlemesi
sebebiyle oldukça istisnai bir anlaşma olarak kabul edilebilir. Bu çerçevede Türkiye de ekonominin karbon
yoğunluğunu zaman içinde azaltmayı ve küresel ısınmayı 2 °C’nin altında tutmayı taahhüt etmiştir.
Bu çalışma, küresel ısınmayı hipotetik olarak “kirleten öder” prensibi ile azaltmayı hedefleyen Türkiye’de,
sürdürülebilir büyümenin sağlanmasına yönelik “nötr vergileme politikası” bulmayı amaçlamaktadır. Öncelikle
ekonomide en fazla sera gazı salınımını gerçekleştiren endüstriler saptandıktan sonra bu endüstrilerdeki üretim
üzerine “kirleten öder” prensibi çerçevesinde emisyon ve küresel ısınmayı azaltmak amacıyla karbon vergisi
uygulanmaktadır. Uygulanacak tam karbon vergisi oranları girdi-çıktı tablosundan elde edilmiş Ghosh matris
kullanılarak bulunmaktadır. Çalışmanın ikinci kısmında, girdi-çıktı tablosu sosyal hesaplar matrisine entegre
edilerek alternatif nötr vergi politikalarının büyüme üzerindeki etkileri analiz edilmektedir. İlk bulgular endüstri
bazında daha adil uygulanan nötr vergi politikasının otomatik olarak sürdürülebilir bir büyümeye yol açmadığını
göstermekte, bunun da çeşitli endüstrilerin yüksek ithal enerji ve girdi bağımlılığından kaynakladığını
göstermektedir.
Analizler TÜİK 2012 girdi-çıktı matrisi ve bu matrisin 2014’e güncellenmesiyle kurulan 2014 yılı sosyal hesaplar
matrisi ile yürütülmektedir. Bulguların önümüzdeki dönemde çevreye daha duyarlı ama ekonomik büyümeyi de
sınırlamayan politikaların oluşturulmasına ışık tutması beklemektedir.
Anahtar kelimeler: emisyon azaltımı, karbon vergisi, nötr vergi, girdi-çıktı modeli
JEL kodları: C67, H23, Q52
1
2
Corresponding Author. Akdeniz Üniversitesi, İktisat Bölümü, TR reyhanozes@yahoo.com
Akdeniz Üniversitesi, İktisat Bölümü, TR, selimcagatay@akdeniz.edu.tr