DERS BİLGİLERİ İSLAM TARİHİ VE SANATLARI BÖLÜMÜ TÜRK-İSLAM SANATLARI TARiHi ANABiLiM DALI Ders Kodu TÜRK-İSLAM SANATLARI TARİHİ 201208 Ön Koşul Dersleri Yarıyıl T+U Saat II 2+0 Kredi AKTS 2 1 Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Mustafa ÖZKAN Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Elçin NECİYEV Dersin Yardımcıları Dersin Amacı Türk ve İslam sanatının tarihsel gelişimini ve hususiyetlerini öğrenmek, mimari eserler başta olmak üzere Türk ve İslam dünyasında üretilen sanat zenginliklerini tanımak 1) İslam sanatının gelişme sürecini bilmek 2) İslam coğrafyasındaki önemli eserleri tanımak Dersin Öğrenme Çıktıları 3) Türk İslam sanat eserlerinin hususiyetlerini bilmek 4) Mimari kavramları anlayıp kullanabilmek Sanatın tanımı ve çeşitleri, İslam sanatı ve özellikleri, İslam mimarisinin tarihsel gelişimi, Dersin İçeriği İslam mimarisinde yapılar ve husussiyetleri; cami ve mescitler, eğitimle ilgili yapılar (medreseler) ve türbeler, mimari süsleme ve diğer süsleme sanatlar DERS AKIŞI Hafta Konular 1 Sanat Mefhumu ve Sanat Dalları 2 Sanat Olgusunu Etkileyen Unsurlar 3 Türk İslam Sanatları 4 Erken Dönem İslam Mimarisi (Hz. Muhammed ve Dört Halife Dönemi) 5 Emevi ve Abbasi Dönemi Ürünleri 6 Anadolu Dışındaki Müslüman Türk Devletlerindeki Mimari Eserler 7 Büyük Selçuklu ve Anadolu Beylikleri Dönemi Mimarisi Ön Hazırlık 8 Ara Sınavı 9 Anadolu Selçukluları Dönemi Mimari Eserleri 10 Osmanlı Dönemi Mimarisi 11 Erken Dönem Osmanlı Ürünleri 12 Klasik Dönem Osmanlı Mimarisi 13 Mimaride Tezyinat (Çini, Hat, Kalem işi ve Taş işçiliği) 14 Türk Kitap Sanatları (Tezhip, Minyatür, Ebru ve Ciltleme) KAYNAKLAR Ana Kaynaklar Diğer Kaynaklar Can, Y. - Gün, R. (2005): Anahatlarıyla Türk İslam Sanatları ve Estetiği, Samsun: Din ve Bilim Kitapları. Çam, N. (2000): İslamda Sanat Sanatta İslam, İstanbul: Akçağ Yayınları. Aslanapa O. (1989): Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitabevi. Yetkin, S. K. (1954): İslam Sanatı Tarihi, Ankara: AÜ. İlahiyat Fakültesi Yayınları. MATERYAL PAYLAŞIMI Dökümanlar Ödevler Sınavlar DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 50 Kısa Sınav 2 20 Ödev 1 30 Toplam 100 Yıliçinin Başarıya Oranı 40 Finalin Başarıya Oranı 60 Toplam 100 Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir Temel Mesleki Dersler X DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI Katkı Düzeyi No Program Öğrenme Çıktıları 1 2 3 4 5 1 Âdab ve usulüne göre Kur’ân-ı Kerim’i okuyabilir ve okuduğu metinleri usulüne uygun olarak yorumlayabilir. 2 Kendi alanıyla alâkalı temel ve klasik metinlerin yanında çağdaş metinleri anlayabilecek, onları yazılı ve sözlü olarak aktarabilecek bir seviyede Arapça seviyesine ulaşır. 3 Allah Resulü’nün, kavlî, fiili ve takriri sünnetini kavrar, onun Kur’ân’a dayalı güzel ahlâkını tanır; hadis ilminin tarihî süreç içindeki geçirdiği safhaları, hadis metodolojisinin oluşumunu, Kur’ân-Sünnet bütünlüğünü, Sünnetin dindeki yerini, hadisin temel problemlerini ve farklı algıları tanır. 4 Klasik ve modern kaynaklara dayalı olarak İslâm hukukunun mevzularına vâkıf olur; hukuk tarihi çerçevesinde İslâm hukukunun yerini kavrar; onun diğer hukuk sistemleri ile kıyaslamasını yapabilir, aralarındaki farklı ve benzer yönleri bilir. 5 İslâm dininin itakadî esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde tanır, kelamın problemlerine ve bunların çözüm yollarına dair ilmî usullere göre bilgi ve fikir sahibi olur. 6 Tarih içinde dinî ve siyasî sebepler ve amaçlar sonucu oluşan klasik ve modern akımları, bunların temel özelliklerini ve yapılarını bilir. 7 Tasavvuf tarihi, zühd hareketleri, tasavvufi terimler, tasavvuf müesseseleri hakkında bilgi sahibi olur; meşhur mutasavvıfları, temel düşüncelerini ve temel özelliklerini tanır. 8 Eğitim tarihi içinde din eğitiminin yerini, klasik ve modern eğitim metotlarını tanır; mukayesesini yapabilir, eğitim vasıta ve metotlarını kavrayarak kendine öz güven kazanır. 9 Felsefe, sosyoloji ve psikoloji gibi bilim dallarının verilerini ve metotlarını kullanarak düşünme sistemi içinde sağlam bir alt yapı edinir; Batılı ve Doğulu meşhur filozoflarla bunların felsefeleri, tarihî süreçleri, doğuşları ve tesirleri hakkında malumat sahibi olur. bunların Yaşayan dinleri ve tarihin bir döneminde var olup müntesipleri kalmayan dinlerin temel esaslarını ve 10 özelliklerini tanır. İslâm tarihinin ve medeniyetinin evrelerini tanır; büyük medeniyetleri, medeniyetler arası 11 münasebetleri bilir; İslam medeniyetini ve İslâmî bilimleri analiz ve sentez yöntemleri ile değerlendirebilir, tenkit usulleri çerçevesinde bunların zaaf ve eksikliklerini görüp müzakere edebilir. X Türk İslam Edebiyatı’nın türlerine ve bunların belli başlı örneklerine vâkıf olur, Müzikle ilgili teorik bilgilere sahip olur; temel usul ve makamları icra edebilir. İslâm mimarisinin temel 12 özelliklerini tanıyıp onu diğer mimari yapılardan ayıran farkları kavrar, ayrıca tezyin sanatları ve tarihçesi ile bunların önemli örneklerini bilir. X AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU SAYISI Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Ders Süresi 14 2 28 Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 1 14 Ödevler 1 6 6 Sunum / Seminer Hazırlama 1 6 6 Etkinlik Arasınavlar 1 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 Toplam İş Yükü 8 4 8 4 66 Toplam İş Yükü / 30 (s) Dersin AKTS Kredisi 2.2 2