CÜMLE TÜRLERİ ÖZET ve TESTLER

CÜMLE TÜRLERİ
A. Yüklemin yerine(öge dizilişine) göre cümleler
B. Yüklemin türüne göre cümleler
C. Anlam yönünden cümleler
D. Yapısı (yargı sayısı)bakımından cümleler
: 1. Kurallı Cümle 2. Devrik Cümle 3. Eksiltili (Kesik) Cümle
: 1. Fiil Cümlesi
2. İsim Cümlesi
: 1. Olumlu Cümle 2. Olumsuz Cümle 3.Soru Cümlesi 4.Ünlem Cümlesi 5.Emir Cümlesi …
: 1.Tek Yüklemli Cümle(Basit Cümle)
2. İçinde Fiilimsi Olan (Birleşik Cümle: a.Girişik Bir Cüm. b.İç İçe Bir. Cüm. c.Ki’li Bir. Cümle d.Şartlı Bir. Cüm.)
3. Birden Çok Yüklemli Cümleler (Sıralı Cümleler)
4. İçinde Bağlaç Olan Cümleler (Bağlı Cümle)
.
A. Yüklemin Yerine(Öğe Dizilişine) Göre Cümleler
a) Kurallı (Düz) Cümle: Yüklemi sonda olan cümledir.
 Bütün gün sağda solda dolaştım.
 Her sabah evden çıkmadan önce süt içerim.
b) Devrik Cümle: Yüklemi sonda olmayan cümlelerdir:
 Çok acı çekti zavallı kadın.
 Maviydi gökyüzünün rengi.
c) Eksiltili Cümle: Genellikle yüklemi, bazen de başka öğeleri kullanılmadığı
halde yargı bildiren cümledir:
Seni bir daha görürsem…
Sanırım siz İzmirlisiniz, ben de... (İzmirliyim)
Yalçın topu kimden aldı? -Ali’den. (Yüklem düşmüş.)
Böyle başa böyle tıraş (yaraşır, layıktır) *Eski tas eski hamam
d) Arasözlü Cümle: Cümlede herhangi bir öğeyi veya cümleyi açıklamak için
arada kullanılan sözlere arasöz denir.
 Elif –küçük, sevimli bir kız- benden su istedi.
 Arkadaşımı, Sevgi Öğretmeni, de görmüştüm oralarda.
e) Aracümleli Cümle: Bir cümlenin içinde yer alan ancak tümüyle bağımsız
kuruluşta olan cümleye aracümle denir. Aracümle diğer cümlelerden
bağımsızdır; çekimli yüklemi bulunan tam bir cümledir.
 Çevre kirliliği,veriler de bunu doğruluyor, artıyor.
 Gelecek, ki gelir sanıyorum, o zaman görüşürüz.
Uyarı:Yüklemindeki ekfiili düşmüş cümleler eksiltili cümle değildir:
 Arkadaşımın kalbi temiz.(dir)
 Sevgilerin en yücesi, insan sevgisi. (imiş)
B. Yüklemlerin Türüne Göre Cümleler :
a) Ad (İsim) Cümlesi: Yükleminde ad ya da ad soylu bir sözcük (sıfat, adıl,
belirteç, ilgeç, bağlaç, ünlem) bulunan, ek-fiille çekimlenmiş olan cümlelerdir.
Evin her köşesi tertemizdi. * Seni soran adam buymuş.
En sevdiği şey,yürümekmiş. (fiilimsi)
b) Eylem (Fiil) Cümlesi: Yüklemi fiil olan cümlelerdir:
*Buz gibi ayran içti. *Ödevlerimde bana yardım etti.
* Evden kaçıvermiş. *Uyarılara kulak vermelisin.
C. Anlamlarına Göre Cümleler :
1. Olumlu Cümle: Yüklemin bildirdiği yargının gerçekleştiğini,
gerçekleşmekte olduğuna veya gerçekleşeceğini bildiren cümlelerdir.
 Deneme sınavı yarın yapılacak.
 Bu arkadaşlar buranın yabancısıdır.
a) Biçimce ve Anlamca Olumlu Cümleler: Bu cümlelerde olumsuzluk bildiren
hiçbir dil birimi (ek, kelime) kullanılmaz.
 İki günden beri sizi bekliyoruz.
 Dün izlediğim film kötüydü.
b) Biçimce olumsuz, anlamca olumlu cümleler: Yükleminde olumsuzluk eki
(-ma, -me, -sız ) veya sözcüğü (yok, değil) bulunduğu halde olumlu yargı bildiren cümleler.




Sizi anlamıyor değilim. (anlıyorum)
Böyle iyi insanları kim sevmez ki? (herkes sever)
Bende de para yok değil. (var)
Sizi hiç aramaz mıyım? (ararım)
2. Olumsuz Cümle: Olumsuz yargı bildiren cümlelerdir.
Ad cümleleri“yok,değil,-sız”;fiil cümleleri “-ma,-me”ile olumsuz yapılır.
 İnsanların çoğu olayın nedenini bilmiyor.
 Aradığınız kişi burada yok. Bulmak kolay değil.
 Arkadaşım vefasızmış, durumuma üzülmedi.
a) Biçimce de Anlamca da Olumsuz Cümleler:
 Bu olaydan sonra buraya gelmiyor artık.
 Bunları bilmek için öğretmen olmak şart değildir.
 Yok bizi arayan soran kimsemiz.
b) Biçimce Olumlu, Anlamca Olumsuz Cümleler:
Ne sordun, ne haber gönderdin.(sormadın,haber göndermedin)
Bu havada sokağa çıkabilirsen çık. (çıkamazsın)
Bu işleri bensiz bitirebilir mi sanıyorsunuz? (bitiremez)
Bundan iyi armağan olur mu? (olmaz)
c) Soru Cümlesi: Bir işin yapılıp yapılmadığını sormak, bir şeyin nedenini
öğrenmek, bir durumla ilgili bilgi edinmek ya da kuşkuyu gidermek... gibi
amaçlarla kurulan cümlelerdir.
 Babanız geldi mi?
* Bunları kimden duydun?
1) Gerçek Soru Cümlesi: Yanıt gerektiren, soru cümleleridir.
Soruyu kaç kişi çözmüş? * Derse girmeyecek misiniz?
2) Sözde Soru Cümlesi:Yanıt gerektirmeyen,cümleye değişik
anlamlar (şaşma, küçümseme, inanmayış, beklenmezlik, özlem...vb.) katmak
için kurulan soru cümleleridir:*Annem gelir mi ki? (Olasılık)
Bunları ben mi söylemişim? (İnanmayış, yalanlama)
Sen de mi bu soruyu yanıtlayamadın? (Şaşma)
Hani, buraya gelince bize uğrayacaktın? (Sitem)
Ben, kimseye kötülük eder miyim? (Onaylatma)
Şimdi, sen bu adamla mı evleneceksin? (Küçümseme)
Değişik sözcük türleriyle soru cümleleri oluşturulabilir:
a. Soru Sıfatlarıyla • Romanın kaçıncı sayfasını okuyorsun?
• Konsere hangi giysiyle gittin? • Nasıl bir ödev hazırladın?
• Sınıfa kaç sıra gerekli?
• Kaçar ekmek dağıtıldı?
b. Soru adıllarıyla • Bu akşam nerede kalacağız? • Sana ne aldı?
• Ağaçtaki elmaları kim topladı?
• Ayakkabıyı kaça aldın?
• Hangisini almak istiyorsun?
• Bugün nereye gidelim?
c. Soru belirteçleriyle • Sınavın nasıl geçti? • Bana neden kızdın?
• Tiyatroya ne zaman gideceğiz? • Bu tatlıdan ne kadar yedin?
• Bizi niçin dinlemiyorlar?
• Buralarda ne geziyorsun?
d. “mi” soru ilgeciyle Bu ilgeç hangi öğeden sonra gelmişse o öğeyi
buldurmaya yöneliktir:
• Bizimle pikniğe gelecek misin? yüklem
• Bu resmi Ceren mi yapmış? özne •Kedi ağaca mı çıktı? d. t.
• Öykü kitaplarını mı seversin? b’li nesne
• Bugün mü resim sergisine gidelim? b. t.
d) Ünlem Cümlesi: Taşkın duygularla coşkuları (korku, acıma, üzüntü, şaşma...
gibi) seslenmeleri anlatan cümlelerdir.
Ah, nerede o güzel günler!
(geçmişe özlem)
Ah, elim kırılsaydı da ona vurmasaydım. (pişmanlık)
Seni bağışladım sanma ha!...
(uyarma)
Hadi gelmedin,bir haber gönderseydin! (sitem,hoş görmeme)
Keşke bizim de böyle bir babamız olsa! (istek)
D. Yapı (Yargı Sayısı) Bakımından Cümleler:
bazı cümlelerde sadece tek yüklem(yargı)bulunur:
Kardeşim odasında kitap okuyor. (Tek yüklemli cümle)
bazı cümlelerde fiilimsi de olur; (Fiilimsi bulunan cümle)
Bu ressam müzik dinleyerek resim yapıyormuş.
bazı cümlelerde ard arda gelen cümlelerden oluşur;(Çok yüklemli c.)
Onlar geldiler, kapının önünde durdular. (özneler ortak)
Yağmur dindi, çocuklar bahçeye çıktı. (ortak öğe yok.)
bazı cümleler bağlaçlarla birbirine bağlanır(Bağlaçlı cümle)
Televizyon izlemeyiz ama haber ve belgeselleri kaçırmayız.
‘ki’ li Birleşik Cümle:İki yargının ‘ki’ bağlacıyla bağlandığı cümledir.
Derdini anlat ki çare bulalım. * Görmüş ki anlatıyor.
İç içe Birleşik Cümle: Bir iç cümleyle, temel cümleden oluşan cümlelerdir. İç
cümleler, asıl cümlenin öğesi olur.
Sevgisiz toplum olmaz, derdi. * “Kitabımı arıyorum.” dedi.
Koşullu Birleşik Cümle: Yan cümlesi ‘–se, mi’ ile kurulan ve temel yüklemin
gerçekleşip gerçekleşmemesini koşula bağlayan cümledir.
Çok çalışırsa kazanır.
* Çalışmadı mı başarılı olamaz.
Cümle Vurgusu: Fiil cümlelerinde yükleme en yakın öğe, cümlenin vurgusunu
üzerine alır. Bu sözcük, cümlenin en önemli öğesidir.
• Celal, iki gündür seni arıyor. (Nesne vurgulanmış)
Devrik cümlelerde de yüklemden önceki sözcük vurgulanır, fakat yüklem baştaysa
vurgu, yüklemin üzerinde olur.
• Benziyor dalgalar bir kar çığına.
Ad cümlelerinde vurgu yüklemin üzerindedir: Bizi yaşatan umuttur.
D. YAPI (YARGI SAYISI)BAKIMINDAN CÜMLELER:
bazı cümlelerde tek yüklem (tek yargı)bulunur: Kardeşim odasında kitap okuyor. (Tek yüklemli cümle)
bazı cümlelerde fiilimsi olur; Bu ressam müzik dinleyerek resim yapıyormuş.
(Fiilimsi bulunan cümle)
bazı cümleler ard arda gelen cümlelerden oluşur;Her sabah erken kalkar,kahvaltısını yapar,evden çıkardı.(Birden çok yüklemi olan c.)
bazı cümleler ise bağlaçlarla birbirlerine bağlanır: Televizyon izlemeyiz ama haber ve belgeselleri kaçırmayız. (Bağlacı olan cümle)
1) Tek Yüklemli (Basit) Cümle:
1-“Yorgun Savaşçı önemli bir romandır.” cümlesinin çeşitlerini yazınız.
Bir yüklemi olan, sadece bir yargı bildiren cümledir. İçerisinde tek yargı, tek fiil, ACdolayısıyla isim veya fiil cinsinden tek yüklem bulunan cümledir.
BD Dün akşam arkadaşlarla seni andık.
 Gazetenin ilk sayfasında çıktı güzel fotoğrafınız.
2-“Bahar, her yeri süslemeli yine çiçeklerle.” cümlesinin çeşitlerini yazınız.
AC2) Birleşik Cümle:
BDBir temel yüklemi olduğu halde birden çok yargı bildiren cümledir. Yüklemin
bulunduğu cümleye “temel cümle”, anlamca onu tamamlayan yargı gruplarına 3-Aşağıdaki cümlelerin yükleminin türüne göre (isim, fiil) çeşidini yazınız.
yan cümle denir.
a) Kar bütün gün yağdı
Yan cümle, içinde eylemsi(fiilimsi) veya tamamlanmamış yargı bulunan öğedir.
b) Ömrümün son demi, sonbaharıdır artık! (iki cümle var ikisi de)
Yan cümle temel cümlenin öznesi, nesnesi, belirteç tümleci, dolaylı tümleci veya c) Koca bir hayattı arkada bıraktığımız.
edatlı tümleci olabilir.
d) Bu soruyu kim hazırlamış?
Geçtiğimiz köprünün resmini çektik. (Nesne)
e) Dershanede test odası neresi?
Y.C
T.C
f) Yarın akşam sadece Türkçe çalışacağım.
Birleşik Cümle Türleri:
1. Fiilimsili (Girişik) Birleşik Cümle: Eylemsilerle kurulmuş yan cümlelerle, temel
cümleden oluşan cümlelerdir.
Unu eleyerek eleği duvara astı. (Belirteç Tümleci)
YC
TC
Çalışmayı pek sevmiyor.
Uyarı: Bir cümlede ne kadar fiilimsi veya temel yargıyı tamamlayan yargı varsa o
kadar yan cümle vardır.
Yolun kenarına oturan adam geçen taşıtları seyrediyordu.
YC (Özne)
YC(B.li N.) TC
Fazla konuşmak insanı hata yapmaya yöneltir.
YC (Özne)
YC (DT) TC
2. Ki’li Birleşik Cümle: İki yargının ki bağlacıyla bağlandığı cümlelerdir.
Görmüş ki anlatıyor.
Derdini anlat ki çare bulalım ona.
Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta.
3. İç içe Birleşik Cümle:Bir iç cümleyle, temel cümleden oluşan cümlelerdir. İç
cümleler, asıl cümlenin öğesi olur.
Sevgisiz toplum olmaz, derdi.
İç cümle(B.siz N.) TC(Yüklem)
Çocuk : “Annemi arıyorum.” dedi.
İç cümle(Nesne) TC
4. Koşullu Birleşik Cümle: Yan cümleciği –se, mi ile kurulan ve temel yüklemin
gerçekleşip gerçekleşmemesini koşula bağlayan cümledir.
Çok çalışırsa kazanır.
Y.C(BT) TC
Sizinle görüşmemiş olsaydım doğruları öğrenemeyecektim.
YC (Belirteç T.)
TC
Çalışmadın mı başarılı olamazsın.
YC (BT)
TC
3. Birden Çok Yüklemli Cümleler
a) Sıralı Cümleler: İçinde birden çok tamamlanmış yargı bulunan cümlelerdir.
Sıralı cümlelerde birden çok yüklem bulunur. Sıralı cümle iki grupta incelenir.
1. Bağımlı Sıralı Cümle: Özne, tümleç ya da nesnelerinden birinin ortak olduğu
cümlelerdir. Kısaca herhangi bir öğenin ortak olduğu cümlelerdir.
Onlar geldiler, kapının önünde durdular. (özneler ortak)
Çocukları seviyor, şefkatle kucaklıyordu. (özne, nesneleri ortak)
2. Bağımsız Sıralı Cümle: Hiçbir ortak öğesi olmadığı halde anlamca birbirleriyle
ilgili oldukları için bir arada yer alan bağımsız yargılardan oluşan cümlelere
bağımsız sıralı cümle denir.
 Çocuklar sınıfta ders çalışıyor; öğretmenler karneleri dolduruyor.
 Radyo çalışıyor; oturanlar onu ilgiyle dinliyorlardı.
 Evden sessizce çıktık; sokakta lambalar yanmıyordu.
b. Bağlaçlı (Bağlı) Cümle: En az iki yüklemin, yani iki yargının “ve, veya, ya da
fakat, ama” gibi bağlaçlardan biriyle bağlandığı cümlelerdir.
 Öğrenciler geldi; fakat öğretmen gelmedi.
 Siz oturun ama ben gideceğim.
4- Aşağıdaki cümlelerin yapı bakımından çeşidini yazınız.
(Tek Yüklemli (Basit), Fiilimsili cümle, Birden Çok Yüklemli-Sıralı Cümle,Bağlaçlı(Bağlı)Cümle)
a) Onun gibiler insana yardım eder mi?
b) Yarın seni arayamayacağımı söylemiştim.
c) Saksıdaki çiçekleri her gün suluyor, onların topraklarını değiştiriyorum.
d) Edebiyatın konusu insandır, doğadır.
e) Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
5-Aşağıdaki devrik cümleleri kurallı; eksiltili cümleleri de devrik cümle haline getiriniz.
a) Tamam, anladım, yapın istediğiniz gibi.
b) Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.
c) Kardeşin kaçıncı sınıfta okuyor?
d) Az veren candan, çok veren maldan.
e) Dalgalandığın yerde ne korku ne keder...
6- Aşağıdaki cümleleri biçimce de anlamca da olumlu cümle haline getiriniz.
a) Ne okula uğramış, ne de parka gitmiş.
b) Çocukların okumasını o da istemiyor değil.
c) Bu raporu ne Hüseyin hazırladı ne de Cemal.
d) Sizin kadar büyük zorluklara katlandığınızı bilmez miyim?
e) Siz çağırırsanız da Ali derse gelmez mi?
7- Aşağıdaki cümleleri bağlı cümle yapmak için boş yere uygun bir kelime yazınız.
a) Yanlış yere geldiğini anladı; ......................... iş işten geçmişti.
b) Önlüğünü çıkarıp ceketini giydi ..............……koşarcasına dışarı çıktı.
c) Akşama kadar bekledi .......... …………………kimseye derdini anlatamadı.
d) Sabaha kadar ders çalıştı .............................yarın önemli bir sınavı vardı.
KONU TESTİ – 1
1. Aşağıdakilerden hangisi, anlamca olumsuz bir cümledir?
A) Dün seni görmemiş değilim.
B) Üstü başı kir pas içindeydi.
C) O, benim arkadaşım değil.
D) Çok beklettin bugün beni.
2. Gerçekte bir şey sormayan, ama biçimsel yönden soru özelliği gösteren
cümlelere “sözde soru cümlesi” denir.
Aşağıdakilerden hangisi, sözde soru cümlesine örnek olabilir?
A) Bunların hepsini mi okuyacaksın?
B) Proje çalışman hangi aşamada?
C) Benden ne yapmamı istiyorsunuz?
D) Hangi işini zamanında bitirdin ki?
3. Aşağıdakilerden hangisi,öğelerinin dizilişi yönünden kurallı bir cümledir?
A) Bir ömür boyu aradım seni.
B) Gölgemin peşinde yürür giderim.
C) Gecenin karanlığıdır beni ürküten.
D) Geldim işte yine senin kapına.
4. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi ad cümlesidir?
A) Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır. B) Son pişmanlık fayda vermez.
C) Topalla gezen aksama öğrenir.
D) Kazanmayanın kazanı kaynamaz.
5. Aşağıdaki dizelerden hangisi yüklemine göre ötekilerden farklıdır?
A) Yol mu sonsuz, tekerlek mi
B) Mum olduğu gibi kalsın akşamdan
C) On yıldır evimin kapısı örtük
D) Garibim, her taraf bana yabancı
6. Aşağıdakilerden hangisi, devrik bir ad cümlesidir?
A) Okumakla geçiriyorum zamanımın çoğunu.
B) İyi bir yazar olmayı düşlerim zaman zaman.
C) Şiir, yaşamı güzelleştirmenin bir yoludur benim için.
D) Bir dergiye göndereceğim yazdığım şiirleri.
7. Basit cümleler, başka bir cümleyi tamamlamaz ya da başka bir cümle tarafından
tamamlanamaz.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisi basittir?
A) İstanbul’a kısa sürede alıştım.
B) Bir kardeşiniz olduğunu bilmiyordum.
C) Ağlayan çocuğu kim susturacak?
D) Açık havada yürümek iyidir.
3B 4-A 5-B 6-C KONU TESTİ – 2 7-A 8-D 9-D 10-B 11-A 12-D3
1. Aşağıdakilerden hangisi, olumlu kurulduğu halde “olumsuzluk” bildirmektedir?
A) Bu iş sandığım kadar zor değilmiş. B) Kimseye bir şey demeden çıkıp gitmiş.
C) Verdiğin kitabı henüz okuyamadım. D) Ondan ne ilgi ne destek bekliyorum.
2. Aşağıdakilerden hangisi, gerçek soru cümlesidir?
A) Okula gitmez olur muyum?
B) Ben de sizinle geliyor muyum?
C) Onu görmemiş olur muyum?
D) O suçu ben mi işlemişim?
3. Aşağıdakilerden hangisi, yükleminin yerine göre ötekilerden farklıdır?
A) Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek
B) Düşmanımdır seni kim bulursa cana yakın
C) Yanında damla damla bittiğimi duyarım
D) Yoklarım yerinde mi yüzüm, alnım, saçlarım
4. Yüklemi çekimli eylem olan cümlelere “eylem cümlesi”; ekeylem almış ad soylu
sözcük, söz öbeği olan cümlelere “ad cümlesi” denir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ad cümlesidir?
A) Orada tam üç yıl kaldım.
B) Geçen yaz İstanbul’a taşındım.
C) Orada daha mutluydum.
D) İlk fırsatta yine gideceğim.
5. Aşağıdakilerden hangisi eylem cümlesidir?
A) Aramıza karışmayan tuhaf bir arkadaşımızdı.
C) Bizi asıl üzen, aldığı zayıf notlardı.
B) Onunla konuşmak olanaksız gibiydi.
D) Hepimiz ona yardım etmek istiyorduk.
6.Bir tek duyguyu,bir tek düşünceyi bir yargıya bağlayarak anlatan cümlelere basit cümle denir.
Bu tanıma göre, aşağıdakilerden hangisi basit cümle değildir?
A) Onun olaylara ve kişilere yaklaşımı çok yönlüdür.
B) Sanatçı, kahramanlarını kendi şiveleriyle konuşturmuş son yapıtında.
C) Sanat yapıtlarının başarılı olması rastlantılara bağlı değildir.
D) Bu roman, anlatımındaki ustalıkla adından epey söz ettirecek.
7. Türkülerde tüter dağ dağ, yayla yayla
Köyümüz, köylümüz, memleketimiz
Cümle çeşidi bakımından aşağıdakilerin hangisi,bu dizelerdeki cümlenin özelliği değildir?
8. Kesin yargı bildirmeyen, temel cümleyi ya da kendinden sonra gelen başka bir cümleciği
A) Devrik cümle B) Olumlu cümle C) Eylem cümlesi
Aşağıdakilerin hangisinde buna örnek olabilecek bir kullanım yoktur?
A) İşler her geçen gün biraz daha zorlaşıyor.
B) O gün neden öyle davrandığını anlayamadım.
C) Sana yardım etmek için burada bulunuyorum.
D) Birkaç günden beri bütün kitapçılarda bu kitabı arıyorum.
8.Bağlaçlarla bağlanan,birden çok bağımsız yargıdan oluşan cümleler,yapıca bağlı cümlelerdir.
Bu açıklamayı aşağıdakilerden hangisi örneklendirebilir?
A) Orada tanıdığım hiç kimse yok.
B) Geleceğim zaman haber veririm.
C) Karanlığa kalmadan eve dönelim.
D) Telefon et de meraklanmayalım.
tamamlayan,yüklemi genellikle eylemsi olan cümleciklere “yancümlecik” denir.
9. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde yancümlecik, ötekilerden farklı bir
görevde kullanılmıştır?
A) Çok gezen çok bilir.
B) Borç yiyen, kesesinden yer.
C) Bal tutan, parmağını yalar.
D) Sakınılan göze çöp batar.
D) Bileşik cümle
9. Aşağıdakilerden hangisi, yapı bakımından basit bir cümledir?
A) Valizini hazırlayacak ve yola çıkacak.
B) Bir de bakmış ki evde kimse yok.
C) Çok istediği halde ona yardım edemiyormuş.
D) Ressam bu son tablosunda farklı bir teknik kullanmış.
A) O evi satın almayı çok istiyoruz. B) Konuklarımızın çoğu annemin arkadaşlarıydı.
C) Sana seve seve yardım ederim. D) Alışverişi bitirir bitirmez geliyorum.
10. “Ancak kendisine güvenen kişiler, başkalarına da güven duyabilir.” cümlesi,
yapısı, kuruluşu, yüklemi bakımından hangi özellikleri taşımaktadır?
A) Bileşik – kurallı – eylem
B) Bileşik – devrik – ad
C) Basit – kurallı – eylem
D) Basit – devrik – ad
11. Anlattıklarını dinledim, ama ona inanmadım.
Aşağıdakilerden hangisi, yapı bakımından yukarıdaki cümlenin özdeşidir?
A) Son gördüğümde çok zayıflamıştı, üstelik hastaydı.
B) Öğretmenim, çok beğendiği bu filmi izlememi salık verdi.
C) Tatilde birlikte olmayı ben de istemiyor değilim.
D) Doktorun sözünü dinleyip yatacakken işe gitti.
11. Aşağıdakilerin hangisi, öznesi ortak olan bir sıralı cümledir?
A) Yağmur başlamıştı; herkes bir tarafa koşuşturuyordu.
B) Dükkânından dışarı çıkmaz, durmadan çalışırdı.
C) Babası kitap okuyor, annesi gazeteleri karıştırıyordu.
D) Parktaki çiçekler çok güzeldi, bakmaya doyamıyorduk.
10. Aşağıdakilerden hangisi, bileşik cümle değildir?
12. “Kitabı tanıtıp ondan bölümler okudu.” cümlesi yapısı,öğe dizilişi ve yüklemi
bakımından hangi özellikleri göstermektedir?
A) Bileşik – kurallı – ad
B) Basit – kurallı – eylem
C) Sıralı – devrik – ad
D) Bileşik – kurallı – eylem
13. “Gördüklerimizi, yaşadıklarımızı olduğu gibi aktarmak olanaksızdır.”
cümlesinin özellikleri, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Kurallı – olumsuz – ad – bileşik
B) Devrik – olumsuz – ad – bileşik
C) Kurallı – olumlu – eylem – basit
D) Devrik – olumlu – eylem – basit
14. İhtiyar balıkçı zayıftı, kavruktu. Ensesinde derin kırışıklıklar vardı. Yanakları,
güneş ışıklarının neden olduğu lekelerle doluydu.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Sıralı cümle B) Ad cümlesi C) Eylem cümlesi D) Basit cümle
15. Şubat ayı kış yelini kovarken
Cennet dense sana yakışır dağlar
Cümle çeşidi bakımından aşağıdakilerden hangisi, bu dizelerdeki cümlenin
özelliği değildir?
A) Bileşik cümle B) Olumlu cümle C) Eylem cümlesi D) Eksiltili cümle
16. “Biz oradan geçerken tüm şehir uykudaydı.” Cümlesi için aşağıdakilerden
hangisini söylemek yanlıştır?
A) Yüklemine göre ad cümlesidir.
B) Öğe dizilişine göre kurallıdır.
C) Yapısına göre basit cümledir.
D) Anlamına göre olumludur.
1-C 2-D 3-B 4-A 5-B 6-C 7-A 8-D 9-D 10-B 11-A 12-D 13-A 14-C 15-D 16-C
12. Aşağıdakilerin hangisinde yancümlecik temel cümlenin nesnesi görevindedir?
A) Derse girmeyişiniz öğretmenimizi üzdü. B) Duyarlı olmayan insanlarla anlaşamam.
C) Gelecek hafta bizde toplanalım.
D) Annesi uyuklayan çocuğu yatağına götürdü.
13. “Sizi arayan biri vardı az önce.” cümlesinin nitelikleri, aşağıdakilerin
hangisinde verilmiştir?
A) Basit – kurallı – olumlu – ad cümlesi B) Bileşik – kurallı – olumlu – eylem cümlesi
C) Basit – devrik – olumlu – eylem cümlesi D) Bileşik – devrik – olumlu – ad cümlesi
14. Bahçenin köşesindeki tulumbaya yaklaştı. Kasketini ağaca asıp kollarını sıvadı.
Onu gören kızı, elindeki işi bırakarak yanına koştu.Tulumbayı çekmeye başladı.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine örnek yoktur?
A) Eylem cümlesi B) Sıralı cümle C) Bileşik cümle
D) Basit cümle
15. “Buraya gelirken karşılaştığım bir arkadaş seni tanıdığını söyledi.”
cümlesinde, kaç yancümlecik vardır?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
16. “Adam, ayakta duramayacak kadar hastaydı.” cümlesi; öğelerinin dizilişine göre
devrik, yapısına göre basit, anlamına göre olumsuz cümle, yüklemine göre ad cümlesidir.
1
2
3
4
Tırnak içindeki cümleyle ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A) 1.
B) 2.
C) 3.
D) 4.
1-D 2-B 3-C 4-C 5-D 6-C 7-D 8-D 9-D 10-A 11-B 12-D 13-D 14-B 15-B 16-D