alkol ve madde bağımlılığı - Ankara İl Sağlık Müdürlüğü

T. C.
ANKARA VALİLİĞİ
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Eğitim Şube Müdürlüğü
www.asm.gov.tr
ALKOL VE MADDE
BAĞIMLILIĞI
AMAÇ:
Alkol ve madde bağımlılığının zararları ve tedavisi
konusunda bilgi ve tutum kazanmak.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ-I
 Bağımlılığın
tanımını yapabilmeli,
 Bağımlılığın özelliklerini sayabilmeli,
 Bağımlılık ile ilgili kavramları açıklayabilmeli,
 Bağımlılık yapıcı maddeleri sayabilmeli,
 Bağımlılık sürecini açıklayabilmeli,
 Madde kullanımının nedenlerini açıklayabilmeli,
 Madde kullanımı ile ilgili risk faktörlerini
sayabilmeli,
ÖĞRENİM HEDEFLERİ-II
 Madde
bağımlılığının zararlarını açıklayabilmeli,
 Alkol bağımlılığını tanıyabilmeli,
 Alkol bağımlılarında görülen bazı sorunları açıklayabilmeli,
 Gebelikte alkol kullanımının zararlarını açıklayabilmeli,
 Bağımlılık yapıcı maddeler hakkında halk arasında
bilinen yanlış inanışların neler olduğunu açıklayabilmeli,
 Alkol kullanımını önlemede gençle aile arasındaki
iletişiminin önemini
 kavrayabilmeli,
 Madde bağımlılığı tedavisinde başvurulabilecek kurumları
söyleyebilmelidir.
MADDE BAĞIMLILIĞI
Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması
sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal
sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi; bırakma
isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek
için giderek madde miktarının artırılması ve maddeyi
alma isteğinin durdurulamaması durumudur.
BAĞIMLILIĞIN ÖZELLİKLERİ
 Hastalıktır.
 Hayat
boyu sürer.
 Sosyal hayatı bozar.
 Çevre ve arkadaşlar kaybedilir.
 Ailevi sorunlar yaşanır.
 Ekonomik kayıplar olur.
 Sağlık bozulur.
 Hayat artık bu maddenin etrafında döner.
BAĞIMLILIK İLE İLGİLİ
KAVRAMLAR
Maddenin
zararlı (kötüye) kullanımı
Zehirlenme (Entoksikasyon)
Tolerans:
Yoksunluk
Bağımlılık Yapıcı Maddeler
 Tütün/Sigara
 Alkol
 Esrar
 Uçucu
maddeler
 Ekstazi
 Eroin
 Kokain
 Halusinojenler
 Sedatif
ilaçlar
 Kafein(çay, kahve, kolalı ve enerji içecekleri)
 Kumar (loto, iddia, at yarışları, internet oyunları vb.)
 Diğer maddeler
BAĞIMLILIK BİR SÜREÇTİR
Bağımlılık birden başlayıp birden bitmez.
Başladığı zaman bir ömür boyu sürer.
Kiminde kısa sürede, kiminde ise uzun
zaman içinde gelişir. İnsanlar, bu sürecin
hangi noktasında olduklarını çoğu zaman
kestiremezler.
MADDE KULLANIMININ
NEDENLERİ
Bağımlılık
çok etkenli bir hastalıktır.
Arkadaş grubuna bağlı nedenler,
Ebeveyne bağlı nedenler,
Kişiye bağlı nedenler,
Biyolojik nedenler,
Toplumsal, kültürel, sosyal nedenlerdir.
MADDE KULLANIMI İLE İLGİLİ
RİSK FAKTÖRLERİ
Ergenlik
Aile
yapısına bağlı riskler
Sosyal risk faktörleri
MADDE BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI

Madde bağımlılarının genel olarak
karşılaşabilecekleri problemler
şunlardır:
1. Bedensel Sorunlar
2. Ruhsal Sorunlar
3. Sosyal Sorunlar
MADDE KULLANAN KİŞİLERDE
İPUCU OLABİLECEK BELİRTİLER:
 Giysilerde
ve nefeste maddenin kokusu,
 El, yüz ve giysilerde boya ve lekeler,
 Kendisine gösterdiği özenin azalması,
 Yeme alışkanlığının bozulması, zayıflama,
 Bulantı, kusma, terleme, gözlerde kanlanma
 Kas ve eklem ağrıları, kramplar,
 Ciltte renk değişiklikleri, iğne izleri,
 Hâlsizlik, yorgunluk, dikkat eksikliği,
MADDE KULLANAN KİŞİLERDE
İPUCU OLABİLECEK BELİRTİLER:
 Huzursuzluk, sıkıntı hissi, depresyon,
 Odasında yalnız kalmayı tercih etme,
 Evde daha az vakit geçirme,
 Arkadaş çevresinin değişmesi,
 Daha fazla para harcama,
 Okul ve iş yaşamında başarısızlık,
 Bazen neşeli, sakin, bazen öfkeli olma,
 Sinirlilik,
 Aile ile ilişkilerinin azalması,
 Yasa dışı davranışlarda bulunmadır.
ALKOL BAĞIMLILIĞI
ALKOL BAĞIMLILIĞI

Bireyin beden ve ruh sağlığını, aile içi
ilişkilerini, sosyal durumunu ve iş
uyumunu bozacak derecede sık ve
fazla alkol alması, aynı etkiyi elde
edebilmek için gittikçe artan miktarlarda
alkol alma ve alkol alma isteğini
durduramamasıdır.
ALKOL BAĞIMLILARINDA
GÖRÜLEN BAZI SORUNLAR
 Eğitim
ve öğretim hayatında başarısızlıklar,
 Aile sorunları,
 Çocuklarla iletişimin bozulması,
 Fiziksel sağlık sorunları,
 Ruhsal sağlık sorunları,
 Cinsel sorunlar; uyku sorunları,
 İş hayatında sorunlar,
 Ekonomik sorunlar,
 Yasal sorunlar vb. dir.
GEBELİKTE ALKOL KULLANIMI
 Annenin
aldığı alkol, direkt bebeğin
kanına da geçer.
 Düşüklere, anne karnında bebek
ölümlerine ve ölü doğumlara neden olur.
 Bebeğin organlarında hasar ve zekâ
geriliğine neden olur.
MADDE KULLANIMI İLE İLGİLİ
YANLIŞ İNANÇLAR











“Ben bağımlı olmam.”
“Bir kere denemekle bir şey olmaz.”
“Esrar bir ottur, zararı yoktur.”
“Esrar hafif bir maddedir.”
“Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz.”
“Esrar, alkolden daha tehlikeli değildir.”
“Madde hakkında konuşabilmek için onu denemelidir. ’’
“Herkes kullanıyor; bir şey olmuyor”.
“Ben kontrol edebilirim”.
“Madde, yaratıcılığı geliştirir; konsantrasyon ve bilinci artırır.”
“Benim iradem güçlüdür”.
AİLELERE ÖNERİLER
 Dinleyin,
konuşun.
 Yargılamayın.
 Tehdit etmeyin.
 Sorgulamayın.
 Öğüt ve emir vermeyin.
 Örnek olun.
 Açık olun.
 Öğrenmesine yardım edin.
 Arkadaşlarını tanıyın.
 Hayır demesini öğretin.
 Sevin ve sayın.
Madde Bağımlılığı Tedavisinin
Genel İlkeleri
 Koruma
ve önleme,
 Danışma hizmetleri (1. basamak sağlık hizmetleri),
 Tıbbi tedavi (detoks, idame),
 Sağlık Bakanlığı-AMATEM’ler (Alkol ve Madde
Bağımlılığı Tedavi Merkezi), Üniversitelere bağlı
Bağımlılık Merkezleri, Özel Bağımlılık Merkezleri
 Rehabilitasyon:
- Tıbbi
- Sosyal
Sonuç Olarak:
Alkol ve madde bağımlılığı fiziksel, ruhsal ve
sosyal zararları ile bireye,hastalıklar nedeniyle
topluma, ekonomiye ve ülke kalkınmasına olumsuz
etkileri olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu
nedenle alkol ve maddeye başlamadan alınacak
koruyucu önlemler, kişisel ve toplumsal
sorumluluklarımız arasındadır. Hepimiz üzerimize düşeni
yapmalıyız.