BOYUN A RILARI
advertisement
BOYUN AĞRILARI Prof. Dr. Şansın Tüzün Fonksiyonel Anatomi • • • • Boyun omurganın en hareketli kısmıdır Her yönde hareket yeteneği vardır 7 servikal vertebradan oluşur Anatomik ve fonksiyonel yapı bakımından 2 bölüme ayrılır; Üst servikal bölüm=> Atlas ve aksis Alt servikal bölüm=> Son 5 vertebra Tipik Servikal Vertebranın Özellikleri • Unkovertebral eklem (Lucshka eklem) • Arka orta hattan çıkan spinöz çıkıntının ucu çatallıdır • Transvers çıkıntısında foramen bulunur Atlas • Korpus vertebrası yoktur • Üst yüzleri oksipital kondillerle,alt yüzleri aksisin çıkıntıları ile eklem yapar • Atlanto-odontoid eklemi oluşturur Aksisin Özellikleri • Korpus ortasından çıkan odontoid çıkıntı vardır • Laminaları dardır Spinal Hareket Segmenti • Komşu iki vertebradan oluşan yapıdır • Her segment belli bir denge içinde bulunur • Dengeyi sağlayan stabilizatörler; Pasif=> Vertebraların,faset eklemlerinin şekli ve yerleşimleri Aktif=> Kaslar Dinamik=> Ligament,kapsül,anulus fibrosus Hidrodinamik=> Nukleus pulposus turgoru Luschka Eklemi • Üst vertebranın alt platosunda bulunan semilunar eklem yüzü ile alttaki vertebranın unkusu birleşir Unkovertebral Eklem (Luschka) oluşur • Gerçek eklem değildir • Spinal kanal içeriğini disk protrüzyonundan korur Faset Eklemi • Artiküler çıkıntıların oluşturduğu posterior intervertebral eklemlerdir • Gerçek sinovyal eklemlerdir • 45 derece açıyla korpusa bakar • Başın hareket açıklığını sağlar Spinal Ligamentler • Anterior ve posterior longitudinal ligamentler • Ligamentum flavum • Fasetin kapsüler ligamenti • İntertransvers ligament • İnterspinöz ligament • Supraspinöz ligament İntervertebral Diskler • Nukleus pulposus • Anulus fibrosus Kaslar • • • • SKM Skalen kaslar Paravertebral kaslar Longus capitis, longus colli, rectus capitis anterior • Splenius capitis • Semispinalis capitistir Boyun hareketleri • Atlanto-oksipital eklemde fleksiyonekstansiyon hareketi yapılır, rotasyon yapılmaz • Atlanto-oksipital eklemde nötral pozisyonda ortalama 10 derece fleksiyon ve 25 derece ekstansiyon yapılabilir Boyun hareketleri • Atlanto-aksial eklemde odontoid çıkıntı çevresinde 45 derecelik sağa ve sola rotasyon hareketi görülür • Bu servikal bölgedeki rotasyon hareketinin %90’ını oluşturur • Geri kalan kısmı ise C2-C7 arasında yapılır • Atlanto-aksial eklem çok az fleksiyonekstansiyon hareketi de yapabilir Boyun hareketleri • C2-C3,C7-T1 en az hareketli segmentler • C5-C6,C4-C5 en hareketli segmentler Boyunda Ağrıya Duyarlı Yapılar • • • • • • • Servikal sinirler ve sinir kökleri Diskin dış annuler lifleri Kaslar Ligamanlar (flavum ve interspinöz lig hariç) Faset eklemleri Dura ön yüzü Vertebral yapılar (korpus hariç) BOYUN AĞRISI NEDENLERİ • Mekanik • Romatolojik • • • • • • • • Ankilozan spondilit • Romatoid artrit • Diffüz idiopatik skeletal hiperostoz (DISH) • Polimiyalji romatika • Fibromiyalji • Miyofasiyal ağrı sendromu Travma (Whiplash sendromu) Servikal sprain Servikal strain Servikal disk hernisi Servikal spondiloz Servikal stenoz Servikal instabilite BOYUN AĞRISI NEDENLERİ • İnfeksiyöz • Vertebral osteomiyelit • Diskit • Epidural, intradural ve subdural abseler • Retrofaringeal apse • Tümoral • İntradural • Ekstradural • Endokrinolojik ve metabolik • • • • • Osteoporoz Osteomalazi Paratiroid bozuklukları Paget hastalığı Hipofiz hastalıkları • Diğer nedenler • A-V malformasyon • Siringomiyeli Travmatik boyun ağrıları • • • • • • Başa gelen darbeler Düşme Spor yaralanmaları Yumuşak doku zedelenmeleri Zorlu kas kontraksiyonları Mesleki nedenler ve postural bozukluklar Servikal Strain ve Sprain • Kontraktil dokuların (kaslar,tendonlar) yaralanmaları strain • Eklem kapsülleri,ligament, bursa, kan damarları, kıkırdak ve dura yaralanmaları sprain • Strainde germe ile oluşan bir doku incinmesi vardır • Sprainde germe ile oluşan yaralanmada doku yırtılması ve kanama vardır Servikal Strain ve Sprain-Klinik • Servikal strainde sıklıkla görülen servikal lordoz düzleşmesi paravertebral kas spazmını gösterir • Ağrı boyunda lokalizedir • Nörolojik bulgu yoktur Whiplash Yaralanmaları • Travma ile başın önce fleksiyona sonra da hiperekstansiyona zorlanması ile boyun bölgesinde indirekt travma oluşmasıdır • Ligamentler,kaslar,faset eklemleri ve bazen sinir kökleri etkilenir (fokal hemoraji veya gerilme hasarına bağlı) • Temel klinik semptom baş ve boyun ağrısıdır Whiplash Yaralanmaları SERVİKAL İNSTABİLİTE • Fizyolojik yüklenmeler sonrasında servikal kolonun stabilitesinin bozulması • İnstabilite kararını vermede klinik yakınma, bulgular ve radyolojik verilerin birlikte değerlendirilmesi gerekir. • X-Ray’de servikal omurlar arasında kayma görülür SERVİKAL SPONDİLOZ • Spondiloz:İntervertebral disk,faset ve unkovertebral eklemlerdeki dejeneratif süreç ve nörovasküler tutulum tablosu • Dejenerasyona katkıda bulunan faktörler: Yaşlanma,mikrotravma,iş aktiviteleri genetik • Normal yaşlanma süreci içinde gelişen dejeneratif değişim her zaman ağrı yapmaz SERVİKAL SPONDİLOZ Servikal Spondiloza bağlı Sendromlar; – Radikülopati – VBY Sendromu – Servikal miyelopati Radikülopati • Radikülopati;radiküler ağrı, paresteziler yüzeyel duyu bozuklukları, derin tendon reflekslerinde değişiklikler, kas kuvveti kaybı gibi belirti ve bulgularla karşımıza çıkar • En sık nedeni, servikal vertebral disk herniasyonu olup, ikinci sıklıkta ise servikal spondiloza bağlı görülür Servikal Myelopati • Spinal kanalda stenoza neden olan; osteofitler ,disk hernisi,lig.flavum ve faset eklem hipertrofisi,PLL kalınlaşması ve ossifikasyonu,Paget, gut ve yapısal özellikler servikal miyelopatiye yol açabilir • Servikal miyelopati;radikülopatinin tersine , 1. motor nöron bulguları görülür.Yaşlı erkeklerde sıktır,yavaş ilerler. Alt extremitede spastite,ağrı parestezi olur VBY sendromu • C6-C2 transvers foramenden geçen vertebral arterler Luschka ve Apofizer eklemlerle yakın ilişkidedir • Spondiloza bağlı gelişen osteofitler ve periosteofitik ödem VA’e bası yapar • Disk aralıklarının daralması ve arterin bu yüksekliğe uyum sağlamak için kıvrıntılı hal alması da arter kan akımını azaltır Semptomlar • İç kulağın kanlanması,beyin sapındaki vestibüler ve kohlear çekirdeklerin beslenmesi VBS ile sağlanır • Vertigo,drop atak,oksipital baş ağrısı, bulantı, • Koordinasyon bozuklukları, hafıza kusuru • Tinnitus, işitme kaybı, diplopi, hemianopsi • Uyuşma, nistagmus, disfaji VBY- Semptomlar • Tüm semptomların ortak özelliği boyun hareketleri ile ilişkili olması ve aynı zamanda az-çok değişik şiddetlerde lokal veya radiküler şikayetler olmasıdır Romatoid Artrit • RA genellikle sinovyal dokudan zengin olan üst servikal bölgeyi etkiler • Tutulum 3 şekilde olabilir 1.Atlanto-aksiyal tutulum 2. C1-C2 faset eklem ve atlanto-oksipital eklem tutulumu 3. Subluksasyon ve spondilodiskiti içeren subaksiyal tutulum Ankilozan Spondilit • Hareket kısıtlılığı genel olarak simetriktir • İlk önce lateral fleksiyonlar sonra rotasyonlar kısıtlanır • Fleksiyon ve ekstansiyon en son etkilenir (Nedeni atlanto-aksiyal eklemin korunmasıdır) BOYUN AĞRILARINDA TANI • Ayrıntılı öykü ve fizik muayene • Servikal grafi(4 yönlü): Disk aralıklarının daralması, endplatelerde skleroz, korpus köşelerinde sivrileşmeler, faset eklemlerinde dejenerasyon, osteofitler • MR:Konjenital anomalileri saptamada yararlı • EMG: Servikal sinir kökü kompresyonunun derecesini ve ciddiyetini göstermede ve olayı diğer nörolojik problemlerden ayırmada yararlıdır • BT: Dejeneratif,travmatik,neoplastik, infeksiyon gibi patolojilerin görüntülenmesinde yararlı • Doppler US: Dinamik olay hakkında bilgi verir.Boyun hiperekstansiyonu ve rotasyonu sırasında çekim yapılabilirse kan akımındaki geçici azalma saptanabilir. Tedavi • İmmobilizasyon:Servikal Kollar • Medikal Tedavi:NSAİİ, analjezik, miyelorelaksanlar, kortikosteroidler, periferik vazodilatötörler, • Fizik Tedavi: Yüzeyel-derin ısı, masaj, elektroterapi, traksiyon • Terapötik Egzersizler:İzometrik, EHA
