6. Ulusal Afinite Teknikleri Kongresi, Aksaray Üniversitesi, 26-29 Mayis 2010, Aksaray P-19 KOLESTEROL BASKILANMIŞ MİKROKÜRE/KRİYOJEL KOMPOZİT ADSORBENTLE SÜTTEN KOLESTEROL UZAKLAŞTIRILMASI 1 1,2 1 1 Kıvılcım Çaktü , EmirAlper Türkoğlu , Gözde Baydemir , Müge Andaç , Handan Yavuz 1 2 1 Hacettepe Üniversitesi, Kimya Bölümü, Ankara Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Ağrı Kolesterol, hayvanların vücut dokularındaki hücre zarlarında bulunan ve kan plazmasında taşınan bir steroldür. Kolesterol vücut içerisinde bazı yapılara katılır fakat, bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterlidir. Kolesterol kanda normalden fazla bulunması halinde damarlarda birikerek damar sertleşmesine ve daralmasına (ateroskleroz veya arteriyoskleroz) yol açar. Bazen de safra pigmentleri ile birleşerek safra taşlarının oluşumunda rol oynar. Kolesterol pek çok biyokimyasal reaksiyonda yer almasına rağmen özellikle lipoproteinlerin kolesterolü taşıma biçimleri ve kandaki kolesterol düzeyleriyle kalp hastalıkları arasındaki bağlantıdan dolayı bilinir. Besinlerle yüksek miktarda kolesterol alınması kan kolesterol seviyelerinin artmasına neden olur. Besinlerdeki kolesterolün azaltılması için çözücü ile ekstraksiyon, süperkritik sıvı ekstraksiyonu, buhar distilasyonu ve adsorpsiyon gibi yöntemler uygulanmıştır. Son yıllarda biyolojik moleküllerin saflaştırılması amacıyla kullanılan süpermakrogözenekli monolitik kolonlar kısmen donmuş ortamda hazırlanmaktadır. Kısmen donmuş ortamda oluşan buz kristalleri gözenek oluşturucu olarak rol almakta ve bu ortamda monomerler ve başlatıcı çözünmüş olarak küçük bir kısmı oluşturmaktadır. Geniş, bağlı gözenekler kriyojellere, özgün süngersi yapı özelliğini kazandırmaktadır. Süpermakrogözenekli monolitlerin süngersi morfolojisi onları, bilinen sert yapılı monolitlerden tamamen farklı yapmaktadır. Kriyojellerin gözenek yoğunluğu ve geniş gözeneklere sahip olması düşük akış direnci sağladığından viskoz ortamlar ile çalışıldığında büyük avantaj sağlamaktadır. Bu çalışmada kolesterolün sütten spesifik adsorpsiyonu için kolesterol baskılanmış mikroküre-kriyojel kompozit adsorbentler hazırlanmıştır. Fonksiyonel monomer olarak metakroilamidotirozin (MAT) ve komonomer olarak glisidilmetakrilat (GMA) kullanılmıştır. Kolesterol baskılanmış mikroküreler, makrogözenekli PHEMA kriyojellerin içerisine gömülerek yüksek akış özellikleriyle seçici kompozit adsorbentler hazırlanmıştır. Hazırlanan kromatografik kolonun performansı FPLC sisteminde belirlenmiştir. KimyaKongreleri.org