PowerPoint Sunusu

İç sular
Zoo bentozu
3.Ders
Doç. Dr. Utku Güner
uguner@trakya.edu.tr
1
Bu hafta



Bentik Canlı sınıfları
Kısaca Bentik ekoloji
Lotik ve lentik bentik canlılar
http://personel.trakya.edu.tr/uguner/#.VOMODEtwuKl
2
Hatırlatma
3
Hatırlatma
4
Hatırlatma
5
Hatırlatma
6
Hatırlatma
7
Akarsu
sınıfları
8
Bentos
Göllerin kıyı çizgisinden
itibaren en derin yerine
kadar olan tüm göl
tabanında yaşayan
organizmalardır
İçsularda dipte(
yalnız göl ve
akarsuda) yaşayan
hayvansal
organizmalar içsu
zoobentozunu
oluşturur.
Kısaca
dipte(akarsu yada
gölün yada
denizde) yaşayan
organizmalardır.
9
Bentos ve bentik
10
Bentik canlıların sınıfları
Göl yerleşimine
göre
Türe göre
Fitobenthos:
bitki kökenli
organizmalar
Zoobentos:
hayvansal
organizmalar
Litoral bentos
Profundal
bentos
Konuma göre
İnfauna – tortu
içinde yaşayan
organizmalar
Hyperbenthos:
Hyperbenthos
tortunun hemen
üstünde
Epibenthos:
Bentos tortu
üstünde yaşıyor
11
Vizede çıkar
Suyun bentik açısından önemi
Bentik canlı sınıfları
Bentik Tanımı
Bentik organzima grupları
Bentiği ekolojik önemi
Bentik canlıların ekojik fonksiyonu
12
Mikrobentik
13
Mikrobentik
ekolojik önemi
14
Bentik organizmaların ekolojik
önemi
Bentos’un (özellikle balıklar açısından) besin
zincirindeki yeri çok önemlidir.
Birçok omurgasız, besin zincirinin en altında yer
alan alg ve bakteri gibi canlılar ile beslenirler.
Bazı gruplar sudaki bitki ve odun parçalarını,
döküntüleri parçalayarak beslenirler.
15
Bentik ekosistemlerde
Mikrobentiğin önemi
Birçok besin tuzu (nutrient) döngüsünde
yer alırlar.
Sucul ekosistemde bulunan organik
maddeleri parçalayarak döngüye katarlar.
Suda yaşayan bazı canlı guruplarının
besinini oluştururlar.
Protozoalar
Protozoa tek hücreli, ökaryotik
mikroorganizmalardır. Özellikle bakteri,
tek hücreli alg ve diğer protistler
üzerinden beslenirler. 80.000’in üzerinde
protozoon türü tanımlanmıştır. Bunların
yarıdan fazlası fosil, yaklaşık 10.000
kadarı da simbiyonttur .
Protozoonlar sucul ekosistemlerde
madde ve enerji döngüsünün önemli
organizma grubunu oluşturur. Hızlı
büyüme yetenekleri, alg, bakteri ve
çözünmüş besin kaynaklarını
kullanabilmeleri, kendilerinden daha
büyük diğer yaşam formlarına av
oluşturmaları nedeni ile sucul besin
ağında anahtar role sahiptirler
17
Protozoalar
Protozoalar birkaç yüz mikron birkaç mikron boyut aralığında olan tek hücreli
organizmalardır. . Protozoalar göreceli bolluk mililitre başına 100'den az veya mililitrede
100.000'den fazla olabilir.
18
Protozoalar
Birçok pelagial (5-300 mikrometre) yaşam döngüsü genellikle yaz aylarında sadece bir
kısmı , planktonik iken, meroplanktonic olan protozoa olarak tanımlan türlerde vardır.
19
Protozoalar
Paramecium sp. (Terliksi hayvan)
Protozoalar
Vorticella sp.
Suda asılı
kalma
22
Pelajik
Protozoalar
23
Temiz bölge
Bentik
Protozoaları
24
Organik maddece
zengin bölge
Protozoaları
25
Anareobik
Bentik
Protozoaları
26
Protozoalar
27
Protozoalar
28
Rotiferler(Çarklı
Hayvanlar)
Rotifer (150 mikrometre -1mm) sapsız ve kıyı bölgesi ile ilişkili
olmasına rağmen , bazıları tamamen planktonik vardır; bu türlerin
zooplankton önemli bileşenleri oluşturabilir.
29
Rotiferler (Çarklı Hayvanlar)


Çok hücrelilerin en küçük boyutlu temsilcileridendirler.
Korona (taç) bölgesinde bulunan sillerin hareketi tekerlek
görüntüsünü andırır. Vücudun gerisinde, parmak taşıyan
ayak ve ayakta da yapışkan salgı bezleri (pedal bezleri)
bulunur. Vücutlarında bulunan kaslı farinkse "Mastax" adı
verilir. Mastax'ın dişli olan yapısı ise "Trofi" olarak bilinir.
Kommensal ya da parazitik yaşarlar. Dolaşım sistemleri
yoktur. Gaz değişimi difüzyon yoluyla gerçekleşir. Bu
canlılarda da vücuttaki hücre sayısı sabittir (eutely). Ayrı
eşeylidirler ve dişiler ile erkekler arasında eşeysel
dimorfizm görülür. Erkekler çoğunlukla dişilere göre daha
küçüktür. Spermler, dişinin vücudunda herhangi bir
bölgede delinen hipodermis içerisine aktarılır.
Digononta sınıfında erkekler yoktur. Partenogenez yoluyla
sürekli olarak dişiler çoğalır.
Monogononta sınıfında iki tip yumurta görülür:
1. Amiktik yumurta: Diploiddir. Elverişli koşullarda üretilir
ve ince kabukludur.
2. Miktik yumurta : Haploiddir. Elverişsiz koşullarda üretilir
ve kalın kabukludur.
Planktonik Rotifera
(Çarklı hayvanlar)
Brachionus sp.
Trichocerca sp.
Rotiferler
Zooplanktonik organizmaların önemli
gruplarından biri olan Rotifera filumu sucul
ekosistemlerde omurgasız hayvanların,
balıkların, zaman zaman da kuşların besin
kaynağı olarak önemli derecede rol oynarlar .
Sucul ekosistemde beslenme zincirinin ikinci
halkasını oluşturduklarından özellikle balık ve
kabuklu larvalarını da içeren birçok predatör
Keratella quadrata
omurgasız için iyi bir gıda kaynağıdırlar. Bu
nedenle yetiştiricilikte larval büyütme
aşamasında ilk gıda olarak ideal bir yemdir .
Tatlı sularda rotiferler pelajik gıda zincirinde
fitoplankton ile bakteriyoplankton ve daha yüksek
trofik seviyeler arasında bir link oluştururlar.
32
Filinia sp.
Rotiferler
Rotifer uygun koşullarda Partenogenetik
(eşeysiz) olarak ürer. Bu tip üremede
yumurta ve sperm birleşmeden gelişimini
devam ettirir ve bir canlı birey oluşturur.
Böyle yumurtalar 24-48 saat içinde açılır ve
yumurtadan çıkan bireyler kısa sürede ergin
hale geçer. Bu ergin bireylerin hepsi dişidir.
Bu tip üreme ortam koşulları bozulana kadar
devam eder. Ortam koşulları bozulduğunda
dişiler tarafından daha küçük yumurtalar
bırakılır. Normal kromozom sayısının tam
yarısı kromozoma (n sayıda; yani haploid)
sahip bu yumurtalardan haploid erkekler
oluşur. Haploid erkekler de yine haploid
spermler oluşturur
33
Kopepodlar
Kopedlar cladoceran zooplankton küçük (0.2 ile 3.0 mm) ve ayrı bir kafası var ,
vücudun bir çift kabuklu kaplumbağa kabuğu ile örtülüdür. Hareket
(Lokomosyon) esas olarak , büyük ikinci anten ile gerçekleştirilir.
34
Kopepodlar
35
Kopepodlar
36
Porifera
Tatlı sularda sadece Tubellaria sınıfından olan türler yaşamaktadır. Bazı türler
indikatör türlerdir. Genellikle hermofrodit canlılardır. Aşırı üreme gösterdiklerinde
bentozda önemli hale gelebilirler.
37
Porifera
38
Gemmula
39
Bryozoa
40
Bryozoa
41
Bryozoa
42
Bryozoa
Koloniyal bryozoonların tatlı sulardaki nicel önemleri oldukça
düşük. Kolonileri arasında küçük omurgasızların barınması nedeni
ile önemlidir. Su sıcaklığı 9 C nin altına düştüğünde gelişme durur
43
Annelida
İçsularda oligochaeta ve hirudinea sınıflarına ait türler bulunmaktadır.
Oligochata grubuna ait olanlar serbest yaşayan organizmalar olup hirudinea
üyelerinin bazı türleri ektoplazmiktir. oligochatea türleri göl verimliliğinde çok
önemli olup birçok bentivor balığın temel besin maddelerindendir.
44
Annelida




Homonom metameri ilk defa bu canlılar ile ortaya çıkar.
Vücut segmentleri, birbirine benzer.
Metamerizm görülmeyen tek sistem, sindirim sistemidir.
Ağız ve anüs oluşumu ile tek yönlü sindirim sistemi
görülür.
Epidermis tabakasından salgılanan kutikula tabakası,
vücudun dış yüzeyini tamamen örter. Bu tabaka daima
nemlidir ve solunumun vücut yüzeyi ile yapılmasında
hayati rol oynar. Gaz değişimi vücut yüzeyi, solungaçlar
veya Parapod'lar ile gerçekleştirilir.
Vücutları üzerinde bulunan kitin yapıdaki "Seta (Chaeta)"
uzantıları, harekete yardımcıdır.
45
Annelida
Bu grup, en gelişmiş rejenerasyon (kendini yenileme) yeteneğine sahiptir.
Tatlısuda yaşayan iki sınıfı vardır.
İçsularda oligochaeta ve hirudinea sınıflarına ait türler bulunmaktadır.
Oligochata grubuna ait olanlar serbest yaşayan organizmalar olup
hirudinea üyelerinin bazı türleri ektoplazmiktir. oligochatea türleri göl
verimliliğinde çok önemli olup birçok bentivor balığın temel besin
maddelerindendir.
Classis (Sınıf): Oligochaeta (Karasal solucanlar ve tatlısu
solucanları)
Lumbriculidae
Tubifex sp.
Classis (Sınıf): Hirudinea (Sülükler)
Hirudo medicinalis (Tıp sülüğü)
Hirudinea
Polychaeta
49
Tubificit Oligoketler
Tubificit Oligoketler: sedimentin 2-4 cm derinliğinde bol olarak bulunrken nadiren 15
cm derinliğe kadar inerler
50
Naidid Oligoketler
Naidid Oligoketler sediment su birleşimindeki bölgede yoğun halde bulunurlar.
Nadir olarak sedimentin 2-4 cm derinliğinde yoğun populasyona ulaşırlar
51
Özetle
Bentik
organzimalar
Mikrobentik
Protozoalar
Porifera
Bryzoa
Genel olarak
bentik
canlıları
Bentik tipleri
52