tek düzen hesap planı

TEK DÜZEN HESAP PLANI
PROF. DR. METİN SABAN
YRD. DOÇ. DR. HAKAN VARGÜN
YRD. DOÇ. DR. SERHAN GÜRKAN
HESAP PLANI
Hesap planı, bir işletmede finansal tabloların kolaylıkla
elde edilmesi ve istenilen bilgilerin kolaylıkla elde
edilebilmesi amacıyla hazırlanır.
Bir işletmenin muhasebede kullanılacak hesapların
tümünün sistemli ve gruplandırılmış bir şekilde hazırlanan
listesine hesap planı adı verilmektedir.
Hesap planı ile mali nitelikteki işlemlerin kaydında
kullanılacak
hesapların
belli
sistematik
içinde
gruplandırılarak sıralanması sağlanır.
TEK DÜZEN HESAP PLANI
Ülkemizde Maliye Bakanlığınca 26.12.1992 tarih ve
21447 Mükerrer Sayılı Resmi Gazete’de 1 no.lu Muhasebe
Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT) yayımlanmıştır.
Söz konusu tebliğle 01.01.1994 tarihinden itibaren
Tekdüzen Hesap Planı uygulanmaya başlanmıştır.
Tekdüzen hesap planı uygulaması bilanço esasına
gören defter tutan tüm işletmeler için zorunlu tutulmuştur.
Ancak, bankacılık, sigortacılık ve finans alanında faaliyet
gösteren ve farklı muhasebe tekniğini kullanmak
durumunda
bulunan
şirketler
uygulama
dışında
bırakılmıştır.
TEK DÜZEN HESAP PLANI
Tekdüzen Hesap Planında nümerik kodlama
benimsenmiştir. Yapılan düzenlemede hesap sınıfları,
hesap grupları ve defteri kebir hesapları yer almaktadır.
Tekdüzen hesap planında her hesabın üç haneli kodu
bulunmaktadır. Bu rakamlardan; 1. hane o hesabın hangi
sınıfa ait olduğunu, 2. hane ise hangi gruba ait olduğunu, 3.
Hane ise o grup içindeki sıra numarasını gösterir.
HESAP SINIFLARI
Tekdüzen Hesap Planında 1-9 arasında hesap sınıfları
yer almaktadır.
1 DÖNEN VARLIKLAR
6 GELİR TABLOSU HESAPLARI
2 DURAN VARLIKLAR
7 MALİYET HESAPLARI
3 KISA VADELİ YABANCI VARLIKLAR
8 BOŞ
4 UZUN VADELİ YABANCI VARLIKLAR
9 NAZIM HESAPLAR
5 ÖZKAYNAKLAR
BİLANÇO HESAPLARI
1. Dönen Varlıklar: Bu ana hesap grubu; nakit olarak
elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en
fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde
paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık
unsurlarını kapsar.
2. Duran Varlıklar: Bu ana hesap grubu; bir yıldan veya
bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle,
işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak
amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal
faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi
öngörülmeyen varlıkları kapsar.
BİLANÇO HESAPLARI
3. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: Kısa vadeli yabancı
kaynaklar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan ölçüye
uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
4.
Uzun
Vadeli
Yabancı
Kaynaklar:
Kredi
kurumlarından, sermaye piyasasından ve işletmenin
ilişkide bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan ve bir yıldan
fazla vadeli olan işletme borçlarını kapsar.
BİLANÇO HESAPLARI
5. Özkaynaklar: İşletme sahip veya ortaklarının bilanço
tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının
tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile, Sermaye Yedekleri,
Kâr Yedekleri, Geçmiş Yıllar Kârları ve Geçmiş Yıllar
Zararları ve Dönemin Net Kâr veya Zararını kapsar.
Hesap kodu 1 ve 2 ile başlayan hesaplar bilançonun
aktif tarafını; 3, 4 ve 5 ile başlayanlar ise bilançonun pasif
tarafını oluşturmaktadır.
GELİR TABLOSU HESAPLARI (SONUÇ HESAPLARI)
6. Gelir Tablosu Hesapları: İşletmenin faaliyet
dönemine ilişkin brüt satışları, satış-indirimleri satışların
maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve
kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman
giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve
zararlardan oluşur.
Hesap kodu 6 ile başlayan hesaplar gelir tablosunu
oluşturmaktadır.
MALİYET HESAPLARI
7. Maliyet Hesapları: Maliyet hesapları, mal ve
hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için
yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına
dönüştürülerek izlendiği hesaplardır.
Bu bölümde yer alan gider hesapları uygulamada
esneklik sağlamak üzere iki seçenek halinde 7/A ve 7/B
olarak sunulmuştur.
8. Serbest: İşletmelerin özellikle yönetim muhasebesi
amacıyla serbestçe kullanabilecekleri boş bırakılan hesap
sınıfıdır.
9. Nazım Hesaplar: MSUGT’de Nazım Hesap sınıfı
hesap grubu ve defteri kebir düzeyinde bir bölümlenme
yapılmamıştır. Tebliğ kapsamındaki işletmeler kendi
gereksinimleri doğrultusunda Nazım hesaplar için alt grup
ve defteri kebir hesaplarını serbestçe belirleyebileceklerdir.
HESAP GRUPLARI
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin
öngörmüş olduğu hesap planında her hesap sınıfı da kendi
arasında 0’dan 9’a kadar 10 gruba ayrılmıştır. Örneğin;
1 DÖNEN VARLIKLAR
10 HAZIR DEĞERLER
11 MENKUL KIYMETLER
12 TİCARİ ALACAKLAR
13 DİĞER ALACAKLAR
HESAPLAR
Bu hesap gruplarının altında ise 0’dan 9’a kadar olmak
üzere üç haneli defteri kebir hesapları düzenlenmiştir.
Örneğin hazır değerler hesap grubunun altında açılan
hesaplar aşağıdaki gibidir.
10- HAZIR DEĞERLER
100- KASA
101- ALINAN ÇEKLER
102- BANKALAR
HESAP KODU
Hesap Sınıfı
1
Dönen Varlıklar
Hesap grubu
10
Hazır Değerler
Hesap No
102
BANKALAR