Muhasebe File

ÜNİTE II
İŞLETMELERDE BİLGİ VE
ÖLÇME SİSTEMİ: MUHASEBE
1
BİLGİ VE ÖLÇME SİSTEMİNİN
ÖNEMİ:
İşletmenin sahip olduğu varlıklarda (para,
mal, araç-gereç gibi) ve bunların kaynağı olan
sermaye ve borçlarda sürekli değişmeler
meydana gelir.
İşletme
sahipleri
ve
yöneticiler
bu
çalışmaları, alınan kararları, yapılan işleri ve
bunlara ilişkin kontrolleri yapabilmek için doğru
bilgiye ihtiyaç duyarlar.
Bu
bilgiyi
girişimci
ve
yöneticilere
sağlayabilecek kaynak, muhasebe’dir.
2
MUHASEBE KAVRAMI VE KAPSAMI:
Muhasebe bir işletmede ekonomik kararların
verilebilmesi için uygulanan bir belge tutma ve
raporlama sistemidir.
Muhasebe ortaya çıkan mali (finansal) olayları
kaydeder, kayıtları yönetim için kullanışlı
olacak şekilde sınıflandırır, ortaya çıkan
bilgileri karar vericiler için özetler ve
raporlamasını yapar.
Muhasebenin yerine getirdiği bu görevlere
muhasebenin fonksiyonları (işlevleri) denir.
3
MUHASEBE KAVRAMI VE KAPSAMI:
Muhasebe
işletmenin
varlıkları
ve
kaynakları üzerinde değişme yaratan ve para ile
ifade edilen (mali) işlemlere ait bilgileri;
kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz
etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve
kurumlara raporlar şeklinde sunan bir bilgi
sistemidir.
Muhasebe yalnızca muhasebe işlemlerini
yürütenlerin değil, işletme yönetiminin ve tüm
paydaşlarının
(yatırımcılar,
müşteriler,
tedarikçiler,
devlet,
işçi
sendikaları
ve
rakiplerin) şu veya bu şekilde muhasebe ile
ilişkisinin olduğudur.
4
MUHASEBE YÖNETİMİNİN
İŞLEVLERİ

Genel
olarak
muhasebenin
işlevleri;
işletmedeki mali işlemlere ait bilgileri
kaydetmek, bu bilgileri belirli ve anlamlı bir
şekilde sınıflandırmak, mali raporlar şeklinde
özetlemek ve düzenlenen raporların analiz
edilmesi ve yorumlanmasıdır.
Kaydetme: Mali işlemleri tarih, taraflar, konu,
miktar ve tutar yönüyle belgelendirilmesi, ve
daha sonra bu işlemlere ait bilgilerin sunulması
ve yorumlanmaya hazırlanması için belirli
şekillere
ve
kurallara
göre
muhasebe
defterlerine
(yevmiye
defteri)
yazılması
işlemidir.
5
MUHASEBE YÖNETİMİNİN
İŞLEVLERİ



Sınıflandırma: Çok sayıdaki işlemin,(alış, satış,
para, banka gibi işlemlere ait bilgilerin belirli sınıf
veya gruplara göre düzenlenmesi işlemidir. Ör.
Türkiye’de Tek Düzen Muhasebe Sistemi ve Hesap
Planı uygulaması yapılmaktadır. Yevmiye defterine
kaydedilen bilgiler defter-i kebire aktarılarak
sınıflandırılır.
Raporlama: Sınıflandırılan bilgilerden bilanço ve
gelir tablosu düzenlenir. Bu iki tablo muhasebede
temel mali tablolar olarak bilinir. Bu tablolar,
işletmenin mali durumunu özetleyen raporlardır.
Analiz ve Yorum: Düzenlenen temel mali tablolar
analize tabi tutularak çıkan sonuçlar yorumlanır ve
ulaşılan sonuçlar bir rapor haline getirilerek işletme
ile ilgili taraflara sunulur.
6
MUHASEBE KAVRAMI VE KAPSAMI:
Muhasebe; bilgileri ilgili kişi ve kurumlara
raporlar şeklinde sunan bir bilgi sistemidir. Bu
ilgili kişi ve kurumlar;
 İşletme Ortakları,
 Yöneticiler,
 Kredi Kurumları,
 Çalışanlar,
 Devlet,
 Potansiyel Yatırımcılar.
7
FİNANSAL MUHASEBE:


Finansal
Muhasebe,
genellikle
işletme
dışındaki paydaşlara, faaliyetlerle ilgili parasal
bilgileri (varlık, borç, sermaye yapısı) sayısal
ifadeler aracılığı ile verir.
Bir
işletmede,
belli
bir
amaca
göre
sınıflandırılmış hesap listesine hesap planı
denir.
8
FİNANSAL MUHASEBE:





Tekdüzen Hesap Planı ile ulaşılmak istenen
amaçlar aşağıdakiler olarak sıralanabilir:
İşletme
faaliyetlerinin
sağlıklı
olarak
muhasebeleştirilmesini sağlamak.
İlgililere
sunulan
bilgilerin
tutarlılığını,
düzenlenen mali tabloların geçmiş yıllarla ve
benzer işletmelerle karşılaştırılabilir olmasını
sağlamak,
Bütün işletmelerde hesap adlarının ve hesap
içeriklerinin
aynı
olmasını
sağlayarak
muhasebede kavram birliğini gerçekleştirmek,
İç ve dış denetim etkinliğini sağlamak,
İşletmenin
mali
analizinin
yapılmasını
kolaylaştırmak.
9
FİNANSAL MUHASEBE:
Hesap:
işletmenin
belirli
bir
varlığına,
yükümlülüğüne veya sermayesine ilişkin bir
kayıt yeridir. Hesabın sol tarafı borç, sağ tarafı
ise alacak olarak adlandırılır.
 Yevmiye Defteri: muhasebecilerin işlemleri
tarih
sırasına
göre
kaydettikleri,
noter
tarafından tasdik edilmiş. Resmi makamlarca
önemli kanıt niteliğnde kabul edilen, yasal
açıdan tutulması gereken bir defterdir.
 Büyük
Defterde (Defter-i Kebir): Tüm
hesaplar ayrı ayrı sayfalarda yer alırlar. Yevmiye
defterine kaydedilen işlemler, ilgili hesapların
büyük
defterdeki
müstakil
sayfalarına
aktarılarak kaydedilir.

10
TEMEL FINANSAL TABLOLAR
Muhasebe bilgilerinin sunulması (özetlenmesi)
Bilanço ve Gelir Tablosu olmak üzere iki temel
finansal tablo ile yapılır.
Bilanço: Bir işletmenin belli bir tarihte sahip
olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı
kaynakları gösteren tablodur.
Gelir Tablosu: İşletme faaliyetleri sonucu
kazanılan gelirler ile, bunları kazanırken
katlanılan giderlerin gösterildiği tablodur.
11
MUHASEBE TÜRLERİ
Muhasebe üç bölüme ayrılabilir:
1.
Genel Muhasebe,
2.
Maliyet Muhasebesi,
3.
Yönetim Muhasebesi
12
MUHASEBE TÜRLERİ
Genel Muhasebe:
İşletmenin varlıklarını sermayesini
ve borçlarını belirlemek ve bunlarla
işletme faaliyetlerinden dolayı meydana
gelen artış ve azalış yönündeki
değişmeleri
izlemek
ve
işletme
faaliyetlerinin
sonucunu
ortaya
koymaktır.
13
MUHASEBE TÜRLERİ
Genel muhasebe kapsamında şu faaliyetler yer alır:
 İspat edici belgelere dayanarak ticari işlemlerin
muhasebe kayıtlarını tutmak,
 Hesap planı ve muhasebe rapor türlerini kapsayan
muhasebe sistemini kurmak ve geliştirmek,
 Tüm yönetim düzeyi için muhasebe raporlarını
hazırlamak, açıklamak ve sunmak,
 İşletmenin varlıkları içerisinde yer alan ticari malların
maliyetini, duran varlıklara ait amortismanları ve itfa
paylarını, ayrılacak karşılıkların hesaplanması ve
borçlara ait ödeme planlarını hazırlamak.
14
MUHASEBE TÜRLERİ
Maliyet Muhasebesi:
Üretilen mal ve hizmetin üretim
maliyetini saptamak, maliyet kontrolü
sağlamak, başarı değerlemek ve elde
edilen bilgiler ile planlama yapmak ve
yönetimin alacağı kararlara yardımcı
olmaktadır.
15
MUHASEBE TÜRLERİ
Maliyet muhasebesi kapsamında şu faaliyetler yer
alır:
 Maliyet sistemlerini kurmak,
 Üretim maliyetlerini hesaplamak,
 Üretim girdisi olan stoklara ait stok kartlarını
düzenlemek ve stok miktarlarını saptamak,
 İşletmenin amaç ve çalışmalarına uygun envanter
değerleme yöntemlerini seçmek ve uygulamak,
 Gider yeri, gider türü düzeyinde maliyetleri izleyerek,
üretim maliyetlerine ilgili gider dağıtımlarını yapmak,
 Kapasite kullanım düzeylerini belirlemek,
 Kara geçiş analizlerini yapmak.
16
MUHASEBE TÜRLERİ
Yönetim Muhasebesi:
İşletmenin geçmiş verilerinden yararlanarak geleceğe
yönelik planların uygulanmasına yönelik alınan
kararları kapsar.
Yönetim muhasebesi kapsamında şu faaliyetler yer
alır:
Maliyet ve kar verilerinin toplanması,
 Standart maliyetler ve bütçeleme,
 Faaliyetlerin plan ve bütçelerle karşılaştırılması,
 Alınan kararların olası sonuçları hakkında yönetime
öneride bulunmak.

17