siyanoz

advertisement
SİYANOZ
• Siyanoz deri ve Müköz membranların
mavi-mor renk değişikliği göstermesidir
• Siyanoz bir hastalık değildir !!
• Siyanoz bir fizik bulgudur
• Siyanoza yol açan birçok neden vardır
SİYANOZ
• Doğal ışıkta en iyi görülür
• Siyanozun en iyi görüldüğü yerler;
– Tırnak dipleri
– Dudaklar
– Dil
– Müköz membranlar
– Konjuktiva
SİYANOZ
• Akrosiyanoz; daha çok parmak uçları
olmak üzere el ve ayaklarda mavi-mor
renk değişikliği
• Sirkümoral siyanoz; Ağız etrafının
mavi-mor renk almasıdır
• Diferansiye siyanoz; vücudun üst ve
alt bölümleri arasında renk
değişikliğinin olmasıdır
SİYANOZ
• Siyanozun görülebilir olması O2 saturasyonundan
daha çok kandaki redükte Hb konsantrasyonuna
bağlıdır
• Klinikte siyanoz Kapillerdeki redükte Hb miktarı
yaklaşık 5 gr/dl civarındaki kritik değeri geçince
görülür
• İki Majör mekanizma vardır;
– Arteriyel kanın desatürasyonuna bağlı: SANTRAL
SİYANOZ
– Arteriyel O2 satürasyonu normal iken görülen
siyanoz (periferik dokunun O2 ekskrasyonunun artmasına
bağlı): PERIFERIK SİYANOZ
KANDAKİ OKSİJEN
Oksijen kanda 2 türlü bulunur;
• Plazmada dissosiye olmuş
• Hb’e bağlı olarak
Şu faktörlerden etkilenir;
–
–
–
–
–
–
Hemoglobinin tipi (fetal Hb daha fazla O2 bağlar)
Parsiyel O2 basıncı
Isı
pH
PaCO2
2,3-DPG
arttıkça Hb’nin O2ne affinitesini azaltırlar
• Bir gram Hb’nin O2 kapasitesi =1,36 ml
• Kandaki redükte Hb miktarı Hb’nin O2 bağlama
kapasitesine bağlıdır
KANDAKİ OKSİJEN
• Hipoksi (Hipoksemi) arteriyel kandaki O2
konsantrasyonunun azalmasına bağlı anormal bir
durumdur.
– PaO2 (Parsiyel O2 basıncı)
– SaO2 (Arteriyel kan O2 satürasyonu)
ölçülmesi ile belirlenir
• PaO2 - SaO2 arasındaki ilişki siyanoz-hipoksi ve
doku oksijenasyonunun anlaşılmasında
önemlidir
– SaO2= % 85-88 olduğundu (bir çok kişi siyanozu
görebilir) PaO2 30-85 mmHg arasında değişik
değerlerde olabilir.
– pH, ısı, Fetal Hb, 2,3-DPG buna etki eden faktörlerdir
Kapiller Yataktaki redükte (deoksijene)
Hb’e Etki Eden Faktörler
• Aferent arteriyollerdeki redükte Hb
konsantrasyonu
• Eferent venüllerdeki redükte Hb
konsantrasyonu
• Kan akım hızı
• Hb konsantrasyonu
• Hb-O2 disosiyasyon eğrisi
ARTERİYEL YATAK
• Arteriyel kanın satürasyonu hiçbir
zaman % 100 değildir
• Arteriyel kandaki Normal O2
satürasyonu % 95-98 arasındadır
(19,5-20 ml %)
ARTERİYEL YATAK -2
• Normal Arteriyel O2 satürasyonu % 95-98
• Eğer Arteriyel satürasyon seviyesi % 75-92 arasında
ise arteriyal desatürasyon
• Eğer arteriyel saturasyon seviyesi % 50-75 arasında
ise ciddi arteriyal desatürasyon
• Eğer arteriyel saturasyon seviyesi % 50 den az ise
çok ciddi arteriyal desatürasyon
• Eğer arteriyel saturasyon seviyesi % 30 den az ise
çok ciddi arteriyal desatürasyon "viabilite" limitidir
VENÖZ
• Venöz O2 saturasyonu;
– Organa
– Metabolizmaya
– Kan akım hızına
bağlıdır
Arteriyo-Venöz Diferans
• Ortalama AV diferans % 4,5 ml
• 100 ml kanın O2 bağlama kapasitesi
(Hb;15 gr/dl iken)= 20 ml
• Sonuçta; venöz kandaki,
–O2 miktarı %15-16 ml
–Oksijen saturasyonu % 72-76
LUNDSGAARD FORMÜLÜ
• Normal arteriyel saturasyon % 97,
desatürasyon % 3
• Normal venöz saturasyon % 73,
desatürasyon % 27
• Kapiller satürasyon= (arteriyel+venöz
saturasyon) / 2
• Kapiller satürasyon= (97+73) / 2 = %85
• Kapiller desatürasyon = % 15
Hb KONSANTRASYONU
• Hemoglobin seviyesi siyanozun ortaya
çıkmasına büyük ölçüde etki eder
• Normal olarak 2 gr/dl civarında
redükte Hb venüllerde mevcuttur
• Siyanozun ortaya çıkması için ilave
olarak 3 gr/dl redükte Hb’e gerek vardır
Hb KONSANTRASYONU -2
Vaka
No
[Hb]
Redük Redük
Hb sat
Hb
[Hb]
Venül
Redük
[Hb]
Total
Redük
[Hb]
Klinik Bulgu
1
15
gr/dl
% 80
% 20
3 gr/dl 2 gr/dl
5 gr/ dl
SİYANOZ
2
6
gr/dl
% 60
% 40
2,4
gr/dl
4,4 gr/dl
PEMBE
MUKOZA
3
6
gr/dl
% 50
% 50
3 gr/dl 2 gr/dl
5 gr/dl
SİYANOZ
4
20
gr/dl
% 85
% 15
3 gr/dl 2 gr/dl
5 gr/dl
SİYANOZ
2 gr/dl
SİYANOZ NEDENLERİ
• Arteriyel oksijen satürasyonunun
azalması (Santral)
– Yetersiz alveoler ventilasyon
– Desatüre kanın efektif alveoler üniteyi bypass etmesi
• Anormal Hb
• Kapiller kandaki deoksijenasyonun
artması (periferik)
SANTRAL SİYANOZ NEDENLERİ
• Yetersiz alveoler ventilasyon
– MSS depresyonu
– Yetersiz ventilatuvar uyarı
– Hava yollarının obstrüksiyonu
Yetersiz alveoler ventilasyon (devamı)
– Akciğerlerde yapısal değişikler ve/veya
ventilasyon-perfüzyon uygunsuzlukları
– Respiratuvar kaslardaki güçsüzlükler
– Havadaki parsiyel O2 basıncının düşük olması:
yükseklerde yaşam
SANTRAL SİYANOZ NEDENLERİ-2
• Desatüre kanın efektif alveoler üniteyi bypass etmesi
– İntra kardiyak sağ-sol şant
– İntra pulmoner şant
– Kalpte herhangi bir seviyede sağ-sol
şanta neden olan pulmoner hipertansiyon
ANORMAL HEMOGLOBİN
• Hb-O2 disosiyasyon eğrisinin sağa kayması : Düşük
afiniteli Hb
• Hb M grubu: kronik hemolitik anemi olur. Hem’de
bulunan Fe ferrik ‘( Fe+3 ) pozisyonunda, O2 ’nin
Hb’e bağlanması imkansız durumda
• Methemoglobinemi: “Cytochrom B5 reductaz”
enzim defektine bağlı
• Karbon monoksit zehirlenmesi
• Kuyu suyu içme
PERİFERAL SİYANOZ NEDENLERİ
•
•
•
•
•
Lokal venöz staz
İnflamatuvar ödem: tromboflebit
Sirkülatuvar kollaps
Venöz kapillerlerde hipotoni
Vazokonstrüksiyon : Reynaud
fenomeni
• Yenidoğanın akrosiyanozu
SİYANOZLU SÜTÇOCUĞU VE YENİDOĞANIN
DEĞERLENDİRİLMESİ
• Öykü
• Fizik inceleme
• Solunum parametrelerinin değerlendirilmesi
• Hiperoksi testi; % 100 O2 inhalasyonu ile O2
>150 mmHg oluyorsa siyanotik konjenital
kalp hastalıkları ekarte edilebilir
• Toraks grafisi
• Ekokardiyografi
SİYANOZLU HASTANIN GENEL GÖRÜNÜŞÜ
•
•
•
•
•
•
Büyüme geriliği
Aktivitede azalma
Nörolojik gelişme geriliği
Konjuktival hiperemi:
Gingival hipertrofi
Çomak parmak (Clubbing):
SİYANOZUN ADAPTASYONU VE
KOMPLİKASYONU
• Poliglobüli
• Kapiller distansiyon ve proliferasyon
• Hiper viskoziteye bağlı STAZ
• Doku anoksisine bağlı ASİDOZ
ÇOMAK PARMAK (CLUBBING)
• 6 ay öncesi çok nadir
• Erken dönem; parmak uçlarında parlaklık ve
kızarıklık
• El ve ayak parmakları zaman içinde kalın,
geniş bir hal alır. Tırnak yatağı konveksleşir
• Diğer bazı sistemik hastalıklarda da görülebilir
SİYANOTİK HASTALARDA HEMATOLOJİK DURUM
• Eritrositoz hipoksiye bağlı olarak uyarılmıştır
• Plazma volümü değişmediğinden veya hafifçe
artmış olduğundan Hct yükselir
• Hct > 60-65 % olduğunda
• Eritrositoz Fe+2 kullanımını arttırır
• Kanama-pıhtılaşma bozuklukları
SİYANOTİK HASTALARDA NÖROLOJİK DURUM
• Zeka ortalamaları subnormal
• Motor gelişimleri hafifçe geri
• 6 ay-2 yaş arasında serebro-vasküler
olaylar sık
• 2 yaşından sonra serebral apse riski
var
KONJENİTAL SiYANOTİK KALP HASTALIKLARI
• İntra kardiyak sağ-sol şant ve RVOT
obstrüksiyonu (Fallot Tetralojisi)
• Pulmoner stenoz olmadan pulmoner ve
sistemik venlerin karışmasına neden olan
kompleks lezyonlar (tek ventrikül, TAPVR)
• Büyük damarların transpozisyonu
• Pulmoner ödem ve kalp yetersizliği ile
birlikte giden sol-sağ hastalıklar
• Persistan fetal sirkülasyon
KONJENİTAL SİYANOTİK KALP HASTALIKLARI
• Fallot Tetralojisi
• Büyük damarların transpozisyonu
• VSD+Pulmoner atrezi
• İntakt septumlu pulmoner atrezi
• Çift çıkışlı sağ ventrikül
• Tek ventrikül
• Triküspit atrezisi
• Trunkus arteriyozus
• Total anormal pulmoner venöz dönüş
PERSİSTAN FETAL SİRKÜLASYON
• Yüksek pulmoner vasküler rezistans ve buna
bağlı olarak PDA ve PFO dan sağ-sol şant, labil ve
sıklıkla toraks grafisi ile uyumsuz hipoksi
• Mal adaptasyon:
• Pulmoner vazküler yatağın anormal
muskülarizasyonu
• Pulmoner hipoplazi:
• Pulmoner venöz drenajda obstrüksiyon:
• Alveoler kapiller displazi:
Download