İ Ç İ N D E K İ L E R KISIM I GENEL KONULAR B Ö L Ü M 1 İDARE HUKUKU VE İDARE I — İDARE HUKUKU İLE İDARENİN BAĞLI OLDU ĞU ÖTEKİ HUKUK DALLARI VE İLGİLİ BİLİM KOLLARI 1 1. İdare Hukuku 2. İdarî Yargı Hukuku 3. İdarenin Bağlı Olduğu Öteki Hukuk Dalları ... 4. İdare Hukuku Bilimi 5. İdare Hukukumuza İlişkin Eserler 6. Yabancı Yayınlar 1 1 1 2 2 2 a) b) c) d) e) 7. Fransa'daki Başlıca Yayınlar Batı Almanya'daki Başlıca Yayınlar İsviçre'deki Başlıca Yayınlar İngiltere'deki Başlıca Yayınlar Birleşik Amerika'daki Başlıca Yayınlar ... İdare Bilimi 3 3 4 4 4 4 II ~~ İDARE 5 1. 5 5 5 Anlam a) Uzvî Anlam b) Maddî Anlam c) 2. 4. Esas Alan Yürütme Dışındaki İdarî Konular a) b) c) d) 4. Bütüncü Anlam Yasama ve Yargı Organlarının Yardımcı İdarî Hizmetleri Yasama ve Yargı Organlarının Ek İdarî Görevleri Özel İdarî Hizmetler Devletin Yapısı Dışındaki İdarî Hizmetler İdare Hukuku Açısından İdare 6 6 6 6 6 6 6 6 III — HÜKÜMET ALANI VE İBARE 1. Hükümet Kavramı 2. Hükümetin Yapısı 3. Hükümetin Faaliyeti 4. Devletin Yüksek Yönetimi a) Yürütme Alanının Yüksek Yönetimi b) Hükümetin Yasama Organı İle İlişkisi ... 7 7 7 7 7 7 8 IV — İDARENİN YAPISI, NİTELİĞİ VE AYIRDEDİLİŞİ 1. İdarî Kuruluş 2. İdarî Faaliyet 3. İdarenin Meclis ve Yargı Alanlarından Ayırdedilme Tarzı a) Temel Unsurun Esas Alınması b) Ölçüler 8 8 9 9 9 9 V — MECLİS ALANI VE İDARE 1. Kuruluş 2. Faaliyet Çeşitleri 3. Siyasî Denetim 4. Yasama ve İdare 5. Meclis İşlemleri ve İdare 6. Meclisin İdarî Faaliyetleri 10 10 10 10 11 12 12 VI — YARGî VE İDARE 1. Yargı Kuruluşları ve İdare 2. Yargı Faaliyeti ve İdare 11. 12 12 3. 4. 5. 6. Nizalı Yaı-gı ve İdare Nizasız Yargı ve İdare İcra, İflâs ve İnfaz İşleri ve İdare Ek Faaliyetler ve İdare VII — İDARE VE ÖZEL ALAN 15 VIII — İDARE VE KAMU HİZMETİ 15 1. Esas Anlam 2. Hizmetin Kamuya Sağlanışı 3. Kamu Kurumu Tarafından Sağlanışı 4. Başka Nitelikler 5. Kamu Hizmeti İle İdare Arasındaki İlişki 6. Kamu Hizmeti Kavramının Değeri IX — İDARENİN ÖNEMİ BÖLÜM 13 14 14 15 16 16 17 18 18 19 19 2 GEÇMİŞ VE BUGÜNKÜ İDARE SİSTEMİMİZ I — TANZİMATTAN ÖNCEKİ DEVİR 1. Devletin Ülkesel Yapısı 2. Devletin Toplumsal Yapısı 3. Şer'î ve Örfî Müesseseler 4. Devletin Faaliyet Alanı 5. Ekonomi 6. Maliye 7. 8. 21 21 21 22 23 24 24 a) Vakıfların Rolü b) Vergiler c) İltizam Usulü d) Müsadere Usulü Temel Kurumlar a) Mutlak Hükümdarlık b) Fonksiyon Birleşikliği c) Merkezci Yönetim d) Tekli Yönetim e) Hizmet Birimleri f ) Personel Rejimi 24 24 25 26 26 26 27 27 27 27 28 Halkla Münasebet ve Ayanlar 28 9. Güven Kurumları 10. Dış Münasebet 11. Kapitülâsyonlar 12. Çözülme 29 29 30 30 II — TANZİMAT VE SONRASI 31 1. Islâhat Hareketleri a) Islâhat Başlangıcı b) Tanzimat Fermanı İle Gelişen Islâhat ... c) Islâhat Fermam d) Abdtilaziz Devrindeki Islâhat e) Sonraki Hareketler 31 31 31 32 33 34 2. Islâhat Etkenleri a) İç Etken b) Dış Karışma 34 34 34 3. Islâhatın Devlet İdaresindeki Etkisi 35 a) Kuruluşlarda Gelişme b) Personel Rejiminde Gelişme Derecesi ... c) Eğitimde Gelişme Eksikliği d) Ekonomi ve Maliyede Gerileme e) Karma Yapı f ) Batı Örnekliği g) Batı Örnekliğinin Anlamı 4. Meşrutiyet Hareketi a) Birinci Meşrutiyet b) İkinci Meşrutiyet c) Mütareke Devri 5. Siyasî Görüş Akımları HI — CUMHURİYET DEVRİ 1. Siyasî Rejim Gelişmeleri a) Millî Mücadele Devri b) Cumhuriyetin İlâm c) 1924 Anayasa Rejimi d) Siyasî Hürriyetli Demokrasiye Geçiş e) Demokrat Parti İdaresi f) Millî Birlik İdaresi ve 1961 Anayasasının Hazırlanması 35 35 36 36 36 37 37 37 37 39 41 41 41 41 42 42 43 44 44 45 g) h) 2. 3. 1961 Anayasa Rejimi Demokratik Gelişmenin İdare Üzerindeki Etkileri İdarî Gelişmeler a) Kısıtlayıcı Etkenlerin Sona Ermesi b) İdarî Hizmetlerde Gelişme ve Genişleme İdarî Islâhat Çabaları IV — BUGÜNKÜ İDAREMİZİN GENEL NİTELİKLERİ VE BAŞLICA SORUNLARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. İdarî Kuruluşlar Görev ve Yetki Dağılışı İşleyiş Tarzı Personel Rejimi İdarî Hizmetlerdeki Eksiklikler Hukuka Bağlılık İdarî Rejim Niteliği V — SİYASÎ ORGANLARLA İDARENİN İLİŞKİLERİ 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. İLE İDARENİN 47 47 47 48 48 49 49 49 49 49 50 50 50 KARŞILIKLI 51 Meclisin İdare Üzerindeki Etkisi Hükümetin İdare Üzerindeki Etkisi İdarenin Siyasî Organlar Üzerindeki Etkisi İdarenin Objektif Davranması Lüzumu VI — YARGI LARI 46 KARŞILIKLI 51 51 52 52 DURUM 52 Yargı İşlerine Karışma Yasağı Yargı Kararlarma Uyma Ödevi İdarî Hizmetleri Aksatmama İlkesi VII — İDARENİN HALKLA MÜNASEBETİ 1. Halkla İşbirliği Sağlama Lüzumu 2. Halka Kolaylık Gösterme Ödevi B Ö L Ü M 52 53 53 53 53 53 3 İDAREYİ ETKİLEYEN TEMEL İLKELER I — TEMEL HAKLARA BAĞLILIK İLKESİ 1. Temel Haklara İlişkin Anayasa Kuralları 55 55 2. Hürriyetler 56 a) b) c) 56 56 56 Hürriyetlerin Çeşitleri Düzenleme Tarzı Sınırlama Yetkisi ve Derecesi 3. Koruyucu Temel Haklar 4. Katılma Temel Hakları 5. İsteme Temel Hakları 6. Temel Hakların Korunması ve Gerçekleştirilmesi a) Temel Haklara Saygı Ödevi b) Engelleri Giderme ve Ortam Hazırlama Ödevi c) Temel Hakların Özüne ve Temel İlkelere Saygı Ödevi d) Yargısal Korunma 7. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi II — HUKUK DEVLETİ ANLAYIŞI 1. Polis Devleti Anlayışı a) Kökü ve Anlamı b) Hazine Nazariyesi 2. Hukuk Devleti Kavramı a) Kavram b) Batıdaki Durum c) Bizdeki Gelişme d) Hukuk Devleti Anlayışının Gerektirdiği İlkeler e) Hukuk Devleti ve Kuvvetler Ayrımı f ) Hukuk Devleti ve Demokrasi g) Hukuk Devleti Anlayışı ve Güdümlü Ekonomi III — SOSYAL DEVLET ANLAYIŞI 1. 2. Kapsam a) Sosyal Adalet İlkesi b) Sosyal Refah İlkesi c) Sosyal Güvenlik İlkesi Sosyal Hak ve Ödevler 57 57 57 58 58 58 58 58 59 59 60 60 60 61 61 61 61 62 64 65 66 67 68 68 68 68 68 IV — PLÂNLI KALKINMA İLKESİ 1. 69 Devletin Plânlı Kalkınma Ödevi a) Amaç Kuralları b ) Kalkınmanın Siyasî Hürriyetli Demokrasi Rejimi İçinde Gerçekleştirilmesi Zorunluğu c) Kalkınma Tedbirleri d) Plânlama Ödevi 69 69 69 2. Kalkınmada Öncelik ve Sınır Sorunları 70 3. 4. a) Eğitimin Önceliği b) İktisadî ve Sosyal Ödevlerin Sınırı Plânlı Kalkınma Çabaları Plânın Hukukî Rejimi 70 70 70 71 V — KARMA EKONOMİ SİSTEMİ 1. Özel Teşebbüs Serbestliği a)1 Güven İlkesi b) Serbestliğin Sınırı ve Ödevi 69 69 71 71 71 Devletin Karışma 72 2. Devlet İşletmeciliği a) Gelişme b) Bugünkü Anayasamızın Tutumu c) Teknik Gelişme Zaruretinin Etkisi 72 72 73 73 3. Kamusal ve Özel İşletmeler Arasındaki Eşitlik İlkesi • Devlet İşletmeciliğine Yöneltilen Eleştiriler ... Özel Teşebbüsün Geleceği Sorunu 73 73 74 4. 5. VI — LÂİKLİK İLKESİ 1. 2. 3. Dinin Devlet İşlerine Karıştırılmaması Dinî İnanç ve İbadetlere Saygı İlkesi Diııî Hizmetlere Yardım Sorunu VII — ÖTEKİ TEMEL İLKELER 1. 2. 3. 4. Atatürk Devrimlerine Bağlılık Millî Devlet İlkesi Demokratik Devlet İlkesi İdarenin Bütünlüğü İlkesi 74 İlkesi 75 75 75 76 76 76 76 76 BÖLÜM 4 İDARENİN HUKUKA BAĞLILIĞI I — HUKUKA DURUMU BAĞLILIK AÇISINDAN İDARENİN 77 II — ANAYASAYA SAYGI İLKESİ 1. 2. 3. Anayasaya Uyma Ödevi Anayasaya Aykırı Kanunları Uygulamaktan Kaçınma Ödevi Anayasaya Aykırı Kanun Teklifinden Kaçınma Ödevi III — KANUNÎ İDARE İLKESİ 78 78 78 78 79 1. Etkileri a) Kanuna Saygı İlkesi b) Kanunî Yetki İlkesi 79 79 79 2. Kanunun İdaredeki Düzenleme Alam a) Kanunla Belirtilmesi Zorunlu Olan İdarî Konular b) Düzenlenmesi Kanuna Ait Olan İdarî Konular ! c) Kanunla Düzenlenmesi Caiz Olan İdarî Konular d) Kanunla Yapılması Caiz Olmayan İdarî İşler 80 Kanunla Düzenlemenin Anlamı Olağanüstü Haller 82 83 a) b) 83 83 3. 4. Sıkıyönetim Olağanüstü Mal ve Çalışma Yükümleri ... IV — DÜZENLİ İDARE İLKESİ V — İDARENİN TAKDİR YETKİSİ 1. 2. 3. Bağlı Yetki ve Takdir Yetkisi İdarenin Takdir Yetkisinin Konusu İdare Alanında Takdir Yetkisinin Gerekliliği ve Derecesi 80 81 81 82 84 84 84 85 86 a) b) 4. 5. 6. Üst Hukuk Kuralları Karşısında İdarenin Takdir Yetkisi Düzenleyici İdarî İşlemler Karşısında İdarenin Takdir Yetkisi Takdir Yetkisinin Saptanması a) Belirsiz Kavramlar b) Değerlendirme Halleri Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetim Takdir Sakatlığı a) Özel Kurallara Aykırılık b ) Anayasal İlke ve Kurallara Aykırılık c) Genel Hukuk İlkelerine Aykırılık B Ö L Ü M 86 86 87 87 88 88 88 89 89 89 5 İDARE HUKUKUNUN GELİŞMESİ, ÖZELLİĞİ VE ALANI I — İDARE HUKUKUNUN ŞARTLARI DOĞUŞ VE GELİŞİM 91 II — KITA AVRUPASINDA İDARE HUKUKUNUN GELİŞMESİ VE BUGÜNKÜ BAŞLICA SİSTEMLER III — BİZDE İDARE HUKUKUNUN GELİŞMESİ VE BUGÜNKÜ DURUMU 93 IV — İDARE HUKUKUNUN VARLIK NEDENİ V — İDARE 1. 2. HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ Maddî Hukuk Açısından Yargı Açısından VI — İDARE HUKUKUNUN DÜZENLEME ALANI 1. 2. 3. 4. 92 Hukuk Rejimi Kanunla Belirtilen İdarî Konular Yargı İçtihadının Tutumu Kamu Kuralı Ölçüsü Kamu Hizmeti Ölçüsü a) İdarî Kamu Hizmetlerinin İdare Hukukuna Tabi Oluş Derecesi 94 94 94 94 95 95 95 96 97 97 b) Kamu Hizmetlerinin İşleyişleriyle İlgili Kuralların İdare Hukukuna Tabi Oluş Derecesi 98 5. İdare Hukuku Açısından Elverişli Ölçüler ... a) Kamu Kudreti Ölçüsü b) Öz Düzenleniş Ölçüsü 98 98 98 6. Özel Hukuk Açısından Ölçüler a) Özel Kesimdeki Tutuma Benzerlik b) Yetkisiz Müdahale 99 99 99 7. Kısmî Düzenleme Halleri a) Kamu Hukuku Alanında Kısmî Düzenleme Örnekleri b) Özel Hukuk Alanından Örnekler B Ö L Ü M 100 100 100 6 İDARE HUKUKUNUN KAYNAKLARI I — ORTAK SORUNLAR 1. Kaynak Çeşitleri a) Bağlayıcı Kaynaklar b) Yazılı Kaynaklar c) Yazısız Kaynaklar d) Yardımcı Kaynaklar 2. Kaynak Mertebeleri a) Eşitlik ve Üstünlük Halleri b) Mertebe Durumunun Etkisi 101 101 101 101 101 102 102 102 102 II — ANAYASA 1. Maddî Anayasa 2. Şeklî Anayasa 3. Maddî ve Şeklî Anayasalar Arasında Fark ... 4. Anayasa ve İdare Hukuku 103 103 103 103 103 III — ANAYASA YARGISI 1. Kavram 2. Anayasa Mahkemesi a) Kuruluş b) Görev 103 104 104 104 104 3. Kanunların Denetimi a) Hasretme İlkesi b) Denetimin Kapsamı c) Yürürlükte Oluş Şartı d) Denetim Şekilleri 4. İptal Davası a) Genel Koruma davası b) Organ Davası 5. İtiraz Yolu a) Yetkili Yargı Mercileri b) Karara Bağlama Süresi c) Dava Mahkemesinin Yedek Çözüm Yetkisi 6. Yargılama Usulü a) İncelemenin Kapsamı b) Katılma Yetersizliği c) Yazıldık İlkesi ... 7. Kararların Çeşidi ve Bağlayıcılık Dereceleri ... a) Anayasaya Verilen Anlam Bakımından Durum b) Red Kararları c) İptal Kararlan d) Geriye Yürümezlik e) Olaysal Karar Hali 8. Değerlendirme 105 105 105 106 107 107 107 107 107 107 108 108 109 109 109 109 109 109 110 110 110 110 111 IV — KANUN 111 1. Yasama ve Kanun Kavramları a) Şeklî Kanun b) Maddî Kanun c) Yasama Kavramı Yasama Yetkisi a) İmparatorluk Devrinde b) Cumhuriyet Devrinde c) Millî Birlik Devrinde 111 111 112 112 112 112 113 113 Yasama Yetkisinin Devredilmezliği Kanuna Eşit Eski Kaynaklar a) Mutlakiyet Devri Kaynakları b) Kanunu Muvakkatlar 113 113 113 113 2. 3. 4. 5. 6. 7. Meclis Yorumları Devletler Hukuku Kuralları Meclis İçtüzükleri V — KANUNLARIN MEYDANA GELİŞİ 114 115 115 115 1. 2. Teklif Yetkisi Meclislerce Kabul Edilme a) Komisyondan Geçme b) Kanunlaşmaya İlişkin Genel Kural c) Meclisler Arasında Görüş Ayrılığı Hali ... d) Siyasî Parti ve Seçim Kanunları e) Bütçe Kanunları f ) Yeter Sayı Sorunu 115 115 116 116 116 116 116 116 3. Cumhurbaşkanının Görevi a) Cumhurbaşkanının Bir Daha Görüşülmesi İsteği (Geciktirici Veto) b) Yayınlama 117 Yürürlük Anayasaya Aykırı Kanunlar Karşısında Yargı Dışı Mercilerin Durumu a) Hükümsüzlük Durumu b) Etkisizlik Durumu 6. Kanunlardaki Başlık ve Adların Metinden Sayılması Sorunu 7. Kanunların Sıra Numaraları 117 4. 5. VI — DÜZENLEYİCİ İDARÎ İŞLEMLER 1. Kavram 2. İdarenin Düzenleme Yetkisinin Dayanağı ve Sınırı ... a) Genel Yetki İlkesi ve Sınırı b ) Özel Düzenleme Yetkisi ve Sınırı 3. Usul 4. Düzenleyici İşlem Çıkarmanın Kanunlarda Öngörülmesi Hali 5. Yargısal Denetim 6. Tüzük a) Yetki 117 117 118 118 118 120 121 121 121 121 121 122 123 123 124 124 124 b) c) d) e) f) 7. 8. 9. Danıştay incelemesinin Rolü Yürürlük Konu Hukuka Aykırılık ve Yargısal Denetim ... Uygulama 124 124 124 125 125 Yönetmelik a) Yetki ve Konu b) Yayın ve Duyurma c) Ad d) Hukuka Aykırılık ve Yargısal Denetim ... Özel Düzenleyici İdarî İşlemler Olağanüstü Düzenleyici İdarî İşlemler 125 125 126 127 127 127 127 VII — TEAMÜLÎ HUKUK 1. 2. 3. 4. Gerekli Oluşu Şartlar Yazılı Hukuk Karşısında Durumu Önem Derecesi VIII — YARGISAL İÇTİHATLAR 1. 2. 3. 4. Sistemler İçtihadı Birleştirme Kararları a) Danıştayın İçtihadı Birleştirme Kararları b) Yargıtaym İçtihadı Birleştirme Kararları Normal Yargı İçtihatları Danıştay İçtihadlarımn İdare Hukukundaki Etkisi IX — KAMU MERCİLERİNİN UYGULAMALARI 1. 2. Kamu Mercileri Uygulamalarının Önemi a) Hakimin Durumu b) İdarenin Durumu Açıklamalar X — DOKTRİN 128 128 128 129 129 129 129 130 130 130 131 131 131 131 132 132 133 133 XI — YORUM 133 1. 2. 134 134 Deyimsel Yorum Ruhsal Yorum 3. Deyimsel ve Ruhsal Yorumun Bağdaştırılması a) Genişletici Yorum b) Daraltıcı Yorum ; 134 135 135 4. 5. 6. Sübjektif Yorum Objektif Yorum Uygulama a) Anayasa Mahkemesinin Tutumu b) Kanunların Yorumundaki Tutum 136 136 137 137 137 XII — BOŞLUK DOLDURMA 1. 2. 3. 137 Boşluk Hali Uygulayıcının Boşluk Doldurma Görevi Boşluk Doldurma Metodu a) İdare Hukukunda Kıyas Sorunu b) Genel Hukuk İlkelerine Başvurma Derecesi 137 137 138 138 139 XIII — ÖZEL HUKUKUN ATIF YOLU İLE UYGULAN MASI 139 BÖLÜM 7 İDARE HUKUKU DURUMLARI I — İDARÎ DURUMLARIN HUKUK REJİMİ AÇISINDAN ÇEŞİTLİLİĞİ 141 II — İDARE HUKUKU DURUMLARININ ÖZELLİKLERİ 141 1. 2. 3. 4. Kuralsallık Tek Yanlılık Özel Hukuk Durumlarıyla Kıyaslama Doktrinimizdeki Görüş III — İDARE HUKUKUNUN SÜJELERİ 1. 2. Kavram Çeşitli İdare Hukuku Süj eleri a) Kamu Tüzel Kişileri b) Organ Süj eliği c) Özel Hukuk Tüzel Kişilikleri d) Gerçek Kişiler 142 142 142 143 143 143 144 144 144 145 145 IV — KAMU TÜZEL KİŞİLERİ 1. 2. 146 Devletin Kamu Tüzel Kişiliği İdare Kamu Tüzel Kişileri a) Ayırdedici Unsur b) idarî Kamu Tüzel Kişilerinin Çeşitleri ... c) Kurulma ve Son Bulma Kamu Tüzel Kişilerinin Özel Hukuk Süjeliği ... 146 146 147 147 147 148 V — KARMA ORTAKLIKLARIN DURUMU VI — İDARE HUKUKUNDA ÖDEVLER VE BORÇLAR 1. Ödev 2. Borç a) Borç Münasebetinin İdare Hukukunda Yeri b) Yerine Getirme 149 149 149 149 3. VII — İDARE HUKUKUNDA YARARLANMALAR 1. 2. 3. HAKLAR VE DOLAYLI 150 Hak Kavramı a) Dar Anlam b) Geniş Anlam Hak Durumunun İdare Hukukundaki Yeri ... Dolaylı Yararlanma Halleri BÖLÜM 149 150 150 150 150 150 151 8 İDARE HUKUKU ALANINDA HUKUKÎ İŞLEMLER I — İDARE ALANINDA ÇEŞİTLİ HUKUKÎ İŞLEMLER 1. 2. İdarenin Hukukî İşlemleri a) idarenin idare Hukuku Alanındaki Hukukî işlemleri b) İdarenin Özel Hukuka Tâbi İşlemleri İdare Edilenlerin Hukukî İşlemleri II — İDARE EDİLENLERİN İŞLEMLERİNE İLKELER 1. 153 153 153 153 154 İLİŞKİN İşlem Ehliyeti a) Başvurmanın veya Rızanın Gerekli Olması Haİi 154 154 154 b) 2. İdarenin Kendiliğinden H a r e k e t Olması Hali İdare Önünde Temsil ve İş Takibi Zorunda III — İDARÎ İŞLEM 1. 2. Kavram Çeşitleri a) Yapıcı ve Belirtici İşlemler b) Düzenleyici İşlem, Genel İşlem, Bireysel İşlem c) Aslî, Hazırlayıcı ve Tamamlayıcı İşlemler d) Şart İşlem, Sübjektif İşlem e) İstekli İşlemler f ) Yararlayıcı ve Yükümleyici İşlemler ... .:. g) Kurulsal İşlemler h) Şartlı İşlemler 3. Uygulamada Kullanılan Deyimler IV — SAKAT İDARÎ İŞLEMLER 1. 2. 3. Kavram Bireysel İdarî İşlemlerde Sakatlık Halleri ... a) İrade Belirtmedeki Sakatlık b) Hukuka Aykırılık c) Yokluk ve Bozukluk Halleri d) Yokluk ve Bozukluk Halleri Açısından Danıştayın Tutumu e) Yürütmeyi Durdurma Hali f) Sonraki Oluşların Etkisi İptal Davası Hakkındaki Danıştay Kanunu Kuralı Açısından Bireysel İşlemlerde Sakatlık Halleri a) İdarî Usule ve Esasa İlişkin Sakatlıklar ... b) Yetkisizlik Halleri c) Şekil Sakatlığı d) Konu Sakatlığı e) Sebep Sakatlığı f ) Maksat Sakatlığı g) İşlem Unsurları Arasındaki Geçişmeler ... 154 154 155 155 155 155 156 156 157 157 158 158 158 158 159 159 159 159 159 160 162 163 164 164 165 165 166 166 167 167 168 h) T ü r l ü İşlem Unsurları ile Takdir Arasındaki İlişki Yetkisi 169 4. Bozuk İdarî İşlemi İdarenin Geri Alması a) Geri Alma İşleminin Anlamı b) Yetkili Merci c) Geri Alma Süresi d) Geriye Yürütme Ödevi 170 171 172 172 174 5. Geri Almaya Yetkili Olanlar Dışındaki İdarî Mercilerin Bireysel İşlemlerdeki Sakatlıklar Karşısında durumu a) Hükümsüz İdarî İşlemler b) Bozuk İdarî İşlemler c) Yürütmenin Durdurulmuş Olması Hali ... 175 175 176 176 İptal Mercii Dışındaki Yargı Mercilerinin Bireysel İşlemlerdeki Sakatlık Karşısında Durumu a) Hükümsüz İdarî İşlemler b) Bozuk İdarî İşlemler c) Yürütmenin Durdurulmuş Olması Hali ... 176 176 177 177 Düzenleyici İdarî İşlemlerde Sakatlık a) Sakatlık Unsurları b ) Hükümsüzlük ve Bozukluk Halleri c) İdarî ve Yargısal Denetim d) Sonraki Oluşların Etkisi Genel İdarî İşlemlerde Sakatlık 177 177 177 178 179 179 6. 7. 8. V — GEÇERLİ İDARÎ İŞLEMLER 1. 2. 3. 4. 179 Hukuksal Sonuç İçin Gerekli İşlem Dizisi Bireysel İdarî İşlemlerin Sonuç Doğurması Zamanı Düzenleyici İşlemlerin Yürürlüğe Girişlerine İlişkin Sorunlar a) Yürürlüğe Giriş Zamanı b) Daha Önce Kurulup Süregelen Durumların Yeni Düzenlemeye Bağlılığı ve Geçiş Devreresi Sorunu c) Geriye Yürürlük Sorunu 179 182 182 Geçerli İdarî İşlemin Geri Alınması 183 181 182 182 a) b) c) 5. Sonuç Yaratan İşlemlerin Geri Alınmazlığı İlkesi Tamamlanmamış İşlemlerin Geri Alınabildiği Haller Tamamlanmış İşlemin Sonuç Doğmadan Önceki Durumu Geçerli İdarî İşlemin Değiştirilmesi veya Kaldırılması a) Değiştirme veya Kaldırmanın Anlamı b) Değiştirme veya Kaldırmaya Egemen Olan Etkenler c) Bireysel İdarî İşlemlerin Değiştirilmesi veya Kaldırılması d) Düzenleyici ve Genel İşlemlerin Değiştirilmesi veya Kaldırılması VI — İDARÎ SÖZLEŞME 1. Tanım a) b) c) d) 2. 3. İdarî Sözleşme Konusunun Hukuksal Rejimi İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri Kamu İhalelerinin Durumu İdarî Birimler Arasında İdarî Sözleşme ... 183 183 184 184 184 184 185 186 186 186 186 186 187 187 İdarî Sözleşmelerin Ayırdedilişi a) Temel Unsur b) Kamu Hizmetinin Görülmesiyle İlgili Oluş c) Özel Hukuk Sözleşmelerini Aşkm Şartlar Sorunu d) Sözleşme Süresinin Etkisizliği e) Dikkate Alınması Gereken Hususlar 188 188 188 İdarî Sözleşme Çeşitleri a) Kamu Hizmeti İmtiyazları b) Yeraltı ve Yerüstü Servetlerine İlişkin İşletme Sözleşmeleri c) Vergi İltizamları d) Orman İşletme Sözleşmesi e) Kamu Ödünç Alma Sözleşmeleri 190 191 189 190 190 191 191 192 192 f) 4. Belediyelere Özgü Tesislere İlişkin Sözleşmeler ;•• g) K a m u Hizmeti Personelinin Hizmet Sözleşmeleri İdarî Sözleşmelerin Hukuksal Düzeni 5. a) Usul ... b) Şartname c) Olağanüstü Hallerin Etkisi d) Denetim ve Yaptırım e) İdarî Sözleşmelerin Sona Ermesi Yargısal Denetim 3. Gerekliliği Düzenleniş Biçimi a) Genel Usul Kanununun Eksikliği b) Konusal Düzenleme Biçimi Genel Usul İlkeleri a) İdarî Kurullarda Toplantı ve Karar Yeter o ... b) c) d) e) f) g) 193 193 194 196 VII — İDARÎ USUL 1. 2. 192 Usul Paralelliği Yazılı Şeklin Uygulanış Derecesi Dosya Usulü İlgiliyi Dinleme Gerekçe Sorunu Bildirim Biçimi b ö l ü m 196 197 197 197 197 197 198 l9» 199 9 İDARÎ YAPTIRIM I — GEREKLİ OLUŞU II — İDARÎ CEZA 201 201 201 1. 2. Kavram ve Çeşitleri a) Kurumsal Disiplin Cezaları b ) Kamusal İdarî Cezalar ... '. Hukuksal Rejim a) İdarî .Düzene Aykırı Davranış 202 203 b) Hukuksal Dayanak c) İdarî Yetki d) Genel Ceza İlkelerinin Uygulanış Derecesi İdarî Ceza Kavramının Yaygınlık Derecesi ... 3. III — İDARÎ İCRA 1. Hukuksal Rejim a) Kanunî Yetki İhtiyacı b) Fransız Sistemi ve Bizdeki Eğilim 2. İdarî İcra Şekilleri a) Tahsil Usulü b) Ödevli Hesabına Yapma c) Zorlama d) Zorlayıcı Para Cezası 3. 204 204 204 Betıimseyici Adlî İcraya Başvurma Halleri a) Kanunun Öngördüğü Haller b) İhtiyarî Başvurma BÖLÜM 203 203 203 204 205 205 206 206 206 206 206 206 206 10 İDARENİN YARGI DIŞI DENETİMİ I — YARGI DIŞI DENETİMİN AMACI VE ŞEKİLLERİ 1. İdarî Denetim a) Eylemci İdare İçi Denetim b) Özel Denetim Kurumları 2. 3. 4. Büyük Millet Meclisinin Denetimi Mahallî Meclislerin Denetimi Halk Denetimi a) Şartlar b) Özerk ve Özgür Örgütlerin Varlığı c) Siyasî Partilerin Rolü d) Örgütlerce Yapılan Denetimin Değeri 5. Ombudsman II — DİLEKÇE HAKKI 1. 2. Şekil Başvurma Hakkı 207 207 207 208 208 209 209 209 209 209 209 210 211 211 212 3. 4. 5. III _ Konu Alan İşlem 212 212 212 İDARÎ BAŞVURMA 213 1. 2. 213 214 214 214 214 215 215 215 215 215 216 216 İlk Başvurma İtiraz a) Aynı Mercie İtiraz b) Üst Mercie İtiraz c) İtirazın Konusu d) Dava Açma Süresinin Durması e) Yürütmeyi Durdurma f ) İtiraz Yolunu Kapayan Kanunlar g) Kesin Kararlara İtiraz Sorunu 3. Özel Başvurma Yolları a) Özel İlk Başvurma b) Özel itiraz Yolu IV — BÜYÜK MİLLET MEVLİSİNE BAŞVURMA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Karma Komisyon Başvurma Konuları Ön İnceleme Esasın İncelenmesi Meclislerce İncelenme Kararlar Karşısında İdarenin Durumu BÖLÜM 217 217 217 217 218 218 218 11 İDARENİN YARGISAL DENETİMİ I — YARGISAL DENETİMİN GEREKLİ OLUŞU II — BATIDA YARGI DENETİMİNİN DERECESİ VE ŞEKLİ 1. 2. 3. 4. 5. Benimseme Farkları Merci Bakımından Sistemler Yargı Birliği Sistemi İdarî Yargı Sistemi Başlıca İdarî Yargı Tipleri 221 BENİMSENME 222 222 223 223 223 224 a) b) c) d) Danıştay Tipi îdare Dışı Yargı Tipi Denetimin Kapsamı Açısından Tipler Yargısal Denetimin İdarî ve Adlî Yargı Arasında Bölüşülmesi Biçimi III — ÜLKEMİZDE İDARÎ YARGI ELİYLE İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN GERÇEKLEŞMESİ 224 224 225 225 226 1. İmparatorluk Devrinde Durum a) İdarî Yargı Alanında İlk Girişim b) İkinci Girişim 226 226 227 2. Cumhuriyet Devri 227 IV — İDARÎ YARGI SİSTEMİNİN TERCİH NEDENİ V — İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN KAPSAMI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kapsayıcı Denetim İlkesi 1924 Anayasası Rejiminde Durum a) Temel İlke b) Yargı Yolunu Kapayan Kanunlar c) Doktrinimizdeki Görüşler ve Danıştaym Tutumu Yargı Yolunu Kapayan Kanunların Anayasa Mahkemesince Arınması Yargısal Denetimin Konusu Yargısal Denetimin Harekete Gelmesi İdare İçi Faaliyetler İdarî Konularda Hakem Usulü a) İdare Hukuku Anlaşmazlıklarında Durum b) Özel Hukuk Anlaşmazlıklarında Durum ... VI — HÜKÜMET TASARRUFLARI 1. 2. 3. Kavram Fransa'da Hükümet Tasarrufu Ülkemizde 1924 Anayasa Rejiminde Durum ... a) Danıştaym Tutumu b) Hükümet Tasarrufunu Kanunla Yargı Denetimi Dışma Çıkarma Çabası 228 229 229 230 230 230 230 231 231 232 232 232 232 233 233 233 234 235 235 237 c) 4. 5. Doktrinimizdeki Görüşler Bugünkü Anayasa Rejimimizde Hükümet Tasarrufu Anlayışının Yeri Olmayışı 237 Türlü Yüksek Yönetim Faaliyetlerine ve Bunlardan İdare Alanına Girenlere Genel Bir Bakış 238 a) b) c) d) e) f) g) Hükümetin Yapısı Hükümetin Meclisle İlişkisi Meclis İşlemleri Meclis İşlemleriyle Meclisin İdarî İşlemlerinin Birbirinden Ayırdedilişi Sıkı Yönetim Kararı Yürütme Mercilerinin Siyasî İç Yüksek Yönetim Faaliyetleri Yürütme Mercilerinin Dış Politika Faaliyetleri 238 238 238 239 240 240