KimyaKongreleri.org

1. Ilaç Kimyasi, Üretimi, Teknolojisi, Standardizasyonu Kongresi, Kimyagerler Dernegi, 29-31 Mart 2013, Antalya
Kanser Terapisi İçin Nitroredüktaz/İlaç-Öncü (Prodrug) Sistemlerinin
Geliştirilmesi
Tuğba Güngöra, Gülden Yetişb, Mehmet Aya, Ayhan Çelikb
a
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Terzioğlu Yerleşkesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü,
Doğal Ürünler ve İlaç Araştırma Laboratuvarı, 17020 Çanakkale/TÜRKİYE
b
GYTE, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, 41400, Kocaeli/TÜRKİYE
tgungor@comu.edu.tr
Flavin taşıyan nitroredüktazlar (NTR), nitroaromatiklerin biyobozunumunda ve toprak kirliliklerinin
biyolojik olarak giderilmesinde, ticari önemi olan materyallerin sentezinde ve kanser tedavileri için
geliştirilen ilaç öncü (prodrug) bileşiklerin aktif ilaçlara (drug) dönüştürülmesinde kullanıldıkları için
hem endüstriyel hemde farmakolojik öneme sahiptirler. Bu enzimler bileşiklerdeki nitro grubunun
(-NO2), hidroksilamin (-NH-OH) üzerinden amin (-NH2) grubuna dönüşümünü katalizlerler[1,2]. Bu
alanda en iyi bilinen örnek; E.coli’den elde edilen NTR ile CB1954 (5-aziridinil-2,4dinitrobenzamid)tir[3,4]. Kararlılığının az olması ve biyokonjuge sistemlerde etkinliğinin düşük olması
gibi sınırlamalar nedeniyle daha etkili NTR/ilaç öncü sistemlerin geliştirilmesine gerek
duyulmaktadır. Sırasıyla termofilik ve mezofilik bakteri olan G. Kaustophilus ve S. Saprophyticus’dan
izole edilen iki yeni NTR üzerinde denenmek üzere nitro işlevsel grubu içeren farklı anilin türevi ilaç
öncü maddelerin sentezi gerçekleştirilmiştir.
NO 2
NHR 4
Cl
O
R1
R3
R1
R3
NH 2
+
R4NH2
O2N
N
CB1954
R2
R2
R 1, R 2, R3: -NO 2
R 4 : etil, izopropil, siklohekzil, f enil, benzil, 4-nitrof enil, 2,4-dinitrofenil, 1-naf til, 2-naf til
2,4-Dinitro-1-klorbenzen ile çeşitli alifatik ve aromatik aminlerin nükleofilik yer değiştirme
reaksiyonu sonucunda N-substitüe-2,4-dinitroanilin ve 2,4,6-trinitro-1-klorbenzen ile çeşitli
alifatik ve aromatik aminlerin nükleofilik yer değiştirme reaksiyonu sonucunda N-substitüe2,4,6-trinitroanilin türevleri sentezlenmiştir. Elde edilen ürünlerin yapısı, IR, GC-MS, 1HNMR ve 13C-NMR teknikleri kullanılarak aydınlatılmıştır. Tüm bileşiklerin NTR enzimleri ile
etkileşime girdikleri tespit edilmiştir.
Kaynaklar:
1. Çelik A., Yetiş G. Bioorganic & Medicinal Chemistry, 20, 3540–3550, 2012.
2. Ay M., Çelik A., Cömert F., Yavaşoğlu M., Yetiş G. International Symposium on Pharmaceutıcal
Scıences, P-60, 135. Syf, June 26-29, 2012, Ankara.
3. Yetiş G., Çelik A., 26. Ulusal Kimya Kongresi, BS-005, 20. Syf, 1-6 Ekim, 2012, Muğla.
4. Çelik A., 26. Ulusal Kimya Kongresi, 1-6 Ekim, 2012, Muğla.
KimyaKongreleri.org