Balıkçılık Biyolojisi Çalışma Grubu 2. BALIKÇILIK BİYOLOJİSİ ÇALIŞMA GRUBU Başkan: Prof. Dr. Ferit BİNGEL Raportör: Dr. Orhan AK Görev ve Ödevler “Türkiye kendi verilerini üretmekle yükümlüdür.” 1. Balıkçılığa (Ticari avcılığa) Bağımlı Veriler 1.1. Balıkçılık verileri Stok araştırmaları uzun süreç gerektiriyor. Kıyılarımız çok uzun (Karadeniz kıyısı 760 mil) ve eleman eksikliğinden sistematik veri toplamada sıkıntı çekiliyor. Kıyı boyunca balıkçılık yaygın bir şekilde yapılmakta ancak karaya ana çıkış noktaları (port ofis) aktif olarak çalıştırılamamaktadır. Bu nedenle bu sorunun çözümü için yasal düzenlemeler hayata geçirilmelidir. Çıkış noktalarında toplanacak olan veriler kesin olarak belirlenmelidir. Avrupa Birliği “Veri izleme sistemine” uygun standartta veriler toplanmalıdır. 1.2. Av miktarları Av miktarlarında iki türlü veriye ihtiyaç vardır. Hamsi gibi kısa ömürlü balıklarda avcılık sezonu boyunca yapılan günlük av verileri belirlenmelidir. Kıyı boyunca asıl avın yapıldığı bölgelerin belirlenmesi için Grid sistemi uygulaması hızla hayata geçirilmelidir. 1.3. Av kompozisyonu ve diğer veriler Pazarlanan balıklardaki boy, yaş, cinsiyet gibi ölçümler ile bu verilerin alındığı teknenin avcılık parametrelerinin (yer, zaman vs) alınması, ıskarta ve hedef dışı av olarak avlanan türlerin ve miktarlarının belirlenmesi gerekmektedir. 1.4. Balıkçı filosu Balıkçılık filosuna ilişkin aktif verilerin (tekne boyu, avlanma tipi (çok amaçlı-tek amaçlı)) tekne sayılarının doğru olarak kullanıma açılması sağlanmalıdır. Tüm bu verilerin hızlı bir şekilde (haftalık) kullanıma açık olması gerekmektedir. 2. Balıkçılıktan Bağımsız Veriler 2.1. Stokları İzlemek (Stok Tespiti Çalışmaları) Denizlerin açık sistemler olması nedeniyle stokların sürekli ve sistematik bir şekilde izlenmesi, girdi ve çıktılarının bilinmesi gereklidir. Dünyadaki uygulama da bu şekildedir. Bu tür izleme çalışmalarının standart genel oşinoğrafik (fiziksel, kimyasal ve biyolojik) verilerle desteklenmesi sistemin bütünün anlama açısından elzemdir. 90 1. Ulusal Hamsi Çalıştayı: Sürdürülebilir Balıkçılık – 17-18 Haziran 2010 2.2. Modelleri Geliştirmek ve Uygulamalar Tek türlü, çok türlü ve karmaşık ekosistem tabanlı stok belirleme modelleme çalışmalarını güdümlü destekleyerek uygulama olanaklarının geliştirilmesi sağlanmalıdır. Bu model çalışmaları eldeki mevcut veriler kullanılarak derhal başlatılmalı, yeni verilerin elde edilmesiyle her yıl güncelleştirilmelidir. 3. Düzenleme Aşırı avlandığı belirlenmiş stoklardaki düzenlemelerde sosyo-ekonomik faktörlerden çok sistemin iç dinamiklerinin göstergeleri dikkate alınmalıdır. Model çıktıları balıkçılığın düzenlenmesinde kilit rol oynamaktadır. Stok yönetimi ile balıkçılık yönetimi farklı kavramlardır. Bu iki yönetim birbiriyle paralel yürütülmelidir. Tüm bunların ötesinde hamsinin biyometrik ölçümleri, üreme biyolojisi (yer, zaman, doğurganlık), besin ve beslenmesi, göçleri (zaman, yer) vb. verilerine ihtiyaç bulunmaktadır. Örneğin yaş kompozisyonu, yaş birikimi, büyüme, büyüme hızı, cinsi olgunluğa ulaşma yaşı ve boyu ile diğer ölçümlere canlıyı bütünüyle kavramak için ihtiyaç vardır. Doğada ülkesel sınır yoktur. Doğa insan tarafından yıpratılmaktadır. Bu yıpranma canlıların davranışlarında değişimlerine yol açmaktadır. Tüm bu değişiklerin bir bütün olarak ele alınabilmesi için kıyıdaş ülkelerin işbirliği içerisinde bir yandan eski verileri değerlendirmeleri bir yandan da yeni verileri değerlendirerek hamsi stoklarının izlenmesinde Karadeniz bazında sürekliliği sağlanmalıdır. Yukarıda sıralanan konuların gerçekleştirilmesi için uzun erimli belli aralıklarla yenilenen denizel çalışmaları devletin stratejik konuları arasında ele alması gerekmektedir. Dünyadaki gidişatta bu şekildedir. 91