haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
01 Eylül 2014
TCMB, faiz koridorunun üst bandını 75 baz puan indirdi.
TCMB, Ağustos ayı PPK toplantısında piyasa beklentilerine paralel politika faiz oranını ve faiz koridorunun alt
bandını sabit bırakırken, sürpriz şekilde üst bantta ise 75 baz puanlık indirdi. Bu haftaki raporumuzda TCMB’nin
son faiz kararını ayrıntılı şekilde inceleyeceğiz.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)
Ağustos ayı Para Politikası Kurulu (PPK)
13
toplantısında, piyasa beklentilerine paralel
11
politika faiz oranını ve faiz koridorunun alt
bandını sabit bırakırken, sürpriz şekilde üst
9
bantta ise 75 baz puanlık indirime gitti.
7
Piyasadaki yerli veya yabancı hiçbir analist,
5
TCMB’nin üst bantta indirime gitmesini
3
beklemiyordu. Piyasadaki genel beklenti
TCMB’nin faizleri sabit bırakacağı yönündeyken,
VakıfBank olarak beklentimiz politika faiz
Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti
oranında ve alt bantta indirime gidilmesi
Borç Verme
Borç Alma
yönündeydi. Son faiz kararıyla birlikte, politika
1 Hafta Vadeli Repo İhale
Kaynak: TCMB
faiz oranı %8.25 ve faiz koridorunun alt bandı
olan gecelik borç verme faiz oranı %7.50 olarak kalırken, faiz koridorunun üst bandı olan marjinal fonlama oranı
ise %11.25’e indirildi. TCMB, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla
tanınan borçlanma imkanı faiz oranını da 75 baz puan indirerek %11.5’ten %10.75’e çekti. Ayrıca TCMB geç
likidite penceresi uygulaması çerçevesinde Bankalararası Para Piyasası’nda saat 16:00-17:00 arası gecelik
vadede uygulanan %0 seviyesindeki Merkez Bankası borçlanma faiz oranını değiştirmedi, borç verme faiz
oranını ise %13.5’ten %12.75’e indirdi.
08.2014
06.2014
04.2014
02.2014
12.2013
10.2013
08.2013
06.2013
04.2013
02.2013
12.2012
10.2012
08.2012
06.2012
04.2012
02.2012
12.2011
10.2011
TCMB Faiz Oranları (%)
TCMB’nin toplantının ardından yayımladığı notta, önceki toplantılarından farklı olarak ihracat, büyüme ve cari
açıkla ilgili herhangi bir açıklama yapmadığını görüyoruz. TCMB, daha önceki toplantılarda ihracatın büyümeye
olumlu katkı yaptığını ve cari işlemler açığında belirgin bir iyileşme gözleneceğini tahmin ettiklerini belirtiyordu.
Cari açıkta belirgin bir iyileşme görüleceği cümlesinin kullanılmaması, 2014 yılının başından bu yana cari açıkta
yaşanan düzelmenin sonuna gelindiğine işaret ediyor.
Türkiye Gıda Fiyat Endeksi (2003=100)
Tarihi Eğiliminin Üzerinde Seyreden
Gıda Fiyat Endeksi
FAO Gıda Fiyat Endeksi
300
250
200
150
Kaynak: TCMB
May.14
Eyl.13
Oca.13
Eyl.11
May.12
Oca.11
Eyl.09
May.10
Oca.09
May.08
Eyl.07
Oca.07
May.06
Eyl.05
Oca.05
100
Oca.03
Tem.03
Oca.04
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Oca.14
Tem.14
300.00
275.00
250.00
225.00
200.00
175.00
150.00
125.00
100.00
75.00
50.00
Kaynak: TCMB, Bloomberg
Bu toplantıda TCMB’nin daha çok enflasyona vurgu yaptığı görülüyor. TCMB, döviz kuru gelişmelerinin yıllık
enflasyon üzerindeki olumsuz etkilerinin azaldığını ancak gıda fiyatlarındaki yüksek seyrin enflasyon
görünümündeki iyileşmeyi geciktirdiğini belirtti. Bu bağlamda TCMB’nin faiz koridorunun simetrik olmasını
tercih ettiğini de görüyoruz. TCMB’nin faiz koridorunun üst bandında indirime gitmesi para politikasında
gevşeme işareti verirken aynı zamanda önümüzdeki dönemde dışarıdan gelen sermaye akımlarında bir azalma
olmayacağını düşündüklerinin de işareti olabilir. TCMB’nin simetrik bir faiz koridoruna vurgu yapması ve alt
bantta geçen ay yapılan indirimin ardından bu ay da üst bantta indirim yapılmasını, faiz koridorunda bandın
açılmasından kaynaklı oluşan volatilitenin düşürülmesine yönelik bir adım olarak görebiliriz.
TCMB’nin politika faiz oranını sabit bırakarak,
kurun hassas olduğu faiz koridorunun üst bandını
Gelişmekte Olan Ülke Para Birimlerinin Dolar
indirmesinin
ardından,
kurda
yükseliş
Karşısındaki Değer Kazancı
(01.09.2014-26.08.2014, %)
yaşanabileceği endişeleri oluştu. Ancak, kısa
vadede kurda beklendiği gibi bir hareket
Brezilya
1.21 yaşanmadığı
görülüyor.
TCMB’nin
faiz
Türkiye
0.33
toplantısından önceki gün olan 26 Ağustos’la yeni
haftanın ilk işlem günü 01 Eylül tarihlerinde
Güney Afrika
0.18
seçilmiş gelişmekte olan ülke para birimlerinin
Hindistan
-0.15
dolar karşısındaki hareketini inceledik. Bunun
Macaristan
-0.54
sonucunda TL’nin beklendiği şekilde değer
Rusya -2.85
kaybetmek yerine, değer kazandığını görüyoruz.
Ancak, üst banttaki indirimin kurun aşağı yönlü
Kaynak: Bloomberg
hareketlerini sınırlayabileceğini, bu nedenle
önümüzdeki dönem için kurdaki hareketlerin takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
Sonuç olarak TCMB, Ağustos ayı PPK toplantısında politika faiz oranını sabit bırakırken marjinal fonlama
oranında indirime gitti. Böylelikle TCMB, piyasanın beklemediği şekilde olsa da piyasanın fonlama maliyetini
düşürücü şekilde adımlar atmaya devam etti. Söz konusu indirim, bankaların borçlanma maliyetlerinde düşüşe
neden olabileceği için olumlu da algılanabilir. TCMB’nin son faiz kararının ardından bankanın kurdaki
yükselişlerden daha çok enflasyondaki hareket nedeniyle endişeli olduğunu ve bu nedenle politika faiz
oranındaki indirimlere ara verdiğini düşünüyoruz. TCMB’nin cari açıkta belirgin iyileşme görüleceği söylemini
artık kullanmaması ve kurun hassas olduğu faiz koridorunun üst bandında indirime gitmesi, TCMB’nin
önümüzdeki dönemde kurda fazla bir yükseliş beklemediğini gösteriyor. Üst banttaki indirim aynı zamanda
TCMB’nin kur hassasiyetinin bir nebze daha azaldığına işaret ediyor. Ancak, ABD’de faiz artırım beklentilerinin
öne çekilmesinin kurda yukarı yönlü baskı yaratma ihtimali olduğu da unutulmamalı. Ayrıca TCMB’nin kurun
hassas olduğu üst bantta indirime gitmiş olması da, bundan sonraki süreçte kurda fazla bir düşüş
yaşanmamasına neden olabilir. Enflasyonun tepe noktasına ulaşmasının ardından yıllık enflasyonda düşüş,
özellikle gıda fiyatları kaynaklı olarak TCMB’nin beklediği hızda olmadı. Ayrıca, bu yıl içinde gerçekleşmesi
beklenen elektrik ve doğalgaz zamlarının da önümüzdeki döneme ertelenmesi manşet enflasyondaki düşüşü
sınırlandırabilecek. TCMB’nin bu toplantıda enflasyona vurgu yapması ve politika faiz oranını sabit bırakması da,
bankanın enflasyon konusundaki endişelerine ve enflasyonda kur kaynaklı değil gıda fiyatları kaynaklı bir katılık
yaşandığını düşündüğüne işaret ediyor. Önümüzdeki dönemde hem enflasyonda hem de kurda olumlu
gelişmeler yaşanması durumunda TCMB, faiz indirimlerine devam edebilir ve bu indirimler simetrik faiz
koridoru çerçevesinde her üç faiz oranında da yapılabilir. Ancak enflasyonda düşüş yaşanmaz ve kurda bir
hareket olmazsa, TCMB sadece üst bantta indirim gerçekleştirebilir.
2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Dış ticaret açığı Temmuz ayında 6.5 milyar dolar oldu.
Temmuz ayında dış ticaret açığı 2013 yılının aynı dönemine göre %34.8 azalarak 6.46 milyar dolar ile 8.2 milyar
dolar düzeyindeki beklentimizin altında gerçekleşti (piyasa beklentisi: 7.5 milyar dolar). İhracat Temmuz ayında
geçen yılın aynı ayına göre %2.6 artarak 13.4 milyar dolar seviyesinde açıklandı ve 12.9 milyar dolar olan
Temmuz ayı beklentimizin bir miktar üzerinde gerçekleşti. İthalat ise geçen yılın aynı ayına göre %13.5 azalarak
19.9 milyar dolara geriledi. Böylece, Temmuz ayında ithalatta Ekim 2009’dan bu yana en hızlı yıllık düşüş
gerçekleşti. Yıllık toplamlar itibarıyla incelediğimizde ihracatta Mart ayında belirgin hale gelen toparlanmanın
devam ettiğini, ithalatta ise yılbaşından bu yana yaşanan azalışın hızlandığını görüyoruz. İthalatın 12 aylık
kümülatif toplamında Mayıs 2010’dan bu yana en hızlı düşüş yaşandı. Bu verilerle 2014 yılı Temmuz ayında dış
ticaret açığı 12 aylık kümülatif toplamda geçen yılın aynı dönemine göre %8.8 azalarak 85.3 milyar dolar oldu.
İthalatta yaşanan sert düşüş dış ticaret açığının kümülatif toplamında Nisan 2013’ten bu yana en hızlı düşüşe
neden oldu.
İhracat (y-y, %)
Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyar $)
80
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyar $)
165
İthalat (y-y, %)
60
135
40
105
20
75
0
45
-20
15
-40
Oca.14
Tem.14
Oca.13
Tem.13
Tem.12
Oca.12
Oca.11
Tem.11
Oca.10
Tem.10
Oca.09
Tem.09
Oca.08
Tem.08
Oca.07
Tem.07
Oca.14
Tem.14
Oca.13
Tem.13
Oca.12
Tem.12
Oca.11
Tem.11
Oca.10
Tem.10
Oca.09
Tem.09
Oca.08
Tem.08
Oca.07
Tem.07
Oca.06
Tem.06
Kaynak: TÜİK
Tem.06
-60
-15
Kaynak: TÜİK
Temmuz ayında altın ihracatı 324.7 milyon dolar ile Mart ayından bu yana en yüksek seviyesine çıkarken, altın
ithalatı Haziran ayındaki 1.2 milyar dolar civarından 181.6 milyon dolara geriledi. Bu verilere göre altın
ihracatının toplam ihracata katkısı önceki üç aya göre bir miktar artarken, altın ithalatındaki belirgin düşüşün
toplam ithalatın azalmasında da etkili olduğunu görüyoruz. Temmuz ayında enerji ithalatı Haziran ayına göre
%9.6, geçen yılın Temmuz ayına göre ise %3.1 arttı. Benzer bir eğilim enerji dış ticaretinde de görülürken,
toplam enerji ve altın dış ticareti bir önceki aya göre yaklaşık %17, geçen yılın aynı ayına göre ise %25.1 azaldı.
Bunun sonucunda enerji ve altın hariç dış ticaret açığı Temmuz’da geçen yılın aynı ayına göre %47.3 azalarak 2.3
milyar dolara indi. 12 aylık kümülatif toplamda enerji ve altın hariç dış ticaret açığı geçen yılın Temmuz ayındaki
38.7 milyar dolar ve geçen ayki 34.2 milyar dolar seviyesinden 32.1 milyar dolara indi. Böylece enerji ve altın
hariç dış ticaret açığında yılbaşından bu yana görülen azalış Haziran ayındaki geçici ivme kaybının ardından
hızlanarak devam etti.
3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Altın Hariç İhracat (y-y %, 3 aylık h. ort.)
Altın İthalatı (İlk 7 aylık toplam, milyar $)
Altın Hariç İthalat (y-y %, 3 aylık h. ort.)
Altın İhracatı (İlk 7 aylık toplam, milyar $)
50
12
40
10
30
8
20
6
10
4
0
2
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0
2005
May.14
Oca.14
Eyl.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
May.12
Oca.12
Eyl.11
May.11
Oca.11
Eyl.10
May.10
Oca.10
-10
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
Altın dış ticaretini yakından incelediğimizde ihracat ve ithalatta yıllık bazda azalışın devam ettiğini, bu eğilimin
ithalatta daha belirgin olduğunu görüyoruz. Altın ithalatında geçen yılki rekor yüksek seviyelerin ardından bu yıl
belirgin bir düşüş olduğu ilk yedi aylık toplam ithalat verilerinden de gözlenebiliyor. Buna göre 2013 yılının ilk
yedi ayında 11.1 milyar dolar olan altın ithalatı bu yılın aynı döneminde 3.2 milyar dolara geriledi. Altın ihracatı
ise Temmuz ayı verisi ile birlikte geçen yılın ilk yedi ayına göre toparlanma sergiledi.
Temmuz ayı ihracat gelişimine ülke bazında
baktığımızda ilk sırayı Almanya alırken, bu
ülkeyi sırasıyla 918 milyon dolar ile İngiltere
1.4
ve Irak’ın izlediğini görüyoruz. Almanya’dan
2014 2013
sonra en çok ihracat yaptığımız ikinci ülke olan
1.2 0.9
Irak’a ihracatımız bölgesel karışıklıklar
1.1
sebebiyle Haziran ayındaki yıllık %19 azalışın
0.6
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.8
ardından, Temmuz ayında %45 azaldı. Geçen
0.4
0.3
0.6
0.6
aya göre ise %21 azalış gösteren Irak’a yapılan
0.5
0.5
0.4
0.1
ihracat böylelikle Temmuz ayında 590 milyon
0.3
dolara gerilemiş oldu. Almanya’ya yapılan
ihracat ise Temmuz ayında geçen yıla göre
%13 artış göstererek 1.4 milyar dolar olarak
Mayıs
ayından
sonraki
en
yüksek
Kaynak: TÜİK
performansını göstermiş oldu. Ülke gruplarına
göre ise Temmuz ayında AB ülkelerine yapılan
ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %11 arttı ve 6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşerek 2014 yılbaşından
beri görülen olumlu performansını korudu. Bu durum, Euro Bölgesi ekonomisinin beklendiği kadar güçlü bir
performans göstermemesine rağmen döviz kurunun yarattığı rekabet avantajının yanı sıra pazar
yoğunlaşmasının da dış ticareti olumlu etkilediğini gösteriyor.
Ülke Bazında Yapılan İhracat
( Temmuz, milyar $)
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Mevsimsellikten ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Dış Ticaret Açığı (3 Ay.Har.Ort, milyar $)
Ekonomik Sınıflandırmaya Göre İthalat Gelişimi
(y-y, %)
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
Ara Malı
Sermaye Malı
Tüketim Malı
Kaynak: TÜİK
Tem.14
Nis.14
Oca.14
Eki.13
Tem.13
Nis.13
Oca.13
Eki.12
Tem.12
Nis.12
Oca.12
Eki.11
Tem.11
Temmuz ayında dış ticaret açığının
beklentilerin altında 6.5 milyar dolar olarak
0
gerçekleşmesinde takvim etkisinin önemli
-2
ölçüde belirleyici olduğunu, mevsimselliğin
ise sınırlı bir etkisi olduğunu görüyoruz.
-4
Takvim etkisinden arındırılmış dış ticaret
-6
açığı 6.9 milyar dolar seviyesinde
gerçekleşirken,
mevsim
ve
takvim
-8
etkilerinden arındırılmış dış ticaret açığı
-10
arındırılmamış veriye yakın 6.55 milyar dolar
Arındırılmış
Arındırılmamış
-12
oldu. Bu veriler, Ramazan Bayramı
dolayısıyla Temmuz ayında çalışma gün
Kaynak: TÜİK
sayısındaki azalışın dış ticaret açığını azaltıcı
bir etkide bulunduğunu gösteriyor. Temmuz ayında geçen yıla göre %2.6 artış gösteren ihracat takvim
etkisinden arındırılmış verilerle %12.5 artış gösterirken, arındırılmamış verilerle yıllık bazda %13.5 azalan ithalat
takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise %2.5 azalmış görünüyor. Çalışma gün sayısındaki azalışın
Temmuz ayında hem ihracat hem de ithalatın azalmasına neden olduğu dikkat çekiyor. Buna karşılık, mevsimsel
faktörlerin ihracata belirgin bir etkisi görülmezken, ithalatı azaltıcı rol oynadığını görüyoruz. Dış ticaretin
gelişimi açısından takvim etkisinin ithalattan çok ihracat kalemine yansıdığını, mevsimselliğin ise daha çok
ithalata yansıdığını söyleyebiliriz.
TÜİK tarafından yayımlanan geniş ekonomik
grupların sınıflandırmasına göre ithalat
gelişimine baktığımızda, Şubat ayından beri
gerilemeye devam eden ara malı ithalatının
geçen yıla göre %13.9 ile Nisan ayından bu
yana en yüksek düşüşünü gösterdiği dikkat
çekiyor. Benzer şekilde sermaye malı
ithalatında yıllık bazda görülen %12.4’lük
düşüş ise 2013 yılı Mart ayından bu yana
yıllık bazda yaşanan en sert gerileme oldu.
Yurtiçi talebe yönelik ithalat gruplarından bir
diğeri olan tüketim malı ithalatının da geçen
yıla göre %11.8 düşüş ile Mart ayından bu
yana gördüğü en düşük seviyede olduğunu
söyleyebiliriz.
İhracatta en çok paya sahip olan hammadde ve ara malı ihracatı geçen yılın Temmuz ayına göre %0.9 artarken,
tüketim malları %0.2 azaldı. İhracatta en az paya sahip mal grubu olan sermaye malları ise yıllık bazda %4.4
arttı. Mal grupları bazında ithalat ve ihracatın Temmuz ayındaki gelişimi ekonomik aktivitede belirgin bir
bozulma yaşanmadığına işaret ediyor. Özellikle ara malı ithalatındaki azalışa karşılık ihracatında düşüş
yaşanmamış olması üretim performansı açısından çok olumsuz bir tablo oluşturmadığını gösteriyor. Diğer mal
gruplarındaki ihracat ve ithalat gelişimi de değerlendirildiğinde Temmuz ayında Ramazan Bayramı tatili
nedeniyle oluşan olumsuz takvim etkisinin üretim performasını azaltmış olabileceğine işaret ediyor.
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
5
Motorlu Kara Taşıtları İthalatı (y-y, %)
0
-5
-4.5
-10
-6.1
-7.5
-15
-20
-11.3
-11.8
Nis.14
May.14
-18
-25
Oca.14
Şub.14
Mar.14
Haz.14
-23.8
Tem.14
Temmuz ayında en çok ithalat yapılan fasıllar
içinde en hızlı düşüş yaşayan kalem motorlu
kara taşıtları oldu. Söz konusu mal grubu
Temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre
%23.8 oranı ile sert şekilde geriledi. Motorlu
kara taşıtları ihracatı ise Şubat ayından sonra
bu yılın en düşük artışını yaşayarak yıllık
bazda %5 arttı.
Kaynak: TÜİK
Özet olarak, Temmuz ayında 6.5 milyar dolar ile beklentimizin oldukça altında gerçekleşen dış ticaret açığında,
altın ithalatındaki hızlı düşüş ve Ramazan Bayramı tatili nedeniyle oluşan takvim etkisi belirleyici oldu. Temmuz
ayındaki dış ticaret performansı, cari açığın 2014 yılsonunda 51 milyar dolara ve cari açığın Gayri Safi yurtiçi
Hasıla’ya (GSYH) oranının %6.1’e gerileyeceği beklentimizle uyumludur. Ancak, TCMB’nin Ocak ayında
sıkılaştırıcı yönde almış olduğu kararların talepte yarattığı azalmanın, özellikle yıllık ithalat üzerinde gördüğümüz
gecikmeli etkisinden sonra önümüzdeki dönemde kredi koşullarındaki rahatlamayla dış ticaret açığında
gördüğümüz daralma tekrar artış yönüne dönebilir. Irak’a yapılan ihracatımızdaki azalış, mevcut döviz kuru ve
kredi koşulları itibarıyla 86 milyar dolar düzeyindeki 2014 yılı dış ticaret açığı beklentimizin gerçekleşme olasılığı
artacaktır.
6
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (01-05 Eylül 2014)
Tarih
Ülke
Açıklanacak Veri
Önceki
Beklenti
18.08.2014
Euro Bölgesi
Dış Ticaret Dengesi (Haziran)
15.4 milyar €
15.1 milyar €
01.09.2014
Türkiye
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
48.5
--
Euro Bölgesi
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
50.8
50.8
Almanya
Büyüme (2. Çeyrek, ç-ç)
-%0.2
-%0.2
52.0
52.0
-1.6 Milyar £
--
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
51.9
51.9
Fransa
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
46.5
46.5
İngiltere
M4 Para Arzı (Temmuz, a-a)
%0.1
--
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
55.4
55.1
Japonya
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
52.4
--
ABD
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
58.0
--
ISM İmalat Endeksi (Ağustos)
57.1
57.0
Euro Bölgesi
ÜFE (Temmuz, a-a)
%0.1
-%0.1
Türkiye
TÜFE (Ağustos, a-a)
%0.45
-%0.20
ÜFE (Ağustos, y-y)
%9.46
--
ISM New York Endeksi (Ağustos)
68.1
--
Fabrika Siparişleri (Temmuz)
%1.1
%10.8
--
--
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
53.5
53.5
Perakende Satışlar (Temmuz, a-a)
%0.4
-%0.3
Almanya
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
56.4
56.4
Fransa
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
51.1
51.1
İtalya
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
52.8
52.0
İngiltere
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
59.1
58.5
Japonya
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
50.4
--
ABD
PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos)
58.5
--
Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları
298 Bin Kişi
298 Bin Kişi
-41.5 Milyar $
-42.6 Milyar $
--
--
%10.1
%10.2
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
İtalya
02.09.2014
03.09.2014
ABD
Bütçe Dengesi (Ağustos)
Fed Bej Kitap
Euro Bölgesi
04.09.2014
Dış Ticaret Dengesi (Temmuz)
05.09.2014
Euro Bölgesi
ECB Toplantısı (Eylül)
Fransa
İşsizlik Oranı (2. çeyrek, ç-ç)
İngiltere
BOE Toplantısı (Eylül)
--
--
Japonya
BOJ Toplantısı (Eylül)
--
--
ABD
Tarımdışı İstihdam (Ağustos)
209 Bin Kişi
220 Bin Kişi
İşsizlik Oranı (Ağustos)
%6.2
%6.1
Euro Bölgesi
GSYH (2. çeyrek, ç-ç, öncül)
%0.0
%0.0
Almanya
Sanayi Üretimi (Temmuz, a-a)
%0.3
%0.4
Fransa
Tüketici Güven Endeksi (Ağustos)
86
85
Japonya
Öncü Göstergeler Endeksi (Temmuz, öncül)
105.9
107.1
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
7
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Reel GSYH (y-y, %)
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
20
15
10
15
4.3
5
10
0
-5
5
-10
0
-15
-5
1999Ç3
2000Ç1
2000Ç3
2001Ç1
2001Ç3
2002Ç1
2002Ç3
2003Ç1
2003Ç3
2004Ç1
2004Ç3
2005Ç1
2005Ç3
2006Ç1
2006Ç3
2007Ç1
2007Ç3
2008Ç1
2008Ç3
2009Ç1
2009Ç3
2010Ç1
2010Ç3
2011Ç1
2011Ç3
2012Ç1
2012Ç3
2013Ç1
2013Ç3
2014Ç1
-20
Tarım
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sanayi
İnşaat
Ticaret
Ulaştırma
Sanayi Üretim Endeksi
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
40
20
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (yy, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
7
30
15
5
20
10
10
5
0
0
-3
-10
-5
-5
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
50
3
1
Tüketim
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Haz.14
Şub.14
Eki.13
Haz.13
Şub.13
Eki.12
Haz.12
Şub.12
Eki.11
Haz.11
-1
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
Sanayi Ciro Endeksi
Toplam Otomobil Üretimi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
80000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
190
170
150
175.6
130
110
Kaynak: OSD, VakıfBank
70
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Haz.13
Eyl.13
Ara.13
Mar.14
Haz.14
Haz.01
Ara.01
Haz.02
Ara.02
Haz.03
Ara.03
Haz.04
Ara.04
Haz.05
Ara.05
Haz.06
Ara.06
Haz.07
Ara.07
Haz.08
Ara.08
Haz.09
Ara.09
Haz.10
Ara.10
Haz.11
Ara.11
Haz.12
Ara.12
Haz.13
Ara.13
Haz.14
90
Kaynak:TÜİK
8
Beyaz Eşya Üretimi
Kapasite Kullanım Oranı
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
85
80
75
70
65
60
55
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: TCMB
PMI Endeksi
60
PMI Imalat Endeksi
55
50
45
40
35
30
Kaynak:Reuters
9
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25
14
12
10
8
6
4
2
0
20
9.32
15
9.46
10
05
9.75
00
Kaynak: TCMB
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Oca.14
Tem.14
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Oca.14
Tem.14
-05
Kaynak: TCMB
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
Kaynak: Bloomberg
Enerji
Tüfe
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Eki.13
Oca.14
Nis.14
Tem.14
08.2014
02.2014
08.2013
02.2013
08.2012
02.2012
08.2011
02.2011
08.2010
02.2010
08.2009
02.2009
08.2008
02.2008
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
08.2007
260
240
220
200
180
160
140
120
100
Gıda
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Kaynak: TCMB
Enflasyon Beklentileri
Reel Efektif Döviz Kuru
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
TÜFE Bazlı (2003=100)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
135
8
7.35
125
7
120
115
109.75
110
105
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
10
Tem.14
Oca.14
Tem.13
Oca.13
Tem.12
Oca.12
Tem.11
Oca.11
Tem.10
Oca.10
100
Tem.08
5.5
6.80
Tem.09
6.5
6
130
Oca.09
7.5
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücüne Katılım Oranı
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşgücüne Katılma Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
17
16
15
14
13
12
11
10
09
08
07
İstihdam Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
4,700
4,200
3,700
3,200
2,700
2,200
1,700
1,200
700
Kaynak: TOBB
11
May.14
Kas.13
May.13
Kas.12
May.12
Kas.11
May.11
Kas.10
May.10
Kas.09
May.09
Kas.08
May.08
53
51
49
47
45
43
41
39
37
35
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
Kaynak: TCMB
-12000
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Oca.14
Tem.14
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Oca.14
Tem.14
0
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi
Sermaye ve Finans Hesabı
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketici Güven Endeksi
105
95
85
75
65
55
Kaynak: TCMB
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
12
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Faiz Dışı Denge
Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL)
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
10000
Ara.13
Haz.14
-3
Haz.13
-60000
Ara.12
7
Ara.11
-50000
Haz.12
17
Haz.11
-40000
Ara.10
27
Ara.09
-30000
Haz.10
37
Ara.08
-20000
Haz.09
47
Kaynak: TCMB
Kaynak:TCMB
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
13
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2001
200
2007
250
28.1
2006
300
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
2005
350
220
200
180
160
140
120
100
80
60
2004
400
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
2003
450
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
2002
Ara.07
-10000
Haz.08
57
Haz.07
0
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
-5
Ağu.04
Şub.05
Ağu.05
Şub.06
Ağu.06
Şub.07
Ağu.07
Şub.08
Ağu.08
Şub.09
Ağu.09
Şub.10
Ağu.10
Şub.11
Ağu.11
Şub.12
Ağu.12
Şub.13
Ağu.13
Şub.14
Ağu.14
Şub.14
Ağu.14
Şub.13
Ağu.13
Şub.12
Ağu.12
Şub.11
Ağu.11
Şub.10
Ağu.10
Şub.09
Ağu.09
Şub.08
Ağu.08
Şub.07
Ağu.07
Ağu.06
0
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge/GSYH*
(%)
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
ABD
2.5
2
-2.26
0.25
92.4
Euro Bölgesi
0.7
0.3
2.88
0.15
-10.00
Almanya
1.2
0.80
7.52
0.15
104
Fransa
0.10
0.60
-1.61
0.15
-22.30
İtalya
-0.60
-0.20
-1.99
0.15
101.90
Macaristan
3.90
0.10
1.05**
2.10
-21.90
Portekiz
0.80
-0.70
-2.02**
0.15
-26.60
İspanya
1.20
-0.50
0.70
0.15
-6.40
Yunanistan
-5.50
-0.80
0.68
0.15
-54.70
İngiltere
3.20
1.60
-3.34
0.50
1.00
Japonya
-0.10
3.40
0.70
0.10
41.50
Çin
7.50
2.30
2.35**
6.00
104.40
Rusya
0.80
7.50
1.56
8.25
--
Hindistan
5.70
7.23
-1.99
8.00
--
Brezilya
-0.87
6.50
-3.63
11.00
108.30
G.Afrika
1.00
6.30
-5.24**
5.75
4.00
4.30
9.32
8.25
73.20
-7.9
Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2013 verileridir.
**: 2012 verisi.
Türkiye
14
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2012
2013
En Son Yayımlanan
2014
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL)
1 415 786
1 561 510
407 309
(2014 1Ç)
--
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. y-y%)
2.2
4.0
4.3
(2014 1Ç)
3.5
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)(takvim etk.arnd)
2.5
3.4
1.4
(Haziran 2014)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
74.2
74.6
74.7
(Ağustos 2014)
--
İşsizlik Oranı (%)
9.2
10.0
8.8
(Mayıs 2014)
9.3
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
6.16
7.40
9.32
(Temmuz 2014)
8.7
ÜFE (y-y. %)
2.45
6.97
9.46
(Temmuz 2014)
--
242,900
(22.08.2014)
---
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
167,404
225,331
M2
731,770
910,052
972,989
(22.08.2014)
M3
774,651
950,979
1,016,268
(22.08.2014)
--
Emisyon
54,565
67,756
77,695
(22.08.2014)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
100,320
112,002
113,868
(22.08.2014)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
3.50
3.50
7.50
(29.08.2014)
--
TRLIBOR O/N
5.78
8.05
8.40
(29.08.2014)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
48,497
65,004
4,093
(Haziran 2014)
51,000
İthalat
236,545
252,140
19,862
(Temmuz 2014)
İhracat
152,462
152,803
13,402
(Temmuz 2014)
---
Dış Ticaret Açığı
84,083
99,337
6,460
(Temmuz 2014)
86,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
386.5
403.0
408.2
(Temmuz 2014)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
145.7
182.8
181.9
(Temmuz 2014)
--
Kamu Net Borç Stoku
240.6
197.6
191.8
(2014. 1Ç)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2012 Haziran
2013 Haziran
Bütçe Gelirleri
24,804
31,404
34,557
(Haziran 2014)
--
Bütçe Giderleri
31,074
32,603
35,170
(Haziran 2014)
--
Bütçe Dengesi
-6,270
1,199
-613
(Haziran 2014)
--
Faiz Dışı Denge
-4,389
335
959
(Haziran 2014)
--
15
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Müdür cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
Nazan Kılıç Müdür Yard
dımcısı nazan.kilic@vakkifbank.com.tr
Buket Alkkan Uzman buket.alkan@va
akifbank.com.tr
0212‐398 19 03 Fatma Özzlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kan
nbur@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 91 Sinem Ullusoy Uzman Yard
dımcısı sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 05 Elif Engin
n Uzman Yard
dımcısı elif.engin@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92 0212‐398 18 98 0212‐398 19 02 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte vee bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr