0. Senatosu B : 25 28 . 1 . 1969 0:1 programında öneminin belirtilmesine lüzum gö­ î nm cari harcamalara gideceğini düşünürsek, rülmüştür. 12 Aralık 1968 tarihli Resmî Gaze­ | bütçenin verimli bir bütçe olduğunu kabul et­ mek fazla iyimserlik olur. teden okuyorum. (Sayfa 22). «1968 yılı için tahmin edilen açık, istikrarın 1969 programında artış hızı % 8,1 oranında özelliMe 1969 yılında muhafazası bakımından yer alan harcamalara bütçeden ayrılan bu öde­ tedbir alınmasını gerektirir ölçüdedir.» nekle hızın % 11,1 e fırladığını ve esasen fazla Ne gariptir ki, bu vesikanın altında da Hü­ olan 1968 oranını da geçtiğini belirtmek isteriz. kümetin imzası vardır. Bir noktayı .daha hatır­ Buna karşılık yatıran harcamalannın 1968 latacağım. Sayın Başbakan bu vesile ile ekono­ in artış oranı % 17,59 iken 1969 da % 9 a düş­ mimizin (dar boğaza girdiği) yolunda basında tüğünü görüyoruz. çıkan yayınlardan alınmış oalcaklar ki, dar bo­ Bilinen bir gerçektir ki, artan gelirin büyük ğaz tâbirine çattılar. Oysa başta kendilerinin payı yatırımlara ayrılmadıkça kalkınmanın ve­ imzalarını taşıyan 29 Kasım 1969 tarih 6/10999 rimi düşer. Bizde ise durum tam tersine, yani ya­ sayılı Bakanlar Kurudu Kararına bağlı 1969 uy­ tınmlann kısılması pahasına kamu cari harcagulama programının neşredildiği 12 Aralık 1968 malan büyümektedir. Burada Adalet Partisi se­ tarihli Resmî Gazetenin 23 ncü sayfasının birin­ çim beyannamesinin 27 nci ve Hükümet progra­ ci sütununda dar boğaza girilme tehlikesinden mının 12 nci sayfasından şu satırları okumanın bahsedilmektedir. artık zamanı gelmiştir. «Yıldan yıla kamu cari harcamalarının hem Muhterem arkadaşlarım, şimdi de çok önemli hacım, hem de millî gelire nisbetle yüzdesinin bir konu olan cari harcamaları görelim. Adalet Partisi ve Hükümet seçim beyannamesinin 7 nci artmasını önlemek, yüksek masraflı ve maliyetli bir bütçe politikasına son vermek azmindeyiz. ve Hükümet programının 5 nci sayfalarından Bu suretle âmme idaresini ucuzlatacak, Devlet millete, Senatoya ve Miület Meclisine karşı şunu masraflannin iktisadi kalkınmamız üzerindeki söylemişlerdir. yükünü hafifletmeye gayret edeceğiz.» «Kamu sektörünün cari masrafları bütçemi­ Millete verilen bu sözün yüzde yüz aksine zin ve millî gelirimizin önemli bir kısmını kap­ olarak elimizdeki bütçe, kamu cari harcamala­ samaktadır. Cari masrafların kalkınmamızı zor­ rının arttığını, âmme idaresinin pahalılaştığını, laştıran ve Devlet hizmetlerini çok pahalı bir faaliyet haline getiren mahiyeti devamlı bir şi­ Devlet masraflarının iktisadi kalkınmamız üze­ rindeki yükünü arttırdığını gösteren belgedir. kâyet konusu olmuştur.» Bu iddiamıza bizzat Maliye Bakanını da şa­ Oysa Adalet Partisi iktidarının bütçelerinde hit gösterebiliriz. Nitekim Sayın Maliye Bakanı verilen sözün tam aksine bir tüketim harcaması basında ve Karma Bütçe Komisyonu huzurun­ mahiyetini taşıyan bu kamu cari harcamalarının daki konuşmalannda bu tanıklık görevini şu sa­ her yıl anormal ölçüler içinde arttığını görüyo­ mimî sözleriyle yerine getirmiştir. «Yıl sonu ruz. Nitekim cari harcamalar 1964 te 6 milyar yaklaştıkça daireler, ellerindeki paralan har 868 milyon, 1965 te 7 milyar 611 milyon, 1966 da vurup harman savurma yoluna gitmektedirler.» 8 milyar 641 milyon, 1967 de 9 milyar 315 mil­ «1968 yılı konsolide bütçe cari harcamaları 1967 yon, 1968 de 11 milyar 386 miflyon ve 1969 da ye nazaran % 14,44 oranında bir artış göster­ ise 12 milyar 646 milyona çıkmıştır. Yani cari miştir.» Sayın Başbakan da son basın toplantı­ harcamalar 5 senede tam iki misli artmıştır M, sında, «Cari harcamalar % 13,6 oranında art­ anormal bir artıştır ve ekonomik gelişmeye uy­ mıştır.» sözleriyle Maliye Bakanını doğrulamış­ gun değildir. lardır. Arkadaşlarım, her yıl plânın tesbit ettiği ve Nitekim plânın tecviz ettiği oranların çok hizmetlerin gerektirdiği ölçülerin çok üstünde ve üsütnde artan bu cari harcamalar yatınmlann tehlikeli şekilde artan cari harcamalara! fazlası aleyhine olarak ekonomimizde olumsuz etkiler iç borçlanmalarla ve Hazine muameleleri ile yapmaktadır. Rakamlann sadece başlanna ba­ karşılanmaktadır. Bunun önemini daha da iyi kacak olursak cari harcamalann yekûnu yatırım anlamak için, bu konudaki Devlet vesikalarının ve transfer harcamalarının tamamına denk hale gelmiştir. 1969 bütçesinin 12 646 507 699 lirası- bir kaçını açıklıyalım. — 22 —