Vergide Gündem 5520 Sayılı KVK

5520 SAYILI KURUMLAR
VERGİSİ KANUNU
www.vergidegundem.com
www.vergidegundem.com
1
Sunum Planı
ØKanunun Genel Yapısı
ØVergi Oranları
Øİstisna Hükümleri
ØVergi Güvenlik Araçları
ØGiderler
ØTasfiye ve Bölünme
ØKesinti Yoluyla Ödenen Vergiler
ØYurtdışında Ödenen Vergilerin Mahsubu
ØDiğer Düzenlemeler
2
KANUNUN GENEL YAPISI
ØYeni Kodifikasyon
ØYeni Sistematik
ØSadeleştirme ve İfade Birliği
3
Yeni Kodifikasyon
Ø Eski
kanunda yer alan karmaşıklığa
bölümlendirme yapısında birlik sağlanmıştır.
son
verilerek,
(Kanun > Kısım > Bölüm)
Ø Madde, fıkra, bent ve alt bentler uyumlu bir şekilde tasnif
edilerek numaralandırılmıştır.
- Madde
- Fıkra
1-, 2-, 3(1), (2), (3)
- Bent
- Alt Bent
4
a), b), c)
1), 2), 3)
Yeni Kısım ve Bölümler
Kanun 4 kısımdan oluşmaktadır.
Ø1. Kısım: Mükellefiyet
1. Bölüm:
Konu ve Mükellefler
2. Bölüm:
Muafiyet ve İstisnalar
Ø2. Kısım: Tam Mükellefiyet Esasında Verginin Tarhı ve Ödenmesi
5
1. Bölüm:
Matrahın Tayini
2. Bölüm:
Beyan
3. Bölüm:
Verginin Tarhı
4. Bölüm:
Tasfiye, Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi
5. Bölüm:
Verginin Ödenmesi
Yeni Kısım ve Bölümler
Ø3. Kısım: Dar Mükellefiyet Esasında Verginin Tarhı ve Ödenmesi
1. Bölüm:
Matrahın Tayini
2. Bölüm:
Beyan
3. Bölüm:
Özel Beyan
4. Bölüm:
Verginin Tarhı ve Ödenmesi
5. Bölüm:
Vergi Kesintisi ve Muhtasar Beyanname
Ø4. Kısım: Ortak Hükümler ve Geçici Maddeler
6
Yeni Sistematik
ØTam ve dar mükellefiyet esasında vergileme esasları kendi
bütünlüğü içinde düzenlenmiştir.
ØDiğer kanunlara atıflar azaltılarak, Kanunun bütünlüğü
güçlendirilmiştir.
ØMaddeler, kendi içinde daha belirli ve anlamlı bir düzenle
istiflenmiş ve akışa tabi tutulmuştur.
7
Sadeleştirme ve İfade Birliği
ØGeçici ve uygulanmayan hükümler
temizlenmiştir.
ØDil sadeleştirilerek ifade birliği sağlanmıştır.
8
VERGİ ORANLARI
ØKurumlar Vergisi Oranı
ØGeçici Vergi Oranı
ØVergi Kesintisi Oranları
9
Kurumlar Vergisi Oranı
ØKurumlar vergisi oranı % 30’dan %
20’ye indirilmiştir.
ØDar mükelleflere ödenen kar payları 2006/10731 sayılı
BKK ile yüzde 15 stopaja tabi olmuştur.
ØTam mükellef gerçek kişi ortakların en yüksek vergi
yükü yüzde 34, dar mükellef gerçek kişi ve kurumların
vergi yükü ise yüzde 32 olarak gerçekleşecektir.
10
Ortakların Vergi Yükü
Tam Mükellef Dar Mükellef Dar Mükellef
Gerçek Kişi Gerçek Kişi
Kurum
Kurum Kazancı
100
100
100
Hesaplanan Kurumlar Vergisi
(20)
(20)
(20)
Dağıtılacak Brüt Temettü
80
80
80
Gelir Vergisi Stopajı
(12) (% 15)
(12) (% 15) (12) (% 15)
İstisna Tutar
(40)
------Beyan Edilecek Temettü
40
----Hesaplanan Gelir Vergisi (% 35)
14
----Mahsup Edilecek Stopaj
(12)
----Ödenecek Gelir Vergisi (14-12)
2
--32 (20+12) 32 (20+12)
Toplam Vergi Yükü
34 (20+12+2)
Net Temettü
66 (100-34) 68 (100-32) 68 (100-32)
11
Geçici Vergi Oranı
ØGeçici vergi oranı kurumlar vergisi oranına paralel olarak
yüzde 20’ye indirilmiştir.
ØÖzel
hesap
dönemine
tabi
mükellefler
01.01.2006
tarihinden önceki aylara %30, sonraki aylara ise %20
oranının
aritmetik ortalamasını dikkate alarak oran
hesaplayacaklardır.
ØBakanlar Kurulu’nun geçici vergi oranını 5 puan indirme ve
tekrar kanuni seviyesine artırma yetkisi bulunmaktadır.
12
Vergi Kesintisi Oranları
ØDar Mükellef kurumların elde ettiği kazanç ve iratlar
üzerinden
yapılan
stopaj
oranları
yüzde
15’e
düşürülmüştür.
ØYeni bir BKK çıkarılıncaya kadar, mevcut BKK’larındaki
oranlar, Kanun’da belirlenen yasal sınırları aşmamak üzere
geçerliliğini korumaya devam edecektir.
Ø28.06.2006 tarih ve (1) numaralı Kurumlar Vergisi Sirküleri
ile, ‘’ yasal sınır ‘’ ifadesinin bu oranların Bakanlar Kurulu
Kararları ile ulaşabileceği en üst nokta olduğu ifade
edilmiştir.
13
İSTİSNALAR
Øİştirak Kazancı İstisnası
ØYurt Dışı İştirak Kazancı İstisnası
ØUluslararası Holding İstisnası
ØGayrimenkul ve İştirak Satış Kazancı İstisnası
ØYurt Dışı İnşaat Kazançları İstisnası
14
İştirak Kazancı İstisnası
Ø Kurumlar, tam mükellef statüsünde olan başka bir kurumdan
kar payı elde ettiklerinde, bu kazanç üzerinden kurumlar vergisi
ödenmemektedir.
ØFonların katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse
senetlerinden elde edilen kar payları bu istisnadan
yararlanmamaktadır.
ØYeni kanunda, buna ilave olarak yine tam mükellef statüsünde
olan başka bir kurumun karına katılma imkanı veren kurucu
senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde edilen kar payları da
kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
15
Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası
Kurumların, yurt dışında bulunan anonim veya limited şirket niteliğindeki
iştiraklerinden elde ettikleri iştirak kazançlarının kurumlar vergisinden
istisna olması için gerekli şartlar hafifletilmiştir.
ØYurtdışı şirkete en az iştirak oranı % 25’ten % 10’a düşürülmüştür.
Øİştiraki elde bulundurma süresi 2 yıldan 1 yıla indirilmiştir.
ØRüçhan hakkı kullanılarak veya bedelsiz edinilen hisselerde elde
tutma süresinin belirlenmesinde, sahip olunan eski hisse senetlerinin
iktisap tarihinin esas alınacağı hükmü getirilmiştir.
16
Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası
Øİştirak edilen kurumun kazancı üzerinde doğduğu ülkede
taşıması gereken
en az vergi
yükü,
% 20’den % 15’e
indirilmiştir.
ØBu istisnadan, esas faaliyet konusunun finansal kiralama dahil
finansman temini veya sigorta hizmetlerinin sunulması ya da
menkul kıymet yatırımı olanların da yararlanmasına, iştirak edilen
kurumun bulunulan ülkede en az Türkiye’deki kurumlar vergisi
oranında vergi ödenmiş olma şartıyla izin verilmiştir.
17
Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası
ØKurumların
yurtdışında
bulunan
işyerleri
veya
daimi
temsilcileri
aracılığıyla elde ettikleri kazançlara ilişkin istisna şartları da yurt dışı iştirak
kazançlarına paralel olarak hafifletilmiştir.
Ø Kazanç üzerinde doğduğu ülkede en az taşıması gereken vergi yükü,
% 20’den % 15’e indirilmiştir.
ØBu istisnadan, esas faaliyet konusu finansal kiralama dahil finansman
temini, sigorta hizmetlerinin sunulması veya menkul kıymet yatırımı olan
kurumların kazançlarının da yararlanmasına, bulunulan ülkede en az
Türkiye’deki kurumlar vergisi oranında vergi ödenmiş olması şartıyla
izin verilmiştir.
18
Uluslararası Holding Şirketlerin
İştirak Satış Kazancı İstisnası
Ø Uluslararası holding şirketlere yönelik istisnanın kapsamı genişletilerek,
iştirak kazançlarının yanı sıra iştirak hisselerinin satışından doğan
kazançları da aşağıdaki şartlarla istisna kapsamına almıştır.
ØKazancın elde edildiği tarih itibariyle, kesintisiz olarak en az bir yıl süre
ile nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının % 75 veya daha fazlasının
Türkiye’de bulunmayan anonim veya limited şirketlerin sermayesine
iştirakten oluşması,
ØYurtdışındaki şirketlerin her birinin sermayesine en az %10 oranında
iştirak edilmesi,
Øİştirak hissesinin elden çıkarıldığı tarih itibariyle en az 2 tam yıl süre ile
aktifte yer alması.
19
Gayrimenkul ve İştirak Hissesi
Satış Kazancı İstisnası
Gayrimenkul ve iştirak satış kazancı istisnası yeniden düzenlenmiştir.
Ø Kurumların, en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar
ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa
senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların yüzde 75’lik
kısmı kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
ØSatış kazancının yüzde 25’i vergiye tabi hale gelmiştir. Satış kazancı
üzerinden % 5 (Satış kazancı * % 25 * % 20) kurumlar vergisi
ödenecektir.
ØVadeli satışlarda, istisnadan satışın yapıldığı yılda yararlanmak
mümkündür. Bu durumda, satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen
ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi gerekmektedir.
20
Gayrimenkul ve İştirak Hissesi
Satış Kazancı İstisnası
ØBu süre içerisinde tahsilat yapılmazsa, istisna uygulaması
dolayısıyla ödenmemiş olan vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır.
ØSatış sonucu elde edilen kazancın sermayeye ilave şartı
kaldırılmış, ancak 5 yıl süre ile özel bir fon hesabında tutulması şartı
getirilmiştir.
Ø5 yıl içerisinde bu fon sadece sermayeye ilave edilebilecektir.
Sermayeye ilave dışında bir hesaba aktarılması veya işletmeden
çekilmesi halinde zamanında alınmayan vergiler ziyaa uğramış
sayılacaktır.
21
Bankalara ve TMSF’ye Borçlu
Kurumların Gayrimenkul veya İştirak
Hissesi Satış Kazancı İstisnası
ØBankalara borçları nedeniyle kanuni takibe alınmış veya TMSF’ye
borçlu durumda olan kurumlar ile
bunların kefillerinin ve ipotek
verenlerin, sahip oldukları taşınmaz ve hisse senetlerinin, bu borçlara
karşılık bankalara veya Fona devrinden sağlanan hasılatın, bu borçların
tasfiyesinde kullanılan kısmına isabet eden kazançların tamamı ile,
ØBankaların bu şekilde elde ettikleri söz konusu kıymetlerin satışından
doğan kazançların % 75’lik kısmı,
kurumlar vergisinden istisna hale getirilmiştir.
22
Yurtdışı İnşaat Kazançları İstisnası
Ø Kurumların yurtdışında işyeri veya daimi temsilcileri vasıtasıyla
yürüttükleri inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden
sağladıkları ve Türkiye’de sonuç hesaplarına intikal ettirdikleri
kazançları, kurumlar vergisinden istisnadır.
ØYeni kanunda bu istisna hükmü aynen korunmuştur.
23
Yurtdışı İnşaat Kazançları İstisnası
Ø İlave olarak, yurtdışında ayrı bir şirket kurularak
inşaat, onarım,
montaj ve teknik hizmetlerin yürütüldüğü durumda, bu şirketlerden elde
edilen iştirak kazançlarının da aşağıdaki şartlarla Türkiye’de kurumlar
vergisinden istisna olması sağlanmıştır.
ØBu işlerin yapılabilmesi için ilgili ülke mevzuatına göre ayrı bir şirket
kurulmasının zorunlu olması,
ØŞirketin bu özel amaç için kurulduğunun ana sözleşmesinde
belirtilmesi,
ØŞirketin fiilen bu amaç dışında başka bir faaliyetinin olmaması.
24
Diğer İstisnalar
ØRüçhan hakkı kupon satışı istisnası kaldırılmıştır.
ØTürkiye’de kurulu olmaları şartıyla, konut finansmanı
fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları istisna
edilmiştir.
ØMenkul kıymet yatırım fon ve ortaklıkları, gayrimenkul
yatırım fon ve ortaklıkları, girişim sermayesi fon ve
ortaklıkları ile emeklilik yatırım fonlarının kazançlarına
ilişkin istisna devam etmektedir.
25
VERGİ GÜVENLİK ARAÇLARI
ØTransfer Fiyatlandırma Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı
ØÖrtülü Sermaye
ØKontrol Edilen Yabancı Kurumlar
ØZararlı Vergi Rekabetinde Bulunan Ülkeler
26
Transfer Fiyatlandırması
ØÖrtülü kazanç dağıtımı müessesesi, uluslararası transfer
fiyatlandırması uygulamalarının daha etkin olarak takip ve
kavranmasını sağlamak üzere, OECD Rehberine uyumlu
olarak yeniden düzenlenmiştir.
27
Örtülü Sermaye- Eski Düzenleme
ØKurumların
ortaklarından
veya
ortaklarının
dolaysız ilişkili bulunduğu kişilerden yaptıkları
dolaylı
veya
borçlanmalar,
devamlılık kazanır ve bu borçlanmalarla kurumun öz sermayesi
arasındaki oran, emsali kurumlara nazaran bariz bir farklılık
gösterirse bu borçlanmalar örtülü sermaye sayılmaktadır.
ØÖrtülü sermaye üzerinden ödenen faizlerin kurum kazancından
indirilmesi mümkün değildir.
28
Örtülü Sermaye- Değişiklik İhtiyacı
Örtülü sermayenin tanımı ciddi belirsizlikler içerdiğinden, yıllar boyunca
idare ile mükellef arasındaki ihtilaf konularının başında gelmiştir.
ØFaiz kavramının kur farklarını içerip içermediği,
ØBorcun öz sermayeye oranının emsaline nazaran bariz farklığının
neyi ifade ettiği,
ØKurumda borcun devamlı olarak kullanılmasından ne anlaşılması
gerektiği,
gibi bir çok konu gerek idare gerekse yargı tarafından tatmin edici bir
tarzda açıklığa kavuşturulamamıştır.
29
Örtülü Sermaye- Tanım
ØYeni düzenleme ile örtülü sermaye kavramı, Türkiye deneyimi
çerçevesinde, uluslararası ilke ve uygulamalar da dikkate
alınarak objektif kriterlere bağlanmıştır.
ØÖrtülü Sermaye Tanımı: “Kurumların, ortaklarından veya
ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak
temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi
içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin 3 katını aşan
kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.”
30
Örtülü Sermaye- Ortaklarla İlişkili Kişiler
ØOrtağın doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında
ortağı olduğu veya en az bu oranda oy veya kâr payı hakkına
sahip olduğu bir kurumu ya da
ØDoğrudan veya dolaylı olarak, ortağın veya ortakla ilişkili bu
kurumun sermayesinin, oy veya kâr payı hakkına sahip
hisselerinin en az %10’unu elinde bulunduran,
bir gerçek kişi veya kurum, ortaklarla ilişkili kişi sayılmaktadır.
31
Örtülü Sermaye- Borç/Özsermaye Oranı
ØHesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin 3
katını aşan borçlanmalar örtülü sermaye sayılmıştır. Kurumların ortağı
veya ortağıyla ilişkili kişilerden öz sermayelerinin üç katına kadar
borçlanmaları durumunda,
söz
konusu
borç
örtülü
sermaye
sayılmayacaktır.
ØOrtak veya ortakla ilişkili kişi banka veya benzeri kredi kuruluşu ise borç /
öz sermaye oranı hesaplamasında bu kurumlardan alınan borçlar % 50 (6
kat) oranında dikkate alınacaktır. Ancak, sadece ilişkili şirketlere finansman
temin eden kredi şirketlerinden yapılan borçlanmalarda 3’e 1 oranı
uygulanacaktır.
ØÖrtülü sermaye hesabında bu oranlar ortaklar ve ilişkili kişiler için topluca
dikkate alınacaktır.
ØHesaplamada kurumun VUK uyarınca tespit edilen hesap dönemi
başındaki öz sermayesi kullanılacaktır.
32
Örtülü Sermaye- Kapsama Girmeyen Borçlar
ØOrtaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerin gayrinakdi teminatıyla
üçüncü kişilerden sağlanan borçlar.
ØKurumların iştiraklerinin, ortaklarının veya ortaklarla ilişkili
kişilerin banka ve finans kurumlarından ya da sermaye
piyasasından temin ederek aynı şartlarla kullandırdıkları krediler.
Ø5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na göre faaliyette bulunan
bankalar tarafından yapılan borçlanmalar.
33
Örtülü Sermaye- Sonuçları
ØÖrtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz,
kur farkları ve benzeri giderler indirim olarak kabul
edilmemektedir.
ØÖrtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri
ödemeler veya hesaplanan tutarlar, örtülü sermaye
şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü
itibarıyla dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana
merkeze aktarılan tutar sayılır.
ØDaha önce yapılan vergilendirme işlemleri tam mükellef
kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede kur farklarını da
kapsayacak şekilde taraf olan mükellefler nezdinde
düzeltilir.
34
Örtülü Sermaye-
Örnek
Ø(A) A.Ş.’nin, ortaklarından 2007 yılında aldığı krediler ile bu krediler
dolayısıyla ödediği ve tahakkuk yolu ile gider yazdığı kur farkı ve faiz tutarları
aşağıdaki gibidir.
Øİşletmenin 01.01.2007 tarihi itibariyle öz sermayesi 2.000.000,00 YTL olup,
örtülü sermaye değerlendirmesi yapıldığı tarihteki MBDA kuru 1 USD= 1,35
YTL’dir.
Kredi Veren Ortak
Gerçek Kişi Ortak
(Tam Mükellef)
Kurum Ortak
(Dar Mükellef)
Kurum Ortak
(Tam Mük. Banka)
Toplam
35
Kredi Tutarı
YTL Karşılığı Kur Farkı (YTL) Faiz (YTL) Toplam (YTL)
1.000.000 USD 1.350.000,00
50.000,00
72.000,00
122.000,00
3.000.000 YTL 3.000.000,00
0,00 188.000,00
188.000,00
5.000.000 USD 6.750.000,00
230.000,00 320.000,00
550.000,00
11.100.000,00
280.000,00 580.000,00
860.000,00
Örtülü Sermaye- Örnek
ØTam Mük. Gerçek Kişi Ortaktan Kul. Kredinin Tamamı (YTL)
1.350.000,00
ØDar Mük. Kurum Ortaktan Kullanılan Kredinin Tamamı (YTL)
3.000.000,00
ØTam Mük. Banka Ortaktan Kullanılan Kredinin ½’si (YTL)
3.375,000,00
ØÖrt. Serm. Hesabında Dikkate Alınacak Toplam Borç (YTL)
7.725.000,00
ØŞirketin Öz Sermayesinin 3 Katı (YTL)
ØÖrtülü Sermaye (7.725.000,00 – 6.000.000,00) (YTL)
36
(6.000.000,00)
1.725.000,00
Örtülü Sermaye- Örnek
Ortaklara İsabet Eden Örtülü Sermaye Tutarı =
Ortağın Verdiği Borç Tutarı
Örtülü Sermaye Hesabında Dikkate Alınacak Toplam Borç Tutarı
x Örtülü Sermaye Tutarı
ØTam Mük. Gerçek Kişi Ortağa İsabet Eden Örtülü Sermaye
301.456,31
(1.350.000 / 7.725.000 * 1.725.000)
ØDar Mük. Kurum Ortağa İsabet Eden Örtülü Sermaye
669.902,91
(3.000.000 / 7.725.000 * 1.725.000)
ØTam Mük. Banka Ortağa İsabet Eden Örtülü Sermaye
753.640,78
(3.375.000 / 7.725.000 * 1.725.000)
ØTOPLAM
37
1.725.000,00
Örtülü Sermaye- Örnek
Ortakların Örtülü Sermaye Tutarına İsabet Eden Finansman Geliri (Kar Payı) =
Ortağa İsabet Eden Örtülü Sermaye Tutarı
Örtülü Serm. Hes. Dikkate Al.Ortağın Verdiği Borç Tutarı
x Ortağa Öd. Toplam Fin. Gideri
ØTam Mükellef Gerçek Kişi Ortağın Örtülü Sermaye Tutarına
İsabet Eden Finansman Geliri (Kar Payı)
27.242,72
(301.456,31 / 1.350.000 * 122.000)
ØDar Mükellef Kurum Ortağın Örtülü Sermaye Tutarına
İsabet Eden Finansman Geliri (Kar Payı)
41.980,58
(669.902,91 / 3.000.000 * 188.000)
ØTam Mükellef Banka Ortağın Örtülü Sermaye Tutarına
İsabet Eden Finansman Geliri (Kar Payı)
61.407,77
( 753.640,78 / 6.750.000 * 550.000)
ØTOPLAM
38
130.631,07
Örtülü Sermaye- Örnek
Ø(A) A.Ş.’nin örtülü sermaye sayılan 1.725.000 YTL’lik borcuna
isabet eden finansman gideri toplamı 130.631,07 YTL’dir.
ØBu tutar (A) A.Ş. tarafından kanunen kabul edilmeyen gider,
borç veren ortaklar tarafından ise kar payı olarak
değerlendirilecektir.
39
Örtülü Sermaye- Örnek
Dağıtılmış kar payı hesaplaması
ØTam Mükellef Gerçek Kişi Ortağa Dağıtılmış
Sayılan Kar Payı Tutarı
ØHesaplanan Kar Payı Stopajı (% 10)
27.242,72
2.724,27
ØDar Mükellef Kurum Ortağa Dağıtılmış
Sayılan Kar Payı Tutarı
ØHesaplanan Kar Payı Stopajı (% 10)
41.980,58
4.198,06
ØTam Mükellef Banka Ortağa Dağıtılmış
Sayılan Kar Payı Tutarı- Stopaja tabi değil
40
61.407,77
Kontrol Edilen Yabancı Kurum
ØBazı ülkeler diğer ülke fon ve yatırımlarını çekmek amacıyla vergi
erteleme olanağı veren zararlı vergi rekabeti uygulamalarına
yönelebilmektedir.
Ø Yurt dışında iştirak yoluyla yapılan yatırımlardan elde edilen
gelirler,
iştirak
kar
dağıtmadıkça
Türkiye’ye
getirilmemekte,
dolayısıyla vergilendirilememektedir.
Ø Kontrol edilen yabancı kurum düzenlemesi, vergi cennetleri ve
benzeri düşük vergili rejimlere yapılan, ticari veya sınai mahiyette
olmayan yatırımların gelirlerinin, Türkiye’ye getirilmese dahi
vergilendirilmesini sağlamak üzere öngörülmüştür.
41
Kontrol Edilen Yabancı Kurum
Tam mükellef gerçek kişi ve kurumların doğrudan veya dolaylı olarak ayrı
ayrı veya birlikte sermayesinin, kar payının veya oy kullanma hakkının en
az % 50’sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştiraklerinin
kurum kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın aşağıdaki şartların birlikte
gerçekleşmesi halinde Türkiye’de kurumlar vergisine tabidir:
ØToplam gayrisafi hasılatının %25’inin veya fazlasının faaliyet ile orantılı
sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai
veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti,
menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşması,
ØTicari bilanço karı üzerindeki gelir veya kurumlar vergisi benzeri vergi
yükünün % 10’dan daha az olması,
ØYıllık gayrisafi hasılatının 100.000 YTL karşılığı yabancı parayı geçmesi,
42
Kontrol Edilen Yabancı Kurum
ØKontrol edilen yabancı kurum sayılan yurtdışı iştirakin kazancı,
dağıtılmasa dahi yurt dışı iştirakin hesap döneminin kapandığı
ayı içeren hesap dönemi itibarıyla tam mükellef kurumların
hisseleri oranında kurumlar vergisi matrahlarına dahil edilecektir.
ØVarsa yurt dışında ödenen vergiler Türkiye’de ödenecek
vergiden indirilecektir.
ØBu şekilde vergilendirilen kazancın yurtdışı iştirak tarafından
sonradan dağıtılması durumunda, ayrıca vergilendirilmeyecek.
43
Zararlı Vergi Rekabetine Karşı
Vergi Kesintisi
Ø Başta vergi cennetleri olmak üzere zararlı vergi rekabetinde
bulunan ülke uygulamaları ile mücadele, vergi idarelerinin en
önemli önceliklerinden birisidir.
ØBakanlar Kurulunca ilan edilecek olan ülkelerde yerleşik veya
faaliyette bulunan kurumlara veya tam mükellef kurumların bu
ülkelerdeki işyerlerine nakden veya hesaben yapılan veya
tahakkuk
ettirilen
ödemelere
ağırlaştırılmış
uygulanacaktır.
ØVergi kesintisi oranı % 30 olarak belirlenmiştir.
44
vergi
kesintisi
Zararlı Vergi Rekabetine Karşı
Vergi Kesintisi
Ø Vergi kesintisi yapılması için, ödemenin verginin
konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılanın
mükellef olup olmadığına bakılmayacaktır.
Ø Emsaline Uygun fiyatla satın alınan mallar ve iştirak
hisseleri için yapılan ödemeler üzerinden yapılacak kesinti
oranı Bakanlar Kurulu tarafından ayrıca belirlenebilecektir.
Ø Yurtdışındaki finans kuruluşlarından temin edilen
borçlanmalara ilişkin ana para, faiz ve kar payı ödemeleri
ile sigorta ve reasürans ödemeleri üzerinden bu
kapsamda vergi kesintisi yapılmayacaktır.
45
MATRAHIN BELİRLENMESİ
ØIBNR
ØDeprem Hasar Karşılığı
ØDar Mükellef Kurumların Merkez Giderleri
ØGenel Kredi Karşılığı
ØDevralınan veya Bölünen Kurum Zararları
46
Sigorta Teknik Karşılıkları
Gerçekleşmiş Ancak Rapor Edilmemiş Hasarlar Karşılığı (IBNR)
ØHazine Müsteşarlığı’nın 10.12.2004 tarihli genelgesi uyarınca,
sigorta şirketleri, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve
tazminat bedelleri için karşılık ayırmak zorundalar. Bu kısmın gider
olarak indirimi konusu açık değildi.
ØGerçekleşmiş, ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat
bedellerinden kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar
rapor edilenler ile bunlara ilişkin masraflardan, reasürör payı
düşüldükten sonra tutarların da muallak hasar ve tazminat bedeli
olarak indirilmesi sağlanmıştır.
47
Sigorta Teknik Karşılıkları
Deprem Hasar Karşılığı
ØSigorta şirketleri mevzuatları gereği, yangın ve mühendislik
sigorta branşlarında verilen deprem teminatı karşılığında aldığı
primler üzerinden deprem hasar karşılığı ayırmak zorundalar.
ØAyrılan bu karşılığın kurumlar vergisi uygulamasında da gider
olarak indirilmesi sağlanmıştır.
48
Kredi Genel Karşılıkları
ØBankacılık Kanunu uyarınca bankalar tarafından ayrılan
özel karşılıklar, kurumlar vergisi uygulamasında gider olarak
indirilebilmektedir.
ØGenel karşılıklar, kabul edilmeyen indirimler arasına dahil
edilerek
gider
vurgulanmıştır.
49
olarak
indirilemeyeceği
bir
kez
daha
Dar Mükelleflerin Merkez Giderleri
ØDar mükellef kurumların ana merkez veya Türkiye
dışındaki şubelerinin genel yönetim giderlerine katılmak
üzere ayrılan paylar, gider yazılabilecektir. Bunun için;
ØGenel yönetim giderinin Türkiye’deki kurumun kazancının
elde edilmesi ve idamesiyle ilgili olması;
ØAyrılan
payların
belirlenmesinde
kullanılan
dağıtım
anahtarının emsallere uygunluk ilkesine göre belirlenmiş
olması gerekmektedir.
50
Devralınan veya Bölünen Kurum
Zararları
ØDevralınan
veya
bölünen
kurum
indirilebilmesine ilişkin şartlar değişmiştir.
zararlarının
ØDevralınan kurumların devir tarihi itibariyle öz sermayelerini
aşmayan zararları indirilebilecektir.
ØTam bölünmede ise bölünen kurumdaki devralınan öz
sermayesini aşmayan ve devralınan kıymetle orantılı
zararlar indirilebilecektir.
51
Devralınan veya Bölünen Kurum
Zararları
ØDevralınan veya bölünen kurum zararlarının indirilebilmesi
için ayrıca şu şartlar aranmaktadır:
ü Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannameleri
kanuni süresinde verilmiş olmalıdır.
ü Devralınan kurumun faaliyetine en az beş yıl süreyle
devam edilmelidir.
ØŞartların ihlali halinde, zarar mahsubu nedeniyle
ödenmeyen vergiler için vergi ziyaı doğmuş sayılacaktır.
52
TASFİYE VE BÖLÜNME
ØTasfiyenin Başlama ve Sona Erme Tarihi
ØTasfiye Sonucunun Düzeltilmesi
ØTasfiyeden Vazgeçme
ØKısmi Bölünme
53
Tasfiyenin Başlama ve Sona Erme
Tarihi
ØTasfiyenin
başlama
ve
bitiş
tarihleri
konusundaki
belirsizlik giderilmiştir.
ØTasfiye, kurumun tasfiyeye girmesine ilişkin genel kurul
kararının tescil edildiği tarihte başlar ve tasfiye kararının
tescil edildiği tarihte sona erer.
54
Tasfiye Sonucunun Düzeltilmesi
ØEski Kurumlar Vergisi Kanunu’nda, tasfiyenin sonuçlandığı
dönemin sonunda tasfiye karının kesin olarak belirleneceği ve
eski dönemlere ilişkin tasfiye beyannamelerinin bu sonuca göre
düzeltileceği belirtilmişti.
ØTasfiye dönemlerinde farklı kurumlar vergisi oranının uygulandığı
durumlarda, son dönemdeki orana bağlı olarak geçmiş
dönemlere ilişkin ilave vergi ödenmesi veya iade alınması söz
konusu olabilmekteydi.
ØYeni Kurumlar Vergisi Kanunû’nda düzeltme işleminin sadece
tasfiyenin
zararla
sonuçlanması
durumunda
yapılması
öngörülmüştür. Böylelikle, ilave vergi ödenmesi veya iade
alınması engellenmiştir.
55
Tasfiyeden Vazgeçme
ØTasfiyeden vazgeçme uygulamasına açıklık getirilmiştir.
ØTasfiyeden vazgeçme kararı, tasfiye kararının alındığı
dönemin başından itibaren geçerli olacaktır.
ØBu tarihe kadar verilmiş olan tasfiye dönemi
beyannameleri için herhangi bir işlem yapmaya gerek
bulunmamaktadır. Bu beyannameler normal faaliyet
beyannameleri yerine geçecektir.
ØGeçici
vergiyle
ilgili
yükümlülükler,
tasfiyeden
vazgeçilmesine ilişkin kararın alındığı tarihi kapsayan geçici
vergi dönemi başından itibaren başlayacaktır.
56
Kısmi Bölünme
Øİştirak hisselerinin kısmi bölünme yoluyla devrinde, iştirak
hissesinin en az 2 tam yıl süreyle elde tutulması şartı
getirilmiştir.
ØTaşınmaz devirlerinde bu kısıtlama bulunmamaktadır.
ØÜretim ve hizmet işletmelerinin devrinde, işletme bütünlüğü
korunacak şekilde faaliyetin devamı için gerekli aktif ve
pasif kalemlerin tümünün devredilmesi zorunlu kılınmıştır.
Sadece
aktiflerin
devri
yoluyla
kısmi
bölünme
yapılamayacaktır.
57
Kısmi Bölünme
ØDevredilen varlıklara karşılık devralınan şirket hisseleri,
devreden şirkette kalabileceği gibi, doğrudan bu şirketlerin
ortaklarına da verilebilecektir.
Ø Eski uygulamadan farklı olarak, taşınmaz ve iştirak
hisselerinin devrinde, devralan şirketin hisselerinin
devreden şirketin ortaklarına verilmesi halinde, taşınmaz ve
iştirak hisselerine ilişkin borçların da devri zorunludur.
58
KESİNTİ YOLUYLA ÖDENEN VERGİLER
ØMenkul Kıymet Yatırım Fonlarının Kesinti Yoluyla
Ödenen Vergileri
ØHayat Sigorta Şirketlerinin Kesinti Yoluyla Ödenen
Vergileri
59
Menkul Kıymet Yatırım Fonlarının
Kesinti Yolu İle Ödenen Vergileri
ØKanunla,
fon
bünyesinde
ödenen
vergilerin
yatırımcılar
tarafından mahsubu konusuna açıklık getirilmiştir.
ØFon bünyesinde vergi kesintisi yapılan kazançtan kar payı alan
kurumlar,
aldıkları
kar
payının
içerdiği
kesintiyi
mahsup
edebileceklerdir.
ØMahsup edilecek tutar, ele geçen net kar payının stopaj
oranına göre brütleştirilmesi suretiyle hesaplanacaktır.
60
Hayat Sigorta Şirketlerinin Kesinti
Yoluyla Ödenen Vergileri
ØKanun hayat sigorta şirketlerinde matematik karşılıkların
yatırıma yönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar
üzerinden kesilen vergilerin, kurumlar vergisinden mahsup
edilebileceğini hüküm altına almıştır.
61
YURTDIŞINDA ÖDENEN VERGİLERİN
MAHSUBU
ØYurt Dışı İştirak Kazançlarında Vergi Mahsubu
ØYurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsup Edilememesi
62
Yurt Dışı İştirak Kazançlarında Vergi
Mahsubu
ØYurt dışı iştiraklerden elde edilen kazançlar, belli şartlarla
kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
Ø Bu şartların sağlanamadığı durumda, yurtdışı iştirak
kazancı üzerinden Türkiye’de ödenecek kurumlar
vergisinden, iştirakin bulunduğu ülkede kar dağıtımına
kaynak oluşturan kazanç üzerinden ödenen gelir ve
kurumlar vergisi benzeri vergilerin kar payı tutarına isabet
eden kısmı mahsup edilebilecektir.
63
Yurt Dışında Ödenen Vergilerin
Mahsup Edilememesi
ØYeni Kurumlar Vergisi Kanunu, yurt dışında ödenen
vergilerin ilgili olduğu kazancın Türkiye’de kurum kazancına
ilave edildiği yılda tamamen veya kısmen indirilemeyen
kısmının, bu dönemi izleyen üçüncü hesap döneminin
sonuna kadar indirilmesine imkan sağlanmaktadır.
Ø Ayrıca bir başka düzenlemeyle, yurt dışında ödenen
vergilerin geçici vergiden geçici vergi dönemleri itibariyle
mahsup edilebileceği açıklığa kavuşturulmuştur.
Mahsup edilebilecek vergi, yurt dışı kazanca geçici vergi
oranının uygulanması ile bulunacak tutardan fazla
olamayacaktır.
64
DİĞER DÜZENLEMELER
ØBeyanname Zamanları
ØYürürlük Hükümleri
65
Beyanname Zamanları
ØKurumlar
vergisi
beyannamesi
hesap
döneminin
kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın 25’inci günü akşamına
kadar verilecektir.
ØTasfiye, devir ve bölünmeye ilişkin beyannameler bu
işlemlerin sonuçlanmasını takip eden 30 gün içinde
verilecektir.
66
Yürürlük Hükümleri
Aşağıda yer alan özel durumlar dışında Kanun’un yürürlük tarihi
01.01.2006’dır.
ØKontrol Edilen Yabancı Kurum
Kanun’a eklenen güvenlik müesseselerinden biri olan “Kontrol
Edilen Yabancı Kurum” uygulaması 2006 yılı kazançları için de
geçerlidir.
ØTransfer Fiyatlandırması
“Örtülü Kazanç Dağıtımı” müessesesinin yeniden düzenlendiği
bu hükmün yürürlük tarihi 01.07.2006’dır.
67
Yürürlük Hükümleri
ØÖrtülü Sermaye
Örtülü sermayenin tanımı ve uygulamasında yapılan değişiklikler de
01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Buna göre;
ü2006 yılı için “Borç/Öz Sermaye” karşılaştırması yapılırken
01.01.2006 tarihli bilançodaki öz sermaye tutarı dikkate alınacaktır.
üYine “Borç/Öz Sermaye” karşılaştırmasında 2006 yılından önce
alınmış olmakla beraber, 2006 yılına sarkan krediler de dikkate
alınacaktır.
68
Yürürlük Hükümleri
ØKurumlar Vergisi Oranı (Normal Hesap Dönemi)
üKurumlar vergisi oran değişikliği 01.01.2006 tarihinden
itibaren
başlayan
vergilendirme
dönemlerinde
uygulanacaktır.
üMükellefler 2006 yılı kazançları üzerinden % 20 oranında
kurumlar vergisi ödeyeceklerdir.
69
Yürürlük Hükümleri
ØKurumlar Vergisi Oranı (Özel Hesap Dönemi)
Özel hesap dönemine tabi mükellefler 01.01.2006
tarihinden önceki aylara %30, sonraki aylara ise %20
oranının aritmetik ortalamasını dikkate alarak oran
hesaplayacaklardır. Bu hesaplamada oran kesirleri dikkate
alınmayacaktır.
Örneğin 01.11.2005 – 31.10.2006 özel hesap dönemine
sahip bir kurum 25 Şubat 2007 tarihine kadar vereceği
kurumlar vergisi beyannamesinde %21 oranında kurumlar
vergisi hesaplayacaktır.
70
TRANSFER
FİYATLANDIRMASI
71
Neden Transfer Fiyatlandırması
• Dünya ekonomisinde son yıllarda yaşanan
gelişmeler, küreselleşme ve bu süreçte çok
uluslu şirketlerin (MNE) artan ticari faaliyetleri
önemli seviyelere ulaşmıştır.
• Bugün gayrisafi dünya hasılasını %75’i, 30
ülkeden kaynaklanmaktadır.
• Türkiye ekonomisi de dünya ekonomisindeki bu
değişimlerden etkilenmektedir.
72
Neden Transfer Fiyatlandırması
• Kendi vergi bazını korumak amacıyla transfer
fiyatlandırması ile ilgili detaylı düzenlemeleri
yürürlüğe
koyan
ülke
sayısı
giderek
artmaktadır.
• Hem gelir idareleri hem de gümrük idareleri
transfer fiyatlandırmasıyla ilgili konulara daha
fazla kaynak ayırmaktadırlar.
• Çokuluslu
şirketler
açısından
transfer
fiyatlandırması giderek daha önemli bir konu
haline gelmektedir.
73
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırması Konusundaki Yaklaşımları
Ernst&Young Anketi 2005
• Transfer fiyatlandırması, ilaç endüstrisindeki
katılımcıların yüzde 57’si için, perakende
sektöründeki katılımcıların ise yüzde 46’sı için “en
önemli tek konu” olma özelliğini taşımaktadır.
• Çokuluslu şirketlerin yüzde
fiyatlandırması
politikaları
sorumluluğu grup içerisinde mali
olan kişilere (CFO) vermektedir
34’ü, transfer
konusundaki
işlerde en yetkili
• Vergi direktörleri geçtiğimiz 2 yıla göre iş planlama
ve yeniden yap
ılandırma aşamasında daha erken
yapılandırma
yer almaya başlamıştır.
74
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırması
Konusundaki Yaklaşımları
Anketin önemli tespitleri arasında şunlar vardır:
• Ankete katılanların yüzde 38’i transfer fiyatlandırmasını, şirketlerindeki
vergi
direktörlerinin gündemindeki en önemli madde olarak
göstermiştir.
• Katılımcıların yaklaşık yüzde 70’i, daha önceki Ernst & Young transfer
fiyatlandırması anketlerinde de belirtildiği gibi, transfer fiyatlandırması
dokümantasyonun öneminin arttığını düşünmektedir.
• Ankete katılan çokuluslu şirketlerden, ana şirketlerin % 65’i, grup
şirketlerinin ise % 59’u 2001’den beri transfer fiyatlandırmasına ilişkin
vergi incelemelerinde artış bildirmiştir. Bu incelemelerden yüzde
40’ından fazlası ek vergi tarhiyatı ile sonuçlanmıştır.
75
Çokuluslu Şirketlerde Transfer
Fiyatlandırmasına İlişkin İncelemelerde
İncelenen Ana Konular
Aşağıdaki Konularda Yapılan İncelemelerin Yüzdeleri
2005
Mal Satışları
53
Hizmet Satışları
49
Gayrimaddi Hak Satışları
28
Grupiçi Finansman
20
Teknolojik masraf paylaşım anlaşmaları
14
76
2003
37
29
14
9
5
2001
40
26
10
9
3
Çokuluslu Şirketlerde Yürütülen Vergi
İncelemesi Sonuçları
İncelemelerin Rapor Edilen Sonuçları
Almanya
ABD
İngiltere
Fransa
Kanada
77
İnceleme Geçiren
Ana Şirketlerin
Yüzdesi
2005
2003
38
26
37
30
36
26
32
19
28
12
Düzeltme ile
Sonuçlanan
İncelemelerin
Yüzdesi
2005
53
38
43
35
81
2003
41
40
33
25
45
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırma
Dokümantasyonuna Yaklaşımları
0%
21%
28%
9%
18%
24%
Tek bir ülke için hazırlanmakta ve gereken diğer ülke mevzuatlarına göre eklemeler
yapılabilmektedir.
Global bazda eşzamanlı olarak hazırlanmaktadır.
Ülke bazlı olarak diğer ülkelerle kısıtlı işbirliği çerçevesinde hazırlanmaktadır.
Transfer fiyatlaması dökümanı hazırlanmaktadır.
Bilinmiyor
78
Çokuluslu Şirketlerin Vergi Direktörleri için
En Önemli Vergi Konuları
Yabancı
Yabancı Vergi
Vergi Kredileri
Kredileri
Gümrük
Gümrük Vergileri
Vergileri
Vergi
Vergi Uyuşmazlıkları
Uyuşmazlıkları
KDV
KDV
Çifte
Çifte Vergileme
Vergileme
Vergiden
Vergiden kaçınma
kaçınma
Transfer
Transfer fiyatlaması
fiyatlaması
0%
0%
79
5%
5%
10%
10%
15%
15%
20%
20%
25%
25%
30%
30%
35%
35%
40%
40%
Transfer Fiyatlandırmasına İlişkin Detaylı Dokümantasyon
Yükümlülüğü Koyan Ülkeler
1994
ABD
Avustralya
80
1995
ABD
Avustralya
1996
ABD
Avustralya
Fransa
1997
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
1998
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
Kanada
Kore
1999
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
Kanada
Kore
İngiltere
Danimarka
Venezüella
2000
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
Kanada
Kore
İngiltere
Danimarka
Venezüella
Belçika
Y.Zellanda
2001
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
Kanada
Kore
İngiltere
Danimarka
Venezüella
Belçika
Y.Zellanda
Japonya
Polonya
Kazakistan
Hindistan
2002
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
Kanada
Kore
İngiltere
Danimarka
Venezüella
Belçika
Y.Zellanda
Japonya
Polonya
Kazakistan
Hindistan
Arjantin
Avusturya
Hollanda
Tayland
2003
ABD
Avustralya
Fransa
Meksika
Brezilya
Kanada
Kore
İngiltere
Danimarka
Venezüella
Belçika
Y.Zellanda
Japonya
Polonya
Kazakistan
Hindistan
Arjantin
Avusturya
Hollanda
Tayland
Almanya
Kolombiya
Macaristan
Peru
Malezya
Portekiz
G.Afrika
yakın
gelecekte
Fillandiya
İrlanda
İsrail
Rusya
İsveç
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Mevcut Düzenleme
(31.12.2006’ya kadar)
Şirket, kendi ortakları, ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel
kişiler, idaresi, murakabesi veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek
ve tüzel kişiler ile münasebetlerinde
1. Emsaline göre göze çarpacak derecede, yüksek veya düşük fiyat ve
bedeller üzerinden yahut bedelsiz olarak, alım-satım, imalat, inşaat,
muamelelerinde ve hizmet ilişkilerinde bulunursa,
2. Emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük bedeller
üzerinden, kiralama veya kiraya verme muamelelerinde bulunursa,
3. Emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük faiz ve
komisyonlarla ödünç para alır veya verirse,
4. Şirket, ortaklarından veya bunların eşleri ile usul ve füruundan ve 3.
dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımlarından şirketin idare meclisi
başkan ve üyesi, müdür veya yüksek memuru durumunda bulunanlara
emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek aylık, ikramiye, ücret
verir veya benzeri ödemelerde bulunursa,
kazanç tamamen veya kısmen örtülü olarak dağıtılmış sayılır.
81
Mevcut Düzenleme
(31.12.2006’ya kadar)
• Mevcut düzenleme genel olarak diğer ülkelerde
de
olduğu gibi prensip olarak emsallere
uygunluk ilkesinden hareket etmektedir.
• Fiyat yönteminin tespiti anlamında herhangi bir
belirleme yapılmamış olmakla birlikte V.U.K.’
un emsal bedelin tespitine yönelik hükümleri
referans olarak dikkate alınmaktadır.
82
Örnek Uygulama Sonuçları
• Geçmiş yıllarda mükelleflerin çeşitli işlemleri
üzerinde verilmiş olan örnek yargı kararlarına
sunumumuzun bundan sonraki bölümünde yer
verilmiştir.
83
Örnek Uygulama Sonuçları
• Dördüncü Dairenin 8.11.1989 tarih, E.1988/3238, K.1989/3847 sayılı
Kararında, şirketin kendi birim fiyatları ile yapılan kıyaslama yeterli
görülmemiştir. Emsal kıyaslaması ile ilgili olarak hükümde yer alan
gerekçe şöyledir.
“… Maddenin incelenmesinden örtülü kazanç dağıtımından söz
edilebilmesi için saptanan fiyat ve bedellerin, mutlaka emsal
müesseselerce belirlenen fiyat ve bedellerle mukayese edilmesinin
temel kıstas olarak alındığı anlaşılmaktadır. … Uyuşmazlık konusu
olayda, şirketin 1983 yılında ortaklarına uyguladığı satış fiyatlarının,
önceki ve sonraki yıllarda yine şirketçe tespit edilen satış fiyatları ile
mukayese suretiyle düşüklük saptandığı belirtilerek örtülü kazanç
dağıtıldığı sonucuna ulaşılmak suretiyle matrah farkı hesaplanmışsa
da, şirketin uyguladığı satış fiyatlarının emsali müesseselerce
saptanan ve fiilen uygulanan fiyatlarla mukayesesi yapılmadığı hususu
açık olduğundan şirketin kendi fiyatları ile mukayese suretiyle 1983 yılı
fiyatlarının düşük tespit edildiği ve dolayısı ile de bu yolla örtülü kazanç
dağıtıldığı sonucuna ulaşılması mümkün değildir.
84
Örnek Uygulama Sonuçları
• Danıştay Dördüncü Dairenin 16.11.1972 tarih, E.1971/6772,
K.1972/6594 sayılı Kararında, şirketin ortaklarından birine ödediği
ücretin emsal müesseselerce yapılan ödemelere nazaran yüksek
olduğu tevsik edilmeden tarhiyat yapılamayacağı şekilde hüküm
verilmiştir. Hükmün ilgili kısmı şöyledir.
“… Verilen ücretlerin emsal müesseselere nazaran daha yüksek
olduğu iddia edilirken, uzman raporunda bu emsal müesseselerin
isimlerinin verilmediği, mükellef şirketin ise isimleri de zikredilmek
suretiyle belirtilen emsal müesseselerin kurum kazancının % 10-15
arasında ücret-prim ödemesinde bulunduklarının beyan edildiği ve aksi
yönde bir tespit bulunmadığı … kazancın %10’u seviyesindeki ücret
ödemesi emsal müesseseler de göz önünde bulundurulursa yüksek
sayılmayacağı, gerekçesiyle tarhiyatın terkin edilmesi hususundaki
karar yerindedir.
85
Örnek Uygulama Sonuçları
• Emsal kıyaslaması bakımından, Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun
17.01.1997 tarih, E.1995/415, K.1997/6 sayılı Kararında yer almakta
olan değerlemede ise;
..emsal kıyaslamasında işletme içi fiyatların daha sağlıklı olacağı
belirtildikten sonra, işletme içi emsal tespiti yapılamadığında esas
alınacak işletme dışı emsallerde bulunması gereken şartlar üzerinde
durulmakta ve uyuşmazlık konusu olayda bu hususlara uyulmamış
olduğu gerekçesi ile tarhiyatın terkini gerektiği sonucuna
ulaşılmaktadır.
86
Örnek Uygulama Sonuçları
• Danıştay Dördüncü Daire
(Tarih : 19.10.1999 Esas No: 1998/4362 Karar No: 1999/3598)
• “Şirketin, kendi ortakları ve ortaklarının akrabalarına emsaline göre
düşük bedelle mal (daire) satılması, örtülü kazanç dağıtımıdır.
Dairelerin, emsal bedelinin belirlenmesi için olayın takdir komisyonuna
sevki yerindedir. Ancak, takdir komisyonunca matrah takdir edilirken
işletmeden çekilen dairelerin emsal satış bedelinin somut bir biçimde
araştırılıp emsal mukayesesi yapılarak değer tespiti gerekirken, hiçbir
araştırma yapılmadan sadece satışı yapılan dairelerin vasıfları
belirtilmek suretiyle emsal satış bedeli tespiti yerinde değildir.”
87
Örnek Uygulama Sonuçları
• Danıştay Dördüncü Daire (Tarih : 28.03.2000 Esas No: 1999/2897
Karar No: 2000/1182)
“Örtülü kazançtan söz edebilmek için yapılan işlemler sonunda bir
vergi kaybına neden olunduğunun, somut olarak ortaya konulması
gerekir.”
• Danıştay Kararı Dn. 4. Daire, (1994/4038 Esas, 1995/1359 Sayılı
Karar)**
“Şirketlerin aynı holdinge bağlı olmaları, birinin lehine hesaplanacak
faizin diğerinin giderini teşkil etmesi ve kurumlar vergisinin artan oranlı
bir vergi olmaması sebebiyle örtülü kazanç dağıtımından
bahsedilemez.”
88
Örnek Uygulama Sonuçları
• Danıştay Kararı Dn. 4. Daire, (1970/773 Esas, 1970/8090
Sayılı Karar)**
“Davalı kurum tarafından, iştiraki bulunan kuruma sağlanan
örtülü kazancın, iştirak edilen kurum tarafından beyan
edilmiş olması, örtülü kazanç dağıtımı nedeniyle davacı
kurum hakkında
re'sen
takdir
edilen
matrahın
artırılmamasına neden değildir.”
89
Örnek Uygulama Sonuçları
• Danıştay Üçüncü Daire (Tarih : 27.02.2001,
Esas No: 1999/4040 Karar No: 2001/745)
“Örtülü kazanç dağıtımından söz edilebilmesi
için, mal alım-satım olayında mutlak bir malın
maliyetine alınıp satılması emsaline göre göze
çarpacak derecede düşük fiyat veya bedel
üzerinden alınıp satıldığı anlamına gelmez.”
90
Örnek Uygulama Sonuçları
• Danıştay Dördüncü Daire (Tarih : 29.05.2001 Esas No:
2000/2668
Karar
No:
2001/2319)
“Ortaklardan alacaklar hesabı karşılıklı borç, alacak ilişkisini
ortaya koyan bir hesap niteliğinde olup, tek yanlı, sadece
şirket tarihinden ortaklara para verildiği gibi ortaklarca
şirkete yatırılan paralarda bulunmaktadır. Davacı şirketin
ortaklarıyla olan bu ilişkisi normal bir ticari faaliyetin sonucu
olup, inceleme elemanınca aksi yönde bir tespitte
yapılmamıştır. Ortaklar her zaman şirketten borç para
çekebilecekleri gibi şirkete borç da erebilirler. Bu durumda
örtülü kazanç dağıtımı ile ilgili olarak kanunda öngörülen
şartlar gerçekleşmediğinden aksi yönde verilen mahkeme
kararında isabet görülmemiştir.”
91
Örnek Uygulama Sonuçları
• Şirket ortağına para aktarılmış olmasının tek başına örtülü
kazanç dağıtımının varlığını kanıtlamayacağı, ortağa
aktarılan paranın şirket işlerinde kullanılmadığının, şirketin
defter ve belgeleri ile yaptığı işler incelenerek saptanması
gerektiği hk. (Vergi Dava Daireleri, Tarih : 10.10.2004 Esas
No: 2004/78 Karar No: 2004/107)
• Davacı kurumun bankadan aldığı kredinin bir kısmını şirket
muhasebesi ile ilişkilendirmeksizin ve faiz ve kur farkı gibi
masrafları gider kayıtlarına aktarmaksızın ortağına
kullandırmasının, örtülü kazanç dağıtımı oluşturmayacağı
hk. (Vergi Dava Daireleri, Tarih : 25.06.2004 Esas No:
2004/26 Karar No: 2004/82)
92
Örnek Uygulama Sonuçları
• 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 17’inci maddesine göre
örtülü kazanç dağıtımından söz edebilmek için, emsaline göre yüksek
veya düşük faiz ve komisyonlarla ödünç para alınıp verilmesi ve bu
işlemlerin şirketin kendi ortakları ya da ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel
kişiler arasında gerçekleşmiş olması şartlarının birlikte oluşması
gerektiği hk. (Danıştay Dördüncü Daire, Tarih : 28.06.2004 Esas No:
2004/1990 Karar No: 2004/1543)
• Kendi ticari faaliyetinde kullanarak gelir sağlayacağı nakdini, iştiraki
bulunduğu bir başka şirkete faiz talep etmeden vermesinin iştirakine
dolayla olarak örtülü kazanç dağıldığı anlamına geleceği hk. (Danıştay
Dördüncü Daire, Tarih : 22.10.2001 Esas No: 2000/1609 Karar No:
2001/3942)
• Ticari hayatın gereği ortakların C/H yoluyla ortaklıktan borç alıp
verebilecekleri, bunların ortakların özel ihtiyaçlarında kullanılmaması
halinde örtülü kazanç dağıtılmış sayılmaz. (Danıştay Onbirinci Daire
(Tarih : 27.03.2001 Esas No: 2000/107 Karar No: 2001/1096)
93
Uygulama Sonuçları
• Örtülü kazanç dağıtımının karine olarak kabulü
gereken durumlarda ( bedelsiz teslimler gibi)
yapılan tarhiyatlar ile dahili emsallerin bariz
olarak farklılık gösterdiği durumlarda yapılan
tarhiyatlar Yargı tarafından kabul edilmiştir.
• Vergi idaresi transfer fiyatlandırmasıyla ilgili
özel bir birim kurmamıştır.
• Transfer fiyatlandırması konusunda yaygın
olarak inceleme yapılmamıştır.
94
Neden Etkin Olarak Kullanılamadı?
• Enflasyonun fiyatları karşılaştırılabilir
olmaktan çıkarması,
• İspat yükümlülüğünün vergi idaresinde
olması,
• Emsal bulmakta yaşanan zorluklar.
95
Sermaye Piyasası Kanunu’nda Yer Alan
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Düzenlemeler
• Sermaye Piyasası Kanunu’nda, temel amacı, halka açık ortaklıklara
yatırım yapmış olan küçük tasarruf sahiplerinin birikimlerinin korunması
olan hükümler getirilmiş bulunmaktadır.
• Kanun’un 15’inci maddesinin son fıkrasında, “.. Halka açık anonim
ortaklıklar; yönetim, denetim veya sermaye bakımından dolaylı veya
dolaysız olarak ilişkili bulunduğu diğer bir teşebbüs veya şahısla
emsallerine göre bariz şekilde farklı fiyat, ücret ve bedel uygulamak
gibi örtülü işlemlere bulunarak karını ve/veya mal varlığını azaltamaz.”
hükmüne yer verilmiştir.
96
Sermaye Piyasası Kanunu’nda Yer Alan
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Düzenlemeler
• Kanun’un 46’ıncı maddesinde Sermaye Piyasası
Kurulu’nun bu konu ile ilgili olarak alabileceği tedbirler
hükme bağlanmış, 47’inci maddesinde ise;
“.. Bu Kanun’un 15’inci maddesinin son fıkrasında belirtilen
işlemlerde bulunarak karı ve/veya mal varlığı azaltılan tüzel
kişilerin yetkilileri ve bunların fiillerine iştirak edenler,… 2
yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10 milyardan 25 milyar liraya
kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar. Suçun
işlenmesinde, bu bentte yazılı hallerden iki veya daha
fazlası birleşirse, hapis cezasının asgari haddi 3, azami 6
yıldır.” hükmüne yer verilmiştir.
• Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde transfer
fiyatlandırmasına yönelik uygulama örneklerine
rastlanılamamıştır.
97
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda, örtülü
kazanç müessesinin uygulaması bakımından
referans olarak OECD düzenlemeleri esas
alınmıştır.Transfer fiyatlandırması yöntemlerine
kaynak teşkil eden OECD Model Transfer
Fiyatlandırması Rehberi’nin düzenleniş amacı
ve
içeriğini
değerlendirmek
getirilen
düzenlemenin felsefesini anlamak maksadıyla
önemlidir.
98
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Uluslararası vergi uygulamaları bakımından
“transfer fiyatlandırması” bir ticari işletmenin
kendi bölümleri veya bağlantılı diğer işletmeleri
veya “joint venture” tarafı kişiler arasındaki
mal,hizmet, finansman ve/veya gayri maddi
varlık konulu işlemlerinde uyguladığı fiyat
olarak tanımlanmaktadır.
99
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Dünya ekonomisinde yaşanan bu gelişmeler
ışığında OECD ilkini 1979 yayınlamış olduğu
“Transfer Fiyatlandırması ve Çok Uluslu
Şirketler” rehberinin geliştirilmiş versiyonunu,
1995 yılında “Çok Uluslu Şirketler ve Vergi
İdareleri için Transfer Fiyatlandırması” Rehberi
olarak çıkarmıştır.
100
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
Büyük ölçekli ekonomiye sahip bir çok ülkenin transfer
fiyatlandırması
bakımından
vergi
mevzuatlarında
kendilerine esas aldıkları rehberin ana hatlarını aşağıdaki
şekilde özetlemek mümkündür.
• Düzenlemenin amacı , hem vergi idarelerinin hem de vergi
mükelleflerinin “ilişkili kişiler” arasında yapılan işlemlerde
esas alınacak transfer fiyatlandırması yöntemlerine ve
bunların nasıl uygulanması gerektiğine yönelik bir rehber
oluşturmaktır.
• Düzenleme
KOBİ’lere (SME) ilişkin özel düzenleme
içermemektedir.
101
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Sektör spesifik, belirli oranlara dayanan (pre-determined
ratio) ve rakamsal referanslara yönelik herhangi bir
açıklama bulunmamaktadır.
• Ticari faaliyetlerin mahiyetine göre, bağımsız kişiler
(independent parties) arasında işlemin gerçekleştirilmiş
olması durumunda ilgili ülkede vergiye tabi matrah
yaratacak kazancın ne olması bekleniyorsa (arm’s length
principle) ilgili firmalar arasındaki işlemlerinde bu oranda
olması beklenmektedir ( emsallerine uygunluk ilkesi).
• Emsallerine uygunluk ilkesi çerçevesinde uygulanabilecek
transfer fiyatlandırması yöntemleri sayılmaktadır.
102
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Rehber transfer fiyatlardırması yöntemlerini
geleneksel ve diğer yöntemler olarak iki ayrı
gruba ayırmaktadır.
• Geleneksel yöntemler
-Karşılaştırılabilir kontrol dışı fiyat yöntemi
(comparable uncontrolled price method)
-Yeniden satış fiyatı yöntemi (resale price
method)
-Maliyet artı yöntemi (cost plus method)
103
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Diğer yöntemler;
-Kar bölüşüm yöntemi (profit split method)
-İşleme dayalı net kar marjı yöntemi
(transactional net margin method)
-Peşin fiyatlandırma anlaşmaları ( advance
pricing arrangements)
104
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Emsallere uygunluk ilkesi (arm’s length
principle) çerçevesinde transfer fiyatlandırması
yönteminin tespitinde :
– Mukayese edilebilir işlemler (comparable transactions )
– Mukayese edilebilir bağımsız kişiler ( comparable
independent enterprises )
– Mukayese edilebilir koşullar (comparable
circumstances)
bir arada bulunmalıdır.
105
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Transfer fiyatlandırmasının uygulanmasında mükelleflerin
hazırlaması gereken dökümantasyan konusunda prensip
olarak:
– Mükellefin iyi niyet esasına dayalı işlemlerin dayanak
teşkil edecek belgeleri hazırlamaları ve muhafaza
etmeleri gerektiği,
– Belgelerin hazır halde tutulması veya vergi idaresinin
talebi üzerine hazır hale getirilmesi konusunda
mükelleflere serbesti tanınması,
– Vergi idaresinin transfer fiyatlandırma yönteminin
incelenmesinden
dolayı
oluşacak
kazanımların
ötesinde, mükelleflerden zor ve maliyetli koşullar
yükleyen bilgi talep edilmemesi,
konularında öneriler getirilmiştir.
106
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
• Rehber
geleneksel
yöntemlere
öncelik
vermekte ve bunların uygulanma olanağının
olmadığı
durumlarda
diğer
yöntemlerin
uygulanmasını önermektedir.
• Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu da geleneksel
yöntemlere öncelik vermektedir, bu kapsamda
geleneksel
fiyatlandırma
yöntemlerinin
uygulamasının nasıl olabileceği önemlidir.
107
ABD Düzenlemeleri
• Dünya ticaretinde çok önemli büyüklükte bir hacme sahip olan, büyük
yabancı yatırımlar çeken ve aynı ölçüde büyük yabancı yatırımların
kaynağını teşkil eden ABD, transfer fiyatlandırmasına ilişkin yasal
düzenlemeler yapan ilk ülke konumundadır.
• Devlet egemenliği ve vergi açısından son derece duyarlı olan
“transfer fiyatlandırması” konusu, Amerika Birleşik Devletlerin’de
Gelir Yasası’nın 482 numaralı kısmında yer almaktadır (Internal
Revenue Code, Section 482). Bu kısma ilişkin olarak yapılan
düzenlemeler, transfer fiyatlandırması konusunda genel amaçtan
uygulanacak yöntemlere kadar çok ayrıntılı hususları içermektedir.
Yasal düzenlemelerde ayrıca her konuyla ilgili olarak çok sayıda
örneklere yer verilerek son derece karmaşık bir yapıya sahip olan bu
konunun mümkün olduğunca iyi ve açık anlaşılması amaçlanmıştır.
• Anglo-Sakson hukuk sistemini benimsemiş olan ABD, transfer
fiyatlandırmasına ilişkin düzenlemelerin en köklü ve kapsamlı
olanlarını içerdiğinden, bu alanda özel bir önem arz etmektedir.
108
ABD Düzenlemeleri
• Kabul edilen standart “emsallere uygunluk ilkesi”dir.
Kontrol altındaki işlemin emsallere uygunluk sonuçları “en
iyi yöntem kuralları”na göre değerlendirilecektir. Yalnızca
fiyatlar değil, genel anlamda sonuçların karşılaştırılabilirliği
önem arz etmektedir.
• Karşılaştırılabilirlik merkez kavramlardandır ve emsallere
uygunluk kapsamında kar ya da fiyatı etkileyen etkenlerin
tümüne birden bağlıdır. Başvurulan her yöntemin,
karşılaştırılabilirliliği etkileyen tüm unsurları kendi
açısından tahlil edilmesi gerekir.
109
ABD Düzenlemeleri
• Düzenlemelerin amacı, vergi mükelleflerinin işlemlerinin
kontrol edilmesini, bu işlemlerden doğan gelirlerin açıkça
yansıtılmasını ve bu işlemlerle verginin azaltılmasının ,
kontrol altındaki vergi mükellefinin gerçek vergilendirilebilir
gelirini tespit ederek kontrol altındaki ve kontrol dışındaki
mükellefler için genele yakın bir vergi yükü oluşturmakta ve
mükellefler arası eşitliği sağlamaktadır.
• Amerikan vergi idaresi IRS’in (bölge yöneticisinin-district
director) kontrol altındaki bir mükellefin vergilendirilebilir
gerçek gelirinin doğru olarak bildirilmediği durumlarda,
kontrol altındaki grubun üyeleri arasında dağıtım
yapabileceği belirtilmiştir. IRS, vergilendirilebilir geliri
ilgilendiren, gelir, gider, kredi ve diğer unsurların dağılımını
yapabilmektedir ki bu dağılıma bağlı olarak toplam vergi
yükü de dahil olmak üzere mükellefiyetlerin tutar olarak
değişmesine neden olabilmektedir.
110
Diğer Ülkelerdeki Transfer Fiyatlandırması
Uygulamalarının Bazı Özellikleri
ABD
ALMANYA
ÇİN
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
X
Ö
Ö
X
Ö
Ö
Ö
Ö
APA uygulanıyor mu?
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Özel ceza uygulaması var mı?
Ö
Ö
Ö
Ö
X
X
X
X
Özel zamanaşımı süresi belirlenmiş mi?
Ö
Ö
X
Ö
Ö
Ö
Ö
X
Önceden doküman hazırlanmış olma yükümlülüğü var mı?
Ö
Ö
Ö
X
Ö
Ö
X
X
Sürekli açıklama yükümlülüğü var mı?
Ö
X
Ö
X
Ö
X
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
X
Yabancı emsallerin uygulanması kabul ediliyor mu?
Ö
X
X
X
Ö
X
Ö
X
Masraf dağıtım anahtarları kabul ediliyor mu?
Ö
Ö
X
Ö
Ö
Ö
Ö
Ö
Geleneksel yöntemler dışındaki yöntemler kullanılıyor mu?
Yöntemlerde öncelik sırası var mı?
Herhangi uyarlama sonucu bulunan vergi ödenmeden
önce, ilgili vergi idarelerinden mutabakatını isteme
imkanı var mı?
111
FRANSA HOLLANDA İNGİLTERE İTALYA JAPONYA
Çokuluslu Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması için Kullanılan Yöntemler
Mal
Satışla
rı
Karşılaştırılabilir Fiyat
Yöntemi
Lisans
Sözleşme
leri
Masraf
Paylaşım Finansman
Anlaşmaları Hizmeti
43
% İç
14
% Dış
-
17%
33%
İç
Dış
17%
-
21%
-
-
17%
-
31%
-
Maliyet Artı Yöntemi
26%
57%
-
50%
-
Kar Paylaşımı Yöntemi
4%
-
8%
-
8%
-
15
%
19%
21
%
Yeniden Satış Fiyatı
Masraf Dağıtım
Yöntemleri
Kar Bazlı
Diğer Belirtilmeyen
112
30%
Grupiçi
Hizmet
Satışları
16%
7%
8%
12%
25%
Yeni Kanunda Yer Alan Düzenlemeler
• Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun temel yaklaşımı ;
İlişkili kişiler arasında yapılan mal veya hizmet alımlarında
kullanılan fiyatların emsaline uygun olmaması halinde
kazancın kısmen veya tamamen örtülü olarak dağıtıldığı
kabul edilir.
• İlişkili Kişi; kurumların kendi ortakları , kurumların veya
ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile
idaresi , denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan
veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu veya nüfuzu altında
bulundurduğu gerçek kişi veya kurumlar.
113
Yeni Kanunda Yer Alan Düzenlemeler
• Emsallerine
Uygunluk İlkesi;ilişkili
kişiler arasında yapılan
işlemlerde uygulanan
fiyatın , aralarında böyle
bir ilişkinin bulunmaması
durumunda oluşacak
fiyata uygun olmasını
ifade eder ( arm’s length
principle)
114
Yeni Kanunun Öngördüğü Yenilikler
• Vergi cenneti ülkelerle (Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek
olan) faaliyet gösteren kişi veya kuruluşlarca yapılan
işlemlerin tümü ilişkili kişilerle yapılmış sayılmaktadır.
• Transfer fiyatlandırması yöntemlerini tespit etmektedir.
• Peşin fiyat anlaşmalarına imkan vermektedir.
• Dökümantasyon/ispat zorunluluğunu vergi mükellefine
yüklemektedir.
• Örtülü olarak dağıtıldığı kabul edilen kazanç tutarı ilgili
kişiler nezdinde de elde edilmiş sayılmaktadır .
115
Yeni Kanunun Getirdiği Yükümlülükler
1.
2.
3.
116
Transfer
fiyatlandırması
olarak
adlandırdığımız
bu
yeni
düzenlemenin mükellefler açısından getireceği yükümlülükleri 3
temel başlık altında sıralamak mümkündür.
Mükellefler,ilişkili
kişilerle
gerçekleştirecekleri
ticari
münasebetlerinde, kanunda yer verilen yöntemlerden kendi işlemleri
bakımından en uygun olanını seçip tercih edilen yöntemin
gerektirdiği şekilde mal ve hizmetlerini fiyatlandırması gerekecektir.
Mükellefler, emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit etmiş
oldukları yöntemlere ilişkin hesaplamalarına esas teşkil edecek
dokümanları hazırlamak ve bunları muhafaza etmeleri gerekecektir.
Mükellefler (hazırladıkları ve muhafaza ettikleri dokümanları),vergi
idaresinin talebi üzerine incelenmesi maksadıyla ibraz edilmeye
hazır tutacaklardır.
Yeni Kanunun Getirdiği Yükümlülükler
Mükellefler, emsallere uygunluk ilkesi gereği uygulamaya
karar verecekleri transfer fiyatlandırması yöntemlerinin
seçim esnasında:
• İlişkili kişilerle gerçekleştirdikleri ticari işlemleri analiz
etmeleri,
• İlişkili kişilerle gerçekleştirdikleri işlemlerle mukayese
edilebilecek
mahiyette
bağımsız
kişiler
arasında
gerçekleştirilen işlemleri bulmaları,
• Emsallere uygunluk ilkesi gereği tespit edecekleri yöntem
dahilinde fiyatlandırma yapmaları
gerekecektir.
117
Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri
• Kanun,
OECD
Rehberi’nin
geleneksel
yöntemler olarak sınıflandırdığı karşılaştırılabilir
fiyat, maliyet artı ve yeniden satış fiyatı
yöntemlerini öncelikle kullanılacak yöntemler
olarak kabul etmiştir. Bu yöntemlerin kullanma
olanağı yoksa diğer yöntemler kullanılabilir.
118
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
(Comparable Uncontrolled Price Method)
• İlişkili şirketlerin kontrollü mal ve hizmet transferi
işlemlerinde uyguladığı fiyat ile bağımsız, kontrol
edilemeyen mal ve hizmet transferleri için uygulanan
fiyatların karşılaştırıldığı yöntemdir.
• Söz konusu iki fiyat arasında fark olması durumunda,
ilişkili şirketler arasındaki ticari ve finansal ilişki nedeniyle
oluşan fiyatın emsal bedel prensibine (Arm’s Length
Principle) aykırı olduğu düşünülebilecektir.
• Kontrol edilemeyen işlemler için uygulanan fiyat, kontrol
edilebilen işlemler için de uygulanabilecektir.
119
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
(Comparable Uncontrolled Price Method)
• Tercih edildiği mallar:
– Emtia (Benzin, demir-çelik, tahıl vb.)
– Marka, know-how’a bağlı olmayan fabrika malları
• Tercih edilmediği mallar:
– Yarı mamüller
– Marka, know-how’a bağlı olan fabrika malları
120
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
(Comparable Uncontrolled Price Method)
Örnek 1:
• Kontrol Edilemeyen İşlem X Ürünü’ne Mi Bağlı?
İlişkisi
İlişkisi Olmayan
Olmayan Şirketler
Şirketler Arasındaki
Arasındaki Satış:
Satış:
A
A Şirketi
Şirketi
(Yabancı
(Yabancı Ülke)
Ülke)
X
X Ürünü
Ürünü
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
YTL
YTL 100
100
İlişkili
İlişkili Şirketler
Şirketler Arasındaki
Arasındaki Satış:
Satış:
C
C Şirketi
Şirketi
(Yabancı
(Yabancı Ülke)
Ülke)
X
X Ürünü
Ürünü
D
D Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
YTL
YTL 150
150
Sorular:
Sorular:
-- Satışa
Satışa konu
konu olan
olan X
X ürünleri
ürünleri arasında
arasında satış
satış fiyatını
fiyatını etkileyebilecek
etkileyebilecek bir
bir farklılık
farklılık var
var mı?
mı?
-- X
X ürünün
ürünün tedarikçileri
tedarikçileri satıcı
satıcı firmalara
firmalara herhangi
herhangi bir
bir indirim
indirim ya
ya da
da satış
satış primi
primi sağlıyor
sağlıyor mu?
mu?
121
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
(Comparable Uncontrolled Price Method)
Örnek 2:
• Nakliye ve Sigorta Masrafını Kim Üstleniyor ?
İlişkili
İlişkili Olmayan
Olmayan Şirketler
Şirketler Arasındaki
Arasındaki Satış:
Satış:
A
A Şirketi
Şirketi
(Yabancı
(Yabancı Ülke)
Ülke)
X
X Ürünü
Ürünü
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
YTL
YTL 150*
150*
** Nakliye
Nakliye ve
ve sigorta
sigorta masrafı
masrafı alıcı
alıcı şirket
şirket tarafından
tarafından karşılanıyor.
karşılanıyor.
İlişkili
İlişkili Şirketler
Şirketler Arasındaki
Arasındaki Satış:
Satış:
C
C Şirketi
Şirketi
(Yabancı
(Yabancı Ülke)
Ülke)
X
X Ürünü
Ürünü
D
D Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
YTL
YTL 100**
100**
**
** Nakliye
Nakliye ve
ve sigorta
sigorta masrafı
masrafı satıcı
satıcı şirket
şirket tarafından
tarafından karşılanıyor.
karşılanıyor.
Soru:
Soru:
-- Nakliye
Nakliye ve
ve sigorta
sigorta masrafları
masrafları arasındaki
arasındaki farklılık
farklılık kontrol
kontrol edilebiliyor
edilebiliyor mu?
mu?
122
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
(Comparable Uncontrolled Price Method)
Örnek 3:
• Satış Miktarının Satış Fiyatına Etkisi Var Mı?
İlişkili
İlişkili Olmayan
Olmayan Bir
Bir Şirkete
Şirkete Yapılan
Yapılan Satış:
Satış:
A
A Şirketi
Şirketi
(Yabancı
(Yabancı Ülke)
Ülke)
X
X Ürünü
Ürünü
500
500 Ton
Ton
100
100 YTL/Ton
YTL/Ton
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
İlişkili
İlişkili Bir
Bir Şirkete
Şirkete Yapılan
Yapılan Satış:
Satış:
A
A Şirketi
Şirketi
(Yabancı
(Yabancı Ülke)
Ülke)
X
X Ürünü
Ürünü
1.000
1.000 Ton
Ton
80
80 YTL/Ton
YTL/Ton
D
D Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
Soru:
Soru:
-- Satış
Satış miktarları
miktarları arasındaki
arasındaki fark,
fark, satış
satış fiyatını
fiyatını etkileyebilecek
etkileyebilecek nitelikte
nitelikte mi?
mi?
123
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
(Resale Price Method)
• İlişkili şirketten alınan bir malın ilişkili olmayan bir şirkete
yeniden satılması durumunda uygulanabilecek bir
yöntemdir.
• Yeniden satış fiyatı, yeniden satış yapanın satış ve işletme
giderleri uygun bir brüt marjla azaltılır.
• Azaltma sonunda bulunan tutara, kullanılan kaynak ve
üstlenilen risk dikkate alınarak uygun bir kar ilave edilerek
uygulanması gereken emsal bedel tespit edilir.
124
Yeniden Satış Fiyat Yöntemi
(Resale Price Method)
• Tercih edildiği mallar:
– Pazarlama faaliyetine konu mallar,
– Dağıtımcılarca satılan mallar,
125
Örnek 1:
Yeniden Satış Fiyat Yöntemi
(Resale Price Method)
• Dağıtımcı Sattığı Mallar İçin Garanti Veriyor Mu?
Satılan
Satılan Ürün
Ürün Dağıtımcının
Dağıtımcının Garantisinde:
Garantisinde:
Dağıtımcı
Dağıtımcı A
A
X
X Ürünü
Ürünü
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
YTL
YTL 150
150
Satılan
Satılan Ürün
Ürün İçin
İçin Dağıtımcı
Dağıtımcı Garanti
Garanti Vermiyor:
Vermiyor:
Dağıtımcı
Dağıtımcı B
B
X
X Ürünü
Ürünü
D
D Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
YTL
YTL 100
100
Soru:
Soru:
-- Dağıtımcıların
Dağıtımcıların kar
kar marjını
marjını karşılaştırabilmek
karşılaştırabilmek için
için garantinin
garantinin etkisi
etkisi dikkate
dikkate alınıyor
alınıyor mu?
mu?
126
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
(Resale Price Method)
Örnek 2:
• Dağıtımcı Sattığı Mallar İçin Garanti Veriyor Mu?
Satılan
Satılan Ürün
Ürün Dağıtımcının
Dağıtımcının Garantisinde:
Garantisinde:
Satıcı
Satıcı C
C
YYTT
LL 1
1000
0
B
B Müşterisi
Müşterisi
(Türkiye)
(Türkiye)
Dağıtımcı
Dağıtımcı A
A
2200
1
1
LL
YYTT
Satılan
Satılan Ürün
Ürün İçin
İçin Dağıtımcı
Dağıtımcı Garanti
Garanti Vermiyor:
Vermiyor:
Satıcı
Satıcı C
C
YYTT
LL 1
1110
0
B
B Müşterisi
Müşterisi
(Türkiye)
(Türkiye)
Dağıtımcı
Dağıtımcı B
B
3322
1
1
LL
YYTT
Soru:
Soru:
-- Garanti
Garanti veren
veren dağıtımcı
dağıtımcı garanti
garanti masraflarını
masraflarını satılan
satılan malın
malın maliyetine
maliyetine mi
mi yoksa
yoksa
işletme
işletme giderlerine
giderlerine mi
mi alıyor?
alıyor?
127
Örnek 3:
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
(Resale Price Method)
• Dağıtımcılar Pazarlama Faaliyeti Dışında Bir Hizmet Veriyor Mu?
-- Satıcı
Satıcı Yalnız
Yalnız Pazarlama
Pazarlama Faaliyetinde
Faaliyetinde Bulunan
Bulunan İlişkili
İlişkili Olmayan
Olmayan
Dağıtımcılara
Dağıtımcılara Satış
Satış Yapıyor:
Yapıyor:
Dağıtımcı
Dağıtımcı B
B
(B
(B Ülkesi)
Ülkesi)
112200
L
L
YYTT
Satıcı
Satıcı A
A
(A
Ülkesi)
(A Ülkesi)
YYTT
LL 1
1220
0
Dağıtımcı
Dağıtımcı C
C
(C
(C Ülkesi)
Ülkesi)
-- Satıcı
Satıcı Pazarlama
Pazarlama Faaliyeti
Faaliyeti Dışında
Dışında da
da Hizmet
Hizmet Sunan
Sunan Bağımlı
Bağımlı
Dağıtımcıya
Dağıtımcıya Satış
Satış Yapıyor:
Yapıyor:
Satıcı
Satıcı A
A
(A
Ülkesi)
(A Ülkesi)
YTL
YTL 120
120
Dağıtımcı
Dağıtımcı B
B
(B
(B Ülkesi)
Ülkesi)
Soru:
Soru:
-- Pazarlama
Pazarlama faaliyeti
faaliyeti dışında
dışında sunulan
sunulan hizmetin
hizmetin (teknik
(teknik servis
servis gibi)
gibi) karşılaştırılabilirliğe
karşılaştırılabilirliğe
etkisi
etkisi var
var mı?
mı?
128
Maliyet Artı Yöntemi (Cost Plus
Method)
• Maliyet artı yönteminde, kontrol edilebilen bir
işlemde tedarikçinin ilişkili bir şirkete sağladığı
mal ve hizmet için yüklendiği masraf (maliyet)
dikkate alınır.
• Söz konusu maliyete, kullanılan kaynak ve
üstlenilen risk ile piyasa koşulları dikkate
alınarak, uygun bir kar eklenerek kontrol
edilebilen işlem için emsal bedeli tespit edilir.
129
Maliyet Artı Yöntemi (Cost Plus
Method)
• Tercih edildiği mallar:
– Yarı mamül
– Müşterek üretim anlaşmasına (joint facility agreement)
konu mallar
– Uzun dönemli alış-satış anlaşmasına konu mallar
– Hizmet veya hizmet olarak sınıflandırılabilen işlemler
130
Maliyet Artı Yöntemi (Cost Plus
Method)
Örnek 1:
• Maliyete Denetim, Danışmanlık, Genel ve İdari Giderler Dahil Ediliyor
Mu ?
Satıcı
Satıcı ve
ve Alıcının
Alıcının Bağımlı
Bağımlı Şirketler
Şirketler Olması:
Olması:
Üretici
Üretici A
A
(A
(A Ülkesi)
Ülkesi)
X
X Ürünü
Ürünü
%5
%5 Kar
Kar Marjı*
Marjı*
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
** Üretici
Üretici firma
firma danışmanlık,
danışmanlık, genel
genel ve
ve idari
idari giderlerini
giderlerini işletme
işletme gideri
gideri olarak
olarak kabul
kabul ettiği
ettiği için
için
satılan
satılan malın
malın maliyetine
maliyetine dahil
dahil etmiyor.
etmiyor.
Alıcı
Alıcı ve
ve Satıcıların
Satıcıların Bağımsız
Bağımsız Şirketler
Şirketler Olması:
Olması:
X
X Ürünü
Ürünü
Üretici
X
(A
Ülkesi)
Üretici X (A Ülkesi)
Üretici
Üretici Y
Y (A
(A Ülkesi)
Ülkesi)
Üretici
Üretici Y
Y (A
(A Ülkesi)
Ülkesi)
Muhtelif
Muhtelif Alıcılar
Alıcılar
%3-%5
%3-%5 Kar
Kar Marjı**
Marjı**
**Üretici
**Üretici firmalar
firmalar danışmanlık,
danışmanlık, genel
genel ve
ve idari
idari giderlerini
giderlerini satılan
satılan malın
malın maliyetine
maliyetine dahil
dahil
ediyorlar.
ediyorlar.
131
Maliyet Artı Yöntemi (Cost Plus
Method)
Örnek 2:
Ana
Ana Firma:
Firma:
-B
-B Şirketi’nin
Şirketi’nin %100’üne
%100’üne
sahiptir.
sahiptir.
-- B
B Şirketi’nin
Şirketi’nin montajını
montajını
yaptığı
yaptığı televizyonların
televizyonların
masraf
masraf ve
ve riskini
riskini
üstlenmektedir.
üstlenmektedir.
-Malzeme,
-Malzeme, know-how
know-how
sağlıyor.
sağlıyor.
-Montajı
-Montajı tamamlanan
tamamlanan
televizyonlar
televizyonlar Ana
Ana
Firma’nın
Firma’nın sahip
sahip olduğu
olduğu
dağıtım
dağıtım merkezlerine
merkezlerine
getiriliyor.
getiriliyor.
B
B Şirketi:
Şirketi:
-- İşçilik
İşçilik masrafları
masrafları Ana
Ana
Firma’nın
Firma’nın bulunduğu
bulunduğu A
A
Ülkesi’nden
Ülkesi’nden daha
daha
düşüktür.
düşüktür.
-- Televizyonların
Televizyonların
montajını
montajını
gerçekleştirmektedir.
gerçekleştirmektedir.
B
B Şirketi’
Şirketi’ nin
nin televizyon
televizyon montajı
montajı ile
ile ilgili
ilgili tüm
tüm masrafları
masrafları Maliyet
Maliyet Artı
Artı Yönteminin
Yönteminin
uygulanmasında
uygulanmasında dikkate
dikkate alınacaktır.
alınacaktır.
132
Maliyet Artı Yöntemi (Cost Plus
Method)
Örnek 3:
• Grup Şirketleri Arasında Gayri Maddi Hak Sözleşmesi
Olması Durumunda:
A Şirketi
(A Ülkesi)
Araştırma Sözleşmesi
B Şirketi
(Türkiye)
A Şirketi geliştirmekte olduğu gayri maddi haklar ile ilgili tüm riskleri
üstlenmektedir.
Şirketler araştırma sözleşmesine konu araştırma masraflarını Maliyet Artı
Yöntemi ile dengelemelidir.
133
XX
Maliyet:
Maliyet: 30
30 YTL
YTL
nüü
rüün
ÜÜr
TLL
XX
YYT
4411
Ana
Ana Firma
Firma
(A
(A Ülkesi)
Ülkesi)
ÜÜr
rü
7700 ünnüü
YYTT
LL
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
(Comparable Uncontrolled Price Method)
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
Müşteri
Müşteri
(Türkiye)
(Türkiye)
XX
ÜÜr
rüün
770
nüü
0Y
YTT
LL
İlişkili
İlişkili
Olmayan
Olmayan
Şirket
Şirket
(Türkiye)
(Türkiye)
Alış
Alış Fiyatı:
Fiyatı: 37
37 YTL
YTL
B
B Şirketi
Şirketi ile
ile İlişkili
İlişkili Olmayan
Olmayan Şirketinin
Şirketinin aynı
aynı koşullarda
koşullarda satış
satış yaptığı
yaptığı
düşünüldüğünde.
düşünüldüğünde.
B
B Şirketi
Şirketi Karı:
Karı: 70
70 –– 37
37 == 33
33 YTL
YTL
Ana
37– 30
30 == 77 YTL
YTL
Ana Firma
Firma Karı:
Karı: 37–
134
Yeniden Satış Fiyat Yöntemi
(Resale Price Method)
• İlk Durum
Ana Firma
(A Ülkesi)
X Ürünü
Dağıtımcı B
(Türkiye)
41 YTL
Maliyet: 30 YTL
Ana firma Karı: 41 – 30 = 11 YTL
Dağıtımcı B’nin Karı: 70 – 41 = 29 YTL
135
X Ürünü
70 YTL
Müşteri
(Türkiye)
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
(Resale Price Method)
İlişkili olmayan dağıtımcılar X Ürün’ü ile karşılaştırılabilir
mallar için %20 komisyon almaktadır. Bu durumda yeniden
satış
fiyat
yöntemi
kullanılarak
emsal
bedeli
hesaplanmalıdır.
Emsal Bedel: 70 – 70*20% = 56 YTL
Ana firma Karı: 56 – 30 = 26 YTL
Dağıtımcı B’nin Karı: 70 – 56 = 14 YTL
136
Maliyet Artı Yöntemi (Cost Plus
Method)
Ana Firma
(A Ülkesi)
X Ürünü
(Yarı Mamül)
41 YTL
İmalatçı
B
(Türkiye)
Y Ürünü
70 YTL
Müşteri
(Türkiye)
Maliyet: 30 YTL
İlişkili olmayan imalatçılar X Ürün’ü ile karşılaştırılabilir malları %25 kar
marjı ile satmaktadır. Bu durumda maliyet artı yöntemi kullanılarak
emsal bedeli hesaplanmalıdır.
Emsal Bedel: 30 + 30*25% = 37,5 YTL
Ana firma Karı: 37,5 – 30 = 7,5 YTL
İmalatçı B’nin Karı: 70 – 37,5 = 32,5 YTL
137
Kar Paylaşımı Yöntemi (Profit-Split
Method)
Ana Firma
(A Ülkesi)
•X Ürünü’nün
ARGE
çalışmaları
Ana Firma
tarafından
gerçekleştirilm
ektedir.
•Patent hakkı
Ana Firma’ya
aittir.
X Ürünü
B İlaç Şirketi
(Türkiye)
Satış Karı
40 YTL
Müşteri
• B İlaç Şirketi X
Ürünü’ nü
paketleyerek
pazarlamaktadır.
• X Ürünü bağımsız
bir firmanın sattığı bir
başka ürün ile
karşılaştırılamamakta
dır.
Ana firma ile Türkiye’deki şirketin faaliyete katkılarının eşit olduğu
kabul edilirse, elde edilen 40 YTL satış karı Ana Firma ve B İlaç
Şirketi arasında %50-%50 paylaştırılır.
138
Karşılaştırılabilir Kar Yöntemi
(Comparable Profit Method)
Y
Y Sektörü
Sektörü
İlişkili
İlişkili Kurum
Kurum
Ana
Ana Firma
Firma
(A
Ülkesi)
(A Ülkesi)
X
X Ürünü
Ürünü
B
B Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
Kaynak
Kaynak Kullanım:
Kullanım: 120
120 YTL
YTL
B
B Şirketi
Şirketi Kar
Kar Aralığı:
Aralığı:
(120*
(120* 0,2)
0,2) –(120*
–(120* 0,3)
0,3)
24
24 YTL
YTL –– 36
36 YTL
YTL
** == İşletme
İşletme Karı
Karı // İşletme
İşletme Kaynak
Kaynak Kullanımı
Kullanımı
139
İlişkili
İlişkili Olmayan
Olmayan Kurumlar
Kurumlar
C
C Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
Oran*:
Oran*: 0,2
0,2
D
D Şirketi
Şirketi
(Türkiye)
(Türkiye)
Oran*:
Oran*: 0,3
0,3
Yöntemlerin Karşılaştırılması
Karşılaştırılabil
Yeniden Satış
ir
Gerçek
Fiyat
Maliyet Artı
Fiyat
Durum
Yöntemi
Yöntemi
Yöntemi
Kar
Paylaşım Karşılaştırılab
ilir Kar
ı
Yöntemi
Yöntemi
Ana Firma
11
7
26
7,5
20
4-16
İlişkili Firma
29
33
14
32,5
20
24-36
140
Advance Pricing Arrangements
(APA)
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi:
• APA’lar, ilişkili kişilerle yapılan işlemlerde belirli bir
dönem için kullanılacak transfer fiyatının
belirlenmesine yönelik olarak, bir takım kriterlerin
(yöntem, karşılaştırma ölçütleri ve gelecekteki
olaylara ilişkin varsayımlar gibi) esas alındığı
sözleşmelerdir.
• Bu anlaşmalara ilişkin süreç, esas olarak
mükellefler tarafından başlatılır ve vergi idareleri
ile müzakereler gerektirir.
141
Advance Pricing Arrangements
(APA)
• Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda, ilişkili
kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da
satımında uygulanacak fiyat veya bedelin
tespitine ilişkin yöntemlerin, mükellefin talebi
üzerine Maliye Bakanlığı ile anlaşılarak
belirlenebileceği belirtilmiştir.
• Bu şekilde belirlenen yöntem, 3 yılı aşmamak
üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar
dahilinde kesinlik taşır.
142
Transfer Fiyatlandırması Düzenlemeleri ve Diğer
Vergi Kanunları
• Transfer fiyatlandırması düzenlemeleri sadece vergiye tabi
olacak kurum kazancının belirlenmesine yöneliktir ve fiyat tespit
yönetmelerinin diğer vergi uygulamaları açısından da geçerli
olacağına dair hüküm içermemektedir.
• Genel olarak, diğer vergi kanunlarımızda da
emsallerine
uygunluk ilkesi benimsenmiş, bedelin bulunmadığı veya
bilinmediği durumlar ile bedel düşüklüğünün izah edilemediği
durumlarda emsal bedelin matraha esas tutar olarak dikkate
alınacağı belirtilmiştir.
• Diğer vergi kanunlarındaki emsal bedel uygulamasının, esas
olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılması
gerekmektedir.Transfer fiyatlandırmasına ilişkin hükümlere göre
bulunan fark tutarların diğer vergi kanunlarının uygulanması
açısından doğrudan esas alınması, yasal çerçeve değişmediği
sürece mümkün görünmemektedir.
143
Sonsözler
• Transfer fiyatlandırması, bugün itibariyle dünyada vergi
idarelerinin ve firmaların gündemindeki en önemli
konulardan biridir.
• Vergi idarelerinin, sınır ötesi işlemlerden daha fazla vergi
tahsilatı yapabilmek maksadıyla transfer fiyatlandırması
yöntemlerinin uygulamasında giderek daha agresif bir
tutum aldıkları görülmektedir.
• Transfer fiyatlandırması konusunu iyi idare edemeyen
ülkeler kendi vergi bazlarını koruyamamakta ve zararlı
vergi rekabetinden daha olumsuz etkilenmekte, bunun
yanı sıra vergi sistemlerinin yarattığı belirsizlikler
nedeniyle uluslar arası sermaye hareketlerinden yeterince
pay alamamaktadırlar.
144
Sonsözler
• Transfer
fiyatlandırmasına
yönelik
düzenlemelerin
önümüzdeki dönemlerde vergi gündemimizde önemli bir
yer tutacağı anlaşılmaktadır.
• Bu
çerçevede
mükelleflerin,
mevcut
transfer
fiyatlandırmalarını gözden geçirmeleri ve gerek gümrük
mevzuatı, gerek vergi mevzuatı ve gerekse işlemlere taraf
olacak şirketlerin mukim oldukları ülkelerin vergi
mevzuatları ve bu ülkelerle imzalanan vergi anlaşmaları
hükümleri uyarınca uygun bulunacak
– Uzun dönemli
– Tutarlı
– Dokümante edilebilir
transfer
fiyatlandırması
yöntemlerini
oluşturmaları
gerekmektedir.
145
Sonsözler
• Gerek vergi idaresinin gerek vergi mükelleflerinin,
01.01.2007 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan bu
düzenlemeler için yeterli hazırlık yapmaları oldukça zor
görünmektedir.
• Transfer fiyatlandırması düzenlemeleri , vergi idarelerinin
vergi matrahının aşınmasını önlemeye yönelik olarak
kullanabilecekleri bir araç olmasının yanı sıra , vergi
mükellefleri açısından da daha öngörülebilir bir vergi
ortamı yaratılabilmesine imkan verecek bir araçtır.
Dileğimiz, uygulamanın ikinci özelliği daha ön plana
çıkaracak tarzda olmasıdır.
146