Serviks kanserinde tarama sonrası teşhis hizmetlerinin iyileștirilmesi Doç. Dr. Fatma Ferda Verit Süleymaniye Kadın Hastalıkları ve Doǧum Eǧitim ve Araștırma Hastanesi Ülkemizde en sık görülen ölüm nedenleri nelerdir? Turkiye Kanser Istatistikleri, 2014 Kadınlarda en sık görülen kanserler Turkıye Bırlesık Verı Tabanı, 2013 Tüm dünyada kadinlarda görülen kanser ölümlerinin önde gelen nedenlerinden biri… Etyoloji? Hangi yaș aralıǧı? • Ortalama görülme yașı 50 yaș… • 35-39 ve 60-64 yaş arası fazla görüldüğü yaş gruplarıdır. Kimler risk altında? • HPV enfeksiyonu veya cinsel yolla bulașan hastalıkları geçirmek • Çok eşlilik • Cinselliǧin erken yaşlarda bașlaması • Doǧum sayısının fazla olması Kimler risk altında? • Sigara içmek • Vulvar veya vaginal intraepitelial intraepitelial neoplazi veya kanser • Immunosupresyonda • Düşük sosyo-ekonomik statu Kimler risk altında? • Eșlerin sünnetli olması riski azaltıyor.. • Doǧum kontrol hapı kullanımı riski artırıyor…. Belirtileri nelerdir? • Adet kanaması dışında kanama • Kötü kokulu akıntı • Cinsel ilișki sırasında aǧrı • Postmenopozal kanama Belirtileri nelerdir? • Postkoital kanama • aǧrı Serviks kanserleri önlenebilir mi? Nasıl? • Primer önleme: Eǧitim, aşılama • Sekonder önleme: tarama, erken teşhis, tedavi • Tersiyer önleme: İleri evre tedavileri, palliatif tedaviler, rehabilitasyon Serviks kanserleri önlenebilir mi? • Serviks kanseri taramayla önlenebilecek tek kanserdir…. Serviks kanserleri önlenebilir mi? Tarama testleri nelerdir? • Servikal smear • HPV testi • Kombine testler Amaç nedir? • Servikal patolojileri henüz preinvazif evrede iken tespit edip, etkin ve basit yöntemlerle tedavi etmek Dursun et al, 2009 Tarama nasıl yapılmalıdır? • Bu işle ilgili derneklerin deǧişik protokolleri var…. Hedef nedir? • Taramada mutlak hedef 30 - 65 yaş aralığındaki tüm kadınların en az 1( Bir ) kez smear aldırmasıdır. Turkiye Halk Sagligi Kurumu Hedef nedir? • İstanbul’da serviks kanseri taramaları aile hekimlerinin katılımı ile 14 Ağustos 2014 tarihi itibarı ile başlamış durumdadır. Smear • 5 yılda bir taranmalı…. • Son iki (2) testi negatif olan 65 yaşındaki kadınlarda tarama kesilmelidir. Turkiye Halk Sagligi Kurumu Tarama • HPV testleri ile de tarama yapilabilir.Tek basına HPV testi tartısmalı…….. • Veya her iki test kombine edilebilir. Serviks kanseri ulusal tarama programı ulusal standartları • Ülkemizin altyapısı ve olanakları göz önüne alındığında : • İdeal yöntem 5 yılda bir uygulanacak HPV testi + Pap-smear testidir. • Anormal sonuclar kolposkopiye yönlendirilir. Tarama sonrasi teshis hizmetleri? • Halk Sagligi Mudurlugu tarafindan gerceklestirilen tarama programinda kanser suphesi olan vakalar tespit ediliyor ve daha once belirlenmis sevk merkezlerine gonderiliyor. Tarama sonrasi teşhis hizmetleri? • Sevki yaparken hastanin psikolojisine uygun davranmak önemli… • Hastalarda en çok anksiyete bozukluǧu, panik ve stress görülmüș.. Monsenego et al., 2011 • Psikolojik danışma vermek önemli. • Hastalara hastalıkları hakkında gerekli bilgiler verilmeli ve sevk merkezlerinde onlarla ilgıleneceklerinin garantisi verilmeli. • Güven oluşturulmalı Monsenego et al., 2011 Sevk merkezleri • Kadin hastaliklari ve dogum uzmani • Patoloji uzmani • Kolposkopi cihazi bulunmali…… Sevk merkezleri • İlgili merkezlerin Halk Saǧlıgı ile organize çalışması gerekiyor….. • Bu çalısmalar esnasında kalite kriterleri olușturulmalı…. Sevk merkezleri • Bu merkezlerde calıșan personelin iyi eǧitimli ve deneyimli olması gerekiyor… • Kanser vakalarının saptandıǧı merkezlerde tedavi için uygun bir ekip ve alt yapı saǧlanması Sevk merkezleri • Kolposkopist deneyimli olmalı. • Smearlerinde ASCUS, AGUS or LSIL çıkan hastaların in kolposkopi ile doǧrulanma oranı %12. Pretorius et al., J Reprod Med, 2001 Sevk merkezleri • Smearlerinde HSIL veya kanser çıkan hastaların kolposkopi ile dogrulanma orani %58. Pretorius et al., J Reprod Med, 2001 The colposcopic impression. Is it influenced by the colposcopist's knowledge of the findings on the referral Papanicolaou smear? • RESULTS: • In the community database, colposcopic accuracy was 60/510 (12%) when smears were ASCUS, AGUS or LSIL and 77/132 (58%) when smears were HSIL or cancer (P < .001); in the second database, it was 2/19 (11%) when smears subsequently were reported as negative, ASCUS, AGUS or LSIL and 33/65 (54%) when smears were HSIL or cancer (P < .005). An accurate colposcopic impression was seen in 5/39 (13%) women with one-quadrant lesions, 8/18 (44%) with two-quadrant lesions and 23/27 (85%) with three- or four-quadrant lesions (P < .005). None of 19 women with smears reported as negative, ASCUS, AGUS or LSIL had lesions involving three or four quadrants of the cervix, while 27/65 (42%) women with smears reported as HSIL or cancer had such lesions (P < .005). With logistic regression, the more quadrants of the cervix involved, the more accurate the colposcopic impression. Once controlled for lesion size, there was no improvement when worst histologic grade or Papanicolaou smear result was considered. Pretorius et al., J Reprod Med, 2001 Sevk merkezleri • Teşhis ve tedavi yöntemlerinin Avrupa kalite kriterleri düzeyine ulaştırılması Sevk merkezleri • Veriler sonucu gözlemlenen sorunlar ile ilgili politikalar ve çözüm yolları üretmek. • Veriler ile ilgili gerekirse bilimsel çalıșmalar yapıp bunları evrensel hale getirmek…