Danışma Meclisi B : 129 18 . 8 . 1982 O : 3 Ancak, maddede şöyle

Danışma Meclisi
B : 129
Ancak, maddede şöyle diyor «Devlet kişinin te­
mel hak ve özgürlüklerini». Burada önergede de be­
lirtildiği gibi, ferdin huzuru, fert huzuru.... Buraya
yazılması yararlı olur; ancak bunda çok ısrarlı de­
ğilim. Geliyor «....adalet ilkeleri ille bağdaşamayacak
surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri
kaldırmaya, insanın maddî ve manevî varlığının geliş­
mesi için gerekli şartları sağlamaya çalışır» diyor.
Dün, Anayasa Komisyonumuzun Değerli Başkanı,
Sayın Hocam sosyal devleti çok veciz ve bilimsel bir
biçimde açıkladılar; tümüyle katılıyorum. Yalnız bu
sosyal devletin gereklerini nasıl yerine getireceğiz?..
Sosyal devlet demeyle, bu sözle buraya varamayız
biz. «Sosyal» sözünden korkacağız.... Yemin metni­
mizde var sosyal adalet ilkeleri; (bundan da korkacağız,
yeminimize alacağız, ama her nedense korkacağız.
Sonra biz «Sosyal devletiz, çağdaş devletiz diyeceğiz.
Değerli arkadaşlarım;
Tümü hakkında konuşurken de belirttim; bu içi
boşaltılmış kupkuru bir sözden ibaret kalır, içi boş
kalıp olur. Nasıl varırız buna?.. Bu maddelerle varırız,
arkadan gelecek maddelerle sosyal devletin şartlarını
birer birer örersek varırız. Bakın ne diyoruz burda,
«Ekonomik ve sosyal engelleri kaldırır» veya «....kal­
dırmaya çalışacak» adalet ilkeleriyle. Ekonomik ve
sosyal önlemlerde adalet ilkesi neye yarayacak?.. Sos­
yal adalet ilkesi olmadan nasıl bu engelleri kaldırabi­
leceğiz?..
Değerli arkadaşlarım;
inanıyorum ki, sosyal adalet ilkelerine dayalı, sos­
yal devleti tüm şartlarıyla kurabilirsek, sağlıklı bir
bünyeye kavuşabilirsek; kemallizm hariç bütün «izm»'
lerle en güzel kavgayı o zaman verebileceğiz, sağlıklı
bünyemizle. Bu sağlıklı bünyeye hiçbir aşırı akım, hiç­
bir ideoloji kolay yaklaşamayacak, bazı fanatikleri
dışında, rağbet görmeyecek bu sağlıklı bünyede. Bunu
sağlamaya çalışalım. Elbette hukukî tedbirler alacağız,
bunlarda gerekli, cezaî tedbirler alacağız; bunlarsız
bir yere varamayız, tümüyle anlaştık, birleştik.... Ge­
lin, sosyal tedbirlerde de birleşelim, sosyal adalette de
birleşelim, sağlıklı bir bünye yapalım. Yoksa bir in­
sanın kendini korumasına ıbenzer, tabancayla silahla.
Bünyesi sağlıklı değilse boşuna koruyor dıştan kendini,
içine karşı da korumalı sağlıklı bir bünye yapmalı.
Bu bakımdan önergeye katılıyorum dedim, benim
önergem de vardı vakit almamak için ondan vazgeç­
tim. Adaletin yanına sosyal adalet ilkesi demeliyiz.
Çok daha inandırıcı, çok daha pratiği olacak madde­
mizin, çok çağdaş, çok güzel bir madde olacak ger­
18 . 8 . 1982
O :3
çekten ve yine diyoruz ki, «.... ekonomik ve sosyal
engelleri kaldırmaya, gerekli şartları sağlamaya çalı­
şır» Bu da görevden kaçmadır, ödevden kaçmadır.
Çünkü yüksek malumlarınız Anayasada 74 üncü
madde var, «Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda
Anayasa ile belirtilen görevlerini, ekonomik istikra­
rın korunmasını gözeterek malî kaynaklarının yeter­
liği ölçüsünde yerine getirir.» Tamamen ihtiyare kal­
mış durumda; kimse zorla yap demiyor; ama malî
kaynağın varsa bunu da yap diyor.
Biz burada sağlamaya çalışır, kaldırmaya çalışır
dersek, yarın bu sosyal devlete hiç inanmayan bir ik­
tidar gelirse bu maddenin yüzüne bile bakmaz, sosyal
devlet lafta dahi kalmaz. Gelin, bu maddeyi korumayı
sağlar ve engelleri kaldırır biçimine ödev verelim.
Çünkü başlığına görev dedik, şartlı görev olmaz, in­
safa kalmış bir görev olmaz. Bir görev ya alınır - ve­
rilir, ya da hiç verilmez. Eğer buna inanmıyorsak hu­
kuk devleti de demeyelim, sosyal adalet de demeyelim
açıkça tavır koyalım. Hem olacağız, hem olmayacağız
ikili tavır olmaz. Bu bakımdan, önergeyi tümüyle
destekliyorum.
Tüm Kurula derin saygılar sunarım.
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Gürbüz.
Önerge üzerinde söz alan başka bir üyemiz Sayın
Öney buyurunuz efendim.
Lehinde mi?..
TÜLAY ÖNEY — Lehinde, biraz da usule ilişkin
söz alacağım.
BAŞKAN — Buyurunuz efendim.
TÜLAY ÖNEY — Sayın Başkan, değerli ar­
kadaşlarım;
Arkadaşlarımın sanıyorum ki hatırındadır; bugüne
kadar bu kürsüde kaç defa söz aldıysam, bunun yüz­
de doksanı bu konuya ilişkindi veya bu konuyu içeren
meselelere ilişkindi. Onun için, şimdi tümü üzerinde
yaptığım konuşmalardan bir ufak hatırlatma yaparak,
meseleye kısaca temas etmek istiyorum.
Tümü üzerinde konuşurken demiştim ki: «Ana­
yasamızın bu 4 üncü maddesinin Devlete, halkım ko­
ruma, halkının bütün önüne çıkmış olan sosyal ve
ekonomik engelleri kaldırma gibi bir meseleyi temel
amaç ve temel görev olarak vermesini büyük takdirle
karşılıyorum ve Komisyona şükran arz ediyorum.»
Güçlü devleti ilke olarak almaya da tamamen ka­
tılıyorum; fakat bunlar nasıl yapılacaktır? Bunların
yapılmasının Anayasaya böyle maddeler yazmakla
olamayacağını, Devleti gerçekten güçlü kılmanın yolu­
nu bulmanın gerektiğini ifade etmiştim ve o zaman
46 —