BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE Prof.Dr. Yahya AYAŞLIGİL Yrd.Doç.Dr. Doğanay YENER İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı 29.02.2016 • • • • • • • • Lonicera fragrantissima- Hanımparmağı, Kolonya çalısı Familyası: Caprifoliaceae Habitusu: 1,8-3 (4,5) m boylarında ve aynı yayılışta bir çalıdır. Yaprak Özellikleri: Karşılıklı, basit, eliptik, geniş-oval, 2,5-7,5 cm uzunluğunda, uzunluğunun 2/3’ü genişlikte, kıllı-kirpikli, üst yüzü mat mavi-yeşil, koyu yeşil ve çıplak, orta damar kıllı, yaprak sapı 0,8 cm uzunluğunda. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, sapsız, çok sayıda 4 sıralı pullar, çok az tüylü. Sürgün Özellikleri: Sürgünler çıplak, açık, genellik parlak kahverengi, bitki özü beyaz, katı veya kısmen kazılmış. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri kremsi beyaz, pembe veya kırmızı tonlu, 2dudaklı, limon kokulu ve oldukça çok kokulu, kısmen küçük çiçekler, 1,25 cm uzunluğunda, Mart-Nisan başlarında açar, eksensel çiçek saplarında, yapraklardan önce açar, çok gösterişli değil ancak kokusu limon gibi ve çok etkilidir. Meyve Özellikleri: Meyvesi üzümsü, 2 ovaryumlu, 0,6 -0,8 cm çapında, koyu kırmızı, Mayıs sonları-Haziran başlarında görülür. Lonicera fragrantissima Lonicera fragrantissima Lonicera fragrantissima • • • • Aucuba japonica – Japon Akubası, Keklik Kanadı Familyası: Cornaceae Habitusu: Genellikle 1-3 m boyunda olan herdem yeşil çalıdır. Yaprak Özellikleri: Yapraklar karşılıklı, derimsi, eliptik-oval, eliptikmızrağımsı, 7,5-20 cm uzunluğunda, 4-7,5 cm genişliğinde, sivri veya aniden daralmış uçlu, taban kısmı geniş kama şeklinde, tam kenarlı, yaprak uç kısmına doğru kabaca dişli, çıplak, üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü daha açık renk, yaprak sapı 1-5 cm uzunluğunda. • Çiçek Özellikleri: Çiçekleri dioik (iki evcikli), mor erkek çiçekler terminal, 5-11 cm uzunluğundaki simoz sapçıklarda, dişi çiçekler daha kısa kurullar oluşturur. • Meyve Özellikleri: Meyvesi elipsoit şeklinde, 1,5 cm uzunluğunda, canlı kırmızı renkte, tek tohumlu, eriksi meyve, Ekim-Kasımda olgunlaşır ve bir dahaki bahara kadar bitkinin üzerinde kalır. Aucuba japonica Aucuba japonica ‘Variegata’ Aucuba japonica Aucuba japonica ‘Picturata’ Aucuba japonica ‘Variegata’ • Buxus sempervirens – Osmanlı Şimşiri, Adi Şimşir • Familyası: Buxaceae • Yaprak Özellikleri: Yaprakları karşılıklı, basit, herdem yeşil eliptik, ters yumurtamsıdan dikdörtgene doğru, 1,25-2,5 cm uzunluğunda, boyunun yarısı kadar genişlikte, yaprak tepe kısmı içeriye doğru girintili ya da yayvan, yaprak üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü açık veya sarımsı yeşil renkte, genellikle her iki yüzü de parlak, alt kısımlardaki orta damar geniş ve krem rengi sarımsı, yaprak sapı kısa ve ince tüylü. Küçük eliptik yaprak. • Sürgün Özellikleri: Sürgünleri kısmen karemsi ancak Buxus microphylla’nınki gibi değil. • Çiçek Özellikleri: Çiçekleri kremsi sarı renkte, yaprak eksenlerinden çıkan salkımlarda yer alır, taç yaprakları yoktur, dişi çiçek genellikle salkımda terminal durumludur, erkek çiçek ise yarı terminal vaziyettedir. Erkek çiçekleri 4 çanak ve 4 stameni vardır; dişi çiçeklerin 6 çanak yaprağı ve 3 gözlü ovaryumu vardır, çiçekler nisan mayısta meydana çıkar ve kokuludur. • Meyve Özellikleri: Meyvesi 0,8 cm uzunluğunda, 3 boynuzlu açılır kapsüldür. Her bir valf 2 tane parlak tohum içerir. Buxus sempervirens Buxus sempervirens • Chimonanthus praecox – Kış Çiçeği • Familyası: Calycanthaceae • Habitusu: 3-4,5 m boyunda ve 2,5-3,5 m genişliğinde geniş, çok dallı bir çalıdır. • Yaprak Özellikleri: Yapraklar karşılıklı, eliptik-oval, oval-mızrağımsı, 615(20) cm uzunluğunda, tepesi birden daralmış, taban kısmı yuvarlak veya kamamsı, tam kenarlı, tüysüz, parlak koyu yeşil renkli, üst yüzü kaba tekstürlü, neredeyse zımpara gibi, yaprak sapı 0,5-1,25 cm uzunluğunda. Sonbaharda yaprak rengi sarımsı yeşile döner. • Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar yeşilimsi kahverengi, tüysüz, saplı küre gibi, 0,5-1 cm uzunluğunda ve genişliğinde, Aralık-Ocak aylarında açar. • Sürgün Özellikleri: Sürgünler karemsi, sert, çıplak, parlak grikahverengi, belirgin turuncumsu kahverengi lentiseller ile kaplı, buruşturulduğunda Calycanthus gibi keskin bir koku yaymaz. • Çiçek Özellikleri: Çiçekleri oldukça çekici kokulu, bardak şeklinde, sarı renkli, her bir çiçek 2-2,5 cm büyüklüğünde, çok sayıda taç yapraktan oluşmuştur. Yapraksız dalların üzerinde tek tek bulunur ve uzun süre bitkinin üzerinde kalır (genellikle Aralık-Ocak-Şubat). • Meyve Özellikleri: Meyveleri 2,5-5 cm uzunluğunda, vazo şeklinde, 58 parlak kahverengi meyve (aken), Nisan ayında belli olur ve toplanabilir. Kış boyunca bitki üzerinde kalır. Chimonanthus praecox Chimonanthus praecox Chimonanthus praecox • Elaeagnus pungens – Süs İğdesi • Familyası: Elaeagnaceae • Yaprak Özellikleri: Almaçlı, basit, herdem yeşil, yaprak kenarları buruşuk, 5-10 cm uzunluğunda, 0,6 -4,4 cm genişliğinde, lineer-oval, oval, yaprak sapı 0,6 -1,25 cm uzunluğunda, kahverengi, kahverengi pullarla kaplı. Yaprakların üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü belirgin bir şekilde benekli pullarla kaplı ve gümüşi renkte, ana damarlar kahverengi. • Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukların 4’ü bir arada, kahverengi pullar yapışık parmak görüntüsü yaratıyor, 0,3-0,6 cm uzunluğunda. • Sürgün Özellikleri: Sürgünler düz ve yuvarlak, yoğun bir şekilde pullarla kaplı, 5-7,5 cm uzunluğundaki kahverengi pullarla kaplı dikenleri oluşturur; bitki özü yeşilimsi beyaz ve katı. • Çiçek Özellikleri: Çiçekleri gümüşi beyaz, kokulu, 1,25 cm uzunluğunda, boru şeklinde, Ekim-Kasım. • Meyve Özellikleri: Meyveleri nadiren görülür, 1,25-1,9 cm uzunluğunda, ilk başlarda pullu kahverengi, sonuç olarak kırmızı, oval sert çekirdekli etli, Nisan ve Mayısta gelişir, kuşları çeker. • Elaeagnus pungens • Elaeagnus pungens • Elaeagnus pungens ‘Elaeagnus pungens ‘Maculata Aurea’ • • • • Euonymus fortunei- Bodur Taflan, Sarılıcı Taflan Familyası: Celastraceae Habitusu: Herdem yeşil yerörtücü ve bodur çalı. Yaprak Özellikleri: Herdem yeşil karşılıklı yaprakları genlikle 2,5 cm uzunluğunda, dişli kenarları var, koyu yeşil yaprakların gümişi damarları var. • Sürgün Özellikleri: Yeşil sürgünler. • Çiçek Özellikleri: Çiçekler olgun bireylerde yeşilimsi beyaz, 4 parçalı, 0,6 cm çapında, Haziran-Temmuz, gösterişli değil. • Meyve Özellikleri: Açılır kapsül meyve, 0,8 cm çaplı, genellikle pembemsi kırmızı renkte, kapsül açılınca turuncu arillus meydana çıkar. • Euonymus fortunei • Euonymus fortunei ‘Emerald’n Gold’ • Euonymus japonicus- Japon Taflanı, Papaz Külahı • Familyası: Celastraceae • Yaprak Özellikleri: Ters yumurtamsı-dar oval, 2,5-7,5 cm uzunluğunda, 1,9 -4,4 cm genişliğinde, parlak koyu yeşil, alt yüzü daha soluk, derimsi, çıplak, taban kısmı sivri, uç kısmı küt ya da yuvarlak, taban kısmı hariç dişli, yaprak sapı 0,6 -1,25 cm uzunluğunda. • Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları kiremitvari, konik, 6-8 pullu, tüysüz. • Çiçek Özellikleri: Çiçekleri yeşilimsi beyaz, 4 taçlı, 0,8 cm çapında, 5-12 çiçekli saplı salkımlarda, Haziran. • Meyve Özellikleri: Meyve 4 valfli, 0,8 cm çapında, pembemsi kapsül, turuncu arillus. Euonymus japonicus Euonymus japonicus Euonymus japonicus ‘Albomarginatus’ Euonymus japonicus ‘Ovatus Aureus’ • Acacia dealbata - Gümüşi Akasya, Mimoza • Familyası: Fabaceae • Habitusu: 15 m'ye kadar boylanan çalı veya küçük ağaç forumundadır. • Yaprak Özellikleri: Gümüşi renkli, yaprak ekseni 12–16 cm'dir. Çift katlı tüysü yapraklar 26-46 yaprakçıktan oluşmuştur, yaprakçıkların alt yüzeyi boz-beyaz'dır. • Sürgün Özellikleri: Genç dallar biraz zayıf; boz donuk tüylü, dumanlıdır. • Çiçek Özellikleri: Çiçekler sarımsı veya turuncu-yeşildir. OcakMart aylarında çiçeklenir. • Meyve Özellikleri: Baklalar kırmızı-kahverengi veya siyah, boyu eninden uzun, yassı, 3-8 x 7-12 mm büyüklüğünde, tüysüz ve pürüzsüzdür. Tohumlar Temmuz-Ağustos aylarında olgunlaşır. Acacia dealbata Acacia dealbata • • • • • Prunus domestica - Erik Familyası: Rosaceae Habitusu: 10 m boy ve yuvarlak bir tepe yapar. Yaprak Özellikleri: Yaprakları ovalimsi, kenarları ince dişlidir. Çiçek Özellikleri: Mart-Nisanda açan çiçekleri beyaz renklidir. Bu çiçeklenme durumu baharı müjdeler. • Meyve Özellikleri: Meyvesi eriksi meyve tipindedir. Yenir. Prunus domestica Prunus domestica