kent ağaçlarında görülen ağaç kusurlarının tespiti ve

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE
Prof.Dr. Yahya AYAŞLIGİL
Yrd.Doç.Dr. Doğanay YENER
İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi
Peyzaj Mimarlığı Bölümü
Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı
18.05.2015
•
•
•
•
Salix babylonica- Salkım Söğüt
Familyası: Salicaceae
Habitusu: 9-12 m boylarında, geniş yayılışlı ağaçtır.
Yaprak Özellikleri: Yaprakları sarmal dizilişli, basit, mızrağımsı,
lineer-mızrağımsı, 7,5-15 cm uzunluğunda, 1,25-2 cm
genişliğinde, sivri uçlu, dişli kenarlı, üst yüzü açık yeşil renkte,
alt yüzü grimsi yeşil renkte, belirgin damar düzeni var, çıplak,
yaprak sapı 0,5 cm uzunluğunda, yaprak kınları nadiren gelişir
ve oval-mızrağımsı, geriye ve aşağıya doğru kıvrılmış. Yaprak üst
yüzü açık yeşil renkte, alt yüzü grimsi yeşil renkte.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünler uzun, sarkık, nodlar hariç çıplak,
kahverengi, üst kısımlarda kırmızımsı kahverengi
• Çiçek Özellikleri: Dişi çiçeğinde 1 nektarin bulunuyor.
•
Salix babylonica
• Salix babylonica
• Salix babylonica
• Salix babylonica
• Salix matsudana- Tribişon Söğüdü, Arapsaçı Söğüdü
• Familyası: Salicaceae
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları sarmaldizilişli, basit, lineermızrağımsı, 5-10 cm uzunluğunda, 0,8 -1,5 cm genişliğinde,
uzun sivri uçlu, keskin beze gibi dişli, üst yüzü parlak yeşil, alt
yüzü yeşilimsi mavi ve çıplak, yaprak sapı 0,6 cm uzunluğunda.
Yeni çıkan yaprakları parlak yeşil, sonbaharda koyu yeşil ve sarıyeşile dönüşür.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünler gençken sarımsı, daha sonraları
zeytin yeşili, yeşilimsi kahverengi, çıplak.
• Çiçek Özellikleri: Dişi çiçeğinde 2 nektarin bulunuyor.
Salix matsudana ‘Tortuosa’
• Salix matsudana ‘Tortuosa’
• Salix matsudana ‘Tortuosa’
• Salix matsudana ‘Tortuosa’
• Populus alba- Ak Kavak
• Familyası: Salicaceae
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, basit, uzun sürgünlerdeki
yapraklar, palmat yaprak, 3-5 üçgenimsi ve kabaca dişli loblu, sivri
uçlu, 5-12,5 cm uzunluğunda, yaprak üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü
beyaz-yoğun tüylü. Kısa sürgünlerdeki yapraklar ise, küçük, 2,5-5 cm
uzunluğunda, oval eliptik-dikdörtgensi, kenarı dalgalı-dişli, genellikle
alt yüzü gri yoğun tüylü, yaprak sapı 1-4 cm uzunluğunda.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, küçük, oval-konik, açık
kestane kahverengisi, basık, parlak ya da az ya da çok özellikle de
taban kısmı pamuğumsu yünlerle kaplı, lateraller 0,5 cm uzunluğunda,
terminaller daha büyük.
• Sürgün Özellikleri: Sürgüler yeşilimsi gri, yoğun olarak beyaz
pamuğumsu yünlerle kaplı; bitki özü 5 uçlu ve yıldız şeklindedir.
• Çiçek Özellikleri: Çiçekler çift evcikli, erkek çiçekler 5-7,5 cm
uzunluğunda, her bir içekte 5-10 stamen bulunur, anterler mor renkte,
dişi çiçekler ise 7,5-10 cm uzunluğunda.
• Meyve Özellikleri: Meyvesi 2 valfli açılır kapsüldür.
• Gövde Özellikleri: Gövde kabuğu yeşilimsi gri-beyazımsı renkte, koyu
pençeler var ve zamanla ana gövdenin taban kısmında siyahımsı
yarıklar meydana gelir.
Populus alba
• Populus alba
• Populus alba
• Populus alba
•
•
•
•
Populus nigra - Kara Kavak
Familyası: Salicaceae
Habitusu: Yukarı doğru büyüyen, oldukça boylu bir ağaçtır.
Yaprak Özellikleri: Almaçlı, basit, eşkenar dörtgen-oval,
üçgenimsi, 5-10 cm uzunluğunda, yaklaşık aynı genişlikte, uzun
sivri uçlu, kenarı çentikli dişli, üst yüzü koyu yeşil, çıplak, alt
yüzü açık yeşil, yaprak sapı 2-5 cm uzunluğunda ve basıktır.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, diğer kavaklara
göre daha küçük, terminal tomurcuklar 1 cm uzunluğunda,
lateral tomurcuklar 0,8 cm veya daha kısa uzunlukta, basık,
kırmızımsı kahverengi, çıplak.
• Çiçek Özellikleri: Erkek çiçekler 2,5-5 cm uzunluğunda, her bir
çiçek 12-20 stamene sahip, anterler kıpkırmızı renkte.
Populus nigra
• Populus nigra
• Populus nigra
• Populus nigra
• Populus tremula- Titrek Kavak
• Familyası: Salicaceae
• Habitusu: 25 m'ye kadar boylanabilen, silindirik gövde, sık dallı,
geniş konik tepeye sahip bir ağaçtır.
• Yaprak Özellikleri: Uzun sürgünler üzerindeki yapraklar sivri uçlu
yumurta biçimli, kısa sürgünler üzerindekilerin ise uzunluğu ile
genişliği eşittir. Yaprakların üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü grimsi
yeşil ve çıplaktır. Yaprak sapı uzun (6-8 cm), yanlardan basılmış
olduğundan hafif bir rüzgarda bile yaprak ayasının sallanmasına
neden olur.
• Sürgün Özellikleri: Sürgün ve tomurcukları kızıl kestane
rengindedir.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları terminal durumlu olup,
sürgünlere sarmal dizilmiştir. Çiçek taşıyan tomurcuklar büyük,
dolgun ve küt uçlu iken, yaprak tomurcukları sivri uçlu, daha
küçük ve hafif yapışkandır.
• Çiçek Özellikleri: Erkek çiçek başakçıkları (çiçek kurulları) hafif
kıvrık olup ortalama 4-10 cm boyunda; 1 cm çapında olup uzun
Populus tremula
• Populus tremula
• Populus tremula
• Populus tremula
•
•
•
•
Populus simonii- Çin Kavağı
Familyası: Salicaceae
Habitusu: 12-18 m boyunda vazo şeklinde gelişen boylu ağaçtır.
Yaprak Özellikleri: Almaçlı, basit, eşkenar dörtgen-eliptik, 5-12,5
cm uzunluğunda, 2,5-7,5 cm genişliğinde, sivri uçlu, tabanı
geniş-kamamsı dar-yuvarlak, üst yüzü parlak yeşil, alt yüzü
soluktur. Yaprak sapı 0,8-2 cm uzunluğunda, kırmızı. Ne yazık ki
yaprakları, diğer birçok kavak türünde olduğu gibi, yaprak
lekelerine karşı hassastır.
• Populus simonii
• Populus simonii
• Populus simonii
• Populus x canescens- Boz Kavak (P.alba x P.tremula)
• Familyası: Salicaceae
• Habitusu: 20 m'ye kadar boylanan bir ağaçtır.
• Yaprak Özellikleri: Kısa sürgündeki yapraklar kısa saplı; uzun
yapraklı, yumurtamsı-dairemsi, yumurtamsı-eliptik veya
rombik (dikdörgen biçiminde) yumurtamsı dairemsidir;
uzunluğu 4-8 x 3,5-6 cm her iki yüzeyi tüysüz veya alt yüzü
bazen seyrek keçemsi tüylüdür. Yaprakların dip kısmı kama
biçiminde veya yuvarlak, kenarları girintili dişli; ucu yuvarlaktır.
Uzun sürgündeki yaprakların sapı gri olup keçemsi tüylüdür.
Yaprak ayası geniş eliptik alt yüzeyi gri keçemsi tüylü, üst
yüzeyi ise yeşil, tüysüz veya seyrek tüylü düzensiz dişlidir.
• Tomurcuk Özellikleri: Yumurtamsı kahverengi tüylüdür.
• Çiçek Özellikleri: Erkek kedicikler 5-8 cm'dir. Dişi çiçekler 5-10
cm; ovaryum tüysüz olup kısa saplıdır. Kapsül 3-4 mm, uzun
yumurtamsı olup 2 kapakçıklıdır.
• Populus x canescens
• Celtis australis – Çitlenbik
• Familyası: Cannabaceae ( Ulmucaeae)
• Habitusu: 300 yıl kadar yaşar. 10-25 m boy (25 cm/y), yuvarlak
tepe (0 4-6 m) (15 cm/y), 1 m'den fazla gövde çapı yapar.
• Yaprak Özellikleri: Yazyeşili yaprakları 5-15 cm uzunluğunda,
yürek biçimli, sivri uçlu, derimsi, kenarları çok dişli, üstü koyu
yeşil ve pürüzlü, altı mat-yeşil ve yumuşak tüylüdür.
• Çiçek Özellikleri: MayısHaziranda açan çiçekleri etkisizdir.
• Meyve Özellikleri: Uzun saplı meyveleri, 9-12 mm çapında,
yuvarlak, olgunlaşırken turuncu ve sonra siyaha yakın (koyu
purpur) renklidir, etli kısmı yenir ve lezzetlidir.
Celtis australis
• Celtis australis
• Celtis australis
• Celtis australis
• Diospyros kaki- Büyük Meyveli Trabzon Hurması, Cennet Elması
• Familyası: Ebenaceae
• Habitusu: 6-9 m boylarında ve genişliğinde ama genellikle daha
küçük ağaç.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, basit, eliptik-oval,
dikdörtgen-oval veya ters yumurta şeklinde, 6-17 cm uzunluğunda,
4-9 cm genişliğinde, sivri uçlu, çıplak, tam kenarlı, üst yüzü parlak
koyu yeşil, alt yüzünde daha açık renk ve damarlar tüylü, derimsi ve
belirgin damarlı, yaprak sapı 1,25 -2,5 cm uzunluğunda, tüylü. Yazın
yaprakları parlak koyu yeşil, sonbaharda sarı-turuncu-kırmızı renge
dönüşür.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, büyük, geniş-oval,
kahverengimsi pulların uç kısımları kısmen tüylü.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünlerde dikey, büyük lentiseller bulunur. Bitki
özü yeşil, katı.
• Çiçek Özellikleri: Çiçekleri iki evciklidir, erkek çiçekler 1 cm
uzunluğunda, 16-24 stamenli, dişi çiçek 1,25-2 cm uzunluğundadır ve
her ikisi de beyazımsıdır. Çiçekler Mayıs-Haziranda belirir.
• Meyve Özellikleri: Meyveleri büyük, yumurta şeklinde veya yuvarlak,
7,5-10 cm çapında, sarı-turuncu renktedir. Ekim veya daha sonra
olgunlaşır.
Diospyros kaki
• Diospyros kaki
• Diospyros kaki
• Diospyros kaki
• Diospyros lotus- Küçük Meyveli Trabzon Hurması
• Familyası: Ebenaceae
• Habitusu: 23 m boylara kadar ulaşabilir ancak genellikle daha
küçüktür.
• Yaprak Özellikleri: Yaprak üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü ise daha
soluktur.
• Meyve Özellikleri: Meyvesi 1,9 -2,5 cm çapında, küre, oval ve
sarı, kırmızı veya mor renkte ve de üzeri mumsudur.
• Diospyros lotus
• Diospyros lotus
• Diospyros lotus
• Calycanthus floridus- Karolin Kalikantusu, Baharat Çalısı, Ağlayan
Kız Kalbi
• Familyası: Calycanthaceae
• Habitusu: 2-3 m boyunda ve 2-3,5 m genişliğinde bir çalıdır.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları karşılıklı, basit, geniş oval, oval veya dar
eliptik, 5-12,5 cm uzunluğunda, sivri uçlu veya tepesi aniden
daralmış, taban kısmı yuvarlak ya da kamamsı, tam kenarlı, koyu
yeşil renkli ve üzeri biraz kaba tekstürlü, alt yüzü yoğun tüylü ve
grimsi yeşil renkte, yaprak sapı 0,8 cm uzunluğunda. Sonbaharda
yaprak rengi sarıya dönüşür. Yapraklar Kasım sonuna kadar üzerinde
kalır.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünlerinin aromatik bir kokusu vardır. Grikahverengi ve çıplaktır.
• Çiçek Özellikleri: Çiçekleri oldukça gösterişli, koyu kırmızımsı
kahverengi, yaklaşık 5 cm büyüklüğünde, kokulu, Mayıs, Haziran ve
hatta Temmuz başına kadar çiçeklidir. Taç ve çanak yapraklar çok
sayıdadır ve birbirlerine benzer.
• Meyve Özellikleri: Meyvesi vazo şeklinde, derimsi, kırışık,
kahverengi, 5-7,5 cm uzunluğunda, 2,5-3,5 cm genişliğinde,
olgunlaştığında kapsül şeklindedir. Eylül-Ekimde oluşur ve bütün kış
boyunca bitkinin üzerinde kalır.
• Calycanthus floridus
• Calycanthus floridus
• Calycanthus floridus
• Juglans regia- Adi Ceviz
• Familyası: Juglandaceae
• Habitusu: 12-20 m boylarında ve geniş yayılışlı, tepe tacı yuvarlak bir
ağaçtır.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, bileşik pinnat yaprak, 59 yaprakçıklı, nadiren 13,5-12,5 cm uzunluğunda, eliptik, ters
yumurta, dikdörtgen-oval, sivri uçlu, tam kenarlı, çok nadiren genç
bireylerde belirsiz dişli, orta ve koyu yeşil, alt yüzündeki küçük tüyler
hariç çıplaktır.
• Tomurcuk Özellikleri: Terminal tomurcuk, lateral tomurcuktan 2-3 kat
daha geniş, 0,6 -0,8 cm uzunluğunda, açıkça üst üste binen pulları ile
kapaklı, tüylü, kahverengimsi.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünler gençken zeytin-kahverengisi, yaşlı dallar
grimsi. Bitki özü düzensiz bölmeli, renk olarak kahverengimsi.
• Meyve Özellikleri: 4 -5 cm çapındaki nuks meyveleri yenir, ince
kabuklu, gerçek tohum etli dış kaplamasından dışarı çıkar.
• Gövde Özellikleri: Gövde kabuğu gümişi gri ve geniş çıkıntıları var,
diğer Juglans türlerinden farklıdır.
Juglans regia
• Juglans regia
• Juglans regia
• Juglans regia
• Juglans nigra- Kara Ceviz
• Familyası: Juglandaceae
• Habitusu: 15-23 m boylarında, en fazla 38-45 m boya ulaştığı
görülmüştür, tepe tacı oval ve yuvarlak.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, bileşik pinnat yaprak,
30-60 cm uzunluğunda, (11)15-23 yaprakçıklı, genellikle terminal
yaprak yok, her bir yaprakçık 5-12,5 cm uzunluğunda, 2 -5 cm
genişlikte, oval-dikdörtgen, oval-mızrağımsı, sivri uçlu, tabanı
yuvarlak, düzensiz dişli, ilk başlarda üst yüzü çok az tüylü, sonradan
neredeyse çıplak ve çok az parlak koyu yeşil, alt yüzü tüylü ve beze
gibi, yapraklar ezildiğinde koku yayar. Yaprak sapı ve orta damar çok
az ince tüylü.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar soluk ipeksi-ince tüylü, terminal
tomurcuk oval, 0,8 cm uzunluğunda, genişliğinden daha uzun, lateral
tomurcuk daha küçük ve genellikle üst üste biner, grimsi.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünler tombul, yoğun gri-ince tüylü, kırmızımsı
soluk sarı renkte, tat olarak acı ve renk olarak çiğnendiğinde sarı,
bitki özü soluk sarı, yaprak izinin üst kenarı belirgin şekilde dişli.
• Meyve Özellikleri: Küre şeklindeki, tüysüz açık yeşil nuks meyve, 3,8 5 cm kalınlıkta ve damarlı yüzeyli, oyulmuş endokarp siyahımsı ve
2,5-4 cm büyüklükte.
• Gövde Özellikleri: Gövde kabuğu koyu kahverengi, grimsi siyah, koyu,
dar oluklarla bölünür, kabaca elmas şekli oluşur.
Juglans nigra
• Juglans nigra
• Juglans nigra
• Juglans nigra
• Hibiscus syriacus- Ağaç Hatmi
• Familyası: Malvaceae
• Yaprak Özellikleri: Almaçlı dizilişli, basit, palmat damarlı, 3
loblu, oval-eşkenar dörtgen şeklinde, 5-10 cm uzunluğunda,
genellikle kaba dişli, orta veya koyu yeşil renkte, genellikle
parlak, çıplak sadece alt yüzünde damarlarda az sayıda tüy
bulunur. Yaprak sapı 0,6 -2,5 cm uzunluğunda. Yazın orta-koyu
yeşil renkte, sonbaharda soluk sarı.
• Çiçek Özellikleri: Çiçekleri 5 taç yapraklı, gösterişli, beyaz,
kırmızı, mor veya menekşe renginde, yalınkat veya katmerli,
kısa saplı, geniş çan şeklinde, 5-10 cm büyüklüğünde,
Temmuzda açar.
• Meyve Özellikleri: Meyve açılır kapsül, 7,5-10 cm uzunluğunda,
5 valfli, yukarı doğru, kahverengi, kışın meydana çıkar.
Hibiscus syriacus
Hibiscus syriacus
• Hibiscus syriacus
• Hibiscus syriacus
• Hibiscus syriacus
• Ficus carica – İncir
• Familyası: Moraceae
• Habitusu: 2-6 m (bazen 10 m) boy ve geniş-yuvarlak bir tepe (0
- 8 m) yapan bir meyve ağacıdır.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları el biçiminde; 3, çoğunlukla 5
loblu, alt ve üst yüzü pürüzlü, mat, koyu yeşildir.
• Çiçek Özellikleri: Çiçekleri dikkat çekmez.
• Meyve Özellikleri: Meyveleri morumsu ya da sarımsı renkli,
etli, yumuşak ve çok lezzetlidir.
Ficus carica
• Ficus carica
• Ficus carica
• Ulmus minor- Ova Karaağacı
• Familyası: Ulmaceae
• Habitusu: 20-30 m boylara ulaşan, düzgün gövdeli, dalları
yukarı doğru, zayıf piramidal formlu ağaçtır.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, basit, eliptik, oval
veya ters yumurta şeklinde, 3,8-10 cm uzunluğunda, 2,5-5 cm
genişliğinde, taban kısmı küre, 12 çift damarla çift dişli, üst
yüzü parlak koyu yeşil, gençken tüysüz, yaprak alt yüzünde
damarlar tüylü, yaprak sapı 0,6 -1,25 cm uzunluğunda,
genellikle tüylü.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, terminal
tomurcuk yok, lateraller 0,3-0,6 cm uzunluğunda, koyu
kahverenginden siyaha doğru, oval, tomurcuk pulları yumuşak
ipeksi tüylerle kaplı, pul kenarları kirpikli.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünler kahverengi, tüylü, yaşlı dallar kül
griye dönüşür.
• Meyve Özellikleri: Samara tipi meyve. Tohum meyvenin sap alt
tarafında.
Ulmus minor
• Ulmus minor
• Ulmus minor
• Ulmus glabra- Dağ Karaağacı
• Familyası: Ulmaceae
• Habitusu: 25-30 m boylara ulaşan, 15-21 m genişliğe sahip
büyük bir ağaçtır.
• Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, basit, dikdörtgenoval, eliptik veya ters yumurta, 7,5-17,5 cm uzunluğunda, 4-10
cm genişliğinde, aniden sivrileşen, uç kısmı genellikle 3 loblu,
taban kısmı oldukça çarpık, keskin ve çift dişli, yaprak üst yüzü
koyu yeşil ve pul pul, alt yüzü tüylü, nadiren neredeyse çıplak,
14-20 damar çiftleri var, yaprak sapı 0,3-0,6 cm uzunluğunda,
tüylü.
• Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, terminal
tomurcuk yok, lateraller 0,6 cm uzunluğunda, koyu kestane
kahverengisinden kahverengi-siyaha doğru, dikenli tomurcuk
pullarına sahip.
• Sürgün Özellikleri: Sürgünler koyu gri-kahverengi ve diken gibi
tüyleri var, açık bir şekilde tüylü.
• Meyve Özellikleri: Samara tipi meyve. Tohum meyvenin tam
ortasında.
Ulmus glabra
• Ulmus glabra
• Ulmus glabra ‘Camperdownii’