Kisim 2.indd
advertisement
BÖLÜM 6: Görme vii İçindekiler Ön Söz xv 1 bölüm ÖN SÖZ Davranış Kaynakları Nörobilim Rene’e Gelen İlham Deney Hayvanları Kullanılan Araştırmalarda Etik Konular 16 2 İnsan Bilincinin Anlaşılması: Fizyolojik Yaklaşım 3 Ayrık Beyin Nörobilimlerde Kariyer Alanları 3 Öğrenme Stratejileri Davranış Nörobilminin Doğası Araştırma Amaçları 6 SON SÖZ 6 Davranış Nörobilminin Biyolojik Kökenleri Doğal Seçim ve Evrim İnsan Türünün Evrimi Sinir Sisteminin Hücreleri 25 Önerilen Kaynaklar 23 23 Reseptörlerin Aktivasyonu Postsinaptik Potansiyeller 26 47 48 Postsinaptik Potansiyellerin Sonlanması 26 Destekleyici Hücreler 30 Otoreseptörler 33 Aksonların Elektriksel Potansiyellerinin Ölçülmesi Zar (Membran) Potansiyeli: İki Gücün Dengesi 40 Aksiyon Potansiyelinin İletimi Nöronlar Arası İletişim 45 52 Sinaptik Olmayan Kimyasal İletişim 34 42 36 38 SON SÖZ Myastenia Gravis Anahtar Kavramlar 55 Önerilen Kaynaklar 55 Ek Kaynaklar 51 52 Akso-Aksonik Sinapslar 34 Aksiyon Potansiyeli 50 Postsinaptik Potansiyellerin Etkisi: Nöral Entegrasyon Nöral İletişim: Genel Bakış Sinapsların Yapısı 23 Sinir Sistemindeki Hücrelerin Yapısı ve İşlevi 24 Yanıt Vermeyen Kaslar Nöron İçi İletişim Anahtar Kavramlar 22 14 2 bölüm Kan-Beyin Bariyeri 20 Beyin Fonksiyonları Modelleri Ek Kaynaklar 10 19 12 Büyük Beyinlerin Evrimi Nöronlar 7 10 Fonksiyonellik ve Özelliklerin Kalıtımı ÖN SÖZ 1 52 54 55 45 Nörotransmitter Salınımı 46 vii viii İçindekiler 3 bölüm ÖN SÖZ Sol Taraf Kaybı Meninksler 57 60 60 Ventriküler Sistem ve Serebrospinal Sıvı Üretimi Merkezi Sinir Sistemi Unilateral (tek-taraflı) İhmal Anahtar Kavramlar 87 Önerilen Kaynaklar 87 Ek Kaynaklar 60 85 87 63 Merkezi Sinir Sisteminin Gelişimi Ön Beyin 56 SON SÖZ 57 Sinir Sisteminin Temel Özellikleri Genel Bir Bakış Sinir Sisteminin Yapısı 63 67 Orta Beyin 76 Arka Beyin 78 Spinal Kord (Omurilik) Çevresel Sinir Sistemi Spinal Sinirler 80 80 Kraniyal Sinirler 81 Otonom Sinir Sistemi bölüm ÖN SÖZ 78 83 4 Bir İlaç Zehirlenmesi Psikofarmolojinin İlkeleri Farmakokinetikler İlaç Etkinliği Psikofarmakoloji 89 Amino Asitler Peptidler 89 Lipidler 90 106 108 110 Nükleozidler 92 Tekrarlı Uygulamalar Sonucunda Ortaya Çıkan Etkiler Plasebo Etkileri 88 Çözünür Gazlar SON SÖZ 94 İlaçların Etki Alanları 93 110 95 111 Bir Trajedi Sonucunda Elde Edilen Yararlı İpuçları 113 Anahtar Kavramlar 114 Nörotransmitter Depolanması ve Salınması Üzerine Oluşan Etkiler 97 Önerilen Kaynaklar 114 Reseptörler Üzerine Oluşan Etkiler Ek Kaynaklar Nörotransmitter Üretimi Üzerine Oluşan Etkiler 96 97 Nörotransmitterlerin Geri Alınmaları ya da Yıkımları Üzerine Oluşan Etkiler 98 Nörotransmitterler ve Nöromodülatörler Asetilkolin Monoaminler 99 101 99 114 İçindekiler 5 bölüm ÖN SÖZ Araştırmanın Yöntem ve Stratejileri Kalp İyileşti, Beyin Hasar Gördü Genetik Yöntemler 116 140 Beyin Lezyonlarının Üretilmesi Stereotaksik Operasyon Hedeflenen Mutasyonlar 119 SON SÖZ 122 Canlı İnsan Beyninin Yapısını İncelemek 125 Sinirsel Faaliyetlerin Kaydedilmesi ve Uyarılması Sinirsel Faaliyetin Kaydedilmesi 128 142 Beyin Dalgalarını İzleyin Anahtar Kavramlar 144 Önerilen Kaynaklar 145 Ek Kaynaklar 143 145 128 Beynin Metabolik ve Sinaptik Faaliyetlerinin Kaydı Sinirsel Aktiviteleri Harekete Geçirmek Nörokimyasal Yöntemler 142 Antisens Oligonükleotitler 117 121 Sinirsel Bağlantıların Takibi 140 Evlatlık Edinilen Çocuklar Üzerinde Yapılan Çalışmalar Beyin Tahribinin Davranışsal Etkilerinin Değerlendirilmesi 117 Histolojik Yöntemler 115 İkizler Üzerine Yapılan Çalışmalar Deneysel Ablasyon 117 131 133 136 Belirli Nörokimyasalları Üreten Sinirleri Bulmak 136 Belirli Reseptörlerin Tespiti 137 Beyinde Salgılanan Kimyasalları Ölçmek bölüm ÖN SÖZ Uyarıcılar 6 Algılama Olmadan Görme 147 148 Renklerin Kodlanması 155 Görme Bilgisinin Analizi: Striat Korteksin Rolü Striat Korteksin Anatomisi Oryantasyon ve Hareket 159 Görme Analizin İki Akımı 152 Retinada Görme Bilgisinin Kodlanması Aydınlık ve Karanlığın Kodlanması 160 160 Görme Bilgisinin Analizi: Görmeyle İlişkili Korteksin Rolü 162 151 Göz ve Beyin Arasındaki Bağlantılar Boyutsal Frekans Retinal Eşitsizlik Striat Korteksin Modüler Organizasyonu 149 149 Fotoreseptörler 146 Renk Görme Sisteminin Anatomisi Gözler 138 Görme 154 Renk Algısı 154 Şeklin Algısı 166 169 Boyutsal Konum Algısı SON SÖZ 158 158 158 172 Vaka Çalışmaları Anahtar Kavramlar 176 Önerilen Kaynaklar 176 Ek Kaynaklar 162 164 Hareketin Algısı 176 ix 175 161 141 x İçindekiler bölüm ÖN SÖZ İşitme 7 İşitme, Vücut Duyuları ve Kimyasal Duyular Her şey Onun Başında mı? Bedensel Duyum Yolları 178 Ağrı Algısı 178 Uyarıcılar Tat Alma 179 Kulağın Anatomisi İşitsel Yol 182 Ses Algısı 183 Tını Algısı Tat Alma Yolu 186 Kompleks Seslerin Algısı 188 Vestibüler Aracın Anatomisi Uyarıcılar 194 Deri Uyaranın Algılanması 195 8 Narkolepsi 210 Önerilen Kaynaklar 211 206 207 207 209 211 212 Yavaş-Dalga Uykusunun Sinirsel Kontrolü 213 REM Uykusunun Sinirsel Kontrolü Biyolojik Saatler 217 Suprakiazmatik Çekirdek 218 REM Uykusu Davranış Bozukluğu 220 Yavaş-Dalga Uykusu İle Bağlantılı Bozukluklar Yavaş-Dalga Uykusunun İşlevleri Uyku ve Öğrenme 222 223 224 Uykunun Kimyasal Kontrolü Uyanıklığın Sinirsel Kontrolü 226 227 Rüyaların İşlevleri Anahtar Kavramlar 242 Önerilen Kaynaklar 243 Ek Kaynaklar Uyku ve Uyanıklık ile Bağlantılı Fizyolojik Mekanizmalar 226 236 236 Sirkadyen Ritim Değişiklikleri: Vardiyalı Çalışma ve Jet Lag 239 SON SÖZ 221 REM Uykusunun İşlevleri 220 230 232 236 Sirkadyen Ritimler ve Zaman İpuçları 217 Neden Uyuruz? Anahtar Kavramlar Uyku ve Biyolojik Ritim Uykunun Fizyolojik ve Davranışsal Açıdan Tanımı İnsomnia 206 Ek Kaynaklar 195 Uyandıran Kabuslar 213 Uyku Bozuklukları Uyarıcılar SON SÖZ Doğal Analjezi 194 Derinin Anatomisi ve Algılayıcı Organları ÖN SÖZ 204 Özgül Kokuların Algılanması 193 bölüm Koku Alma Koklama Bilgisinin İletimi 192 202 203 Koklama Aygıtının Anatomisi 191 Beden Duyuları 201 Tat Alma Bilgisinin Algılanması Boyutsal Yer Algısı Vestibüler Yol 201 Tat Alma Tomurcuklarının Anatomisi ve Tat Alma Hücreleri 202 181 186 Vestibüler Sistem 198 199 Uyarıcılar 179 İşitsel Tüysü Hücreler ve İşitsel Bilginin İletimi 177 243 241 İçindekiler bölüm ÖN SÖZ 9 Erkeklikten Kızlığa Cinsiyet Gelişimi Üreme Davranışı Parental Davranış 245 269 Kemirgenlerde Annelik Davranış 245 Gametlerin Üretimi ve Fertilizasyon (Döllenme) Cinsiyet Organlarının Gelişimi Cinsel Olgunlaşma 244 245 246 249 Cinsel Davranışın Hormonal Kontrolü 271 Babalık Davranışın Nöral Kontrolü 271 Erkeklikten Kızlığa ve Tekrar Anahtar Kavramlar 273 Laboratuvar Hayvanlarında Cinsel Davranışın Hormonal Kontrolü 253 Önerilen Kaynaklar 274 Androjenlerin Davranış Üzerine Organizasyonel Etkileri: Erkeksilik ve Kadınsılık 255 Ek Kaynaklar Feromenlerin Etkileri 255 İnsan Cinsel Davranışı 258 Cinsel Eğilim (Orientation) Dişiler 264 266 bölüm 267 10 Akıl ve Duygu Duygu 275 Duyguların Hissedilmesi 276 Tepki Örüntüleri Olarak Duygular Korku 274 264 Eş Bağlılığının Oluşumu ÖN SÖZ 272 259 Cinsel Davranışın Nöral Kontrolü Erkekler 252 270 Annelik Davranışın Nöral Kontrolü SON SÖZ 252 Dişi Üreme Döngüsünün Hormonal Kontrolü 269 Annelik Davranışın Hormonal Kontrolü James-Lange Teorisi 276 Taklit Edilen Duygulardan Gelen Geri Bildirimler 277 Öfke, Saldırganlık ve Dürtü Kontrolü Duyguların İletilmesi SON SÖZ 281 288 Duygulara İlişkin Yüz İfadeleri: Doğuştan Gelen Tepkiler 288 Duyguların İletilmesinin Nöral Temelleri: Tanıma 295 295 290 Duyguların İletilmesinin Nöral Temelleri: İfade Etme 292 Bay V.'yi Yeniden Ziyaret Anahtar Kavramlar 299 Önerilen Kaynaklar 300 Ek Kaynaklar 300 298 296 xi xii İçindekiler bölüm ÖN SÖZ Kontrol Dışı 11 Beyin Sapı 302 İki Tip Susama Yemeyi Ne Başlatır? Tedavi 309 Olası Nedenler 312 Mideden Gelen Sinyaller Metabolik Sinyaller Tedavi 312 315 Mideyle İlgili Etkenler 315 Bağırsaklarla İlgili Etkenler Karaciğere İlişkin Etkenler 315 330 330 332 SON SÖZ 313 Yemeyi Ne Durdurur? 323 326 Anoreksiya Nervoza/Bulimia Nervoza 312 Çevreden Gelen Sinyaller 319 323 Olası Nedenler 305 Yeme: Metabolizma Hakkındaki Bazı Gerçekler İnsülin Obezite 304 318 318 Hipotalamus 304 Sıvı Dengesine İlişkin Bazı Gerçekler 301 Beyin Mekanizmaları 302 Fizyolojik Düzenleyici Mekanizmalar İçme Beslenmeyle İlgili Davranışlar Doymak Bilmez Açlık Anahtar Kavramlar 334 Önerilen Kaynaklar 335 Ek Kaynaklar 334 335 316 317 Uzun Dönemli Tokluk: Yağ Dokudan Gelen Sinyaller 12 bölüm ÖN SÖZ Her Gün Tek Başına Öğrenmenin Doğası 317 Öğrenme ve Bellek 337 337 336 İfade Edilen (Declarative) ve İfade Edilemeyen (Non declarative) Bellek 361 İleriye Dönük Amnezinin Anatomisi Sinaptik Plastisite: Uzun Süreli Potansiyelizasyon ve Uzun Süreli Depresyon 341 Uzun Süreli Potansiyel Artışı 341 Epizodik ve Anlamsal Bellek 365 NMDA Reseptörlerinin Rolü 343 Uzamsal Bellek Sinaptik Plastisite Mekanizması Uzun Süreli Depresyon Algısal Öğrenme 348 349 Klasik Koşullanma Araçsal Koşullanma 353 353 355 İlişkisel Öğrenme Farklı Öğrenme Becerileri 360 367 Hipokampal Nörojenezin (Hücre Doğumu) Öğrenmedeki Rolü 372 Konfabulasyon (Hikâye Uydurarak Boşluk Doldurma) Nasıl Oluşur? 374 Anahtar Kavramlar 375 Önerilen Kaynaklar 375 Ek Kaynaklar 358 İnsan Anterograde (İleriye Dönük) Amnezisi 358 366 Laboratuvar Hayvanlarında İlişkisel Öğrenme SON SÖZ 351 Bazal Ganglia’nın Rolü Pekiştirme 345 363 Hippokampal Oluşumun Hafıza Konsolidasyonundaki Rolü 363 376 İçindekiler 13 bölüm ÖN SÖZ “Kelimeleri Duyamıyor” İnsan İletişimi Sözcük Üretimi ve Kavrama: Beyin Mekanizması 378 409 409 382 392 Aruz (Prosodi): Konuşmada Ritim, Ton ve Vurgu 393 394 Okuma ve Yazma Bozuklukları Salt Aleksi 397 397 Okumanın Anlaşılmasına Doğru Yazmanın Anlaşılmasına Doğru Gelişimsel Disleksiler 399 404 405 14 bölüm Tümörler 408 408 Önerilen Kaynaklar Ek Kaynaklar Sağır İnsanlarda Afazi ÖN SÖZ 379 380 Konuşmayı Kavrama Kekemelik Konuşma Sesleri ve Sol Yarım Küre Anahtar Kavramlar Lateralizasyon (Beyin Yarım Kürelerinin Ayrılması) Sözcük Üretimi 377 SON SÖZ 378 xiii Önce Ayaklarında Başladı Nörolojik Bozukluklar 411 Alzheimer Hastalığı 430 Amiyotrofik Lateral Skleroz 411 Nöbet Bozuklukları Multipl Skleroz 413 Serebrovasküler Olaylar Toksik Kimyasallar SON SÖZ 420 420 Kalıtım Yoluyla Geçen Metabolik Hastalıklar 422 423 Bulaşıcı Spongioform Ensefalopatiler Parkinson Hastalığı Huntington Hastalığı 425 429 435 421 423 Nöbet Cerrahisi Anahtar Kavramlar 440 Önerilen Kaynaklar 440 Ek Kaynaklar Dejeneratif Bozukluklar 434 Enfeksiyon Hastalıklarının Yol Açtığı Bozukluklar 416 Gelişimsel Bozukluklar Down Sendromu 410 441 439 437 xiv İçindekiler 15 bölüm ÖN SÖZ Anksiyete Cerrahisi Şizofreni 443 Tanımlama Kalıtsallık Şizofreni, Duygulanım Bozuklukları ve 442 Anksiyete Bozuklukları SON SÖZ 443 443 445 Şizofreninin Farmakolojisi: Dopamin Hipotezi Nörolojik Bir Bozukluk Olarak Şizofreni Majör Duygulanım Bozuklukları Tanımlama Kalıtsallık 445 Prefrontal Lobotomi Anahtar Kavramlar 474 Önerilen Kaynaklar 475 Ek Kaynaklar 474 475 446 455 455 456 Biyolojik Tedaviler 457 Monoamin Hipotezi 460 Beyin Anormalliklerine Dair Bulgular Noröjenezin Rolü 461 463 Sirkadiyen Ritimlerin Rolü 464 Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları 467 Panik Bozukluk, Yaygın Anksiyete Bozukluğu ve Sosyal Anksiyete Bozukluğu 467 Obsesif-Kompulsif Bozukluk bölüm ÖN SÖZ 469 16 Otistik Bozukluklar, Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite, 476 Stres ve Madde Kötüye Kullanımı Bozuklukları Ansızın Ortaya Çıkan Karşı Konulmayan Arzu (Aşerme) 477 Otistik Bozukluk Madde Kötüye Kullanımında Tedavi 481 483 Stres Yanıtının Fizyolojisi 483 Uzun Süreli Stresin Sağlık Üzerine Etkileri Stresin Beyin Üzerine Etkileri 485 Post-travmatik Stres Bozukluğu 487 Stres ve Bulaşıcı Hastalıklar 488 Kaynaklar 511 İsim Dizini 537 Konu Dizini 545 490 490 Kalıtım ve Madde Kötüye Kullanımı Tanımlama 481 Olası Nedenleri 482 Stres Bozuklukları Bağımlılık Nedir? Yaygın Olarak Kötüye Kullanılan Maddeler 477 Tanımlama 477 Olası Nedenler 478 Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Madde Kötüye Kullanım Bozuklukları SON SÖZ 504 Klasik Koşullanmış Aşerme Anahtar Kavramlar 509 Önerilen Kaynaklar 509 Ek Kaynaklar 485 503 510 508 496
