istanbul teknik üniversitesi * araştırma fonu itü mimarlık fakültesi
advertisement
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA FONU İTÜ MİMARLIK FAKÜLTESİ ÖRNEĞİNDE İLİŞKİSEL VERİTABANI YAPISINDA AKADEMİK ENFORMASYON SİSTEMİ TASARIMI Proje Yürütücüsü: Doç.Dr. Y.Mimar Alaattin KANOĞLU Aralık 1999 İSTANBUL ÖNSÖZ Bu çalışmanın gerçekleştirilmesi için gerekli araştırma olanaklarının sağlanmasında katkısı bulunan İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü’ne ve İstanbul Teknik Üniversitesi Araştırma Fonu’na teşekkür ederim. Doç.Dr. Alaattin Kanoğlu 31 Aralık 1999, İstanbul i İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ............................................................................................................................................ i İÇİNDEKİLER ......................................................................................................................................... ii TABLO LİSTESİ ...................................................................................................................................... v ŞEKİL LİSTESİ ........................................................................................................................................ vi ÖZET .......................................................................................................................................... ix SUMMARY ........................................................................................................................................... x 1. BÖLÜM: 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 GİRİŞ ........................................................................................................... 1 Araştırmada Ele Alınan Konunun Arka Planı ........................................................................ 1 Problemin Belirlenmesi .............................................................................................................. 1 Problemin Tanımlanması ........................................................................................................... 2 Araştırmanın Hedef ve Amaçları .............................................................................................. 2 Araştırmanın Kapsam ve Sınırları ............................................................................................. 2 Araştırmada İzlenen Yöntem .................................................................................................... 3 Araştırmanın Takvimi ................................................................................................................. 4 2. BÖLÜM: KOMPÜTER TABANLI ENFORMASYON SİSTEMLERİ ................. 6 2.1 Genel Anlamda Enformasyon Sistemleri ................................................................................ 6 2.1.1 Enformasyon Sistemlerinin Kavramsal Boyutu .................................................... 8 2.1.2 Enformasyon Sistemlerinin Nesnel Boyutu: Enformasyon Teknolojisi ................................................................................................................. 10 2.1.3 Enformasyon Sistemlerinde Düzeyler .................................................................. 11 2.2 Akademik Yönetimde Enformasyon Sistemleri .............. Error! Bookmark not defined. 3. BÖLÜM: AKADEMİK KURUMLARDAKİ İŞLEVLERİN ENFORMASYON SİSTEMİ AÇISINDAN ANALİZİ ......................... 13 3.1 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Öğrencilere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi ............................................................................................... 13 3.1.1 İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi ................................................................ 13 3.1.2 Öğrenci Enformasyonu Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması............................................................................................................ 14 3.2 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Öğretim Elemanları Enformasyonuna İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi .......................... 16 3.2.1 İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi ................................................................ 16 3.2.2 Öğretim Elemanı Enformasyonu Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması............................................................................................................ 16 3.3 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi ...................................................................... 18 3.3.1 İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi ................................................................ 18 3.3.2 Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması............................................................................................................ 18 3.4 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Bilimsel Çalışmalara İlişkinEnformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi ........................................................... 19 3.4.1 İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi ................................................................ 19 ii 3.4.2 Bilimsel Çalışmalara İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması ................................................................................... 20 3.4.2.1 Araştırmalar ........................................................................................... 20 3.4.2.2 Kitaplar................................................................................................... 21 3.4.2.3 Tezler ...................................................................................................... 21 3.4.2.4 Makaleler ................................................................................................ 22 3.4.2.5 Bildiriler .................................................................................................. 22 4. BÖLÜM: NESNEL BOYUTTA GELİŞTİRİLEN MODEL .................................... 29 4.1 Öğrenciler Modülü .................................................................................................................... 34 4.1.1 Öğrenciler Döküm Bilgileri .................................................................................... 35 4.1.2 Öğrenci Detay Bilgileri ............................................................................................ 36 4.1.3 Öğrenci Nitelik Bilgileri .......................................................................................... 38 4.1.4 Öğrenci Ders Bilgileri Dökümü ............................................................................. 39 4.1.5 Öğrencinin Aldığı Derse İlişkin Detay Bilgiler Ekranı ....................................... 40 4.1.6 Öğrenci Eğitim Bilgileri .......................................................................................... 41 4.1.7 Öğrenci Tez Bilgileri ................................................................................................ 42 4.1.8 Öğrenci Profesyonel Bilgiler .................................................................................. 44 4.2 Öğretim Elemanları Modülü ................................................................................................... 46 4.2.1 Öğretim Elemanları Dökümü ................................................................................ 47 4.2.2 Öğretim Elemanı Detay Bilgileri ........................................................................... 48 4.2.3 Öğretim Elemanları Ders Bilgileri Dökümü ........................................................ 50 4.2.4 Öğretim Elemanının Verdiği Derse İlişkin Detay Bilgileri ................................ 52 4.2.5 Öğretim Elemanları Bilimsel Çalışmalar Modülü ................................................ 53 4.2.6 Öğretim Elemanı Araştırma Projeleri Dökümü .................................................. 54 4.2.7 Öğretim Elemanı Araştırma Detay Bilgileri ......................................................... 56 4.2.8 Öğretim Elemanı Kitaplar Dökümü ..................................................................... 57 4.2.9 Öğretim Elemanı Kitap Detay Bilgileri ................................................................ 59 4.2.10 Öğretim Elemanı Tezler Dökümü ........................................................................ 60 4.2.11 Öğretim Elemanı Tez Detay Bilgileri .................................................................... 62 4.2.12 Öğretim Elemanı Makaleler Dökümü .................................................................. 63 4.2.13 Öğretim Elemanı Makale Detay Bilgileri .............................................................. 65 4.2.14 Öğretim Elemanı Bildiriler Dökümü .................................................................... 66 4.2.15 Öğretim Elemanı Bildiri Detay Bilgileri................................................................ 68 4.2.16 Öğretim Elemanı Profesyonel Çalışmalar Dökümü ........................................... 69 4.2.17 Öğretim Elemanı Profesyonel Çalışma Detay Bilgileri ...................................... 70 4.2.18 Öğretim Elemanı İdari Çalışmalar Dökümü ........................................................ 72 4.2.19 Öğretim Elemanı İdari Çalışma Detay Bilgileri ................................................... 73 4.3 Dersler Modülü ......................................................................................................................... 74 4.3.1 Dersler Dökümü ...................................................................................................... 74 4.3.2 Ders Detay Bilgileri.................................................................................................. 75 4.4 Bilimsel Çalışmalar Modülü ..................................................................................................... 76 4.4.1 Bilimsel Çalışmalar: Araştırma Projeleri Dökümü .............................................. 77 4.4.2 Bilimsel Çalışmalar: Araştırma Detay Bilgileri ..................................................... 80 4.4.3 Bilimsel Çalışmalar: Kitaplar Dökümü ................................................................. 81 4.4.4 Bilimsel Çalışmalar: Kitap Detay Bilgileri ............................................................. 84 4.4.5 Bilimsel Çalışmalar: Tezler Dökümü ..................................................................... 85 4.4.6 Bilimsel Çalışmalar: Tez Detay Bilgileri ................................................................ 88 4.4.7 Bilimsel Çalışmalar: Makaleler Dökümü ............................................................... 89 iii 4.4.8 4.4.9 4.4.10 5. BÖLÜM: Bilimsel Çalışmalar: Makale Detay Bilgileri .......................................................... 92 Bilimsel Çalışmalar: Bildiriler Dökümü................................................................. 93 Bilimsel Çalışmalar: Bildiri Detay Bilgileri ............................................................ 96 GELİŞTİRİLEN MODEL KAPSAMINDA YER ALAN SİSTEMATİK, İŞLEM VE PROSEDÜRLER ...................................... 98 5.1 Sistematikler ............................................................................................................................... 98 5.1.1 Sistematikler: Akademik Birimler Kodlama Sistematiği ..................................... 98 5.1.2 Sistematikler: Öğretim Elemanları Kodlama Sistematiği ................................. 102 5.1.3 Sistematikler: Öğrenciler Kodlama Sistematiği .................................................. 103 5.1.4 Sistematikler: Dersler Kodlama Sistematiği ....................................................... 104 5.1.5 Sistematikler: Keywordler Kodlama Sistematiği ................................................ 105 5.1.6 Sistematikler: Periyodikler Kodlama Sistematiği ............................................... 106 5.2 Veritabanı İşlemleri ................................................................................................................. 108 5.2.1 Veritabanı İşlemleri: Yeni Kayıt Tanımlama ...................................................... 108 5.2.2 Veritabanı İşlemleri: Kayıt Arama ....................................................................... 108 5.2.3 Veritabanı İşlemleri: Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) ....................... 108 5.2.4 Veritabanı İşlemleri: Verilerin Organizasyonu................................................... 109 5.3 Prosedürler ............................................................................................................................... 111 5.3.1 Prosedürler: Sistem Güvenliği ve Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürleri ............................................................................................................. 111 5.3.1.1 Yazılım Parolası Tanımlama Prosedürü .......................................... 111 5.3.1.2 Kullanıcı Tanımlama Prosedürü ....................................................... 111 5.3.1.3 Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürü ......................................... 112 5.3.2 Prosedürler: Yazılımın Kurulum Prosedürü ...................................................... 113 5.3.3 Prosedürler: Yardım Ulaşım Prosedürü .............................................................. 117 5.3.4 Prosedürler: Internet Erişimi................................................................................ 118 SONUÇLAR ..................................................................................................................130 KAYNAKLAR 131 EKLER ..................................................................................................................133 TABLO LİSTESİ Tablo - 2.1 IS/IT’nin Gelişim Trendi (Ward & Griffiths, 1997) ........................................................ 7 Tablo - 2.2 Enformasyon Sisteminin Software Boyutu: IT İşlevleri & Yönetimsel İşlevler İlişkisi ..................................................................................................................................... 11 Tablo - 4.1 AXIS Kapsamında Yer Alan İçsel ve Dışsal Modüller ve Bunlar Arasındaki İlişkiler ................................................................................................................................... 32 Tablo - 4.2 AXIS Kapsamında Yer Alan İçsel ve Dışsal Modüller ve Bunlar Arasındaki İlişkiler (devam) .................................................................................................................................. 33 iv ŞEKİL LİSTESİ Şekil - 1.1 Şekil - 2.1 Şekil - 3.1 Şekil - 3.2 Şekil - 3.3 Şekil - 3.4 Şekil - 4.1 Şekil - 4.2 Şekil - 4.3 Şekil - 4.4 Şekil - 4.5 Şekil - 4.6 Şekil - 4.7 Şekil - 4.8 Şekil - 4.9 Şekil - 4.10 Şekil - 4.11 Şekil - 4.12 Şekil - 4.13 Şekil - 4.14 Şekil - 4.15 Şekil - 4.16 Şekil - 4.17 Şekil - 4.18 Şekil - 4.19 Şekil - 4.20 Şekil - 4.21 Şekil - 4.22 Şekil - 4.23 Şekil - 4.24 Şekil - 4.25 Şekil - 4.26 Şekil - 4.27 Şekil - 4.28 Şekil - 4.29 Şekil - 4.30 Şekil - 4.31 Şekil - 4.32 Şekil - 4.33 Şekil - 4.34 Şekil - 4.35 Şekil - 4.36 Şekil - 4.37 Şekil - 4.38 Şekil - 4.39 Şekil - 4.40 Şekil - 4.41 Araştırma Programına İlişkin Yazılım Ekranına Ait Ekran Baskısı ................................ 5 IS/IT Planlamada Çevresel Yapı (Ward & Griffiths, 1997) ............................................ 8 Öğrenci Kimlik Bilgileri Veri Kayıt Objesi ve İlişkili Objeler ....................................... 15 Öğretim Elemanı Kimlik Bilgileri Veri Kayıt Objesi ve İlişkili Objeler ...................... 17 Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürü ........................................................................ 19 Bilimsel Çalışmalara İlişkin Veritabanının Strüktürü ...................................................... 20 AXIS Akademik Enformasyon Sistemi Mimarisi ........................................................... 24 Axis Kapsamında Yer Alan Veri Kayıt Objeleri (Table) Listesi ................................... 26 Axis Kapsamında Yer Alan Sorgulama (Query) Objeleri .............................................. 26 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri ......................................... 27 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri ......................................... 27 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri ......................................... 28 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri ......................................... 28 Axis Kapsamında Yer Alan Printer Raporlama (Report) Objeleri ............................... 29 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri ....................................... 29 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri ....................................... 30 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri ....................................... 30 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri ....................................... 31 Öğrenci Bilgileri Ekranı ...................................................................................................... 34 Öğrenciler Döküm Ekranı.................................................................................................. 35 Öğrenciler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Ekran Baskısı ................................... 36 Detay Bilgiler Ekranı ........................................................................................................... 37 Öğrenci Detay Bilgiler Printer Raporu Öngörünüm Ekran Baskısı ............................. 37 Öğrenci Nitelik Bilgileri Ekranı ......................................................................................... 38 Öğrenci Ders Bilgileri Döküm Ekranı .............................................................................. 39 Öğrenci Ders Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı .......................................... 40 Öğrencinin Aldığı Derse İlişkin Detay Bilgiler Ekranı ................................................... 41 Öğrenci Eğitim Bilgileri Ekranı ......................................................................................... 42 Öğrenci Tez Bilgileri Detay Ekranı ................................................................................... 43 Öğrenci Tez Bilgileri Printer Raporu Öngörünümü....................................................... 44 Öğrenci Profesyonel Deneyim Bilgileri Detay Ekranı ................................................... 45 Öğretim Elemanları Bilgileri Ekranı.................................................................................. 46 Öğretim Elemanları Döküm Bilgileri Ekranı ................................................................... 47 Öğretim Elemanları Döküm Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Ekranı ................ 48 Öğretim Elemanı Detay Bilgiler Ekranı ........................................................................... 49 Öğretim Elemanı Detay Bilgiler Printer Raporu Öngörünüm Baskısı ........................ 50 Öğretim Elemanı Tarafından Verilen Dersler Döküm Bilgileri Ekranı ....................... 51 Öğretim Elemanı Tarafından Verilen Dersler Printer Raporu Öngörünüm Ekranı . 52 Öğretim Elemanı Tarafından Verilen Derse Ait Atama ve Detay Ekranı................... 53 Öğretim Elemanı Bilimsel Çalışma Bilgileri Ekranı ........................................................ 54 Öğretim Elemanı Araştırmalar Döküm Ekranı ............................................................... 55 Öğretim Elemanı Araştırmalar Dökümü Printer Raporu Öngörünüm Baskısı.......... 56 Öğretim Elemanı Araştırma Detay Bilgiler Ekranı ......................................................... 57 Öğretim Elemanı Kitaplar Döküm Bilgileri Ekranı........................................................ 58 Öğretim Elemanı Kitaplar Dökümü Printer Raporu Öngörünüm Baskısı ................. 59 Öğretim Elemanı Kitap Detay Bilgiler Ekranı ................................................................ 60 Öğretim Elemanı Tarafından Yürütülen Tezler Döküm Ekranı .................................. 61 v Şekil - 4.42 Öğretim Elemanı Tarafından Yürütülen Tezler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı .................................................................................................................................... 62 Şekil - 4.43 Öğretim Elemanı Tarafından Yürütülen Teze ait Detay Bilgiler Ekranı ..................... 63 Şekil - 4.44 Öğretim Elemanı Makaleler Döküm Ekranı.................................................................... 64 Şekil - 4.45 Öğretim Elemanı Makaleler Döküm Printr Raporu Öngörünüm Baskısı .................. 65 Şekil - 4.46 Öğretim Elemanı Makale Detay Bilgiler Ekranı .............................................................. 66 Şekil - 4.47 Öğretim Elemanı Bildiriler Döküm Ekranı ..................................................................... 67 Şekil - 4.48 Öğretim Elemanı Bildiriler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı .................. 68 Şekil - 4.49 Öğretim Elemanı Bildiri Detay Bilgiler Ekranı................................................................ 69 Şekil - 4.50 Öğretim Elemanı Profesyonel Deneyim Bilgileri Döküm Ekranı ................................ 70 Şekil - 4.51 Öğretim Elemanı Profesyonel Deneyim Detay Bilgiler Ekranı .................................... 71 Şekil - 4.52 Öğretim Elemanı İdari Görevler Döküm Ekranı ........................................................... 72 Şekil - 4.53 Öğretim Elemanı İdari Görev Detay Bilgiler Ekranı ..................................................... 73 Şekil - 4.54 Dersler Döküm Bilgileri Ekranı ......................................................................................... 74 Şekil - 4.55 Dersler Döküm Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı ...................................... 75 Şekil - 4.56 Derse Ait Detay Bilgiler Ekranı ......................................................................................... 76 Şekil - 4.57 Bilimsel Çalışma Bilgileri Ekranı........................................................................................ 77 Şekil - 4.58 Araştırma Bilgileri Döküm Ekranı .................................................................................... 78 Şekil - 4.59 Araştırmalar Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı ............................................ 79 Şekil - 4.60 Araştırmalar Yürütücü Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı ................................... 79 Şekil - 4.61 Araştırmalar Yardımcı Araştırmacı Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı .............. 80 Şekil - 4.62 Araştırma Detay Bilgiler Ekranı ......................................................................................... 81 Şekil - 4.63 Kitaplar Döküm Bilgileri Ekranı ....................................................................................... 82 Şekil - 4.64 Kitaplar Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı ................................................... 83 Şekil - 4.65 Kitaplar Birinci İsime Göre Sayısal Değerler Grafik Ekranı ......................................... 83 Şekil - 4.66 Kitaplar İkinci İsime Göre Sayısal Değerler Grafik Ekranı ........................................... 84 Şekil - 4.67 Kitap Detay Bilgiler Ekranı ................................................................................................ 85 Şekil - 4.68 Tezler Döküm Bilgileri Ekranı ........................................................................................... 86 Şekil - 4.69 Tezler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı ...................................................... 87 Şekil - 4.70 Tezler Yürütücü Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı ............................................. 87 Şekil - 4.71 Tezler Yardımcı Danışmanlık Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı....................... 88 Şekil - 4.72 Tez Detay Bilgiler Ekranı ................................................................................................... 89 Şekil - 4.73 Makaleler Döküm Ekranı ................................................................................................... 90 Şekil - 4.74 Makaleler Döküm Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı .................................. 91 Şekil - 4.75 Makaleler Birinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı.................................... 91 Şekil - 4.76 Makaleler İkinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı ..................................... 92 Şekil - 4.77 Makale Detay Bilgiler Ekranı ............................................................................................. 93 Şekil - 4.78 Bildiriler Döküm Ekranı ..................................................................................................... 94 Şekil - 4.79 Bildiriler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Ekran Baskısı ...................................... 95 Şekil - 4.80 Bildiriler Birinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı ..................................... 95 Şekil - 4.81 Bildiriler İkinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı ....................................... 96 Şekil - 4.82 Bildiri Detay Bilgiler Ekranı ............................................................................................... 97 Şekil - 5.1 Üniversiteler İçin Öneri Kodlama Sistemi ....................................................................... 99 Şekil - 5.2 Fakülteler İçin Öneri Kodlama Sistemi .......................................................................... 100 Şekil - 5.3 Bölümler İçin Öneri Kodlama Sistemi ........................................................................... 100 Şekil - 5.4 Ana Bilimdalları İçin Öneri Kodlama Sistemi ............................................................... 101 Şekil - 5.5 Birimler İçin Öneri Kodlama Sistemi ............................................................................. 101 Şekil - 5.6 Enstitüler İçin Öneri Kodlama Sistemi .......................................................................... 102 Şekil - 5.7 Öğretim Elemanları Kodlama Sistematiği ...................................................................... 103 Şekil - 5.8 Öğrenci Kodlama Sistematiği .......................................................................................... 104 Şekil - 5.9 Ders Kodlama Sistematiği ................................................................................................ 105 vi Şekil - 5.10 Şekil - 5.11 Şekil - 5.12 Şekil - 5.13 Şekil - 5.14 Şekil - 5.15 Şekil - 5.16 Şekil - 5.17 Şekil - 5.18 Şekil - 5.19 Şekil - 5.20 Şekil - 5.21 Şekil - 5.22 Şekil - 5.23 Şekil - 5.24 Şekil - 5.25 Keyword Öneri Kodlama sistematiği.............................................................................. 106 Periyodik Öneri Kodlama Sistematiği............................................................................. 107 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması .................................. 113 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 114 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 114 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 115 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 116 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 116 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 117 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) ................... 117 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Ekrana Duyarlı Yardım (help) Penceresi ............................................................................................................................. 118 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Açılış Ekranı .................................................... 119 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Tasarımcı Tanıtım Ekranı .............................. 119 Axis Akademik Enformasyon Sistemi İ.T.Ü. Tanıtım Ekranı .................................... 120 Axis Akademik Enformasyon Sistemi BYYMAM Tanıtım Ekranı............................ 120 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Taraflara Ait Internet WEB Sitelerine Erişim HTML Ekranı........................................................................................................ 121 vii ÖZET Gerek akademik, gerekse yönetimsel amaçlarla, bir üniversitenin bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetler ve ürettiği çıktıların güncel enformasyon teknolojisinin sağladığı olanaklar kullanılarak, istendiğinde çok kolay bir biçimde erişilip incelenebilir olması zorunluluktur. Üretilen sayısız bilimsel değerin, ulaşılabilir olmadığı sürece ne topluma ne de üniversitenin kendisine katkısı olacağı açıktır. Günümüz enformasyon teknolojisi, gerek hardware ve gerekse software boyutunda son derece ileri sistemlerin tasarımını mümkün kılmaktadır. Bu olanaklarla, belirlenen amaç doğrultusunda akademik faaliyetlere ilişkin her tür enformasyonun kaydedilmesi, işlenmesi ve raporlanmasına yönelik açık uçlu bir enformasyon sistemi hiyerarşik, ağ ve ilişkisel veritabanı yapılarından biri seçilerek geliştirilebilir. Bu yapıların her biri belirli amaçlar söz konusu olduğunda diğerinden daha doğru bir mimari içerecektir. Akademik ortamda gerçekleştirilen faaliyetler bilimsel ve idari faaliyetler olarak sınıflanmakta ve geliştirilmesi düşünülen model bu iki kategoriye ait enformasyonu yönetmeyi amaçlamaktadır. Modelin öğretim elemanlarının idari faaliyetlere katılımı ve yoğunluklarının izlenmesine yönelik olan işlevleri, yönetim kademesine kararlarında yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bilimsel faaliyetler yönünden ise tasarlanan model, her tür akademik çalışmanın (kitap, araştırma raporu, tez, makale, bildiri, abstract), geliştirilecek bir keyword veritabanı üzerinden taranmasına, özet ya da tam metnine ve varsa modeline hızla ulaşılabilmesine olanak sağlayacak olmasının yanısıra; birimlerin (fakülte, bölüm, anabilim dalı, bilim dalı) bilimsel üretkenliklerinin istenen hiyerarşik düzeyde grafik olarak izlenebileceği raporlama olanaklarını da verecektir. Sistemin altyapısını oluşturacak software’in geliştirilmesinin ardından (Microsoft Access for Windows’95 ve Developer Toolkit kullanılmıştır) İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı ölçeğinde bir pilot çalışma ile veri girişi yapılarak, teknik standartlar ve formatlar geliştirilip test edilecektir. Sistemin kuruluşundan sonra güncellenmesi ve sürekliliğinin sağlanması, İ.T:Ü. Mimarlık Fakültesi bünyesinde kurulan Bina Yapım Yönetimi ve Maliyet Araştırma Merkezi bünyesinde yürütülecektir. Anahtar Sözcükler : Akademik Enformasyon Sistemi, İlişkisel Veritabanı. viii SUMMARY Design of an Academical Information System on a Relational Database Structure in the Context of Faculty of Architecture The outputs of academical studies and their authors should be reached easily by using contemporary facilities of information technologies. None of the scientific results that is not accessible can serve either to society or to university itself. The basic components of information systems can be classified under these titles and any information system may include some or all components that take place in these categories: Database System, Management Information System, Decision Support System, Expert System, Office Automation System. Database subsystem can be designed in hierarchical, net or relational structure and all kind of information related to academical activities can be gathered, recorded, organised on this system. Management information subsystem supports the database system organising and converting the data to the reports. The activities in an academical foundation can be classified in two categories; scientific and management-related/administrative activities. The suggested model aims to manage these two types of information. The model records all types of scientific studies (books, research reports, theses, articles, and papers); provides basic database tools for grouping, filtering, sorting and summarising data; supports object linking and embedding features for recording and reaching the models developed in the studies, and prepares different types of reports including data organized at different hierarchical administrative/organizational levels of university. After developing the model, it is going to be tested in a pilot study within the Faculty of Architecture. The maintenance and updating functions will be undertaken by the İ.T.Ü. Building Construction Management and Cost Research Center in Faculty of Architecture. Keywords: Academical Information System, Relational Database Structure, IS, IT. ix 1. BÖLÜM: 1.1 GİRİŞ Araştırmada Ele Alınan Konunun Arka Planı Günümüzün en çok konuşulan ve tartışılan kavramlarından biri durumuna gelen Bilgi Toplumu kavramı, bilgi ve toplum gibi iki temel unsurun vasıfları, ilişkileri ve etkileşimleri üzerinde yükselmektedir. Burada sözü edilen bilginin bilimsel yöntemlerle elde edilmiş, doğru ve yeterli, erişilebilir, işlenebilir, sistematik bir yapısı olmalıdır. Bilgiye erişim hızı, bilgi toplumunda bilginin kendisi kadar önemlidir. Gereken zamanda erişilemeyen bilginin anlamı yoktur. Bilginin işlenme hızı da erişim hızı kadar önem taşımakta olup, gerek bilgiye erişim ve gerekse işleme konusunda bilgi toplumunun vazgeçilmez aracı bilgisayarlar ve bunları birleştiren ağlardır. Bilimsel ve idari faaliyetlerin yoğun olarak yürütüldüğü akademik ortamlarda, gerçekleştirilen çalışmaların sonuçlarına gerek kurum içinden ve gerekse kurum dışından ulaşılabilmesi günümüz enformasyon teknolojisinin sağladığı olanaklarla mümkündür. Bu çalışmanın konusu, üniversitelerde giderek önemli bir ihtiyaç haline gelen akademik çalışmalara ilişkin enformasyonun yönetimine yönelik bir enformasyon sisteminin kavramsal ve nesnel boyutudur. Bu sistemler geliştirilip kullanıma sunulmadığı sürece, aynı çatı altındaki araştırmacıların bile birbirlerinin çalışmalarından habersiz kalmaları olağandır. Görülen odur ki, bu boyutlarda ve karmaşıklıktaki üretim faaliyetlerinin, üstelik zamanın çok değerli olduğu böyle bir koşullar bütününde Yönetim Bilimi’nin, onun gereksinim duyduğu Enformasyon Sistemleri’nin ve bu sistemleri kavramsal (soyut) boyuttan, nesnel (somut) boyuta taşıyacak Araçlar’ın en doğru şekilde belirlenmesi ve en etkin şekilde kullanımıyla planlanması, programlanması, örgütlenmesi, gerçekleştirilmesi ve denetlenmesi; kısaca yönetilmesi söz konusudur. 1.2 Problemin Belirlenmesi Akademik kuruluşlar, çeşitli disiplinlerdeki bilimsel çalışmaları gerçekleştirmenin yanısıra, bu çalışmalardan, gerek kendi bünyelerinde ve diğer akademik kuruluşlarda benzer konularda çalışmalarda bulunan akademik personel ve araştırmacı/öğrenciler tarafından haberdar olunmasını; gerekse uygulamadaki problemlerin çözümüne katkıda bulunmak amacıyla çeşitli sektörlerdeki profesyonellerin bu enformasyona ulaşabilmesini sağlamak durumundadır. Aksi taktirde, yapılan çalışmalar sınırlı bir grubun bilgisi dahilinde kalmakta; enformasyon teknolojisinin sağladığı olanakların en önemlilerinden biri olan bilginin hızlı biçimde yayılması ve etkileşimin ivmesinin arttırılarak gelişmenin hızlandırılması konusunda istenen sonuçlar alınamamaktadır. İdari açıdan bakıldığında, üniversite yönetimi, belirli alanlarda çalışan akademik personelinin çalışma konuları ve üretkenlikleri konusunda gereken enformasyona istenen süratte ulaşmakta zorluk çekmektedir. Belirli konu ve problem alanlarında uzmanlık komisyonları kurulması gerektiğinde, bu alanlardaki çalışmalar ve bunları gerçekleştiren isimlere ilişkin enformasyon ancak bireylerin belleklerine başvurularak edinilmektedir. 1.3 Problemin Tanımlanması Problem, akademik ortamda gerçekleştirilen bilimsel ve idari çalışmalara ilişkin kayıtları organize etmenin yanısıra, bu çalışmaları gerçekleştiren akademik personelin performanslarının izlenmesine olanak veren, günümüz enformasyon teknolojisinin olanakları ile donatılmış bir modelin eksikliğidir. 1.4 Araştırmanın Hedef ve Amaçları Bu proje, üniversitelerin bilimsel çalışmalarına ilişkin enformasyonun yönetilmesine yönelik genel geçerli kompüter tabanlı bir enformasyon sisteminin kavramsal ve nesnel boyutlarda geliştirilmesini ve geliştirilen modelin bir pilot çalışmada test edilerek İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi bünyesinde sürekli olarak hizmet veren bir sistemin altyapısının kurulmasını ve sürekliliğinin sağlanmasını hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda, araştırmanın amaçları şöyle ifade edilebilir: Belirlenen hedef doğrultusunda bir sistem analizi yapılarak problemin çözümüne yardımcı olacak bir kavramsal modelin kurgulanması, Geliştirilen kavramsal modele dayanan bir modelin somut boyutta ortaya konması, yani yazılımın geliştirilmesi, Ortaya konan modelin İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, Bina Yapım Yönetimi ve Maliyet Araştırma Merkezi bünyesinde kullanıma sunulması ve sürekliliğinin sağlanması. 1.5 Araştırmanın Kapsam ve Sınırları Bu proje kapsamında, genel geçerli bir akademik enformasyon sisteminin: Kavramsal boyutta bir sistem olarak analizi; bileşenlerinin ve bunlar arasındaki ilişkilerin tanımlanması ve bu tanımlar doğrultusunda sentezi, Nesnel Boyutta, kavramsal boyutta elde edilen çıktılar doğrultusunda bir kompüterize modele (yazılıma) dönüştürülerek kullanıma sunulması, amaçlanmaktadır. Ana aksları itibariyle, planlanan sistem iki kategorideki enformasyonu içerecektir: Öğretim Elemanları, Yüksek Lisans ve Doktora Öğrencileri, Öğretim Elemanları bazında aşağıdaki enformasyon sistemde yer alacaktır: Kimlik Bilgileri, Bilimsel Çalışmalar, Kitaplar, 2 Araştırmalar, Yürütülen Tezler, Makaleler, Bildiriler, Abstractlar, Dersler, Üniversite birimlerindeki M.Sc./Ph.D. dersleri, Diğer Üniversitelerdeki M.Sc./Ph.D. dersleri Profesyonel Çalışmalar, Döner Sermaye Çalışmaları, Danışmanlıklar, vb. İdari Görevler, Çeşitli hiyerarşik kademelerdeki görevler, Komisyon Görevleri, vb. Enformasyon sistemi, aranan nitelikteki enformasyonu anahtar kelimeler; periyot vb. açılardan tarayarak, gerek verilerin herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın filtrelenmesi, gruplanması ve dökümüne; gerekse verilerin çeşitli işlemlere tabi tutulması ile niceliksel açıdan raporların üretilmesine olanak verecek şekilde tasarlanmaktadır. Benzer şekilde, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine ilişkin olarak aşağıda sıralanan nitelikte enformasyon kaydedilebilecektir: 1.6 Kimlik Bilgileri, Bilimsel Çalışmalar, Dersler, Profesyonel Çalışmalar. Araştırmada İzlenen Yöntem A. Analiz Çalışmaları a. Kavramsal Boyutta Enformasyon Sistemlerinin ve Geliştirilme Süreçlerinin İncelenmesi: Bu kapsamda, genel anlamda enformasyon sistemlerinin yapıları ve geliştirilmesinde izlenmesi gereken aşamalar evvelce yapılan çalışmalarda ayrıntılı olarak incelenmiş olduğundan belirli bir birikim oluşmuştur. Akademik Alandaki Enformasyon Sistemlerinin Bileşenlerinin ve Enformasyon Sistematiklerinin İncelenmesi: Bu kapsamda, akademik ortamda ihtiyaç duyulan bir enformasyon sisteminin hangi temel kavramsal altsistemlerden oluşması gerektiği, bunlar arasındaki ilişkilerin niteliği ele alınmakadır. b. Nesnel Boyutta 3 Bilgisayar Destekli Enformasyon Sistemlerinin Bileşenlerinin İncelenmesi: Bu kapsamda, Enformasyon Sistemlerinin bilişim sektöründeki nesnel boyutu, bu boyutu oluşturan hardware sistemi alternatifleri, software kategori ve alternatifleri konusunda da belirli bir birikim oluşmuş durumdadır. B. Sentez Çalışmaları a. Kavramsal Boyutta Veri Sistematiğinin Geliştirilmesi: Akademik enformasyon sisteminin temel işlevleri belirlendikten sonra, bu işlevler için gereken verilerin tanımlanmasının ardından, bu verilerin sistematik bir biçimde tanımlanıp, gerektiğinde istenen içerikte raporların oluşturulmasına olanak sağlayacak biçimde kaydedilmesine yönelik bir yapının tanımlanması sağlanmıştır. Rapor Sistematiğinin Geliştirilmesi: Bu kapsamda, Akademik Enformasyon Sistemi’nin belirlenmiş amaçları doğrultusunda üretmesi gereken raporların tanımlanması ve önerilecek rapor sistematiğinin geliştirilmesi gerçekleştirilmiştir. Veritabanı Strüktürlerinin Geliştirilmesi: Bu kapsamda, enformasyon sisteminin temel işlevleri doğrultusunda gereken veritabanlarının tanımlanması ve önerilecek veritabanlarına ilişkin strüktürlerin geliştirilmesi gerçekleştirilmiştir. b. Nesnel Boyutta Hardware Sisteminin Özelliklerinin Tanımlanması: Enformasyon sistemi için uygun hardware sisteminin ortaya konması amaçlanmaktadır. Software Sisteminin Geliştirilmesi: Bu kapsamda, enformasyon sisteminin nesnel boyutu için gereken yazılımın geliştirilmesi söz konusudur. Belirlenen amaçlar doğrultusunda, ilişkisel veritabanı niteliğinde bir modeli oluşturacak nesne tabanlı bir yazılım geliştirme ortamında bu işlem gerçekleştirilmiştir. Personel ve Organizasyonun Özelliklerinin Tanımlanması: Bu kapsamda, sistemin sürekliliğinin sağlanması için gereken organizasyonun ilkelerinin tanımlanması ve örgütsel alternatiflerin kritik edilerek ortaya konması sözkonusu olacaktır. 1.7 Araştırmanın Takvimi Araştırma projesi için öngörülen süre başlangıçta bir yıl olmuş; ancak Ağustos 1998 ve Ağustos 1999 tarihleri arasında sözkonusu olan yurtdışı görevlendirme nedeniyle ortaya çıkan kesintiden dolayı araştırma raporu 31 Aralık 1999 tarihinde teslim edilebilmiştir. Planlanan araştırma takvimi Şekil - 1.1’de verilmiştir. 4 Şekil - 1.1 Araştırma Programına İlişkin Yazılım Ekranına Ait Ekran Baskısı 2. BÖLÜM: KOMPÜTER TABANLI ENFORMASYON SİSTEMLERİ Enformasyon kavramı için kapsamlı bir tanım aşağıda yer almaktadır (Berköz et al., 1997): Eğitim yoluyla, deneysel yoldan veya öğretilerden elde edilen bilgiler, Belli bir olay veya durumla ilgili istihbarat, Veriler topluluğu: istatistiksel enformasyon, Haber verme veya haber alma eylemi, Enformasyon Teorisi kapsamında, iletilen (her tür) mesaj: telefon ve radyo ile iletilen ses veya müzik, televizyon ile iletilen görüntüler, bilgisayar sistemlerinde akan sayısal veriler, canlı organizmalardaki sinirsel itkiler (impulse) v.b. Buna göre enformasyon türleri şöyle sıralanabilir: Bilgi (knowledge), İstihbarat (intelligence), Veri (data), Haber (news), İzlenim (impression), Sesler veya müzik parçaları, Sabit ve hareketli görüntüler, vb. Dolayısıyla, değişik ‘Enformasyon’ türlerinin tümünü Bilgi olarak adlandırmak zaman zaman kavramsal karışıklıklara yol açmaktadır. 2.1 Genel Anlamda Enformasyon Sistemleri Her enformasyon sistemi esas olarak iki boyutta, ayrı gibi görünen ama aslında iç içe iki yapıyı içerir. Bu boyutlar: Kavramsal (Conceptual) Boyut, Nesnel (Practical) Boyut, olarak ifade edilebilir. Ward ve Griffiths IS/IT ’nin ve bunların organizasyonlardaki varlığının 1960’ların başından 1980’lerin başına kadar bir büyük değişimden geçtiğini belirterek bu aralıktaki değişimi iki dönemde ifade etmektedir: 1960’lardan başlayıp halen devam eden Data Processing (DP) dönemi, 1970’lerden başlayıp yine halen devam eden Management Information System (MIS) dönemi, Bu iki döneme 1980’lerin başından itibaren bir üçüncü dönem eklenmektedir; Stratejik Enformasyon Sistemi (SIS) dönemi. IS/IT’nin amaçları bu dönemlerde farklılık göstermektedir. DP, enformasyona dayalı süreçleri otomatize ederek operasyonel etkinliği (efficiency) arttırmayı, MIS, enformasyon ihtiyaçlarını karşılayarak yönetimsel etkililiği (effectiveness) arttırmayı, SIS, işin yönetimini ya da doğasını değiştirerek rekabet edebilirliği arttırmayı, amaçlamaktadır. Enformasyon sistemlerinin gelişimine ilişkin dönemler (era) ve her döneme ait özellikler yine aynı kaynak tarafından Tablo - 2.1’de ifade edilmiştir. Yapılan analiz çalışmaları sonucunda incelenen firmalar ve enformasyon sistemi açısından ulaşılan bulgular öncelikle bu tabloda yer alan ana başlıklar ve ifadeler ışığında ortaya konmalıdır. Sıralamak gerekirse, bu başlıklar şöyle verilmiştir: Tablo - 2.1 IS/IT’nin Gelişim Trendi (Ward & Griffiths, 1997) Teknolojinin yapısı, İşlemlerin yapısı, Sistem geliştirmedeki ana başlıklar, Teknolojiyi kullanma nedeni, Sistem karakteristikleri. Ward ve Griffiths, Sullivan’ın, IS/IT planlama çevresinin organizasyonların denetimi dışındaki 7 güçlerce nasıl etkilendiğini gösteren bir matris öngörmekte olduğundan sözetmektedir. Bu matris, organizasyonların, bu güçlerin etkilerini gözönüne alabilecekleri iki temel eksen ortaya koymaktadır (Bkz. Şekil - 2.1): Yayılma Derecesi (Diffusion): Organizasyonun işini yönetebilmesi ve çekirdek operasyonlarını yerine getirebilmesi için IS/IT’ye bağımlı olma derecesidir. Bağımlılık Derecesi (Infusion): IT’nin organizasyon içinde ve kararlarda yayılma derecesidir. Bu parametrelere bağlı olarak organizasyonlar Durumsal (opportunistic), Karmaşık (complex), Geleneksel (traditional) ve Omurga (backbone) tipi yapılara sahip olarak nitelenebilmektedir. Şekil - 2.1 IS/IT Planlamada Çevresel Yapı (Ward & Griffiths, 1997) 2.1.1 Enformasyon Sistemlerinin Kavramsal Boyutu Kavramsal boyutta, enformasyon sistemini oluşturan bileşenler ve bunlar arasındaki gerek yapısal ve gerekse ilişkisel bütünlük konuları yer alır. Enformasyon sisteminde yer alacak bileşenler, enformasyon sisteminde çeşitli fonksiyonları üstlenen modüller olup; Organizasyonun temel işlevleri açısından, Enformasyon sisteminin temel işlevleri açısından, gruplanabilirler. Enformasyon sisteminin temel işlevleri açısından bakıldığında ise, bir enformasyon sistemini 8 oluşturabilecek bileşenler, çeşitli kaynaklarda yaklaşık benzer biçimlerde ifade edilmektedir. Ancak kavramlar ve bunları ifade etmek için kullanılan sözcükler konusunda bir karmaşa da gözlenmektedir. Örneğin Parker (1989), sistemin bütününü Yönetim Enformasyon Sistemi olarak isimlendirmekteyken; McLeod (1993), Yönetim Enformasyon Sistemi’nin, Kompüter Tabanlı Enformasyon Sistemi’nin (CBIS) bileşenlerinden biri olduğunu söylemektedir. Parker, Yönetim Enformasyon Sistemi’ni, bir organizasyonun işlemleri ile ilgili veri ya da enformasyonu sağlayan sistem olarak tanımlamakta olup, dört alt sistemden oluştuğunu ifade etmektedir. Bunlar, günlük rutin hesaplama işlemlerini içeren İş-Akış Altsistemi; karar verme amacına yönelik basılı raporlar üretmeyi amaçlayan Enformasyon Raporlama Altsistemi; karar vermede yardımcı olacak modelleme, temin ve raporlama olanakları sağlayan Karar Destek Altsistemi ve son olarak da, kompüter tabanlı büro işlemlerini gerçekleştirmeye yönelik Ofis Otomasyon Altsistemi’dir. McLeod ise bu sistemleri şu şekilde sıralanmıştır; Veri İşleme Sistemi (Data Processing System), Yönetim Enformasyon Sistemi (Management Information System), Karar Destek Sistemi (Decision Support System), Uzman Sistem (Expert System), Ofis Otomasyon Sistemi (Office Automation System). Bu çalışmada, ikinci sınıflama ve buradaki kavramlar esas alınacaktır. Veri Kayıt-İşleme Sistemi; enformasyon sisteminin temel unsurlarından biri olarak, sistem içi ya da dışından gelen verilerin sistematik biçimde kodlanması, kaydedilmesi ve amaçlara bağlı olarak organize edilmesi işlevlerini yerine getirir. Verilerin organize edilmesi ifadesi, kaydedilmiş bulunan verilerin çeşitli amaçlara uygun biçimde; Ayıklanması (filtering), Gruplanması (grouping), Sıralanması (sorting), Özetlenmesi (summarizing), gibi raporlama işlemlerini ifade eder. Bu işlemler sonucunda mevcut verilerden hareketle yeni bir enformasyona ulaşılmaz. Yönetim Enformasyon Sistemi; verilerin değişik biçimlerde organize edilmesi ile elde edilen raporların çok ötesinde, bu verilerin yeni enformasyon üretmek amacıyla işlenmesi ve elde edilen enformasyonun raporlanmasını üstlenir. Bu sistem, Veri Kayıt-İşleme Sistemi’nin yukarıda sıralanan yeteneklerini kullanır ve belirli parametreler göre ayıklanmış, gruplanmış, sıralanmış ve/veya özetlenmiş verilerden hareketle; Text tabanlı, 9 Grafik tabanlı, raporlar üretir. Karar Destek Sistemi; Veri Kayıt-İşleme Sistemi’nin içerdiği verileri kullanan çeşitli matematiksel ve sezgisel (heuristic) modeller ve algoritmalar yardımıyla karar vericiye yardımcı olacak biçimde alternatifleri değerlendirir; optimizasyon problemlerini çözer. Uzman Sistem; veritabanı (data-base) yapısında kayıtlı enformasyondan çok ya da onun yanısıra, bilgitabanı (knowledge-base) ve kuraltabanı (rule-base) yapısında enformasyondan hareketle karar problemlerinin çözümünü sağlayan sistemlerdir. Ofis Otomasyon Sistemi; organizasyon içindeki her tür enformasyon akışını kağıt üzerinden elektronik ortama aktaran ve enformasyona ihtiyaç duyanların kolayca erişimini sağlamaya yönelik fonksiyonları üstlenen sistemdir. Enformasyon sisteminin kavramsal yapısı, bu sistemler tarafından oluşturulur. Aralarında kimi zaman entegrasyonlar, kimi zaman da sadece linkler söz konusudur. Kimi zaman, kullanılan bir tek yazılımın içerisinde tümünü, birkaçını ya da sadece birini görebilmek olanaklıdır. Elektronik Hesap Tablosu (spreadsheet) Yazılımları kategorisindeki paketler (Excel, Lotus, Quattro vb.) verileri kaydetme ve bunları organize etme işlevleriyle veri kayıt-işleme sistemi; senaryo analizleri işlevleriyle karar destek sistemi ve verileri çeşitli text ve grafik tabanlı çıktılara dönüştürme işlevleriyle de yönetim enformasyon sistemi unsurlarını içermektedirler. 2.1.2 Enformasyon Sistemlerinin Nesnel Boyutu: Enformasyon Teknolojisi Enformasyon sistemlerinin nesnel (somut) boyutunu oluşturan bölümde kompüterler (hardware) ve çeşitli amaçlara yönelik olarak geliştirilmiş bulunan programlar (software) iki ana bileşeni oluşturmaktadır. Kullanıcı (personnel) üçüncü bileşendir. Bir enformasyon sistemi, sistemden beklenen fonksiyonlara ve tasarım parametrelerine bağlı olarak bu türlerin bir ya da birkaçını içerebilir. Ancak, sistemin bir bütünlük taşıyabilmesi için, diğer bileşen olan programlar ile birlikte düşünülmesi zorunluluğu vardır. Bir enformasyon sistemindeki ana kategoriler (veri işleme, yönetim enformasyon, karar destek, uzman ve ofis otomasyon sistemleri) ile işletmenin fonksiyonlarından oluşan bir matrisin çeşitli hücrelerinin dolu olabileceği ifade edilmişti. Bu dolu hücrelerin herbirinde, çeşitli kategorilerden programlardan bir ya da birkaçı yer alacaktır. Tablo - 2.2, bu bağlamda her bir arakesitte yer alan software sayısını ifade eden bir örneği göstermektedir. 10 Tablo - 2.2 Enformasyon Sisteminin Software Boyutu: IT İşlevleri & Yönetimsel İşlevler İlişkisi 2.1.3 Enformasyon Sistemlerinde Düzeyler Herhangibir enformasyon sisteminin tasarımında, özellikle kavramsal boyuttaki çalışmalar için öncelikle belirlenmesi gereken noktalardan biri, enformasyon sisteminin düzeyidir. Bu açıdan bakıldığında Sektör, Firma ve Proje düzeylerinden söz edilebilir. Üst düzeylerde kurumlaşmış yapılar, alt düzeylerdeki tasarım çalışmaları için veri oluşturur ve yönlendirici niteliğe sahiptir. Bu nedenle, özellikle sektör düzeyinde kurumlaşmanın tam olarak sağlanamadığı, standardizasyonun eksik olduğu durumlarda, düzeyler arası entegrasyon da çoklukla mümkün olamayacaktır. 2.2 Akademik Yönetimde Enformasyon Sistemleri Enformasyon sistemleri ve teknolojilerinin çeşitli sektörlerdeki yaygın kullanımı, akademik amaçlı kuruluşlar için de sözkonusudur. Kamu ve özel sektör tarafından kurulmuş akademik kuruluşların amaçları açısından farklılıklar olabilir. Bu nedenle de enformasyon sisteminin işlevleri ve beklenenler kısmen farklılıklar gösterebilir. Ancak esas olarak, rekabete dayalı bir ortamda varlıkarını devam ettirmek için enformasyon sistemleri ve teknolojilerinin kullanım amaçları ana aksları itibariyle aynıdır. Son derece karmaşık ve kapsamlı projelerin gündeme geldiği günümüzde, diğer pek çok üretim faaliyetinde olduğu gibi, akademik kurumlardaki araştırma ve eğitime ilişkin süreçlerin yönetiminde de kompüter desteği göz önüne alınarak biçimlenen bir Enformasyon Sistemi’nin oluşturulması, kaçınılmaz zorunluluklardan biri olarak belirginleşmektedir. Günümüzde akademik kuruluşlar da, diğer sektörlerdeki kuruluşlar gibi daha hızlı karar vermek, kaynaklarını daha rasyonel kullanmak ve daha iyi yönetilmek zorundadırlar. Ülkemizde de yaşanan gelişmeler, bu açıdan yakın bir gelecekte kamu ve özel sektör tarafından kurulan akademik 11 kuruluşlar arasındaki rekabetin artacağının işaretlerini vermektedir. Buna ek olarak, giderek globalleşen dünyamızda araştırma ve eğitim sektöründeki rekabet artmaktadır. Tüm bu gelişmeler, araştırma ve eğitim fonksiyonlarını üstlenmiş bulunan akademik kuruluşların da güncel enformasyon teknolojisini gerek planlama ve gerekse denetim amacıyla kullanmasını kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu doğrultuda sözkonusu kurumların temel ihtiyacı, kararların alınmasında yardımcı olacak enformasyon sistemlerini ve bu sistemlerin üzerinde yer alacağı enformasyon teknolojilerini gereken her alanda yaşama geçirmektir. Gerçekte, biri kavramsal (conceptual) düzeyde yer alan Enformasyon Sistemi (IS) ile diğeri bunu somutlaştıran ve nesnel (practical) düzeyde buna karşılık gelen Kompüter Sistemi (IT) olmak üzere iki ayrı sistemin varlığından söz etmek mümkündür ve bu ikisi arasında birbirlerinin biçimlenişinde belirleyici olan karşılıklı etkileşimler söz konusudur. Bu etkileşimler doğru biçimde saptandığında ve gerekleri yerine getirildiğinde, iki sistemin üst üste çakışması, bütünleşmesi ve tek bir sistem; yani, bir Kompüter Tabanlı Enformasyon Sistemi olarak davranması mümkün olabilecektir. Bu kuruluşlardaki enformasyon sistemi ihtiyacı izleyen bölümde ayrıntılı olarak ele alınacaktır. 12 3. BÖLÜM: AKADEMİK KURUMLARDAKİ İŞLEVLERİN ENFORMASYON SİSTEMİ AÇISINDAN ANALİZİ Bu bölümde öncelikle, Akademik Yönetimde Enformasyon Sistemi kavramı, rol alanlar açısından enformasyon ihtiyacı ve bunun enformasyon sistemine yansımaları üzerinde durulacak ve özellikle ünversitelerde, böyle bir sistemin gerçekleştirmesi gereken fonksiyonlar belirlenecektir. Akademik ortamda gerçekleştirilen çalışmalar: Akademik Faaliyetler Bilimsel Çalışmalar Kitaplar, Araştırmalar, Yürütülen Tezler, Makaleler, Bildiriler, Abstractlar, Dersler Profesyonel Çalışmalar İdari Faliyetler başlıkları altında düşünülebilir. Bu çalışmaları gerçekleştirenler, akademik personelin yanısıra, tez niteliğindeki araştırma faaliyetlerine katılan yüksek lisans ve doktora öğrencileri olarak belirlendiğinde, akademik çalışmalarda taraf olan kişiler ve bunların faaliyetlerini içeren bir enformasyon sistemi sözkonusu olacaktır. Bu açıdan bakıldığında tasarlanacak enformasyon sisteminin işlevleri: Öğrencilere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi, Öğretim Elemanlarına İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi, Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi, Bilimsel Çalışmalara İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi. biçiminde sıralanabilir Geliştirilen kavramsal model ve buna bağlı olarak ortaya konan nesnel model (yazılım) bu açıdan ele alınacak ve açıklanacaktır. 3.1 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Öğrencilere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi 3.1.1 İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi Akademik enformasyon sisteminin, öngörülen idari ve akademik nitelikte iki temel boyutundan akademik olanının, ilk bakışta, sadece öğretim üyelerinin bilimsel çalışmalarını içermesi gerektiği 13 söylenebilir. Ancak iki temel nedenden dolayı, lisansüstü ve doktora düzeyinde yapılan tez çalışmalarının da bu kapsamda yer alması gerekliliği vardır. Lisans düzeyindeki öğrencilerden farklı olarak bu düzeylerdeki öğrenciler tarafından gerçekleştirilen tezler bilimsel nitelik taşımaktadır. Bu nedenle, çalışmanın birinci derecedeki sahibi olarak bu öğrencilere ilişkin bir veritabanının modelde yer alması gerekecektir. Ayrıca, öğretim elemanları açısından bakıldığında, yaptırılan tez çalışmalarının kaydedilmesinde, öğretim üyesinin kimlik bilgileri tez yürütücüsü olarak veritabanında yer alırken, tezi gerçekleştiren öğrencinin de tanımlanması gereklidir. Bu açıdan öğrenci kimlik bilgilerinin model tarafından kaydedilmesi zorunludur. Bir diğer nokta, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin üniversite-uygulama ilişkisinin sağlanmasında önemli boyutlardan birini oluşturması ve bu açıdan sektördeki firmaların personel teminine yönelik talepleri karşısında ihtiyaç duyulacak; halen eğitimine devam eden ya da mezun olmuş bulunan öğrencilere ilişkin, kimlik bilgilerinin ötesinde çeşitli enformasyona istendiği anda erişilebilmesidir. Bu enformasyon: Öğrenci kimlik bilgileri, Öğrencinin nitelikleri, Master ve doktora programlarında aldığı dersler, Eğitim geçmişi, Tez çalışmasında gerçekleştirdiği araştırmanın konu ve kapsamı, Profesyonel deneyimi, konularını kapsayacaktır. Bunun ötesinde, tasarlanan enformasyon sisteminin öğrencilere ilişkin operasyonel nitelikteki işlevleri yerine getirmek gibi, şu anda fakülte ve enstitü öğrenci işleri birimlerince yürütülen işleri üstlenmek amacı yoktur. 3.1.2 Öğrenci Enformasyonu Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması Yukarıda tanımlanan kapsamı ve amaçları doğrultusunda, Öğrenci Enformasyonu Yönetimi kapsamında enformasyon sisteminin toplaması, kaydetmesi, işlemesi ve raporlaması gereken enformasyon şu şekilde ifade edilebilir: Öğrenci Kimlik Bilgileri, Öğrenciyi tanımlayan karakteristik bilgilerdir. Evvelce de belirtildiği gibi, karşılaştırma, istatistik analiz vb. amaçlarla çeşitli niteliklere sahip öğrenciler seçilmek istendiğinde, bu bilgilerin bir bölümü filtreleme için kullanılacaktır. İlişkisel veritabanı içerisinde bu bilgilerin yer aldığı ana veri kayıt objesi (table) olan Öğrenci Kimlik Objesi ve bu obje içinde yer alan kimi alanlara atanan bilgilerin okunduğu diğer veri kayıt objeleri ile bu objelerin içeriklerindeki veri kayıt alanları (field) Şekil - 3.1’de görülmektedir. 14 Şekil - 3.1 Öğrenci Kimlik Bilgileri Veri Kayıt Objesi ve İlişkili Objeler Öğrenci Nitelik Bilgileri, öğrencinin sahip olduğu becerileri (yabancı dil, kompüter vb.) öğrencinin niteliklerine ilişkin açıklama bilgilerini içerir. Öğrenci Ders Bilgileri, öğrencinin yüksek lisans ve doktora programları boyunca almış olduğu derslere ilişkin enformasyonun kaydedilmesini sağlar. Bu nedenle, gerek üniversite içindeki çeşitli enstitülerde yer alan programlar kapsamında, gerekse diğer üniversitelerin çeşitli programlarındaki derslerin yer aldığı bir veritabanının oluşturulması model kapsamında öngörülmüştür. Bu veritabanındaki derslerin öğrenciye atanmasıyla istenen enformasyon tanımlanmış olacaktır. Öğrenci Tez Bilgileri, öğrencinin yüksek lisans ve doktora programında gerçekleştirdiği tez çalışmasının konu ve kapsamını kaydetme amacına yöneliktir. Ayrıca, bu kapsamda, hazırlanan teze ilişkin özet ya da tam metne ulaşma olanağı da sağlanmaktadır. Öğrenci Profesyonel Bilgileri, öğrencinin mesleki açıdan sahip olduğu deneyimin gerek öğrenciyken ve gerekse mezuniyetinden sonra izlenmesini; sektöre yönelik ileride yapılacak araştırma çalışmalarında da erişilebilir olmasını sağlamayı amaçlamaktadır. 15 3.2 3.2.1 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Öğretim Elemanları Enformasyonuna İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi Modelin akademik boyutunda, kaydedilmesi gereken enformasyon, akademik personel tarafından gereçekleştirilen bilimsel çalışmalar ve verilen dersleri içerecektir. Bunlara ek olarak, akademik personelin bilimsel çalışma alanları, üniversitenin üstlenmek durumunda olduğu uygulamaya ilişkin problemlerin çözümünde ya da projelerde oluşturulacak ekip üyelerinin seçiminde ihtiyaç duyulan enformasyon kapsamındadır. Çeşitli çalışma komisyonlarının oluşturulmasında ya da döner sermaye projelerinde üniversite ve fakültelerin yapacakları görevlendirmelerde bu enformasyona ihtiyaç duyulmaktadır. Tüm bu gereklilikler, modelin kapsamında öğretim elemanlarına ilişkin olarak aşağıda sıralanan türden enformasyona ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır: Kimlik Bilgileri, Dersler, Bilimsel Çalışmalar, Profesyonel Uygulamalar, İdari Görevler. Bu listede yer alan bilimsel çalışmalar ise kendi içinde şu altbaşlıklar altında ele alınmaktadır: 3.2.2 Araştırmalar, Kitaplar, Tezler, Makaleler, Bildiriler. Öğretim Elemanı Enformasyonu Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması Yukarıda tanımlanan kapsamı ve amaçları doğrultusunda, Öğretim Elemanları Enformasyonu Yönetimi kapsamında enformasyon sisteminin toplaması, kaydetmesi, işlemesi ve raporlaması gereken enformasyon şu şekilde ifade edilebilir: Öğretim Elemanları Kimlik Bilgileri, Öğretim elemanlarını tanımlayan karakteristik bilgilerdir. Evvelce de belirtildiği gibi, karşılaştırma, istatistik analiz vb. amaçlarla çeşitli niteliklere sahip öğretim elemanları seçilmek istendiğinde, bu bilgilerin bir bölümü filtreleme için kullanılacaktır. İlişkisel veritabanı içerisinde bu bilgilerin yer aldığı ana veri kayıt objesi (table) olan Öğretim Elemanı Kimlik Objesi ve bu obje içinde yer alan kimi alanlara atanan bilgilerin okunduğu diğer veri 16 kayıt objeleri ile bu objelerin içeriklerindeki veri kayıt alanları (field) Şekil - 3.2’de görülmektedir. Şekil - 3.2 Öğretim Elemanı Kimlik Bilgileri Veri Kayıt Objesi ve İlişkili Objeler Öğretim Elemanı Ders Bilgileri, öğretim elemanının yüksek lisans ve doktora programlarında vermekte olduğu derslere ilişkin enformasyonun kaydedilmesini sağlar. Bu nedenle, gerek üniversite içindeki çeşitli enstitülerde yer alan programlar kapsamında, gerekse diğer üniversitelerin çeşitli programlarındaki derslerin yer aldığı bir veritabanının oluşturulması model kapsamında öngörülmüştür. Veritabanındaki derslerin öğretim elemanına atanmasıyla istenen enformasyon tanımlanmış olacaktır. Öğretim Elemanı Tez Bilgileri, öğretim elemanının yüksek lisans ve doktora programında yürüttüğü tezlerin konu ve kapsamını kaydetme amacına yöneliktir. Ayrıca, bu kapsamda, hazırlanan teze ilişkin özet ya da tam metne ulaşma olanağı da sağlanmaktadır. Tek bir veritabanına kaydedilen bu enformasyona öğrenciler bazında da ulaşılabilir. Öğretim Elemanı Profesyonel Bilgileri, öğretim elemanının mesleki açıdan sahip olduğu deneyimin izlenmesini; sektöre yönelik ileride sözkonusu olacak taleplerde de ekip oluşturma çalışmalarında erişilebilir olmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Öğretim Elemanı İdari Bilgileri, öğretim elemanının akademik ortamda üstlendiği idari görevler ve pozisyonların kaydedilmesini amaçlamaktadır. Benzer konularda yapılacak çalışmalarda geçmiş deneyimlerden yararlanılabilmesi açısından bu enformasyona ulaşılması gerekli görülmektedir. 17 Öğretim Elemanı Bilimsel Çalışma Bilgileri, öğretim elemanınca gerçekleştirilmiş bilimsel çalışmalara ilişkin enformasyonu kaydetme amacına yöneliktir. Evvelce de belirtildiği gibi bu enformasyon: Araştırmalar, Kitaplar, Tezler, Makaleler, Bildiriler, başlıkları altında düzenlenmektedir. 3.3 3.3.1 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi Akademik faaliyetler kapsamında ağırlıklı yeri bulunan, çeşitli enstitülerin kapsamındaki programlarda açılmış bulunan derslere ilişkin enformasyon bu bölümde organize edilmektedir. Veritabanında kaydedilen derslere ilişkin enformasyon, derslerin öğretim elemanları ile ilişkisinin kurulması sonucunda Öğretim Elemanları Modülü’nde, öğretim elemanlarının verdiği derslerin dökümünde yer almaktadır. Ayrıca, Öğrenciler Modülü’nde her bir öğrencinin aldığı derslere ilişkin enformasyon tanımlanırken, sözkonusu veritabanından yararlanılarak, dersler öğrencilere atanmaktadır. 3.3.2 Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması Yukarıda tanımlanan kapsamı ve amaçları doğrultusunda, Derslere İlişkin Enformasyon Yönetimi kapsamında enformasyon sisteminin toplaması, kaydetmesi, işlemesi ve raporlaması gereken enformasyon: İlgili programda açılan dersin özgün kodu ve adı, Dersin açıldığı üniversite, bağlı olduğu enstitü ve programına ilişkin enformasyon, Dersin açıldığı yarıyıl(lar), Dersin zorunlu ya da seçime bağlı olma niteliği, Dersin verildiği dil, Dersin içeriğini en iyi tanımlayacak anahtar kelime(ler), Dersin kredisi, Derse ilişkin kayıtlar ve açıklamalar, Derse ilişkin içerik ve programı içeren bir doküman dosyası, biçiminde tanımlanabilir. 18 Bu işlevi üstlenen veritabanı tabloları ve aralarındaki ilişkileri içeren kısmi veritabanı strüktürü Şekil - 3.3’de görülmektedir. Şekil - 3.3 Derslere İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürü 3.4 3.4.1 Enformasyon Sisteminin Bileşenlerinden Biri Olarak Bilimsel Çalışmalara İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi’nin İrdelenmesi İşlevin Kavramsal Boyutta İrdelenmesi Öğretim elemanları ve öğrenciler tarafından gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar: Araştırmalar, Kitaplar, Tezler, Makaleler, Bildiriler, olarak tanımlanmıştı. Bu çalışmalara ilişkin verilerin kaydedildiği veritabanında, her kategorideki çalışmaların çeşitli niteliklerine bağlı olarak organize edilebilmesi gerekliliği vardır. Öğretim elemanları Modülü’nde seçilen öğretim elemanına bağlı olarak filtrelenen bu çalışmalar, bu modülde kaydedilen verilerin çok daha geniş açıdan yaklaşılarak ve daha esnek biçimde sorgulanabilmesine olanak verir. Bu modül ile örneğin, üniversitenin belirli bir fakültesinin ya da bu fakültenin belirli bir 19 bölümünün ya da bu bölümü oluşturan ana bilimdallarından birinin veya onun da altındaki birimlerden birinin öğretim elemanları tarafından gerçekleştirilmiş bilimsel çalışmaların bir dökümü elde edilebildeceği gibi, organizasyonel yapıya ilişkin bu parametrelerden biri belirlendikten sonra ek olarak belirli bir keyword, araştırma yürütücüsü ve zaman aralığı da tanımlanarak istenen enformasyona ulaşılabilir. Böylece birim bazına kadar inen, niceliksel olarak akademik üretkenliğe ilişkin bir izleme yapılabileceği gibi bilimsel amaçlı olarak aranan çalışmalara da ulaşma olanağı olabilecektir. 3.4.2 Bilimsel Çalışmalara İlişkin Enformasyon Yönetim İşlevi Kapsamında Gereken Enformasyonun İlişkisel Veritabanı Yapısındaki Strüktürünün Tanımlanması Bilimsel çalışmalara ilişkin veritabanının strüktürü Şekil - 3.4’de verilmiştir. Yukarıda tanımlanan kapsamı ve amaçları doğrultusunda, Bilimsel Çalışmalara İlişkin Enformasyon Yönetimi kapsamında enformasyon sisteminin toplaması, kaydetmesi, işlemesi ve raporlaması gereken enformasyon, tanımlanan kategoriler esas alınarak ifade edilebilir. Şekil - 3.4 Bilimsel Çalışmalara İlişkin Veritabanının Strüktürü 3.4.2.1 Araştırmalar Araştırmalara ilişkin olarak veritabanında tanımlanması gereken veriler: Araştırmanın konu başlığı, Araştırmanın gerçekleştirilmesinde görev alan ekibin üyeleri, 20 Araştırmayı maddi açıdan destekleyen kurum ve kuruluşlar, Araştırmanın bitirilerek Araştırma Fonu’na teslim edildiği tarih, Araştırmada kullanılan kaynakları ifade eden toplam bütçe değeri, Araştırmayı en iyi tanımlayan bir anahtar kelime, Araştırmaya ilişkin açıklayıcı notlar, Araştırmanın tüm metni ya da özeti, Araştırma kapsamında bir model geliştirilmişse (bilgisayar programı ya da kavramsal model) bu modele ulaşımı sağlayacak bir link, şeklinde sıralanabilir. Bu işlevi üstlenen veritabanı tabloları ve aralarındaki ilişkileri içeren kısmi veritabanı strüktürü Şekil - 3.4’de görülmektedir. 3.4.2.2 Kitaplar Kitaplara ilişkin olarak veritabanında tanımlanması gereken veriler: Kitabın adı, Kitabın yazımını gerçekleştiren yazarlar, Kitabın basımını gerçekleştiren basımevi ve basımyeri bilgileri, Kitabın basıldığı tarih, ISBN Numarası, Kitabı en iyi tanımlayan bir anahtar kelime, Kitaba ilişkin açıklayıcı notlar, Kitabın yazıldığı dil, Kitap kapsamında bir model geliştirilmişse (bilgisayar programı ya da kavramsal model) bu modele ulaşımı sağlayacak bir link, şeklinde sıralanabilir. Bu işlevi üstlenen veritabanı tabloları ve aralarındaki ilişkileri içeren kısmi veritabanı strüktürü Şekil - 3.4’de görülmektedir. 3.4.2.3 Tezler Tezlere ilişkin olarak veritabanında tanımlanması gereken veriler: Tezin konu başlığı, Tezin yürütülmesinde görev alan ekibin üyeleri olan öğretim elemanları, Tezin savunmasına katılan jüri üyeleri, Tezin bitirilerek enstitüye teslim edildiği tarih, Tezi en iyi tanımlayan bir anahtar kelime, Teze ilişkin açıklayıcı notlar, 21 Tez kapsamında bir model geliştirilmişse (bilgisayar programı ya da kavramsal model) bu modele ulaşımı sağlayacak bir link, Tezin tüm metni ya da özetini içeren doküman dosyasına link, şeklinde sıralanabilir. Bu işlevi üstlenen veritabanı tabloları ve aralarındaki ilişkileri içeren kısmi veritabanı strüktürü Şekil - 3.4’de görülmektedir. 3.4.2.4 Makaleler Makalelere ilişkin olarak veritabanında tanımlanması gereken veriler: Makalenin başlığı Makalenin yayınlandığı derginin kodu Makalenin yazımında görev alan ekibin üyeleri olan öğretim elemanları Makalenin yayınlandığı periyodiğin sayfa, sayı ve tarih bilgileri Makaleyi en iyi tanımlayan bir anahtar kelime Makaleye ilişkin açıklayıcı notlar Makale kapsamında bir model geliştirilmişse (bilgisayar programı ya da kavramsal model) bu modele ulaşımı sağlayacak bir link Makalenin tüm ya da özet metnini içeren doküman dosyasına link şeklinde sıralanabilir. Bu işlevi üstlenen veritabanı tabloları ve aralarındaki ilişkileri içeren kısmi veritabanı strüktürü Şekil - 3.4’de görülmektedir. 3.4.2.5 Bildiriler Çeşitli toplantılarda sunulan bildirilere ilişkin olarak veritabanında tanımlanması gereken veriler şu şekilde sıralanabilir: Bildirinin başlığı, Bildirinin sunulduğu organizasyonun (seminer, sempozyum, kongre) tanımı, Bildirinin yazımında görev alan ekibin üyeleri olan öğretim elemanları, Bildirinin sunulduğu toplantı tarihi, Bildiri kitabında yayınlanan bildirinin yer aldığı sayfalar, Bildiriyi en iyi tanımlayan bir anahtar kelime, Bildiriye ilişkin açıklayıcı notlar, Bildiri kapsamında bir model takdim edilmişse (bilgisayar programı ya da kavramsal model) bu modele ulaşımı sağlayacak bir link, Bildirinin tüm ya da özet metnini içeren doküman dosyasına link, Bildirinin sunulduğu toplantıyı düzenleyen kurum, 22 Bildirinin sunulması için destek sağlanmışsa bu desteğin miktarı ve sağlayan kuruluş, Bildirinin sunulduğu toplantının düzenlendiği ülke. 23 4. BÖLÜM: NESNEL BOYUTTA GELİŞTİRİLEN MODEL Bölüm-3’de, kavramsal boyutta tasarlanan kurgu doğrultusunda geliştirilen nesnel boyuttaki model, yani ilişkisel veritabanı yazılımı bu bölümde tanımlanacaktır. Bu kavramsal modeli esas alan yazılımın (AXIS) modüler yapısı, bileşenleri ve aralarındaki ilişkileri tanımlayan şema, Şekil - 4.1’de verilmiştir. Öğrencilere İlişkin Enformasyon ÖĞRENCİ MODÜLÜ Bilimsel Çalışmalara İlişkin Enformasyon TEZLER KİTAPLAR BİLİMSEL ÇALIŞMALAR DERS ARAŞTIRMALAR MODÜLÜ MODÜLÜ MAKALELER BİLDİRİLER Derslere İlişkin Enformasyon ÖĞRETİM ELEMANI MODÜLÜ Öğretim Elemanlarına İlişkin Enformasyon Şekil - 4.1 AXIS Akademik Enformasyon Sistemi Mimarisi Modelin geliştirilmesinde, nesne tabanlı veritabanı geliştirme yazılımları arasında bir seçim yapılması gerekmiştir. Bu seçimde çok temel gerekçelerle Microsoft Access for Windows öne çıkmıştır. Proje önerisi yapılırken, kavramsal modelin geliştirilmesinin ardından, yazılımın geliştirilmesinde profesyonel bir programlama grubunun proje ekibine dahil edilmesinin artı ve eksileri değerlendirilmiş; modelin bütününe ilişkin kavrama ve kontrolün kaybedileceği endişesi ve gelecekte modele müdahale edebilme konusunda çıkacağı öngörülen sorunlar yazılımın da sınırlı proje grubunca (in-house) gerçekleştirilmesi kararının alınmasına neden olmuştur. Bu kararın doğal sonucu olarak spesifik bir programlama dilinin (Visual Basic, C++ vb.) kullanımı da istenmemiş ve gerek geliştirme, gerekse ileriki aşamalarda sözkonusu olabilecek 24 ilave ve revizyon çalışmalarında sınırlı sayıda komut ve programlama bilgisi ile (bu sınırlama yazılıma yansımamaktadır) modele müdahale edebilme olanağının sağlandığı makro’ların kullanımı tercih edilmiştir. MS Access, istendiğinde Visual Basic programlama dili ile gereken modül’lerin yazımına da açıktır. Ayrıca, MS Access ve Visual Basic diğer yazılım geliştirme yazılımlarına ve spesifik programlama dillerine göre daha yaygın olarak bilinmekte olup, gereken ilave müdahalelerin yapılmasında görevlendirilecek kişi ya da grupların temininde de esneklik sağlanabilecektir. Modeli oluşturan objeler olan: Veri kayıt objeleri (table), Sorgulama objeleri (query), Ekran düzeni objeleri (form), Raporlama objeleri (reports), Basit pogram objeleri (macro), ile ilgili listeler ekran baskısı olarak aşağıda verilmiştir (Bkz. Şekil - 4.2 - Şekil - 4.12). Modelde, Visual Basic dili ile yazılmış Kapsamlı Programlama Objeleri (modul) yukarıda belirtilen gerekçeyle kullanılmamıştır. AXIS İlişkisel Veritabanı Modeli, MS Access for Windows’95 ortamında geliştirilmiş ve daha sonra MS Access Developer Toolkit yardımıyla Access Runtime Modülü’nü de içeren, otomatik olarak kurulabilir bir profesyonel pakete dönüştürülmüştür. Bu aşamada, yazılımın ekrana duyarlı “yardım” (help) işlevlerine ilişkin strüktürü de tasarlanmış; MS Word for Windows’95 ortamında “rich text (rtf) formatı”nda kaydedilen text dosyaları da MS Access Developer Toolkit ’95 kapsamında yer alan MS Help Workshop yazılımı ile derlenerek “Content” (Axis. cnt) ve “Help” (Axis. hlp) dosyaları oluşturulmuş ve ilgili ekranlarla ilişkilendirilmiştir. Software, ilişkisel veritabanı (relational database) yapısında açık uçlu olarak tasarlanmış olup, zaman içinde gelişimi planlanmaktadır. Şu andaki yapısında, 31 Veri Kayıt Objesi (Table), 144 Ekran Düzeni Objesi (Form), 58 Sorgulama Objesi (Query), 37 Printer Raporlama Objesi (Report) ve 162 Basit Program Objesinden (Macro) oluşan 17 MB boyutunda bir yazılımdır. 25 Şekil - 4.2 Axis Kapsamında Yer Alan Veri Kayıt Objeleri (Table) Listesi Şekil - 4.3 Axis Kapsamında Yer Alan Sorgulama (Query) Objeleri 26 Şekil - 4.4 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri Şekil - 4.5 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri (devam) 27 Şekil - 4.6 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri (devam) Şekil - 4.7 Axis Kapsamında Yer Alan Ekran Düzeni (Form) Objeleri (devam) 28 Şekil - 4.8 Axis Kapsamında Yer Alan Printer Raporlama (Report) Objeleri Şekil - 4.9 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri 29 Şekil - 4.10 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri (devam) Şekil - 4.11 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri (devam) 30 Şekil - 4.12 Axis Kapsamında Yer Alan Basit Program (Macro) Objeleri (devam) Bu aşamada, modelin nesnel boyuttaki yapısının açıklanmasında, modeli oluşturan her bir modül sırasıyla ele alınacaktır. Kavramsal boyutta öngörülen 4 adet işlevsel bileşen, nesnel boyutta 4 adet modüle karşılık gelmektedir. Bu modüller aşağıda tekrar ifade edilmektedir: Öğrenciler Modülü, Öğretim Elemanları Modülü, Dersler Modülü, Bilimsel Çalışmalar Modülü, Kavramsal boyuttaki kurgu somut bir yazılıma dönüştürüldüğü için, modelin anlaşılmasında bu yazılımın incelenmesi yeterli olacaktır. Bu nedenle, kavramsal boyutta içerikleri verilen ve model kapsamında çeşitli kategorilerde (veri kayıt, sorgulama vd.) yer alan her bir objenin yeniden tek tek ifade edilmesi yerine, modelin okuyucu ve kullanıcı açısından anlaşılmasını daha kolay kılacağı düşünülen bir yöntem izlenecek ve kullanıcının direkt etkileşimde bulunduğu objeler olan ekran düzeni objeleri (formlar) ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Modeli oluşturan bileşenler arasındaki ilişkilerin bir diğer ifadesi ise Tablo - 4.1 ve Tablo 4.2’de yer almaktadır. 31 Tablo - 4.1 AXIS Kapsamında Yer Alan Modüller ve Bunlar Arasındaki İlişkiler 01 MODÜLLER (İtalik yazılanlar, bağlı modülün üstlendiği işlevi belirtir) BAĞLANAN MODÜLLER Öğrenci Yönetim Modülü Bilimsel Çalışmalar Yönetim Modülü 02 Tezler Altmodülü Öğrenci Kimlik Bilgileri Altmodülü Öğrenci Nitelikleri Altmodülü Dersler Altmodülü Eğitim Altmodülü Profesyonel Çalışmalar Altmodülü Tezler Altmodülü Öğretim Elemanları Yönetim Modülü Öğretim Elem. Kimlik Bilgileri Altmodülü Dersler Altmodülü Bilimsel Çalışmalar Altmodülü Profesyonel Çalışmalar Altmodülü İdari Görevler Altmodülü Bilimsel Çalışmalar Yönetim Modülü Araştırmalar Altmodülü Kitaplar Altmodülü Tezler Altmodülü Makaleler Altmodülü Bildiriler Altmodülü 32 Tablo - 4.2 AXIS Kapsamında Yer Alan Modüller ve Bunlar Arasındaki İlişkiler (devam) 03 MODÜLLER (İtalik yazılanlar, bağlı modülün üstlendiği işlevi belirtir) BAĞLANAN MODÜLLER Ders Yönetim Modülü Yok. Ders Bilgileri Altmodülü 04 Bilimsel Çalışmalar Yönetim Modülü Araştırmalar Altmodülü Tezler Altmodülü Kitapar Altmodülü Makaleler Altmodülü Yok. Bildiriler Altmodülü 33 4.1 Öğrenciler Modülü Akademik kuruluşun çeşitli enstitü ve birimlerinde öğrenim gören yüksek lisans, doktora ve doktora sonrası eğitim ve araştırma faaliyetlerine katılan öğrenciler bu bölümde kaydedilir. Öğrenciler Modülü’nde yer alan enformasyon ve alt modüller aşağıda sıralanmıştır (Bkz. Şekil 4.13): Öğrenci Nitelik Bilgileri, Öğrenci Ders Bilgileri, Öğrenci Eğitim Bilgileri, Öğrenci Tez Bilgileri, Öğrenci Profesyonel Çalışma Bilgileri. Şekil - 4.13 Öğrenci Bilgileri Ekranı Öğrenciler modülünde yer alan enformasyon ve alt modüllere aşağıdaki ekranlardan istenen öğrenci seçildikten sonra ulaşılır: Öğrenciler Döküm Bilgileri, Öğrenci Detay Bilgileri. 34 4.1.1 Öğrenciler Döküm Bilgileri Akademik kuruluşun bünyesindeki çeşitli enstitü ve programlarda yer alan öğrenciler bu ekrandan döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.14). Şekil - 4.14 Öğrenciler Döküm Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen üniversite, enstitü ve programlar bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan öğrencilerin dökümü alınabilir. İmleç hangi öğrenciye ait satırın üzerindeyse, bu öğrenci seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu öğrenciye ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğrenci Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni öğrenci tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni üniversite, enstitü ve program tanımları, bu ekranda yer alan filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır. (Bkz. Bölüm 5.2.4) “Printer” butonu ile ulaşılan benzer bir rapor yazıcıdan alınabilir. Yazıcıdan alınan rapor, ilave olarak ekran raporunun desteklemediği, enformasyonun gruplanması özelliğini de sağlamaktadır. Bu rapora ilişkin öngörünümü içeren ekran baskısı Şekil - 4.15’de verilmiştir. 35 Şekil - 4.15 Öğrenciler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Ekran Baskısı 4.1.2 Öğrenci Detay Bilgileri Öğrenciler Döküm Ekranı’nda seçilmiş bulunan öğrenciye ait detaylı bilgilerin görüntülenmesi ya da yeni öğrenci tanımlanması işlemleri bu ekranda gerçekleştirilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama Prosedürü’ne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. Ekranda yer alan alanlar ve içerikleri aşağıda verilmiştir. Kimlik Bilgileri: Öğrencinin enstitü numarası, adı ve soyadı ile, doğum yeri-tarihi gibi bilgilerdir. Adres Bilgileri: Öğrencinin telefon, fax, elektronik posta ve mektup adresleri türünden bilgilerdir. Fotoğraf: Öğrenciye ait fotoğraf bu alan ile ilişkilendirilebilir. Sicil Bilgileri: Öğrenciye ait ayrıntılı sicil bilgileri bu alanda tanımlanabilir. 36 Şekil - 4.16 Öğrenci Detay Bilgiler Ekranı Şekil - 4.17 Öğrenci Detay Bilgiler Printer Raporu Öngörünüm Ekran Baskısı 37 Üniversite: Öğrencinin kayıtlı olduğu üniversite tanımlanır. Enstitü: Öğrencinin kayıtlı olduğu enstitü tanımlanır. Program: Öğrencinin kayıtlı olduğu program tanımlanır. Öğrenciye ait çeşitli bilgilere ulaşılan Öğrenci Bilgileri Ekranı’na “Menü” butonu ile ulaşılır. Detay Bilgiler Ekranı ise, projeyi tanımlayıcı nitelikteki enformasyonu içerir. Kimlik bilgilerinin yer aldığı ekran baskısı Şekil - 4.16’da verilmiştir. Tanımlanan öğrenciye ait özgeçmişin yer aldığı dosya (MS Word ya da MS PowerPoint vb. bir yazılım ile hazırlanmış olabilir), ekranın üst bölümünde yer alan OLE objesi üzerinde Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak ilgili butonlarla ilişkilendirilir. “Printer” butonu ile ulaşılan benzer bir rapor yazıcıdan alınabilir. Bu rapora ilişkin öngörünümü içeren ekran baskısı Şekil - 4.17’de verilmiştir. 4.1.3 Öğrenci Nitelik Bilgileri Öğrencinin yabancı dil ve kompüter konularında sahip olduğu nitelikler bu ekranda tanımlanır. Bu ekrana ait ekran baskısı Şekil - 4.18’de verilmiştir. Şekil - 4.18 Öğrenci Nitelik Bilgileri Ekranı 38 4.1.4 Öğrenci Ders Bilgileri Dökümü Öğrencinin lisans üstü programında kaydolduğu derslere ilişkin enformasyon döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.19). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak öğrencinin kaydolduğu ve döküme girmesi istenen dersler üniversite, enstitü, program, yarıyıl ve dersin verildiği dil bazında filtrelenebilir. Döküme giren derslerin toplam kredisi ise otomatik olarak hesaplanarak görüntülenir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi derse ait satırın üzerindeyse, bu ders seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu öğrenciye ait kaydolunan derse ilişkin detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğrenci Ders Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni ders atama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Öğrencinin kaydolduğu derslere ilişkin yeni tanımlamalar, Yeni Kayıt Tanımlama Prosedürü (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygulanarak “Veri Giriş” butonu ile ulaşılan Öğrenci Ders Detay Bilgiler Ekranı’ndan yapılır. Yeni üniversite, enstitü ve program tanımları, bu ekranda yer alan filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. “Printer” butonu ile öğrencilerin kaydolduğu derslere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.20). Şekil - 4.19 Öğrenci Ders Bilgileri Döküm Ekranı 39 Şekil - 4.20 Öğrenci Ders Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.1.5 Öğrencinin Aldığı Derse İlişkin Detay Bilgiler Ekranı Seçilen öğrencinin kaydolduğu dersler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, öğrencinin kaydolduğu derslere ait detaylı bilgiler ve öğrencinin başarı durumu yine bu ekranda detaylı olarak görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.21). Öğrencinin aldığı derse ilişkin olarak bu ekranda sadece Ders Kodu ve Başarı Durumu alanları ile Açıklama alanlarına veri girişi yapılır. Derse ait enformasyon, Ders Kodu tanımlandığında ilgili tablodan ekrana otomatik olarak getirilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama Prosedürü’ne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. Ayrıca, dersin içeriğine ilişkin bir doküman dosyası da ekranın üst kısmında yer alan OLE butonu ile ilişkilendirilir. Bu butona basıldığında ilgili dokümana ulaşılır. 40 Şekil - 4.21 Öğrencinin Aldığı Derse İlişkin Detay Bilgiler Ekranı 4.1.6 Öğrenci Eğitim Bilgileri Ekranı Seçilen öğrencinin eğitim durumu bu ekranda tanımlanır, Öğrencinin mezun olduğu okullar ve mezuniyet derecelerine ait detaylı bilgiler bu ekranda detaylı olarak görüntülenir (Bkz. Şekil 4.22). Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama Prosedürü’ne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 41 Şekil - 4.22 Öğrenci Eğitim Bilgileri Ekranı 4.1.7 Öğrenci Tez Bilgileri Seçilen öğrencinin eğitim durumu bu ekranda tanımlanır. Öğrencinin mezun olduğu okullar ve mezuniyet derecelerine ait bilgiler bu ekranda detaylı olarak görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.23). Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama Prosedürü’ne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. Bu ekranda yer alan veri alanları aşağıda tanımlanmıştır. Tez Adı: Tezin başlığı tanımlanır. Yürütücü ve Jüri Bilgileri: Tez yürütücüsü, yardımcı yürütücü (co-advisor) ve tezin jürisinde görevli öğretim üyeleri bu alanlarda tanımlanır. Tarih: Tezin enstitüye teslim edildiği tarih tanımlanır. Keyword: Tez konusunu tanımlayan en uygun anahtar kelime(ler) tanımlanır. Derece: Tezin başarı notu ya da ibaresi (başarılı-başarısız) tanımlanır. 42 Şekil - 4.23 Öğrenci Tez Bilgileri Detay Ekranı Niteliği: Tezin master ya da doktora tezi niteliklerinden hangisine sahip olduğu tanımlanır. Model: Tez kapsamında geliştirilmiş bir model (kompüter programı vb.) varsa bu model OLE butonuna Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak ilişkilendirilir. Tez Metni: Teze ait özet ya da tüm metnin yer aldığı doküman dosyası ilgili OLE butonuna Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak ilişkilendirilir. Ek Bilgiler: Teze ait açıklayıcı notlar istendiği taktirde bu alanda tanımlanabilir. “Printer” butonu ile teze ait detay bilgilerin yer aldığı bir basılı rapor elde edilmesi mümkündür (Bkz. Şekil - 4.24). 43 Şekil - 4.24 4.1.8 Öğrenci Tez Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı Öğrenci Profesyonel Bilgiler Öğrencinin lisans öğrenimi sonrasındaki profesyonel deneyimleri bu ekranda tanımlanabilir (Bkz. Şekil - 4.25). Bu noktada öğrencinin çalıştığı ya da halen çalışmakta olduğu en son firmaya ilişkin enformasyon tanımlanır. Diğer enformasyon ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Resume” butonuna ilişkilendirilmiş bulunan doküman dosyasında yer alır. Bu ekranda yer alan veri alanları aşağıda sıralanmıştır. Firma: Son çalışılan firmanın tanımı yapılır. Başlama Tarihi: Son çalışılan işe başlama tarihi tanımlanır. Görevi: Bu işteki görev yeri belirtilir. Ünvanı: Bu işteki ünvanı tanımlanır. İş Adresi: Son çalışılan işyerinin mektup adresi tanımlanır. Telefon: Bu işyerinin telefon numarası tanımlanır. Fax: Bu işyerinin fax numarası tanımlanır. 44 Şekil - 4.25 Öğrenci Profesyonel Deneyim Bilgileri Detay Ekranı E-Posta: Bu işyerindeki elektronik posta adresi tanımlanır. İş Deneyimleri: Bir resume metni yoksa kısaca önceki iş deneyimleri tanımlanır. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). 45 4.2 Öğretim Elemanları Modülü Akademik kuruluşun çeşitli birimlerinde eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yürüten öğretim elemanları (öğretim üyesi ve yardımcıları, uzmanlar, okutmanlar vb.) bu bölümde kaydedilir. Öğretim Elemanları Modülü’nde yer alan enformasyon ve alt modüller aşağıda sıralanmıştır (Bkz. Şekil - 4.26): Öğretim Elemanı Ders Bilgileri, Öğretim Elemanı Bilimsel Çalışma Bilgileri, Öğretim Elemanı Profesyonel Faaliyet Bilgileri, Öğretim Elemanı İdari Faaliyet Bilgileri. Şekil - 4.26 Öğretim Elemanları Bilgileri Ekranı Öğretim Elemanları Modülü’nde yer alan enformasyon ve alt modüllere, aşağıdaki ekranlardan istenen öğretim üyesi seçildikten sonra ulaşılır: Öğretim Elemanları Döküm Bilgileri, Öğretim Elemanı Detay Bilgileri. 46 4.2.1 Öğretim Elemanları Dökümü Akademik kuruluşun bünyesindeki birimlerde yer alan öğretim elemanları bu ekrandan döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.27). Şekil - 4.27 Öğretim Elemanları Döküm Bilgileri Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı ve birim bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan öğretim üyelerinin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi öğretim elemanına ait satırın üzerindeyse, bu eleman seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu öğretim elemanına ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni öğretim elemanı tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı ve birim tanımları, bu ekranda yer alan filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. “Printer” butonu ile öğretim elemanlarına ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.28). 47 Şekil - 4.28 Öğretim Elemanları Döküm Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.2 Öğretim Elemanı Detay Bilgileri Öğretim Elemanları Döküm Ekranı’nda seçilmiş bulunan öğretim elemanına ait detaylı bilgilerin görüntülenmesi ya da yeni öğretim elemanı tanımlanması işlemleri bu ekranda gerçekleştirilir (Bkz. Şekil - 4.29). Atanacak üniversite, fakülte, bölüm, anabilimdalı ve birim tanımı yapılmamışsa bu alanlara ait etiket butonları ile tanımların yapılabileceği listelere ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. Ekranda yer alan alanlar ve içerikleri aşağıda verilmiştir. Kimlik Bilgileri: Öğretim elemanının kurum sicil numarası, adı ve soyadı ile, doğum yeri-tarihi gibi bilgilerdir. Adres Bilgileri: Öğretim elemanının telefon, fax, elektronik posta ve mektup adresleri türünden bilgilerdir. 48 Şekil - 4.29 Öğretim Elemanı Detay Bilgiler Ekranı Fotoğraf: Öğretim elemanına ait fotoğraf bu alan ile ilişkilendirilebilir. Sicil Bilgileri: Öğretim elemanına ait ayrıntılı sicil bilgileri bu alanda tanımlanabilir. Kurum Bilgileri: Öğretim elemanının çalıştığı üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı ve birim bilgileri ilgili alanlarda tanımlanır. Bu birimlere ilaveler, ilgili alanların etiket butonlarına basılarak ulaşılan tablolarda yapılabilir. Öğretim elemanına ait çeşitli bilgilere ulaşılan Öğretim Elemanı Bilgileri Ekranı’na “Menü” butonu ile ulaşılır. “Printer” butonu ile öğretim elemanlarına ilişkin raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.30). 49 Şekil - 4.30 Öğretim Elemanı Detay Bilgiler Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.3 Öğretim Elemanları Ders Bilgileri Dökümü Öğretim elemanları tarafından verilen ve çeşitli enstitülerin programlarında yer alan dersler bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.31). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen öğretim elemanı, üniversite, enstitü, program, keyword, yarıyıl ve eğitim dili bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının verdiği derslerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi derse ait satırın üzerindeyse, bu ders seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu derse ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Ders Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni ders atama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni öğretim elemanı, üniversite, enstitü ve program tanımları, bu ekranda yer alan filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. 50 Şekil - 4.31 Öğretim Elemanı Tarafından Verilen Dersler Döküm Bilgileri Ekranı Dersin içeriğinin yer aldığı doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilmiştir ve ekranda yer alan ilgili butona basılarak ulaşılabilir. “Printer” butonu ile öğretim elemanlarının verdiği derslere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz Şekil - 4.32). 51 Şekil - 4.32 Öğretim Elemanı Tarafından Verilen Dersler Printer Raporu Öngörünüm Ekranı 4.2.4 Öğretim Elemanının Verdiği Derse İlişkin Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının verdiği dersler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, derslere ait detaylı bilgiler yine bu ekranda detaylı olarak görüntülenir (Bkz Şekil - 4.33). Derse ilişkin olarak bu ekranda sadece Ders Kodu ve Başarı Durumu alanları ile Açıklama alanlarına veri girişi yapılır. Derse ait enformasyon, Ders Kodu tanımlandığında ilgili tablodan ekrana otomatik olarak getirilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. Ders içeriğinin yer aldığı doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Ayrıca, dersin içeriğine ilişkin bir doküman dosyası da ekranın üst kısmında yer alan OLE butonu ile ilişkilendirilir. Bu butona basıldığında ilgili dokümana ulaşılır 52 Şekil - 4.33 Öğretim Elemanı Tarafından Verilen Derse Ait Atama ve Detay Ekranı 4.2.5 Öğretim Elemanları Bilimsel Çalışmalar Modülü Akademik kuruluşun çeşitli birimlerinde eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yürüten öğretim elemanları (öğretim üyesi ve yardımcıları, uzmanlar, okutmanlar vb.) tarafından gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar bu bölümde seçilen öğretim üyesi bazında kaydedilir ya da görüntülenir. Öğretim Elemanları Bilimsel Çalışmalar Modülü’nde yer alan enformasyon ve alt modüller aşağıda sıralanmıştır (Bkz Şekil - 4.34): Öğretim Elemanı Araştırma Bilgileri, Öğretim Elemanı Kitap Bilgileri, Öğretim Elemanı Tez Bilgileri, Öğretim Elemanı Makale Bilgileri, Öğretim Elemanı Bildiri Bilgileri. 53 Şekil - 4.34 Öğretim Elemanı Bilimsel Çalışma Bilgileri Ekranı 4.2.6 Öğretim Elemanı Araştırma Projeleri Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından gerçekleştirilen araştırma projeleri bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.35). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, keyword ve destekleyen kuruluş bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği araştırma projelerinin dökümü alınabilir. Gerçekleştirilen proje için temin edilen destek miktarının toplam değeri de otomatik olarak hesaplanarak görüntülenir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi araştırma projesine ait satırın üzerindeyse, bu proje seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu araştırmaya ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Araştırma Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni araştırma projesi tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. 54 Şekil - 4.35 Öğretim Elemanı Araştırmalar Döküm Ekranı Yeni keyword tanımı, bu ekranda yer alan keyword filtre alanına ait etiket butonuna basılarak ulaşılan ilgili tabloda yapılmalıdır. Araştırma metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve araştırmada geliştirilmiş model ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile öğretim elemanlarına ait araştırma projelerine ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.36). 55 Şekil - 4.36 Öğretim Elemanı Araştırmalar Dökümü Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.7 Öğretim Elemanı Araştırma Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği araştırma projeleri bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, projelere ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.37). Araştırma Projesine ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Yürütücü: Araştırma projesinin yürütücüsü, öğretim elemanları tablosunda tanımlanmış personel listesinden seçilerek atanır. Araştırma Konusu: Araştırma projesinin başlığı tanımlanır. Yardımcı Araştırmacılar: Araştırmaya katılan yürütücü dışındaki diğer araştırma elemanları öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Destekleyen Kuruluş: Araştırmayı birinci derecede destekleyen kuruluş destekleyen kuruluşlar listesinden seçilerek atanır. Bitiş Tarihi: Araştırma raporunun teslim edildiği tarih tanımlanır. 56 Şekil - 4.37 Öğretim Elemanı Araştırma Detay Bilgiler Ekranı Araştırma Bütçesi: Araştırma için temin edilen bütçedeki toplam değer USD cinsinden tanımlanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Açıklama: Araştırmayla ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Model: Araştırmada geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Araştırma Metni: Araştırma raporunu içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.2.8 Öğretim Elemanı Kitaplar Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından yazılmış kitaplar bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.38). 57 Şekil - 4.38 Öğretim Elemanı Kitaplar Döküm Bilgileri Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, keyword ve kitabın dili bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının yazdığı kitapların dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi kitaba ait satırın üzerindeyse, bu kitap seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu kitaba ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Kitap Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni kitap tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword tanımı, bu ekranda yer alan keyword filtre alanına ait etiket butonuna basılarak ulaşılan ilgili tabloda yapılmalıdır. Kitap metni ya da özeti niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve kitapta yer alan model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile öğretim elemanına ait kitaplara ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.39). 58 Şekil - 4.39 Öğretim Elemanı Kitaplar Dökümü Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.9 Öğretim Elemanı Kitap Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği araştırma projeleri bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, projelere ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.40). Seçilen kitaba ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Kitap Konusu: Kitabın başlığı tanımlanır. Yazarlar: Kitabın hazırlanmasında katkıda bulunan öğretim elemanları, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Toplam 4 adet yazar tanımlamak mümkündür. Baskı Bilgileri: Kitabı yayınlayan kuruluş ve basım yeri bilgileri, basım tarihi ve ISBN numarası tanımlanır. Keyword: Kitap içeriğini tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Açıklama: Kitapla ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Dili: Kitabın yazıldığı dil tanımlanır. 59 Şekil - 4.40 Öğretim Elemanı Kitap Detay Bilgiler Ekranı Model: Kitap kapsamında yer alan bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Kitap Metni: Kitap metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.2.10 Öğretim Elemanı Tezler Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından yürütülen yüksek lisans ve doktora tezleri bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.41). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, keyword, yardımcı danışman, jüri üyesi ve tezin niteliği (M.Sc./Ph.D.) bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının yürüttüğü tezlerin dökümü alınabilir. 60 Şekil - 4.41 Öğretim Elemanı Tarafından Yürütülen Tezler Döküm Ekranı Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi teze ait satırın üzerindeyse, bu tez seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu teze ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Tez Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni tez tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword, yürütücü ve yardımcı danışman tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanına ait etiket butonuna basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Tez metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve tezde geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile öğretim elemanın yürütücülüğünü yaptığı tezlere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.42). 61 Şekil - 4.42 Öğretim Elemanı Tarafından Yürütülen Tezler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.11 Öğretim Elemanı Tez Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının yürütücülüğünü yaptığı tezler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, teze ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.43). Teze ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Yürütücü: Araştırma projesinin yürütücüsü, öğretim elemanları tablosunda tanımlanmış personel listesinden seçilerek otomatik olarak atanır. Tez Konusu: Tezde ele alınan araştırma projesinin başlığı tanımlanır. Yardımcı Danışman: Yürütücü dışındaki tezi yönlendiren diğer öğretim elemanı, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Jüri Üyeleri: Tez savunmasına ve değerlendirmesine katılan 3 adet jüri üyesi tanımlanabilir. Bitiş Tarihi: Tez raporunun teslim edildiği tarih tanımlanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. 62 Şekil - 4.43 Öğretim Elemanı Tarafından Yürütülen Teze ait Detay Bilgiler Ekranı Notlar: Araştırmayla ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Derece: Tezin, tez savunmasında değerlendirilmesi sonucunda jüri tarafından takdir edilen başarı notu ya da ibaresidir. Model: Tezde geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Tez Metni: Tez raporunu ya da özetini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.2.12 Öğretim Elemanı Makaleler Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından yayınlanan makaleler bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.44). 63 Şekil - 4.44 Öğretim Elemanı Makaleler Döküm Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, periyodik ve keyword bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının yayınladığı makalelerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi makaleye ait satırın üzerindeyse, bu makale seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu makaleye ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Makale Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni makale tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword ve periyodik tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanına ait etiket butonuna basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Makale metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve makalede geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile öğretim elemanın yayınladığı makalelere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.45). 64 Şekil - 4.45 Öğretim Elemanı Makaleler Döküm Printr Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.13 Öğretim Elemanı Makale Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının yayınladığı makaleler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, seçilen makaleye ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.46). Makaleye ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Makale Konusu: Makale başlığı tanımlanır. Periyodik: Makalenin yayınlandığı periyodik, periyodikler listesinden seçilerek bu alana atanır. Yazarlar: Makalenin hazırlanmasına katkıda bulunan 4 adet öğretim elemanı, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Yayın Bilgileri: Makalenin yayınlandığı periyodiğin basım tarih, sayısı, numarası ve sayfaları tanımlanır. Notlar: Makale ile ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. 65 Şekil - 4.46 Öğretim Elemanı Makale Detay Bilgiler Ekranı Model: Makalede geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Makale Metni: Makale metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.2.14 Öğretim Elemanı Bildiriler Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından yayınlanan bildiriler bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.47). 66 Şekil - 4.47 Öğretim Elemanı Bildiriler Döküm Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, destekleyen kuruluş ve keyword bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının yayınladığı bildirilerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi bildiriye ait satırın üzerindeyse, bu bildiri seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu bildiriye ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Bildiri Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni bildiri tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanına ait etiket butonuna basılarak ulaşılan ilgili tabloda yapılmalıdır. Bildiri metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve bildiride geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile öğretim elemanın yayınladığı bildirilere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.48). 67 Şekil - 4.48 Öğretim Elemanı Bildiriler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.2.15 Öğretim Elemanı Bildiri Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının yayınladığı bildiriler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, seçilen bildiriye ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.49). Bildiriye ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Bildiri Konusu: Bildiri başlığı tanımlanır. Toplantı: Bildirinin sunulduğu kongre, sempozyum, seminer vb. toplantının tanımı bu alanda yapılır. Yazarlar: Bildirinin hazırlanmasına katkıda bulunan 4 adet öğretim elemanı, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Düzenleyen: Toplantıyı düzenleyen kurum bu alanda tanımlanır. Ülke: Toplantının düzenlendiği ülke tanımlanır. Tarih: Bildirinin sunulduğu toplantı tarihi tanımlanır. 68 Şekil - 4.49 Öğretim Elemanı Bildiri Detay Bilgiler Ekranı Sayfalar: Bildirinin, toplantı bildiriler kitabındaki sayfa numaraları tanımlanır. Notlar: Bildiri ile ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Destekleyen Kurum: Bildirinin sunulması için toplantıya katılmak üzere destek alınmışsa, desteği sağlayan kurum tanımlanır. Destek Miktarı: Sağlanan destek miktarı USD olarak tanımlanır. Model: Bildiride tanıtılan bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Bildiri Metni: Bildiri metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.2.16 Öğretim Elemanı Profesyonel Çalışmalar Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından gerçekleştirilen profesyonel çalışmalar bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.50). 69 Şekil - 4.50 Öğretim Elemanı Profesyonel Deneyim Bilgileri Döküm Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, keyword, iş türü ve prosedür bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği profesyonel çalışmaların dökümü alınabilir. Bu çalışmaların parasal karşılığının toplam değeri otomatik olarak hesaplanarak aynı ekranda görüntülenir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi çalışmaya ait satırın üzerindeyse, bu çalışma seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu çalışmaya ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı Profesyonel Çalışma Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni çalışma tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword ve iş türü tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanına ait etiket butonuna basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Çalışma raporu metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve çalışmada geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. 4.2.17 Öğretim Elemanı Profesyonel Çalışma Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği profesyonel çalışmalar bu ekranda tanımlanır. Aynı 70 şekilde, seçilen çalışmaya ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.51). Şekil - 4.51 Öğretim Elemanı Profesyonel Deneyim Detay Bilgiler Ekranı Çalışmaya ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Çalışma Konusu: Profesyonel çalışmanın başlığı tanımlanır. İşin Türü: Yapılan çalışmanın türü (bilirkişilik, müelliflik, danışmanlık vb.) tanımlanır. İşin Sahibi: Çalışmayı talep eden kurum ya da kişi tanımlanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Prosedür: Çalışmanın gerçekleştirilmesinde uygulanan yasal prosedür (döner sermaye, vakıf, mahkeme vb.) tanımlanır. Düzenleyen: Toplantıyı düzenleyen kurum bu alanda tanımlanır. Ülke: Toplantının düzenlendiği ülke tanımlanır. Tarih: Çalışmanın gerçekleştirildiği tarih tanımlanır. Notlar: Çalışma ile ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Bedel: Yapılan çalışmanın bedeli USD olarak tanımlanır. Model: Çalışmada geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. 71 Çalışma Raporu: Çalışma raporu metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.2.18 Öğretim Elemanı İdari Çalışmalar Dökümü Seçilen öğretim elemanı tarafından gerçekleştirilen idari çalışmalar bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.52). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot ve çalışmanın türü bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği idari çalışmaların dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi çalışmaya ait satırın üzerindeyse, bu çalışma seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu çalışmaya ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Öğretim Elemanı İdari Çalışma Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni çalışma tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Şekil - 4.52 Öğretim Elemanı İdari Görevler Döküm Ekranı Çalışma raporu metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve çalışmada geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak 72 “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. 4.2.19 Öğretim Elemanı İdari Çalışma Detay Bilgileri Seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği idari çalışmalar bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, seçilen çalışmaya ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.53). Çalışmaya ait olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Çalışma Konusu: İdari çalışmanın başlığı tanımlanır. Çalışmanın Türü: Yapılan çalışmanın türü (komisyon görevi, danışmanlık görevi, idari görev vb.) tanımlanır. Tarihler: Çalışmanın gerçekleştirildiği tarihler tanımlanır. Notlar: Çalışma ile ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Bedel: Yapılan çalışmanın bedeli USD olarak tanımlanır. Şekil - 4.53 Öğretim Elemanı İdari Görev Detay Bilgiler Ekranı Model: Çalışmada geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. 73 Çalışma Raporu: Çalışma raporu metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.3 4.3.1 Dersler Modülü Dersler Dökümü Çeşitli enstitülerin programlarında yer alan dersler, bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.54). Şekil - 4.54 Dersler Döküm Bilgileri Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen öğretim elemanı, üniversite, enstitü, program, keyword, yarıyıl ve eğitim dili bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan derslerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). İmleç hangi derse ait satırın üzerindeyse, bu ders seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu derse ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Ders Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni ders tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni öğretim elemanı, üniversite, enstitü ve program tanımları, bu ekranda yer alan filtre 74 alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılabilir. Dersin içeriğinin yer aldığı doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak İçerik butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilmiştir ve ekranda yer alan ilgili butona basılarak ulaşılabilir. “Printer” butonu ile derslere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.55). Şekil - 4.55 Dersler Döküm Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı 4.3.2 Ders Detay Bilgileri Çeşitli enstitü ve programlarda yer alan dersler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, derslere ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.56). Derse ilişkin olarak bu ekranda tanımlanması gereken enformasyon aşağıdadır. Ders Kodu: Dersin tanımı için gereken özgün kod bu alanda tanımlanır. Ders Adı: Dersin adı tanımlanır. Üniversite: Dersin açıldığı üniversite, üniversiteler listesinden seçilerek tanımlanır. Enstitü: Dersin ait olduğu enstitü, enstitüler listesinden seçilerek tanımlanır. Program: Dersin ait olduğu program, programlar listesinden seçilerek tanımlanır. Yarıyıl: Dersin açıldığı yarıyıl tanımlanır. 75 Şekil - 4.56 Derse Ait Detay Bilgiler Ekranı Nitelik: Dersin zorunlu ya da seçime bağlı olma niteliği tanımlanır. Dil: Dersin verildiği dil tanımlanır. Keyword: Dersi tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Kredi: Dersin kredisi tanımlanır. Açıklama: Derse ait özet bilgiler tanımlanabilir. İçerik: Dersin içeriğinin yer aldığı doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne uygun olarak İçerik butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve ilgili butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.4 Bilimsel Çalışmalar Modülü Akademik kuruluşun çeşitli birimlerinde eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yürüten öğretim elemanları (öğretim üyesi ve yardımcıları, uzmanlar, okutmanlar vb.) tarafından gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar bu bölümde kaydedilir ya da görüntülenir. 76 Şekil - 4.57 Bilimsel Çalışma Bilgileri Ekranı Bilimsel Çalışmalar Modülü’nde yer alan enformasyon ve alt modüller aşağıda sıralanmıştır (Bkz. Şekil - 4.57): 4.4.1 Araştırma Bilgileri, Kitap Bilgileri, Tez Bilgileri, Makale Bilgileri, Bildiri Bilgileri. Bilimsel Çalışmalar: Araştırma Projeleri Dökümü Öğretim elemanları tarafından gerçekleştirilen araştırma projeleri bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.58). 77 Şekil - 4.58 Araştırma Bilgileri Döküm Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, keyword, yürütücü, yardımcı araştırmacı, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı ve birim bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının gerçekleştirdiği araştırma projelerinin dökümü alınabilir. Gerçekleştirilen proje için temin edilen destek miktarının toplam değeri de otomatik olarak hesaplanarak görüntülenir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar Bölüm 5.2.4’de açıklanmıştır. İmleç hangi araştırma projesine ait satırın üzerindeyse, bu proje seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu araştırmaya ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Araştırma Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni araştırma projesi tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword, yürütücü, yardımcı araştırmacı, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı ve birim tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Araştırma metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve araştırmada geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile araştırma projelerine ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.59). 78 Şekil - 4.59 Araştırmalar Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı “Grafik” butonları ile yürütücü ve çeşitli sıralardaki yardımcı araştırmacı pozisyonlarına göre öğretim elemanlarının araştırma sayıları grafik olarak raporlanmaktadır (Bkz. Şekil - 4.60 - Şekil 4.61). Şekil - 4.60 Araştırmalar Yürütücü Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı 79 Şekil - 4.61 Araştırmalar Yardımcı Araştırmacı Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı 4.4.2 Bilimsel Çalışmalar: Araştırma Detay Bilgileri Öğretim elemanlarının gerçekleştirdiği araştırma projeleri bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, projelere ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.62). 80 Şekil - 4.62 Araştırma Detay Bilgiler Ekranı Araştırma projelerine ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Yürütücü: Araştırmanın hazırlanmasında katkıda bulunan öğretim elemanları, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Toplam 4 adet araştırmacı tanımlamak mümkündür. Tüm yazarlar ve öğretim elemanları aynı veritabanında tanımlanır ve öğretim üyelerinin bu niteliği veritabanında belirtildiği için gereken yerlerde bu liste bir bütün olarak (Kitaplar ve Makalelere ilişkin Periyodiklerde olduğu gibi) gereken yerlerde de (Araştırmalar Modülü’nde olduğu gibi) ayrı ayrı oluşturulur ve yazar atamaları yapılır. Araştırma Konusu: Araştırma projesinin başlığı tanımlanır. Yardımcı Araştırmacılar: Araştırmaya katılan yürütücü dışındaki diğer araştırma elemanları, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Destekleyen Kuruluş: Araştırmayı birinci derecede destekleyen kuruluş destekleyen kuruluşlar listesinden seçilerek atanır. Bitiş Tarihi: Araştırma raporunun teslim edildiği tarih tanımlanır. Araştırma Bütçesi: Araştırma için temin edilen bütçedeki toplam değer USD cinsinden tanımlanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Açıklama: Araştırmayla ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Model: Araştırmada geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Araştırma Metni: Araştırma raporunu içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.4.3 Bilimsel Çalışmalar: Kitaplar Dökümü Öğretim elemanları tarafından yazılmış kitaplar bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.63). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, keyword, yazar, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim ve dil bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan kitapların dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). 81 İmleç hangi kitaba ait satırın üzerindeyse, bu kitap seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu kitaba ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Kitap Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni kitap tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni keyword, yazar, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Şekil - 4.63 Kitaplar Döküm Bilgileri Ekranı Kitap metni ya da özeti niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve kitapta yer alan model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile kitaplara ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.64). “Grafik” butonları ile yürütücü ve çeşitli sıralardaki yardımcı yazar pozisyonlarına göre öğretim elemanlarının kitap sayıları grafik olarak raporlanmaktadır (Bkz. Şekil - 4.65 - Şekil - 4.66). Kitaplara ilişkin enformasyon tanımlanırken yalnızca öğretim üyelerinin yazdığı kitaplar değil tüm kitaplar tanımlanabilir. Yazar tanımlama butonlarıyla ulaşılan tablolarda, öğretim üyelerinin dışında bu yazarlar da tanımlanabilmekte; otomatik olarak atanan kategori koduyla, öğretim üyeleri listesi bu genel listeden gereken bölümlerde ayrılabilmektedir. 82 Şekil - 4.64 Kitaplar Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı Şekil - 4.65 Kitaplar Birinci İsime Göre Sayısal Değerler Grafik Ekranı 83 Şekil - 4.66 Kitaplar İkinci İsime Göre Sayısal Değerler Grafik Ekranı 4.4.4 Bilimsel Çalışmalar: Kitap Detay Bilgileri Öğretim elemanlarının yazdığı kitaplar bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, kitaplara ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.67). Seçilen kitaba ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Kitap Konusu: Kitabın başlığı tanımlanır. Baskı Bilgileri: Kitabı yayınlayan kuruluş ve basım yeri bilgileri, basım tarihi ve ISBN numarası tanımlanır. Keyword: Kitap içeriğini tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Yazarlar: Kitabın hazırlanmasında katkıda bulunan öğretim elemanları, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Toplam 4 adet yazar tanımlamak mümkündür. Tüm yazarlar ve öğretim elemanları aynı veritabanında tanımlanır ve öğretim üyelerinin bu niteliği veritabanında belirtildiği için gereken yerlerde bu liste bir bütün olarak (Kitaplar ve Makalelere ilişkin Periyodiklerde olduğu gibi) gereken yerlerde de (Araştırmalar Modülü’nde olduğu gibi) ayrı ayrı oluşturulur ve yazar atamaları yapılır. 84 Şekil - 4.67 Kitap Detay Bilgiler Ekranı Açıklama: Kitapla ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Dili: Kitabın yazıldığı dil tanımlanır. Model: Kitap kapsamında yer alan bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Kitap Metni: Kitap metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.4.5 Bilimsel Çalışmalar: Tezler Dökümü Öğretim elemanları tarafından yürütülen yüksek lisans ve doktora tezleri bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.68). 85 Şekil - 4.68 Tezler Döküm Bilgileri Ekranı Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim, enstitü, program, keyword, yürütücü, tezin niteliği (MSc/PhD) bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan tezlerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin olanaklar Bölüm 5.2.4’de açıklanmıştır. İmleç hangi teze ait satırın üzerindeyse, bu tez seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu teze ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Tez Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni tez tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim, enstitü, program, keyword, yürütücü, tezin niteliği (M.Sc./Ph.D.) tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Tez metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve tezde geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile tezlere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.69). “Grafik” butonları ile yürütücü ve yardımcı danışman açısından yaptırılan tezlerin sayılarını ifade eden grafik raporlar elde edilmektedir (Bkz. Şekil - 4.70 - Şekil - 4.71). 86 Şekil - 4.69 Tezler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Baskısı Şekil - 4.70 Tezler Yürütücü Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı 87 Şekil - 4.71 Tezler Yardımcı Danışmanlık Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı 4.4.6 Bilimsel Çalışmalar: Tez Detay Bilgileri Öğretim elemanlarının yürütücülüğünü yaptığı tezler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, teze ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.72). Teze ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Yürütücü: Araştırma projesinin yürütücüsü, öğretim elemanları tablosunda tanımlanmış personel listesinden seçilerek otomatik olarak atanır. Tez Konusu: Tezde ele alınan araştırma projesinin başlığı tanımlanır. Yardımcı Danışman: Yürütücü dışındaki tezi yönlendiren diğer öğretim elemanı, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Jüri Üyeleri: Tez savunmasına ve değerlendirmesine katılan 3 adet jüri üyesi tanımlanabilir. Bitiş Tarihi: Tez raporunun teslim edildiği tarih tanımlanır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Notlar: Araştırmayla ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. 88 Şekil - 4.72 Tez Detay Bilgiler Ekranı Derece: Tezin, tez savunmasında değerlendirilmesi sonucunda jüri tarafından takdir edilen başarı notu ya da ibaresidir. Model: Tezde geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak Model butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Tez Metni: Tez raporunu ya da özetini içeren doküman Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.4.7 Bilimsel Çalışmalar: Makaleler Dökümü Öğretim elemanları tarafından ve ek olarak kurum dışından kişilerce yayınlanan makaleler bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.73). Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim, keyword, yazar bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan makalelerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar ilişikte açıklanmıştır (Bkz. Bölüm 5.2.4). 89 İmleç hangi makaleye ait satırın üzerindeyse, bu makale seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile devam edilerek, bu makaleye ait detay bilgilerin tanımlandığı ve görüntülendiği Makale Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni makale tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim, keyword ve yazar ve periyodik tanımı, bu ekranda yer alan ilgili filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan ilgili tablolarda yapılmalıdır. Şekil - 4.73 Makaleler Döküm Ekranı Makale metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve makalede geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile makalelere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.74). “Grafik” butonları ile birinci isim ve diğer sıraları esas alınarak yazarların makale sayılarını ifade eden grafik formatta raporlar elde edilebilmektedir (Bkz. Şekil 4.75 - Şekil - 4.76). 90 Şekil - 4.74 Makaleler Döküm Bilgileri Printer Raporu Öngörünüm Baskısı Şekil - 4.75 Makaleler Birinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı 91 Şekil - 4.76 Makaleler İkinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı 4.4.8 Bilimsel Çalışmalar: Makale Detay Bilgileri Öğretim elemanlarının yayınladığı makaleler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, seçilen makaleye ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.77). Makaleye ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Makale Konusu: Makale başlığı tanımlanır. Periyodik: Makalenin yayınlandığı periyodik, periyodikler listesinden seçilerek bu alana atanır. Yazarlar: Makalenin hazırlanmasına katkıda bulunan 4 adet öğretim elemanı, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Toplam 4 adet yazar tanımlamak mümkündür. Tüm yazarlar ve öğretim elemanları aynı veritabanında tanımlanır ve öğretim üyelerinin bu niteliği veritabanında belirtildiği için gereken yerlerde bu liste bir bütün olarak (Kitaplar ve Makalelere ilişkin Periyodiklerde olduğu gibi) gereken yerlerde de (Araştırmalar Modülü’nde olduğu gibi) ayrı ayrı oluşturulur ve yazar atamaları yapılır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. 92 Şekil - 4.77 Makale Detay Bilgiler Ekranı Yayın Bilgileri: Makalenin yayınlandığı periyodiğin basım tarih, sayısı, numarası ve sayfaları tanımlanır. Notlar: Makale ile ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Model: Makalede geliştirilen bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Makale Metni: Makale metnini içeren doküman dosyası Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 4.4.9 Bilimsel Çalışmalar: Bildiriler Dökümü Öğretim elemanları tarafından ve kurum dışı kişilerce çeşitli toplantılarda sunulan bildiriler bu ekranda döküm formatında görüntülenir (Bkz. Şekil - 4.78). 93 Şekil - 4.78 Bildiriler Döküm Ekranı (Sadece araştırma yürütücüsüne ait data tanımlıdır.) Ekranın sağındaki alanlara istenen kriterler girilerek ve Filtreleme Araçları (Bkz. Bölüm 5.2.4) uygulanarak istenen periyot, üniversite, fakülte, bölüm, anabilim dalı, birim, keyword ve yazar bazında filtreleme işlemleri gerçekleştirilebilir ve bu kriterlere uyan, seçilen öğretim elemanının yayınladığı bildirilerin dökümü alınabilir. Verilerin Organizasyonu’na ilişkin diğer olanaklar Bölüm 5.2.4’de açıklanmıştır. İmleç hangi bildiriye ait satırın üzerindeyse, bu bildiri seçilmiştir. “Veri Giriş” butonu ile bu bildiriye ait detay bilgilerin tanımlandığı Bildiri Detay Bilgiler Ekranı’na ulaşılabilir. Yeni bildiri tanımlama işlemi de aynı ekranda gerçekleştirilir. Yeni üniversite, fakülte vb. birimler ile keyword ve yazar tanımı, bu ekrandaki filtre alanlarına ait etiket butonlarına basılarak ulaşılan tablolarda yapılmalıdır. Bildiri metni niteliğindeki enformasyonu içeren doküman dosyası ve bildiride geliştirilmiş model (varsa) ise Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” ve “Metin” butonuna ilişkilendirilmiş olacağından, bu butonlara basılarak erişilebilir durumdadırlar. “Printer” butonu ile bildirilere ilişkin döküm formatında raporların baskısını elde etmek mümkündür (Bkz. Şekil - 4.79). “Grafik” butonları ile birinci isim ve diğer sıraları esas alınarak yazarların bildiri sayılarını ifade eden grafik formatta raporlar elde edilebilmektedir (Bkz. Şekil 4.80 - Şekil - 4.81). 94 Şekil - 4.79 Bildiriler Döküm Printer Raporu Öngörünüm Ekran Baskısı Şekil - 4.80 Bildiriler Birinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı (Sadece araştırma yürütücüsüne ait data tanımlıdır.) 95 Şekil - 4.81 Bildiriler İkinci İsim Bazında Sayısal Değerler Grafik Ekranı (Sadece araştırma yürütücüsüne ait data tanımlıdır.) 4.4.10 Bilimsel Çalışmalar: Bildiri Detay Bilgileri Öğretim elemanlarının çeşitli toplantılarda sunduğu bildiriler bu ekranda tanımlanır. Aynı şekilde, seçilen bildiriye ait detaylı bilgiler yine bu ekranda görüntülenir. Bildiriye ilişkin olarak bu ekranda tanımlanan enformasyona ilişkin alanlar aşağıda sıralanmıştır: Bildiri Konusu: Bildiri başlığı tanımlanır. Toplantı: Bildirinin sunulduğu kongre, sempozyum, seminer vb. toplantının tanımı bu alanda yapılır. Yazarlar: Bildirinin hazırlanmasına katkıda bulunan 4 adet öğretim elemanı, öğretim elemanları listesinden seçilerek atanır. Toplam 4 adet yazar tanımlamak mümkündür. Tüm yazarlar ve öğretim elemanları aynı veritabanında tanımlanır ve öğretim üyelerinin bu niteliği veritabanında belirtildiği için gereken yerlerde bu liste bir bütün olarak (Kitaplar ve Makalelere ilişkin Periyodiklerde olduğu gibi) gereken yerlerde de (Araştırmalar Modülü’nde olduğu gibi) ayrı ayrı oluşturulur ve yazar atamaları yapılır. Keyword: Araştırmayı tanımlayan anahtar kelime(ler) tanımlanır. Düzenleyen: Toplantıyı düzenleyen kurum bu alanda tanımlanır. 96 Şekil - 4.82 Bildiri Detay Bilgiler Ekranı Ülke: Toplantının düzenlendiği ülke tanımlanır. Tarih: Bildirinin sunulduğu toplantı tarihi tanımlanır. Sayfalar: Bildirinin toplantı bildiriler kitabındaki sayfa numaraları tanımlanır. Notlar: Bildiri ile ilgili açıklayıcı bilgiler öz olarak tanımlanabilir. Destekleyen Kurum: Bildirinin sunulması için toplantıya katılmak üzere destek alınmışsa, desteği sağlayan kurum tanımlanır. Destek Miktarı: Sağlanan destek miktarı USD olarak tanımlanır. Model: Bildiride tanıtılan bir model varsa (kompüter programı vb.) Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Model” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Bildiri Metni: Bildiri metnini içeren doküman Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.3) uygun olarak “Metin” butonu olarak isimlendirilmiş ilgili OLE butonu ile ilişkilendirilir ve bu butona basılarak ulaşılabilir. Yeni kayıt tanımlamak için de bu ekranda Yeni Kayıt Tanımlama prosedürüne (Bkz. Bölüm 5.2.1) uygun olarak boş kayıt konumuna ulaşılır ve veriler tanımlanır. 97 5. BÖLÜM: GELİŞTİRİLEN MODEL KAPSAMINDA YER ALAN SİSTEMATİK, İŞLEM ve PROSEDÜRLER AXIS Akademik Enformasyon Sistemi yazılımını kullanırken karşılaşılan temel fonksiyonlar bu bölümde açıklanmıştır. Ana başlıklar: Sistematikler, İşlemler, Prosedürler, biçiminde düzenlenmiştir. Dördüncü bölümde her modüle ait ekranlarda kullanılan kavramlar, ortak işlemler yöntem ve prosedürler her seferinde tekrar tekrar açıklanmak yerine, bu bölümde bir kez açıklanmış ve ilgili yerlerde referans verilmiştir. Sistematikler bölümünde, çalışma kapsamında ortaya konan modelde geliştirilen ya da kullanılan kodlama sistematikleri açıklanmaktadır. İşlemler bölümünde, çalışma kapsamında ortaya konan modelde karşılaşılan verilerin kaydedilmesi, filtrelenmesi, sıralanması vb. veri organizasyonuna ilişkin temel veritabanı işlemleri tanıtılmaktadır. Prosedürler bölümünde ise, modelin geliştirilmesinde kullanılan ilişkisel veritabanı yazılımının geliştirilen modele de yansıyan, gömülü (built-in) kullanıcı ve kullanıcı hakları tanımlama ve güvenlik prosedürlerinin yanısıra, yine geliştirilen modele ilişkin yazılımın (AXIS) kurulum prosedürü açıklanmaktadır. 5.1 Sistematikler Axis Akademik Enformasyon Sistemi yazılımı kapsamında, belirli sistematik yapılar kullanılmaktadır. Bu sistematikler: Akademik Birimler Kodlama Sistematiği, Öğretim Elemanları Kodlama Sistematiği, Öğrenciler Kodlama Sistematiği, Dersler Kodlama Sistematiği, Keywordler Kodlama Sistematiği, Periyodikler Kodlama Sistematiği, biçiminde sıralanabilir. 5.1.1 Sistematikler: Akademik Birimler Kodlama Sistematiği Akademik birimler olarak tanımlanan Üniversiteler, 98 Fakülteler, Bölümler, Ana Bilimdalları, Birimler, Enstitüler, için kullanıcı tarafından tanımlanabilen esnek kodlama sistemleri sözkonusudur. Başlangıç olarak tanımlanan kodlara ilişkin örnek üniversiteler için Şekil - 5.1’de; fakülteler için Şekil - 5.2’de; bölümler için Şekil - 5.3’de; ana bilimdalları için Şekil - 5.4’de; birimler için Şekil 5.5’de ve enstitüler için Şekil - 5.6’da görülmektedir. Şekil - 5.1 Üniversiteler İçin Öneri Kodlama Sistemi 99 Şekil - 5.2 Fakülteler İçin Öneri Kodlama Sistemi Şekil - 5.3 Bölümler İçin Öneri Kodlama Sistemi 100 Şekil - 5.4 Ana Bilimdalları İçin Öneri Kodlama Sistemi Şekil - 5.5 Birimler İçin Öneri Kodlama Sistemi 101 Şekil - 5.6 Enstitüler İçin Öneri Kodlama Sistemi 5.1.2 Sistematikler: Öğretim Elemanları Kodlama Sistematiği Veritabanında her öğretim elemanının diğerlerinden farklı ve özgün (unique) bir kodla tanımlanması gerekmektedir. Veritabanını oluşturan akademik kurumun, örneğin çeşitli ders ve jürilerde diğer kurumlardan katılan öğretim elemanlarını da tanımlaması gerekeceğinden, Öğretim Elemanları, çakışma olmaması için üniversitelerinin kodlarına ek olarak kurumlarındaki sicil numaralarından oluşan birer kodla tanımlanmaktadır (Bkz. Şekil - 5.7). 102 Şekil - 5.7 Öğretim Elemanları Kodlama Sistematiği 5.1.3 Sistematikler: Öğrenciler Kodlama Sistematiği Veritabanında her öğrencinin diğerlerinden farklı ve özgün (unique) bir kodla tanımlanması gerekmektedir. Öğretim elemanlarındaki gibi bir çakışma durumu olmayacağından öğrencilerin, yalnızca kurumlarındaki öğrenci numaraları ile tanımlanması yeterli olacaktır (Bkz. Şekil - 5.8). 103 Şekil - 5.8 Öğrenci Kodlama Sistematiği 5.1.4 Sistematikler: Dersler Kodlama Sistematiği Dersler, kurumdaki ders kodlama sistematiği esas alınarak kodlanmaktadır (Bkz. Şekil - 5.9). Ancak, diğer kurumlardaki ders kodlama sistematiğiyle benzeşmeler olabileceği düşünülüyorsa, bunda da kurum kısaltmaları kodlama sistemine eklenebilir. 104 Şekil - 5.9 Ders Kodlama Sistematiği 5.1.5 Sistematikler: Keywordler Kodlama Sistematiği Keywordler için yine kullanıcı tarafından tanımlanabilen kodlar sözkonusudur. Bir örnek olarak Şekil - 5.10’da yer alan biçimde kısaltmalarla kodlama yapılabilir ya da detaylı cümleler kullanılabilir. Keyword’e bağlı aramalarda ilgili alana klavyeden yazarak keyword tanımlaması yapılırken keyword veritabanındaki tanımlanmış kelime ya da cümleler otomatik olarak atanacağından bu konuda bir sınırlama yoktur. 105 Şekil - 5.10 Keyword Öneri Kodlama sistematiği 5.1.6 Sistematikler: Periyodikler Kodlama Sistematiği Periyodikler için de kullanıcı tarafından tanımlanabilen kodlar sözkonusudur. Öneri bir kodlama sistematiği Şekil - 5.11’de verilmiştir. Bu sistematik doğrultusunda periyodik isimleri dergiyi çağrıştıracak biçimde kısaltılabilir ya da sayısal kodlar verilebilir. 106 Şekil - 5.11 Periyodik Öneri Kodlama Sistematiği 107 5.2 Veritabanı İşlemleri AXIS, Akademik Enformasyon Sistemi yazılımını kullanırken karşılaşılan temel veritabanı işlemleri bu bölümde açıklanmıştır. Temel işlemler şöyle ifade edilebilir: 5.2.1 Yeni Kayıt Tanımlama, Kayıt Arama, Nesne Gömme ve İlişkilendirme, Verilerin Organizasyonu, Veritabanı İşlemleri: Yeni Kayıt Tanımlama Yeni veri tanımlamak için, Veri Giriş Ekranları’nda ekranın sol alt köşesinde bulunan “Record Navigator”da en sağda yer alan (>*) sembollerini taşıyan “Yeni Kayıt Tanımla” butonu ile boş bir ekran açılır ve ilgili alanlara veri girilir. Ekran içinde bir başka form yer alıyorsa (döküm formatında bilgiler içeren) o taktirde ana ekrana değil, bu altforma (subform) ait navigasyon butonu kullanılarak en alt satıra ulaşılır ve yeni kayıt tanımlanır. 5.2.2 Veritabanı İşlemleri: Kayıt Arama Veri Giriş Ekranlarında Kayıt Arama: Aranan bir kayıt için Veri Giriş Ekranları’nda, ekranın sol alt köşesinde bulunan “Record Navigator”da (< ve >) butonlarıyla geri ve ileri doğru gidilebilir. (|<) sembolünü taşıyan buton ilk kayıt; (>|) sembolünü taşıyan buton ise son kayıta ulaşmak için kullanılır. Çok sayıda kayıt içinden arama yapmada daha sistematik bir yol kullanmak gerekirse menüdeki “Araçlar” seçeneğinin altında yer alan Veri Organizasyon Olanakları kullanılabilir. Döküm Tipi Ekranlarda Kayıt Arama: Veri Giriş Ekranları’ndan önce yer alan Döküm Tipi Ekranlar’da, belirli bir kayıt ya da belirli koşullara uyan kayıtların aranması çeşitli olanaklar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Öncelikle ekranda filtre parametrelerinin tanımlandığı alanlar varsa (combo box) bu alanlara, aranan kayıda ilişkin belirleyici kriterler yazılarak, mouse ile ekranda bir başka alana tıklanır. Böylece döküm listesi kısaltılarak aranan kayıt daha kolay bulunabilir. Döküm formu üzerinde belirli bir veri alanına göre sıralama yapılarak (tarih, kayıt no, para vb.) aranan kayıdın bulunması kolaylaştırılabilir. Bunun için ince istenen sütun seçilir ve kısa yol butonları arasında yer alan AZ Butonu ya da ZA butonu ile veriler büyükten küçüğe, ya da küçükten büyüğe sıralanabilir. 5.2.3 Veritabanı İşlemleri: Nesne İlişkilendirme ve Gömme (OLE) Veritabanında çeşitli veri alanları (OLE) tipinde tanımlanmıştır. Bu alanlara ya da bunlara 108 bağlanmış butonlara, çeşitli yazılımlarda üretilmiş bulunan text, şekil, resim, grafik, animasyon vb. dosyaları ilişkilendirilerek, istendiğinde başka ortamlarda yer alan bu enformasyona da ulaşılabilir. Nesne İlişkilendirme (linking) İşlemi ile, diğer ortamlarda yer alan dosyalar veritabanının bünyesine alınmazlar; sadece ilişkilendirilirler. Böylece veritabanı gereksiz yere şişmemiş olur. Ancak veritabanı taşınacağı ya da yedekleneceği zaman, bu dosyaların da ayrıca yedeklenmesi gerekir. Nesne Gömme (embedding) İşlemi ise, nesneyi veritabanının bünyesine kopyalar. Veritabanı büyür, ancak taşıma ya da yedekleme durumlarında ayrı bir işleme gerek kalmaz. Nesne gömme ve ilişkilendirme işlemi için ana menü ya da sağ mouse butonu ile ulaşılan kısa yol menüden ya da kısa yol butonları arasında yer alan “Nesne Ekle” butonu ile açılan “Insert Object” dialog penceresinde “Dosyadan Yarat” (create from file) seçeneği ile “Tarama” dialog penceresine ulaşılır. Burada yer alan “Tara” (browse) butonu vasıtasıyla aranan dosya bulunarak seçilir. “İlişkilendir” (link) kutusuna işaret konursa nesne ilişkilendirilir. İşaret konmazsa nesne gömülür. Ekranda görünmesi istenen grafik ve resimlerin dışında (text vb) içeriğe sahip dosyalar için dosya adının görünmesini sağlamak üzere “Icon Olarak Göster” (display as icon) kutusu da işaretlenmelidir. 5.2.4 Veritabanı İşlemleri: Verilerin Organizasyonu Veritabanı yazılımlarının temel işlevilerinden biri olan verilerin organizasyonu kavramı esas olarak verilere ilişkin şu işlemleri içerir: Gruplama (group), Filtreleme (filter), Sıralama (sort), Gruplama, veritabanındaki kayıtların herhangibir alana göre gruplanmasıdır. Bir örnek olarak, Üniversitenin öğretim elemanları bağlı bulundukları fakülte, bölüm, ana bilimdalı ve birim açısından gruplanabilirler. Filtreleme, veritabanındaki enformasyonun belirli parametreler ve kriterlere göre ayıklanması işlemidir. İki şekilde yapılabilir: Form Üzerinde Filtre (filter by form), Combo ile Filtre, Detaylı Filtre (advanced filter). Form Üzerinde Filtreleme, Menüdeki “Kayıt” seçeneğinin altında yer alan “Forma Göre Filtrele” (filter by form) butonu ile ekranda yer alan form boş olarak görüntülenir. Bu form üzerinde istenen alanlara kriterler yazılarak yine kısayol butonları arasında bulunan 109 “Filtreyi Uygula” (apply filter) butonu ile filtreleme yapılır. “Filtreyi Kaldır” (remove filter) kısayol butonu ile eski duruma dönebilirsiniz. Combo Box ile Filtreleme, Döküm ekranlarının sağ tarafında yer alan Combo Box alanlarında başlangıç olarak genellikle “*” karakteri yer alır. Bu karakter o alana ait tüm kayıtların döküme girmesi istendiğinde kullanılır. Kimi zaman da başlangıç değerler Combo Box’ın içerdiği alandaki tüm datayı içerecek biçimde düzenlenmiş olabilir. Örnek olarak Tarih ve WBS’e göre filtreleme için kullanılan Combo Box alanları ifade edilebilir. Bu alanlardaki değerler değiştirilerek ya da açılan pull-down menülerden istenen değerler seçilerek filtreleme yapılabilir. Bunun için gereken seçim ya da düzenleme ilgili Combo Box üzerinde yapıldıktan sonra ekran üzerinde bir başka alana mouse ile tıklanması yeterlidir. Detaylı Filtreleme, Menüde yer alan “Kayıt” seçeneğinin altındaki “Detaylı Filtre” (advanced filter) seçeneğiyle, ekrana gelen “Sorgulama Yapısı” (query structure)’nı kullanarak çok daha komplike filtrelemeler yapılabilir. Bunun için, filtrelemede kullanılmak istenen alanları, üst bölümde yer alan kutudaki listede sıralanan alan isimlerine çif tıklayarak sorgulama yapısına yerleştirmek gerekir. Ardından, her bir alan için öngörülen kriterler, ilgili satıra (criteria) mantıksal koşullara ilişkin sembolleri de (>, <, =, between vb.) kullanarak yazılmalıdır. Bu işlemler bitirildikten sonra “Filtreyi Uygula” (apply filter) kısa yol butonuna tıklanarak filtreleme işlemi gerçekleştirilebilir. “Filtreyi Kaldır” (remove filter) kısayol butonu ile eski duruma dönülebilir. Sıralama, veritabanındaki kayıtların herhangibir alana göre küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe sıralanmasıdır. Bir basit form üzerinde herhangi bir veri alanına göre sıralama yapılmak isteniyorsa, imleç o alanın üzerine getirilip, kısa yol butonlarından “A’dan Z’ye Sırala” (sort ascending) butonuyla (ya da diğeriyle Z’den A’ya-büyükten küçüğe) sıralama yapmak mümkündür. Bir döküm formu (subform) üzerinde sıralama yapılacaksa, ekranda yer alan kayıtları, dökümdeki sütunlardan hangisine göre sıralama istiyorsanız imleç’i (cursor) o sütuna yerleştirip, kısa yol butonlarından “A’dan Z’ye Sırala” (sort ascending) butonuyla (ya da diğeriyle Z’den A’yabüyükten küçüğe) sıralayabilirsiniz. 110 5.3 Prosedürler Geliştirilen model kapsamında yer alan prosedürler: Sistem Güvenliği ve Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürleri, Yazılım Kurulum Prosedürü, Yardım Ulaşım Prosedürü, Internet Erişim Prosedürü, olarak dört başlık altında açıklanacaktır. 5.3.1 Prosedürler: Sistem Güvenliği ve Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürleri Yazılımda, herkesin gereken enformasyona ulaşabilmesi ve izinsiz erişimlerin engellenmesi için birtakım araç ve yöntemler sağlanmaktadır. “Araçlar” menüsünün altındaki “Güvenlik” seçeneği ile ulaşılan bu araçlar: Yazılım Parolası Tanımlama, Kullanıcı Tanımlama, Kullanıcı Hakları Tanımlama, başlıkları altında tanımlanmıştır. 5.3.1.1 Yazılım Parolası Tanımlama Prosedürü Yazılıma girişte önceden tanımlanmış bir parolanın verilmesi isteniyorsa bu uygulamanın yapılması gerekir. Bu parola yazılımın çeşitli ekranlarını tek tek değil, tümüyle erişilmez kılar. Yazılım parolası tanımlamak için: “Araçlar” menüsünün altında yer alan “Güvenlik” seçeneği altındaki “Set Database Password” seçeneği ile ulaşılan dialog penceresinde “Password” alanına büyük ve küçük karakterlere dikkat edilerek parola tanımlanır. “Verify” alanına da aynı parola tekrar girilir.Bundan sonra, yazılım her çağrılışında bu parolayı soracaktır. Bu kadar genel bir güvenlik önlemi yeterli olmadığında, daha ayrıntılı ve spesifik güvenlik tanımlamaları için aşağıdaki prosedürlerinin incelenmesi önerilir: Kullanıcı Tanımlama, Kullanıcı Hakları Tanımlama. 5.3.1.2 Kullanıcı Tanımlama Prosedürü AXIS, çok kullanıcılı ortamda çalışmak üzere tasarlanmış bir yazılımdır. Başlangıç (default) olarak, bir adet kullanıcı tanımlanmış olup (User), bu sayı sistem yöneticisi (Admin) tarafından arttıtılabilir. Yeni kullanıcı ilave etmek için, “Araçlar” menüsünün altında yer alan “Güvenlik” seçeneği ile görüntülenen alt menüde “Kullanıcı Tanımlama” seçeneği işaretlenir. 111 Ekrana gelen “User and Group Accounts” penceresinde “New” butonuna basılarak yeni kullanıcı tanımlanır. “User Name”, kullanıcının sisteme girerken kullanacağı isimdir. Sisteme girişte, büyük ve küçük harf ayırımına dikkat edilmelidir. Pencerenin alt kısmında yer alan bölümde, yeni kullanıcının mevcut gruplardan (başlangıç olarak user ve admin olmak üzere iki grup vardır, istenirse yeni grup tanımlamaları da yapılabilir) hangilerine ait olduğu belirlenebilir. Yeni kullanıcı böylece ait olduğu gruplara tanınan haklara sahip olacaktır. Kullanıcının bu gruplara tanınan haklara ek olarak bazı hakları olması öngörülüyorsa, Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürü (Bkz. Bölüm 5.3.1.3) uygulanarak gerekli düzenlemeler yapılabilir. Yeni kullanıcı, kendi parolasını tanımlamak için önce kendi terminalinden yazılımı çağırır. “User Name” alanına, kullanıcı tanımlama prosedüründe tanımlanan isim büyük ve küçük harflere dikkat edilerek girilir. Parola henüz tanımlanmadığı için “Password” alanı boş bırakılır ve “OK” butonuna basılır. Sisteme yeni kullanıcı olarak girildikten sonra, ilk adımda belirtilen “Kullanıcı Tanımlama” penceresine ulaşılır. Bu pencerede “Change Logon Password” ayırımında kullanıcı parolası tanımlanır. İlk aşamada kullanıcının parolası olmadığından, “Old Password” alanı boş bırakılır. “New Password” ve “Verify” alanlarına kullanıcı parolası tekrar ederek ve büyük ve küçük karakterlere dikkat edilerek girilir. Bu parolaların sistem yöneticisi tarafından güvenli bir yere kaydedilmesi önerilir. Parolanın değiştirilmesi istendiğinde “Old Password” alanına eski parola, diğer iki alana da yeni parola yazılarak “OK” butonuna basılır. 5.3.1.3 Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürü Kullanıcı Tanımlama Prosedürü (Bkz. Bölüm 5.3.1.2) uygulanarak tanımlanan kullanıcılar, atandıkları grupların haklarına otomatik olarak sahip olurlar. Bu hakların dışında kullanıcılara farklı haklar tanınabilir. Bu işlem için: Araçlar menüsünün altında yer alan “Güvenlik” seçeneği altındaki “Kullanıcı Hakları” seçeneği ile ulaşılan “User and Group Permissions” penceresinde “User/Group Name” bölümünde, ilgili kullanıcı seçilir. “List” satırında “Users” seçeneği, “Objects” alanında ise “Forms” seçeneği işaretlenir. “Object Name” bölümünde kullanıcının hangi obje (form, tablo, query vd.) üzerinde bir hakkı olması isteniyorsa, o obje işaretlenir. Son adımda kullanıcının hakkı tanımlanır. Bunun için, “Permissions” bölümündeki kutucuklardan istenenler (checkbox) işaretlenir. Kullanıcının sadece bu forma ulaşması, okuma yazma yapabilmesi için “Open/Run” hakkı 112 verilmesi yeterlidir. 5.3.2 Prosedürler: Yazılımın Kurulum Prosedürü AXIS Akademik Enformasyon Sistemi yazılımı, araştırma raporunun eki olarak hazırlanan bir CD (Compact Disc) üzerinde MS Access for Windows’95 ortamında sıkıştırılarak hazırlanmış otomatik kurulum (setup) dosyalarını içerecek şekilde yer almaktadır. Yazılımı kompütere kurmak için öncelikle, Windows’95 ya da Windows’98 Masaüstü (desktop) ekranında yeralan “Başlangıç” (Start) butonu ile ulaşılan ana menüde yer alan “Çalıştır” (Run) seçeneğiyle (Bkz. Şekil - 5.12) ilgili kurulum dialog penceresine erişilir (Bkz. Şekil - 5.13). Bu pencerede ilgili alana, D:\Axis\Disks\Disk1\Setup.exe ifadesi yazılarak “OK” butonuna basıldığında kurulum işlemi başlayacak ve kullanıcıya ardışık olarak gereken sorular sorulacaktır. Şekil - 5.14’da yer alan dialog kutusunda “Devam” (Continue) butonuna basılarak Şekil - 5.15’deki dialog penceresine ulaşılır. Bu pencerede default olarak verilmiş dizin değiştirilmeden, “OK” butonu ile devam edilerek AXIS yazılımı C:\Program Files\Axis\ dizinine kurulmalıdır. Şekil - 5.16’da yer alan dialog penceresinde ise “Tipik” (Typical) butonu ile yazılım standart biçimiyle kurulur. Böylece Şekil - 5.17’de görülen kurulum prosesine ilişkin ilerlemeyi gösteren dialog penceresine ulaşılır. Kurulum tamamlandığında ise Şekil - 5.18’de görülen ifadenin yer aldığı dialog penceresi görüntülenir. Şekil - 5.12 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması 113 Şekil - 5.13 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) Şekil - 5.14 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) Son olarak, Window’95 ya da Windows’98 masaüstü ekranında yer alan “Start” butonu ile Şekil 5.19’te görüldüğü biçimde Axis Akademik Enformasyon Sistemi yazılımı çalıştırılır. Bu 114 aşamada gereken parola ve diğer bilgiler için Bölüm 5.3’ de yer alan Sistem Güvenliği ve Kullanıcı Hakları Tanımlama Prosedürleri ile ilgili konular bu bölümden ya da yine Şekil - 5.19’de görülen “Önce Oku, Sonra...” seçeneği ile ulaşılan dosyadan okunmalıdır. Şekil - 5.15 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) 115 Şekil - 5.16 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) Şekil - 5.17 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) 116 Şekil - 5.18 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) Şekil - 5.19 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Kurulması (devam) 5.3.3 Prosedürler: Yardım Ulaşım Prosedürü Axis Akademik Enformasyon Sistemi yazılımı kapsamında, ekrana duyarlı (screen sensitive) bir yardım (help) dosyası oluşturulmuştur. Bu amaçla, yine MS Access Developer Toolkit for Windows’95 paketi içerisinde yer alan MS Help Workshop yazılımı kullanılarak Axis.hlp yardım (help) dosyası (Bkz. Şekil - 5.20) ve ek olarak Axis.cnt (content) dosyası hazırlanmıştır. Axis.hlp dosyası önce MS Word for Windows’95 de hypertext niteliğinde bir doküman olarak hazırlanıp Axis.rtf formatında kaydedilmiş; ardından yukarıda belirtilen MS Help Workshop yazılımı ile derlenerek Axis. hlp dosyasına dönüştürülmüştür. Yazılımın hangi ekranı aktifse, F1 fonksiyon tuşu yardımıyla bu ekran için geçerli yardım metnine ulaşılır. Yardım ekranındaki hypertext yapısında, ilişkili metin sayfalarına dallanmak mümkün olduğu gibi, “Content” butonu ile içeriğe ve keyworde bağlı aramalar yapma olanağı da vardır. Yardım ekranına, Windows ’98 Masaüstü Ekranı’nda yer alan “Başla” (start) butonu ile ulaşılan Axis Pop-up Menüsü’ndeki “Axis Yardım” seçeneği ile de erişilebilir. 117 Şekil - 5.20 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Ekrana Duyarlı Yardım (help) Penceresi 5.3.4 Prosedürler: Internet Erişimi Axis Akademik Enformasyon Sistemi Yazılımı’nın Açılış Ekranı’nda (Bkz. Şekil - 5.21) yer alan Tasarımcı, BYYMAM ve İ.T.Ü. logolarına mouse ile basıldığında bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde katkısı bulunan taraflara ait tanıtım sayfaları (Bkz. Şekil - 5.22, Şekil - 5.23 ve Şekil - 5.24) ve bu sayfalarda yer alan “WEB” butonu vasıtasıyla yine taraflara ait internet WEB sayfaları ile elektronik posta adreslerine ulaşım olanağı sağlayan HTML sayfasına (Bkz. Şekil 5.25) ulaşmak mümkündür. Yazılım, “WEB” butonuna basıldığında internet erişimi için C:\Program Files\ Netscape\Communicator\Program\Netscape.exe C:\Program Files\Axis\Axis. html komut satırını içeren bir makroyu çalıştırmaktadır. Bu nedenle Netscape tarayıcı programının belirtilen dizine kurulmuş olması gerekmektedir. Bir başka tarayıcı (browser) yazılım kullanılıyorsa “HTML sayfasına Windows ’98 Masaüstü Ekranı’nda yer alan “Başla” (start) butonu ile ulaşılan Axis Pop-up Menüsü’ndeki “Internet Erişimi” seçeneği ile erişilebilir. 118 Şekil - 5.21 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Açılış Ekranı Şekil - 5.22 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Tasarımcı Tanıtım Ekranı 119 Şekil - 5.23 Axis Akademik Enformasyon Sistemi İ.T.Ü. Tanıtım Ekranı Şekil - 5.24 Axis Akademik Enformasyon Sistemi BYYMAM Tanıtım Ekranı 120 Şekil - 5.25 Axis Akademik Enformasyon Sistemi Taraflara Ait Internet WEB Sitelerine Erişim HTML Ekranı 121 SONUÇLAR Araştırma projesinin kapsamında yapılacak analiz ve sentez çalışmalarının sağlayacağı düşünülen sonuçlar ve faydaları, enformasyon sistemlerinin sağladığı genel olanakların yanısıra şu şekilde tanımlamak mümkündür: Bilimsel Açıdan: Üniversiter ortamda gerçekleştirilen tüm çalışmalar ortak bir veritabanında kayıtlı hale geldiğinde, gerek içsel ve gerekse dışsal kaynaklardan bunlara kolayca ulaşılabilmesi intranet ve internet olanakları ile mümkün olabilecektir. Böylelikle, çok sayıda ve önemli içeriğe sahip bilimsel çalışmalar arasındaki etkileşim artacak, bilim üretimi hızlanacaktır. Belirli konularda araştırma yapan öğretim elemanları ve araştırmacılar benzer konularda farklı birimlerde yapılan çalışmalara ve yürütücülerine kolayca ulaşabileceklerdir. Yönetimsel Açıdan: Üniversitenin çeşitli düzeylerdeki birimlerinin bilimsel literatüre katkıları, fakülte, bölüm, anabilim dalı, bilim dalı ve akademisyenler bazında organize edilen raporlarla net olarak ortaya konabilecektir. Öğretim elemanlarının üstlendikleri çeşitli görevlere ilişkin kayıtlar hem idari yüklerin net olarak görülmesini, hem de belirli sorunların çözümüne yönelik uzman ekiplerin oluşturulması istendiğinde doğru seçimlerin yapılabilmesini kolaylaştıracaktır. Araştırmalar kapsamında yer alan yüksek lisans ve doktora tezlerinin kaydedilmesi için sistemde yer alacak öğrenci ve derslere ilişkin enformasyon, öğretim üyelerinin öğrencilerini izlemesini kolaylaştıracak; mezuniyet sonrası bu öğrencilere yönelik uygulamadan gelen taleplere hızla öneriler sunulabilecektir. Ekonomik Açıdan: Ulaşılabilir nitelikteki bilimsel çalışmaların endüstriyel alanlarca incelenebilmesi üniversite-endüstri etkileşimini ve ilişkilerini olması gereken düzeye eriştirmede etkili olacaktır. Araştırma için, kaynaklara ulaşmaya harcanan zamanı azaltacağından zamanın israfını ortadan kaldıracaktır. 122 KAYNAKLAR Ahmad, I.U., Russell, J.S., & Zeid, A.A., Information technology (IT) and Integration in the Construction Industry, Construction Management and Economics, 13 (2), 163-171, (1995). Berköz, S., Kanoğlu, A., Köksal, A., Kuruoğlu, M.,Yapım Yönetimi ve Internet, İnşaat Mühendisleri Odası Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, 42 (388), 16-22, (1997). Breuer, J., & Fischer, M., Managerial Aspects of Information Technology Strategies for A/E/C Firms, Journal of Management in Engineering, 10 (4), 52-62, (1994). Fischer, M., & Kunz, J., The circle: Architecture for Integrating Software, Journal of Computing in Civil Engineering, 9 (2), 122-132, (1995). Kanoğlu, A., Yüklenici Firmalar İçin Kompüter Destekli Bütünleşik Planlama Altsistemi Tasarımı, İ.T.Ü. Araştırma Fonu Destekli Araştırma Projesi Raporu, İstanbul, (1997). Luiten, T., & Tolman, F.P., Automating Communication in Civil Engineering, Journal of Construction Engineering and Management, 123 (2), 113-120, (1997). McLeod, R., Jr., Computer Based Information Systems, McMillan Pub.Co., A.B.D., (1993), pp:57. Parker, C.S., Management Information Systems: Strategy & Action, Mc Graw-Hill Publishing Comp., Singapore, , (1989), pp: 217-263. Rao, G.N., Grobler, F. & Ganeshan, R., Interconnected Component Applications for AEC Software Development, Journal of Computing in Civil Engineering, 11 (3), 154-164, (1997). Rezgui, Y., Cooper, G., & Brandon, P., Information Management in a Collaborative Multi-actor Environment: The COMMIT Approach, Journal of Computing in Civil Engineering, 12 (3), 136-144, (1998). Ward, J., Griffiths, P., Strategic Planning for Information Systems, John Wiley & Sons, New York, (1997), pp: 19. Abudayyeh, O., Rasdorf, W., Design of Construction Industry Information Management Systems, Journal of Construction Engineering & Management, 117 (4), December, 698-715, (1991). Alwood, R.J., Techniques & Applications of Expert systems in the Construction Industry, John Wiley & Sons, NewYork, (1989). Barton, P., Information Systems in Construction Management, Batsford, London, (1985). Betts, M., Cher, L., Mathur, K., Ofori, G., Strategies for the Construction Sector in the Information Technology Era, Construction Management & Economics, 9, 509-528, (1991). 123 Chang, L.M., Chao, L.C., Trend in Local Area Network Utilization, Journal of Management in Engineering, 8, 27-39, (1992). Henry, R.,M., Role of Advanced Computer Technology in Construction Industry, Journal of Computing in Civil Engineering, 8 (3), July, 385-389, (1994). Lasker, G. E., ed., Advances in Database and Expert Systems, Volume I,II,III, The International Institute for Advanced Studies in Systems research and Cybernetics, 1996. Lasker, G. E., ed, Advances in Information Systems Research, The International Institute for Advanced Studies in Systems research and Cybernetics, 1991. Laudon, K. C., Laudon J.P., Management Information Systems, Macmillan USA, 1994 Laudon, K. C., & Laudon, J. P., Management Information Systems: Organization and Theory, Prentice Hall, New Jersey, (1996). Logcher, R., Knowledge Processing for Construction Management Data Base, Journal of Construction Engineering & Management, 115 (2), June, 196-211, (1989). Punset, E., Sweeney G., eds, Information Resources and Corporate Growth, Pinter Publishers, 1989 Sanvido, V.E., Site Level Construction Information System, Journal of Construction Engineering & Management, 118 (4), December, 701-715, (1992). Teicholz, P., Strategy for Computer Integrated Construction Technology, Journal of Construction Engineering & Management, 120 (1), March, 117-131, (1994). Williams, T.P., Applying Portable Computing and Hypermedia to Construction, Journal of Management in Engineering, 10 (3), May/June, 41-45, (1994). Wright, R.N., Computer Integrated Construction, IABSE Periodical, IABSE Proceedings P-123/188, January, (1988), pp: 17-25. 124 125
