haftanın ekonomik görünümü - İstanbul Kültür Üniversitesi

EKONOMİK GÖRÜNÜM
Haftalık Ekonomi Bülteni
İktisat Bölümü|EKOMER
26 EKİM- 1 KASIM 2015/16
GEÇEN HAFTADAN...
Yurtiçi Gelişmeler
Tüketici Güven Endeksi Açıklandı
Tüketici güven endeksi %7,3 arttı
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim
. anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven
endeksi, Ekim ayında bir önceki aya göre %7,3
oranında artarak Eylül ayında 58,52 olan endeks
Ekim ayında 62,78 seviyesinde gerçekleşti.
Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir
önceki aya göre %5,5 oranında artarak, Eylül
ayında 82,08 olan endeks değeri Ekim ayında
86,58 oldu. Genel ekonomik durum beklentisi
endeksi Eylül ayında 72,04 iken, Ekim ayında
%12,3 oranında artarak, 80,87 oldu. İşsiz sayısı
beklentisi endeksi bir önceki aya göre %4,4
oranında artarak, Ekim ayında 64,61 değerine
yükseldi. Tasarruf etme ihtimali endeksi %5,3
oranında arttı. Eylül ayında 18,11 olan endeks,
Ekim ayında 19,07 değerine yükseldi. (TÜİK)
Kaynak: TÜİK
Özellikle Haziran ayından itibaren güçlü bir düşüş eğilimine giren tüketici güven endeksinde
son ayda ortaya çıkan toparlanma üzerinde; ABD Dolarında uluslararası para birimleri –ve
TL- karşısında meydana gelen gerileme ile 1 Kasım seçimlerine yönelik olumlu beklentilerin
etkisi olduğu gözlemlenmektedir.
Tüketici güven endeksinde ortaya çıkan toparlanmanın sürekli hale gelip gelmeyeceği, 1
Kasım erken genel seçimleri sonrası ortaya çıkacak sonucun yasama organının faaliyetlerine
yansıyıp yansımamasına bağlı bulunmaktadır. Bunun yanında, çoklu ulusal ve uluslararası
siyasal riskler de ekonomik aktiviteler üzerindeki risk ve tehditleri kalıcı hale getirmektedir.
1
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası faiz kararını açıkladı
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) 21 Ekim toplantısında, politika faizini yüzde 7,50 ile sabit
tuttu. Banka, faizin alt ve üst koridorlarına da müdahale etmeyerek, sırasıyla yüzde 7,25 ve yüzde
10,75 seviyesinde bıraktı. Geç likidite penceresi uygulaması çerçevesinde borç verme oranı da yüzde
12,25 düzeyinde kaldı. Karar metninde, gerekli görüldüğü süre boyunca likidite politikasındaki sıkı
duruşun devam edeceğine vurgu yapıldı. (TCMB)
Yurtdışı Gelişmeler
3. Çeyrek Büyüme Oranı – Çin
Çin ekonomisi üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,9 büyüdü. Çin ekonomik
büyümesi, küresel krizden bu yana ilk defa yüzde 7’nin altında gerçekleşmesine rağmen beklentileri az
da olsa aştı. Bu düşüşte pay sahibi olan düşük yatırımlar, faiz oranlarının daha da indirilmesi ve farklı
tedbirlerin alınması konusunda, Çin Merkez Bankası üzerindeki baskıyı arttırmaktadır. (Reuters)
Üretici Fiyat Endeksi (Eylül) – Almanya
Alman üretici fiyat endeksi eylül ayında, bir önceki ay gerçekleşen yüzde 1,7 düşüşü takiben yüzde 2,1
düştü. Zayıf talep ve düşük petrol fiyatları, üretici enflasyonu üzerinde baskı yaratmaktadır. Son imalat
sanayi satın alma yöneticileri endeksine (PMI) göre, düşük enerji fiyatları nedeniyle eylül ayı girdi
maliyetleri, bir önceki ayı takiben ikinci defa düşüşe uğradı. Buna ek olarak, üreticiler son 7 ay içinde ilk
defa çıktı fiyatlarını az da olsa düşürdüler. Üretici fiyat endeksinin önümüzdeki aylarda da düşük
kalması beklenmektedir. (economy.com)
BU HAFTANIN EKONOMİK GÜNDEMİ
Hem uluslararası hem de ulusal düzeyde oldukça yoğun bir haftaya başlıyoruz. Uluslararası alanda;
Suriye savaşının çok taraflı yönü ve ortaya çıkan ittifak ve çelişkilerin yaratacağı gerilimler, emtia
fiyatlarındaki gerileme eğilimi, Fed’in faiz oranı kararı, ABD dolarının seyri gibi çok sayıda siyasal ve
ekonomik değişken hareketi gözlemleyeceğiz.
Haftanın ülke ekonomisi açısından en belirleyici iki değişkeni Fed’in olası faiz artırımı kararı (28 Ekim)
ve 1 Kasım erken genel seçimi olacaktır. Fed’in Çarşamba günü faiz artırımına gidip gitmeyeceği
belirsizliğini korurken, yılsonuna yaklaştıkça bu konuda ortaya çıkan beklentiler gerilimi artırmaktadır. 1
Kasım seçiminin ekonomik aktörler üzerinde olumlu beklenti etkisinin bu hafta dramatik bir değişime
uğramaması durumunda, genel ekonomik değişimlerde de ciddi hareketler beklemiyoruz.
Fed’in faiz kararı ve 1 Kasım seçimleri ötesinde reel ekonomik unsurlara ilişkin açıklanacak çok önemli
ekonomik veriler bu hafta açıklanacak. Bu verilerin başlıcaları; İş güven endeksi, Kapasite kullanım
oranı, Dış ticaret dengesi ve 3. Çeyrek turizm gelirleridir. Verilerin ekonomik beklentiler üzerindeki etkisi
bu hafta sınırlı kalacak olsa da, ekonominin genel görünümünü yansıtacak olmaları nedeniyle dikkatle
izlenmelidirler.
2
HAFTANIN YORUMU
Pariteler
Prof.Dr. Zafer Tunca
z.tunca@iku.edu.tr
Türkiye’nin Büyüme Hızı
Büyüme ve gelişme çoğu kez birbiri yerine kullanılsa da aslında farklı anlam
taşımaktadır. Büyüme sadece nicelik ifade eden bir kavram iken, gelişme
büyümenin yanı sıra niteliksel değişmeleri de ifade etmektedir. Son zamanlarda
Türkiye’nin ne kadar büyüdüğü tartışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir.
Konuyu son 12 yılı ele alarak incelemeye çalışacağız.
Bir ekonominin bir yıl içerisinde ürettiği nihai mal ve hizmetlerin parasal ifadesine
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) denir. GSYH’daki yıllık artışlar da ülkenin bir yıldan
diğerine ne kadar büyüdüğünü gösterir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine bakarak
son 12 yılda bu konuda meydana gelen gelişmeye bir bakalım. * Her yılki fiyatlarla
yapılan hesaplamaya cari fiyatlarla GSYH diyoruz. 2002 yılında 350,5 milyar TL
olan GSYH 12 yılda 5 misli artarak 2014 yılında 1747,4 milyar TL’ye ulaşmış
gözüküyor.
Oysa bu yıllar içerisinde fiyatlar da artmış bulunduğundan yapılan hesaplama bu
fiyat artışlarını da içinde barındırmaktadır. Uluslararası kıyaslamalar yapmak için
ülkelerin ulusal gelirleri ABD Doları olarak hesaplanır. Bu şekilde hesaplandığında
12 yılda ulusal gelirin 5 değil 3,5 kat arttığı görülür. Ancak biraz önce belirttiğimiz
gibi bu hesaplamada da cari fiyatlar kullanıldığı için fiyat artışlarının etkisi söz
konusudur.
Enflasyon etkisinden arındırılmış GSYH hesaplarına sabit fiyatlarla GSYH
denmektedir. Bu hesaplama 12 yıl içinde fiyatların hiç artmadığı kabul edilerek 2002
fiyatları ile yapılmaktadır. Bu yolla gerçek üretim artışını bulmak mümkün
olmaktadır. Bu yolla yapılan sabit fiyatlarla GSYH’nın 12 yılda %74 oranında arttığı
görülmektedir. Nüfus artışını da hesaba kattığımızda kişi başına artış ise yine aynı
dönemde %50 olmaktadır. Hiç kuşkusuz itibar edilmesi gereken hesaplama son
paragraftaki gibi olmalıdır.
* http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist 22.10.2015
Haftanın Veri Takvimi
Fiyat
DOLAR/TL
2,9110
EURO/TL
3,2003
EUR/USD
1,1006
USD/JPY
121,52
GBP/USD
1,5337
EUR/JPY
133,75
USD/CHF
0,9780
Hisse Senedi Piyasaları
BIST 100
BIST 30
S&P 500
Nikkei
BOVESPA
Shanghai 300
CAC Paris
Seviye
80.125
98.470,99
Seviye
2.075,15
18.825,30
47.596,59
3.661,98
4.923,64
26.10.2015
14:30
İş Güven Endeksi (Ekim) – Türkiye
26.10.2015
14:30
Kapasite Kullanım Oranı (Ekim) – Türkiye
26.10.2015
15:00
Yıllık Büyüme Oranı (Eylül) – Rusya
27.10.2015
11:30
3. Çeyrek Büyüme Oranı – İngiltere
27.10.2015
16:00
Tüketici Güven Endeksi (Ekim) – ABD
28.10.2015
08:00
Fed Faiz Oranı Kararı – ABD
ALTIN ONS
29.10.2015
01:50
Sanayi Üretimi Yıllık Değişim Oranı – Japonya
HAM PETROL
44,71
29.10.2015
10:55
İşsizlik Oranı (Ekim) - Almanya
BAKIR
95,85
29.10.2015
14:30
3. Çeyrek Büyüme Oranı – ABD
29.10.2015
15:00
Enflasyon Oranı (Ekim) – Almanya
BRENT
48,05
30.10.2015
13:30
Enflasyon Oranı (Eylül) – Japonya
GÜMÜŞ
1,4790
30.10.2015
10:00
Dış Ticaret Dengesi (Eylül) – Türkiye
30.10.2015
10:00
3. Çeyrek Turizm Gelirleri – Türkiye
30.10.2015
12:00
İşsizlik Oranı (Eylül) – Avro Bölgesi
Emtia
Fiyat
1.164,25
Ekonomik Görünüm Haftalık Ekonomi Bülteni, TC İstanbul Kültür Üniversitesi, İktisat Bölümü ve Ekonomik ve Finansal Araştırmalar
Merkezi (EKOMER) tarafından hazırlanmaktadır. Bültende yer alan değerlendirmeler herhangi bir yatırım önerisi olmayıp görüş
niteliğindedir.
3
Yayın Koordinatörü: Doç.Dr. Sinan Alçın
Editörler: Ar.Gör. Zehra Atik, Ar.Gör. Derya Zayim, Ar.Gör. Ady. Tuğba Aynacı
Yayın Kurulu: Prof.Dr. Durmuş Dündar, Prof.Dr. Zafer Tunca, Yrd.Doç.Dr.Nebile Korucu Gümüşoğlu,
Öğr.Gör.Dr. Deniz Dereli, Öğr.Gör. Raif Bakova, Ar.Gör. Özgür Atılgan, Ar.Gör. Ady. Deniz Çolak
İletişim: ekonomikgorunum@iku.edu.tr