tarih notları-3 - video.eba.gov.tr

TARİH NOTLARI 9.SINIF
TARİHİ ÇAĞLAR
Ahmet KAÇAR
TAVŞANLI ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ TARİH
ÖĞRETMENİ
TARİH





Tarih öncesi çağlar yazıdan önceki döneme
tarihi çağlar yazının bulunmasından sonraki
döneme denir.
TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR
1-TAŞ ÇAĞI MÖ 600000-5500
A-ESKİTAŞ ÇAĞI:En uzun dönemdir.İnsanlar
mağaralarda yaşarlar ve avcılık-toplayıcılık ile
yaşamlarını devam ettirirler
Kemik,çakmak taşı gibi kayaları işlemişlerdir.
ESKİ TAŞ ÇAĞI
Bu dönemde insanlar mağara duvarlarına
resimler çizmişlerdir
 Antalya KARAİN,BELDİBİ,BELBAŞI
mağaraları ve istanbul yarımburgaz
mağarası önemli yer tutar
 Yarım burgaz magarası ülkemizdeki taş
devrine ait en eski yerleşim yeridir.
 ORTA TAŞ DEVRİ MÖ10000-8000
 Bu dönemin en önemli özelliği ateşin
bulunmasıdır

Orta taş devri
Bu döneme ait en önemli yerleşim
merkezi güney Tacikistandaki Kuldara
bölgesidir
 Türkiyede Antalya
karain,beldibi,baradiz,Ankara
Macunköy,Samsun Tekkeköy bu döneme
ait önemli merkezlerdendir
 C-YENİTAŞ ÇAĞI MÖ 8000-5500
 Taş çağının en gelişmiş dönemidir

Yenitaş çağı
İnsanlar bu dönemde mağaralardan çıkar
ve akarsu kenarlarına yerleşir.Tarım başlar
 Bazı hayvanlar evcilleştirilir
 Çanak çömlek yapımı başlar
 Bu döneme Mezopotamya ve Anadolu gibi
bölgelerde girilmiştir
 Türkiyede
ÇATALHÖYÜK,ÇAYÖNÜ,SAKÇAGÖZ
Ü gibi bölgelerde kalıntılar vardır

ÇATALHÖYÜK
Çatalhöyük dünyanın ilk kent-şehir
yerleşim yeridir (KONYA-ÇUMRA)
 Çayönü:Güney Doğu Avrupanın en eski
tarımsal üretim yeridir(DİYARBAKIRERGANİ)
 MADEN ÇAĞI MÖ 5500-1200
 İnsanlar madeni kullanmaya başlar ilk
kullanılan maden bakırdır
 Türkiyede bu döneme ait

MADEN DEVRİ
ÇORUM-ALACAHÖYÜK,DENİZLİ
BEYCESULTAN,ÇANAKKALE KUMTEPE
VE TRUVA,SAMSUN İKİZTEPE vardır.
 Tunç devrinde insanlar bakır ve kalayı
karıştırıp tunç-bronzu elde ederler.
 İlk şehir devletleri kurulur.
 Sümer,Akad ve Hititler bu dönemde
kurulur
 Ankara Ahlatlıbel ve Kültepe de bu
döneme ait kanıtlar vardır

Maden Devri
Kültepe-Kayseride Anadolu’nun ilk yazılı
belgeleri bulunur
 Demir çağında ise büyük devletler
kurulur.
 Bu devrin sonunda yazı bulunur ve tarihi
çağlara girilir
 Alişar,Alacahöyük,Truva,Hacılar bu
döneme ait Türkiye’deki yerleşim
bölgeleridir

TARİHİ ÇAĞLAR
İLKÇAĞ,ORTAÇAĞ,YENİÇAĞ VE
YAKINÇAĞ olarak ayrılırlar.
Çağ kapatan olaylar tüm dünyayı uzun süre
etkileyen olaylardır (istanbul’un
Fethi,Fransız İhtilali gibi)
İLKÇAĞ UYGARLIKLARI
Uygarlık insanlığın ortak mirasıdır
 Çiçek aşısının bulunuşu , yazının bulunuşu
tüm dünyaca kullanılır.
 Uygarlık evrensel,kültür ise yereldir
 Uygarlıkların oluşmasında coğrafi şartların
oluşturduğu avantajlar olumlu etkiler
yapmıştır.Nil nehri=Mısır uygarlığı
 Ülkeler arası yapılan ticaret ile uygarlık
değerleri farklı bölgelere taşınmıştır

UYGARLIK
Örnek olarak yazıyı Anadoluya Asurlu
tüccarlar getirmişlerdir.
 İLK UYGARLIKLAR:
 MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
 Mezopotamya Fırat ve Dicle nehirleri
arasında kalan bölgeye verilen isimdir.
 Buranın göç ve ticaret yolları üzerinde
olması ,su kaynaklarının
bolluğu,topraklarının verimliliği nedeni ile
uygarlıklar kurulur.

MEZOPOTAMYA
Birçok uygarlık Mezopotamyada
kurulmuştur
 Sümer,Akad,Babil,Elam uygarlıkları bu
bölgede kurulmuştur
 SÜMERLER MÖ 4000-2350
 Mezopotamyanın en eski kavmidir.Orta
Asya kökenli oldukları öne sürülmektedir.
 Site adı verilen şehir devletleri kurarlar.
 Yazıyı bulan uygarlıktır.

SÜMERLER






Dünyada ilk kanun yapıp yazılı hale getiren
Sümerlerdir.
Urugakina kanunları MÖ 2375 yılında
yapılmıştır
Ziggurat adı verilen tapınakları mevcuttur
Bu tapınaklar hem gözlemevi,hem tahıl
ambarı,hem okul olarak kullanılmıştır
Sümerler ay takvimini bulan kavimdir
Ayrıca daireyi 360 dereceye bölen kavimdir
SÜMERLER
Edebi alanda destanları meşhur olup
GILGAMIŞ DESTANI en ünlü eserdir
 Ayrıca tufan ve yaradılış destanlarıda
sümerlere aittir
 AKADLAR MÖ 2350-2100
 Mezopotamyada kurulan ilk
imparatorluktur
 Kurdukları güçlü ordular ile sümer
kültürünü ön asyaya taşımışlardır

ELAMLILAR MÖ3000-640
İran’ın güneybatısında kurulmuştur
 İlk şehir devletleri biçiminde
örgütlenmişler daha sonra krallık
olmuşlardır.
 Seramik ve madencilikte ileridirler
 BABİLLER-AMURRULAR MÖ 2100-539
 Sami ırkından gelen bir milletdir.
 En tanınmış hükümdarları HAMMURABİ
dir

BABİLLİLER
Nabukadnezar devri en güçlü
dönemleridir.
 Hammurabi Sümer ve Akad kanunlarını
geliştirmiş ve dünyanın ilk anayasası olarak
kabul edilen HAMMURABİ KANUNLARI
nı yapmıştır.
 Babilin Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi en
ünlü eserlerindendir

ASURLULAR MÖ 2000-609
Sami kavimlerindendir.Başkentleri
NİNOVA’dır.
 Asurbanipal devri en güçlü devirleridir.
 Anadolu ile ticari ilişkileri çok güçlüdür.
 Kayseri yakınlarındaki Kültepe (karumkaniş) önemli bir ticaret kolonisi haline
gelmiştir
 Anadolu yazı ile Asurlular sayesinde
tanışmıştır.

ASURLULAR

Ninova’da büyük bir kütüphane kurarak
insanlığa önemli bir katkıda
bulunmuşlardır.
MISIRLILAR
Mısır medeniyeti Nil deltasında doğup
gelişmiş bir uygarlıktır
 İlk yerleşimi MÖ 4000 lere dayanan Mısır
Uygarlığı eski,orta ve yeni Uygarlık olmak
üzere üç gruba ayrılır
 Piramitler eski imparatorluk Dönemi'ne
aittir

KADEŞ BARIŞI
Yeni imparatorluk devrinde 2. Ramses
devrinde Hititlerle savaşılmış ve KADEŞ
BARIŞI yapılmıştır bu Barış tarihteki ilk
yazılı antlaşmadır
 Mısır medeniyeti kendine özgüdür,diğer
medeniyetlerden etkilenmez ama başka
medeniyetleri etkiler
 Coğrafi konumundan dolayı çok fazla
istilaya uğramamıştır

MISIR UYGARLIĞI
Mısır uygarlığını Nil nehri oluşturmuştur
 Mısır devleti NOM adı verilen şehir
devletlerinin birleşmesinden oluşmuştur
 Firavun devlet yöneticisi olup Krallık
babadan oğula geçer
 Ölümden sonra yaşama inandıkları için
mumyalama tekniğini geliştirmişlerdir

Mısır uygarlığı
Mısırlılar kendilerine özgü Hiyeroglif
yazısını geliştirmişlerdir.
 Matematikte ondalık sayıyı bularak ilk kez
dört işlemi yapmışlardır.
 Güneş takvimini kullanmışlardır (İlk kez)
 Keops piramiti en önemli piramittir.

İRAN UYGARLIĞI
İran'da ilk olarak Medler ve Persler
medeniyet kurmuşlardır
 Özellikle Persler Döneminde ekonomik
ve ticari olarak bir güçlenme devri
görülmüş ve Anadolu feth edilmiştir.
 Perslere Büyük İskender son vermiştir.
 Pers uygarlığında eyalet yönetimi mevcut
olup bu eyaletlere SATRAPLIK adı
verilmiştir.

İRAN MEDENİYETİ
Persler Anadolu'da ticarete Önem
vermiştir
 Persler posta teşkilatıda kurmuşlardır.
 Bodrum'daki Mozole Kral Mezarı
Anadolu'daki en önemli eserlerindendir
 İran Zerdüşt inacına sahiptir .Ahura
Mazda iyiliği ,Ehrimen kötülüğü sembolize
eder.

HINT UYGARLIĞI
İndüs ve Ganj nehirleri sayesinde verimli
topraklara sahiptirler.
 MÖ 1500 lü yıllarda Ariler Hindistan'da
kast sistemine dayalı bir devlet
kurmuşlardır.
 Kast sistemi babadan oğula geçen meslek
gruplaşması olup Hindistan'da güçlü bir
milli birlik ve beraberlik oluşmasını
engellemiştir.

Kast sistemi
Brahmanlar :din adamları
 Kşatriyalar:askerler ve asiller
 Vaysiyalar:tüccar ve Çiftçiler
 Südra:zanaatkar ve işçiler
 Parya:köleler

ÇIN UYGARLIĞI
En eski uygarlıklardandır.
 Çin uygarlığının oluşmasında Türk,Moğol
ve Tibet kültürel etkileride yer alır.
 Ordularında süvariler konusunda
Türkler'den etkilenmişlerdir.
 Tarım ve ipek ticareti yaygındır.
 İpek yolu ile Roma'ya kadar uzanan ticaret
yapılır.

Çin
Resim Yazısı kullanırlar.
 Konfüçyüs ,Lao Tse fikir hayatında önemli
yer tutar.
 Çin seddi mimari eserlerinden en
önemlileri arasında yer alır.
 Kağıt üretimi,çinicilik ve ipekçilikte çok
ileri seviyededirle.r
 Pusula,kağıt,matbaa ve barutu Çinliler
bulmuştur.

Çin

Kağıt,Pusula,matbaa ve barut gibi buluşları
İslam bilginleri kullanmışlar ve haçlı
seferleri ile bu buluşlar Avrupa'ya
götürülmüşlerdir.
Doğu Akdeniz uygarlıkları
FENİKELİLER
 Deniz ticaretinde öndedirler.
 Kartaca (Tunus) kentini kurmuşlardır.
 İlk camı ve bugünkü modern alfabeyi
Fenikeliler bulmuşlardır.
 Mısır'ın yazı dahil kültürel birçok değerini
Yunanistan'a taşımışlardır.

İbraniler
İlk İbrani Devleti MÖ1025 yılında
Hz.Davut tarafından kurulur
 Tek tanrılı inanca sahip ilk toplumdur.
 Mesciti aksa en önemli eserleridir.

Orta asya
Türklerin anavatanı olan bölgede Türklerin
MÖ 4000 yılından itibaren önemli
Uygarlık eserleri bıraktıkları Kurgan adı
verilen mezar kazılarında ortaya çıkmıştır.
 Orta Asya'da
ANAV,AFANASYEVO,ANDRONAVA,
KARASUK,TAGAR kültürleri yaşanmıştır.

İskitler
Bilinen İlk Türk topluluğudur.
 Alp Er Tunga en önemli kahramanlarıdır.
 Alp Er Tunga ve Şu destanları vardır.
 Altın ve gümüş işçiliğinde çok ileridirler.
