tar*h notları-3 - files.eba.gov.tr

TARİH NOTLARI 9.SINIF
TARİHİ ÇAĞLAR
Ahmet KAÇAR
TAVŞANLI ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ TARİH
ÖĞRETMENİ
TARİH
Tarih öncesi çağlar yazıdan önceki döneme
tarihi çağlar yazının bulunmasından sonraki
döneme denir.
 TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR
 1-TAŞ ÇAĞI MÖ 600000-5500
 A-ESKİTAŞ ÇAĞI:En uzun dönemdir.İnsanlar
mağaralarda yaşarlar ve avcılık-toplayıcılık ile
yaşamlarını devam ettirirler
 Kemik,çakmak taşı gibi kayaları işlemişlerdir.

ESKİ TAŞ ÇAĞI
Bu dönemde insanlar mağara duvarlarına
resimler çizmişlerdir
 Antalya KARAİN,BELDİBİ,BELBAŞI
mağaraları ve istanbul yarımburgaz
mağarası önemli yer tutar
 Yarım burgaz magarası ülkemizdeki taş
devrine ait en eski yerleşim yeridir.
 ORTA TAŞ DEVRİ MÖ10000-8000
 Bu dönemin en önemli özelliği ateşin
bulunmasıdır

Orta taş devri
Bu döneme ait en önemli yerleşim
merkezi güney Tacikistandaki Kuldara
bölgesidir
 Türkiyede Antalya
karain,beldibi,baradiz,Ankara
Macunköy,Samsun Tekkeköy bu döneme
ait önemli merkezlerdendir
 C-YENİTAŞ ÇAĞI MÖ 8000-5500
 Taş çağının en gelişmiş dönemidir

Yenitaş çağı
İnsanlar bu dönemde mağaralardan çıkar
ve akarsu kenarlarına yerleşir.Tarım başlar
 Bazı hayvanlar evcilleştirilir
 Çanak çömlek yapımı başlar
 Bu döneme Mezopotamya ve Anadolu gibi
bölgelerde girilmiştir
 Türkiyede
ÇATALHÖYÜK,ÇAYÖNÜ,SAKÇAGÖZ
Ü gibi bölgelerde kalıntılar vardır

ÇATALHÖYÜK
Çatalhöyük dünyanın ilk kent-şehir
yerleşim yeridir (KONYA-ÇUMRA)
 Çayönü:Güney Doğu Avrupanın en eski
tarımsal üretim yeridir(DİYARBAKIRERGANİ)
 MADEN ÇAĞI MÖ 5500-1200
 İnsanlar madeni kullanmaya başlar ilk
kullanılan maden bakırdır
 Türkiyede bu döneme ait

MADEN DEVRİ
ÇORUM-ALACAHÖYÜK,DENİZLİ
BEYCESULTAN,ÇANAKKALE KUMTEPE
VE TRUVA,SAMSUN İKİZTEPE vardır.
 Tunç devrinde insanlar bakır ve kalayı
karıştırıp tunç-bronzu elde ederler.
 İlk şehir devletleri kurulur.
 Sümer,Akad ve Hititler bu dönemde
kurulur
 Ankara Ahlatlıbel ve Kültepe de bu
döneme ait kanıtlar vardır

Maden Devri
Kültepe-Kayseride Anadolu’nun ilk yazılı
belgeleri bulunur
 Demir çağında ise büyük devletler
kurulur.
 Bu devrin sonunda yazı bulunur ve tarihi
çağlara girilir
 Alişar,Alacahöyük,Truva,Hacılar bu
döneme ait Türkiye’deki yerleşim
bölgeleridir

TARİHİ ÇAĞLAR
İLKÇAĞ,ORTAÇAĞ,YENİÇAĞ VE
YAKINÇAĞ olarak ayrılırlar.
Çağ kapatan olaylar tüm dünyayı uzun süre
etkileyen olaylardır (istanbul’un
Fethi,Fransız İhtilali gibi)
İLKÇAĞ UYGARLIKLARI
Uygarlık insanlığın ortak mirasıdır
 Çiçek aşısının bulunuşu , yazının bulunuşu
tüm dünyaca kullanılır.
 Uygarlık evrensel,kültür ise yereldir
 Uygarlıkların oluşmasında coğrafi şartların
oluşturduğu avantajlar olumlu etkiler
yapmıştır.Nil nehri=Mısır uygarlığı
 Ülkeler arası yapılan ticaret ile uygarlık
değerleri farklı bölgelere taşınmıştır

UYGARLIK
Örnek olarak yazıyı Anadoluya Asurlu
tüccarlar getirmişlerdir.
 İLK UYGARLIKLAR:
 MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
 Mezopotamya Fırat ve Dicle nehirleri
arasında kalan bölgeye verilen isimdir.
 Buranın göç ve ticaret yolları üzerinde
olması ,su kaynaklarının
bolluğu,topraklarının verimliliği nedeni ile
uygarlıklar kurulur.

MEZOPOTAMYA
Birçok uygarlık Mezopotamyada
kurulmuştur
 Sümer,Akad,Babil,Elam uygarlıkları bu
bölgede kurulmuştur
 SÜMERLER MÖ 4000-2350
 Mezopotamyanın en eski kavmidir.Orta
Asya kökenli oldukları öne sürülmektedir.
 Site adı verilen şehir devletleri kurarlar.
 Yazıyı bulan uygarlıktır.

SÜMERLER
Dünyada ilk kanun yapıp yazılı hale getiren
Sümerlerdir.
 Urugakina kanunları MÖ 2375 yılında
yapılmıştır
 Ziggurat adı verilen tapınakları mevcuttur
 Bu tapınaklar hem gözlemevi,hem tahıl
ambarı,hem okul olarak kullanılmıştır
 Sümerler ay takvimini bulan kavimdir
 Ayrıca daireyi 360 dereceye bölen kavimdir

SÜMERLER
Edebi alanda destanları meşhur olup
GILGAMIŞ DESTANI en ünlü eserdir
 Ayrıca tufan ve yaradılış destanlarıda
sümerlere aittir
 AKADLAR MÖ 2350-2100
 Mezopotamyada kurulan ilk
imparatorluktur
 Kurdukları güçlü ordular ile sümer
kültürünü ön asyaya taşımışlardır

ELAMLILAR MÖ3000-640
İran’ın güneybatısında kurulmuştur
 İlk şehir devletleri biçiminde
örgütlenmişler daha sonra krallık
olmuşlardır.
 Seramik ve madencilikte ileridirler
 BABİLLER-AMURRULAR MÖ 2100-539
 Sami ırkından gelen bir milletdir.
 En tanınmış hükümdarları HAMMURABİ
dir

BABİLLİLER
Nabukadnezar devri en güçlü
dönemleridir.
 Hammurabi Sümer ve Akad kanunlarını
geliştirmiş ve dünyanın ilk anayasası olarak
kabul edilen HAMMURABİ KANUNLARI
nı yapmıştır.
 Babilin Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi en
ünlü eserlerindendir

ASURLULAR MÖ 2000-609
Sami kavimlerindendir.Başkentleri
NİNOVA’dır.
 Asurbanipal devri en güçlü devirleridir.
 Anadolu ile ticari ilişkileri çok güçlüdür.
 Kayseri yakınlarındaki Kültepe (karumkaniş) önemli bir ticaret kolonisi haline
gelmiştir
 Anadolu yazı ile Asurlular sayesinde
tanışmıştır.

ASURLULAR

Ninova’da büyük bir kütüphane kurarak
insanlığa önemli bir katkıda
bulunmuşlardır.
MISIRLILAR
Mısır medeniyeti Nil deltasında doğup
gelişmiş bir uygarlıktır
 İlk yerleşimi MÖ 4000 lere dayanan Mısır
Uygarlığı eski,orta ve yeni Uygarlık olmak
üzere üç gruba ayrılır
 Piramitler eski imparatorluk Dönemi'ne
aittir

KADEŞ BARIŞI
Yeni imparatorluk devrinde 2. Ramses
devrinde Hititlerle savaşılmış ve KADEŞ
BARIŞI yapılmıştır bu Barış tarihteki ilk
yazılı antlaşmadır
 Mısır medeniyeti kendine özgüdür,diğer
medeniyetlerden etkilenmez ama başka
medeniyetleri etkiler
 Coğrafi konumundan dolayı çok fazla
istilaya uğramamıştır

MISIR UYGARLIĞI
Mısır uygarlığını Nil nehri oluşturmuştur
 Mısır devleti NOM adı verilen şehir
devletlerinin birleşmesinden oluşmuştur
 Firavun devlet yöneticisi olup Krallık
babadan oğula geçer
 Ölümden sonra yaşama inandıkları için
mumyalama tekniğini geliştirmişlerdir

Mısır uygarlığı
Mısırlılar kendilerine özgü Hiyeroglif
yazısını geliştirmişlerdir.
 Matematikte ondalık sayıyı bularak ilk kez
dört işlemi yapmışlardır.
 Güneş takvimini kullanmışlardır (İlk kez)
 Keops piramiti en önemli piramittir.

İRAN UYGARLIĞI
İran'da ilk olarak Medler ve Persler
medeniyet kurmuşlardır
 Özellikle Persler Döneminde ekonomik
ve ticari olarak bir güçlenme devri
görülmüş ve Anadolu feth edilmiştir.
 Perslere Büyük İskender son vermiştir.
 Pers uygarlığında eyalet yönetimi mevcut
olup bu eyaletlere SATRAPLIK adı
verilmiştir.

İRAN MEDENİYETİ
Persler Anadolu'da ticarete Önem
vermiştir
 Persler posta teşkilatıda kurmuşlardır.
 Bodrum'daki Mozole Kral Mezarı
Anadolu'daki en önemli eserlerindendir
 İran Zerdüşt inacına sahiptir .Ahura
Mazda iyiliği ,Ehrimen kötülüğü sembolize
eder.

HINT UYGARLIĞI
İndüs ve Ganj nehirleri sayesinde verimli
topraklara sahiptirler.
 MÖ 1500 lü yıllarda Ariler Hindistan'da
kast sistemine dayalı bir devlet
kurmuşlardır.
 Kast sistemi babadan oğula geçen meslek
gruplaşması olup Hindistan'da güçlü bir
milli birlik ve beraberlik oluşmasını
engellemiştir.

Kast sistemi
Brahmanlar :din adamları
 Kşatriyalar:askerler ve asiller
 Vaysiyalar:tüccar ve Çiftçiler
 Südra:zanaatkar ve işçiler
 Parya:köleler

ÇIN UYGARLIĞI
En eski uygarlıklardandır.
 Çin uygarlığının oluşmasında Türk,Moğol
ve Tibet kültürel etkileride yer alır.
 Ordularında süvariler konusunda
Türkler'den etkilenmişlerdir.
 Tarım ve ipek ticareti yaygındır.
 İpek yolu ile Roma'ya kadar uzanan ticaret
yapılır.

Çin
Resim Yazısı kullanırlar.
 Konfüçyüs ,Lao Tse fikir hayatında önemli
yer tutar.
 Çin seddi mimari eserlerinden en
önemlileri arasında yer alır.
 Kağıt üretimi,çinicilik ve ipekçilikte çok
ileri seviyededirle.r
 Pusula,kağıt,matbaa ve barutu Çinliler
bulmuştur.

Çin

Kağıt,Pusula,matbaa ve barut gibi buluşları
İslam bilginleri kullanmışlar ve haçlı
seferleri ile bu buluşlar Avrupa'ya
götürülmüşlerdir.
Doğu Akdeniz uygarlıkları
FENİKELİLER
 Deniz ticaretinde öndedirler.
 Kartaca (Tunus) kentini kurmuşlardır.
 İlk camı ve bugünkü modern alfabeyi
Fenikeliler bulmuşlardır.
 Mısır'ın yazı dahil kültürel birçok değerini
Yunanistan'a taşımışlardır.

İbraniler
İlk İbrani Devleti MÖ1025 yılında
Hz.Davut tarafından kurulur
 Tek tanrılı inanca sahip ilk toplumdur.
 Mesciti aksa en önemli eserleridir.

Orta asya
Türklerin anavatanı olan bölgede Türklerin
MÖ 4000 yılından itibaren önemli
Uygarlık eserleri bıraktıkları Kurgan adı
verilen mezar kazılarında ortaya çıkmıştır.
 Orta Asya'da
ANAV,AFANASYEVO,ANDRONAVA,
KARASUK,TAGAR kültürleri yaşanmıştır.

İskitler
Bilinen İlk Türk topluluğudur.
 Alp Er Tunga en önemli kahramanlarıdır.
 Alp Er Tunga ve Şu destanları vardır.
 Altın ve gümüş işçiliğinde çok ileridirler.
