Açıklama 2008 Açıklama 20082010

Açıklama 2008 Açıklama 2008­2010
Araştırmacı: ­­ Danışman: ­­ Konuşmacı: ­­ 46. Ulusal Psikiyatri Kongresi 7 Ekim 2010, İzmir
Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendrom ve Kardiyovasküler Risk Doç. Dr. A. Elif ANIL YAĞCIOĞLU Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Metabolik Sendrom n Merkezi yağlanmada artış, lipid ve glukoz metabolizması ile ilgili bozukluklar, hipertansiyon n En önemli sonuçları Tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar kardiyovasküler hastalıklar
Correll ve ark., J Clin Psychiatry 2006 n Metabolik Sendrom ¨ kardiyovasküler nedenlere bağlı ölüm x 3 artış ¨ tüm nedenlere bağlı ölüm x 2 artış
tüm nedenlere bağlı ölüm x 2 artış Lakka ve ark., JAMA 2002
Metabolik Sendrom Ölçütleri Metabolik Sendrom Ölçütleri
Ölçüt ATP­III / ATP­IIIA ATP IDF Mevcut eğer: 5 ölçütten 5 ölçütten 3 tanesi karşılanıyorsa Mevcut eğer: Karın çevresi ölçütü + 2 diğer ölçüt
Karın Çevresi (cm) Erkek Kadın >102 >88 ³94
³80
Açlık Trigliserid (mg/dl)
³150 ³150 Açlık HDL Kolesterol (mg/dl) Erkek Kadın <40 <50 <40 <50 METABOLİK SENDROM Kan Basıncı (mm/Hg)
Açlık Glukoz (mg/dl)
³130/85 veya antihipertansif kullanıyorsa kullanıyorsa
³110 veya insülin / hipoglisemik ilaç ipoglisemik ilaç kullanıyorsa kullanıyorsa*
³130/85 veya antihipertansif kullanıyorsa ³100 veya insülin / hipoglisemik ilaç kullanıyorsa ATP­III: Amerikan Ulusal Kolesterol Eğitim Programı Üçüncü Erişkin Tedavi Protokolü ( Amerikan Ulusal Kolesterol Eğitim Programı Üçüncü Erişkin Tedavi Protokolü (Adult Treatment Protocol of the National Cholesterol Education Program Protocol of the National Cholesterol Education Program / NCEP), 2001 ATP­III A: Uyarlanmış Erişkin Tedavi Protokolü (Adapted
(Adapted Adult Treatment Protocol), 2004 IDF: Uluslararası Diabet Federasyonu (International Diabetes Federation International Diabetes Federation), 2005 * ATP­IIIA için: ³100 mg/dl veya insülin / hipoglisemik ilaç ipoglisemik ilaç Şizofrenide Erken Ölüm n Şizofreni hastalarında yaşam süresi genel topluma göre %20 daha kısa topluma göre %20 daha kısa
Hennekens ve ark., Am Heart J 2005 n Şizofrenide genel topluma göre ölüm oranları (meta­analizler) ¨ Tüm ölümler x 1.5 (Avrupa, Kuzey Amerika, İsrail)
(Avrupa, Kuzey Amerika, İsrail) Brown ve ark., Br J Psychiatry 2007 ¨ Tüm ölümler E:x 2.8, K: x 2.4 (İsveç) Osby ve ark., Schizophr Res 2000 q Kardiyovasküler nedenli ölümler x 2 E:x 2.3, K: x 2.1 Osby ve ark., Schizophr Res 2000 Saha ve ark. Arch Gen Psychiatry 2007 Şizofrenide Değiştirilebilen Kardiyovasküler Hastalık Risk Faktörlerinin Yaygınlığı ve Genel Toplumla Karşılaştırılması Risk Faktörü Şizofreni Hastalarında Yaygınlık Göreceli Risk Obesite %45­ ­55 1.5­2 Sigara %50­ ­80 2­3 Diyabet %10­ ­15 2 Hipertansiyon %19­ ­58 2­3 Lipid Metabolizması Bozukluğu %25­ ­69
Metabolik Sendrom %37­­63 2­3
£5 De Hert ve ark., World Psychiatry 2009; Correll ve ark. J Clin Psychiatry 2006; De Hert ve ark., World Psychiatry 2009; Correll ve ark. J Clin Psychiatry 2006;
De Hert ve ark., Eur Psychiatry 2009
Şizofrenide Kardiyovasküler Risk Faktörleri ve Kardiyovasküler Hastalık Yaygınlığı ve Kardiyovasküler Hastalık Yaygınlığı
n n n n 1995­2006 Kanada %80 28.755 şizofreni hastası 2.281.636 kontrol KV Risk Faktörleri: Diyabet, hipertansiyon, dislipidemi ¨ ¨ n KV Hastalık: Akut koroner sendrom, kronik iskemik kalp hastalığı, kalp yetmezliği, inme, aritmi ¨ n Diyabet: Şizofreni > Kontrol Özellikle genç erkek ve kadınlarda Şizofreni %27 x Kontrol %17 Kadın cinsiyet şizofreni hastalarında KV risk açısından koruyucu değil %80 %70 Şizofreni­Erkek Şizofreni­Kadın Kontrol­Erkek Kontrol­Kadın %60 %50 %40 %30 %20 %10 %10
%0 20­29 30­39 40­49 50­59 60­69 >70 Bresee ve ark., Sch Res 2010 Kardiyovasküler Riskin Saptanması n n Genel toplum izlem çalışmalarına dayanan, çok değişkenli analiz teknikleriyle oluşturulmuş matematiksel olasılık modelleri Ölümcül (koroner ölüm, ani ölüm, inme, aortik anevrizma, kalp yetmezliği) veya ölümcül olmayan (anjina, MI, diğer koroner iskemi, konjestif kalp yetmezliği, intermittan klodikasyon veya periferal arteryel iskemi) koroner kalp hastalığı olaylarının insidansı bireysel risk faktörleriyle
koroner kalp hastalığı olaylarının insidansı bireysel risk faktörleriyle bağlantılı Risk Faktörü Yaş Cinsiyet Sigara Total Kolesterol HDL­Kolesterol Sistolik Kan Basıncı Diyabet Framingham (30­74 yaş) 74 yaş) 10­Yıl İçerisinde Koroner Kalp Yıl İçerisinde Koroner Kalp Hastalığı Riski SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation) (45­64 yaş) 10­Yıl İçerisinde Ölümcül Kardiyovasküler Hastalık (Mortalite) Riski + + + + + + + + + + + +/­ + ­ Wilson ve ark., Circulation 1998 Wilson ve ark., Circulation 1998
Conroy ve ark., Eur Heart J 2003 Şizofrenide Metabolik Sendrom ve Kardiyovasküler Risk Çalışmaları n Şizofrenide metabolik sendrom ve kardiyovasküler riski beraber inceleyen çalışmalar riski beraber inceleyen çalışmalar
n ABD ¨ Mc Evoy ve ark., Schizophr Res 2005; Goff ve ark., Schizophr Res 2005; Daumit ve ark., Schizophr Res 2008 (Clinical Trials of Antipsychotic Treatment Effectiveness Schizophrenia Trial of Antipsychotic Treatment Effectiveness Schizophrenia Trial
“CATIE”) n Avrupa ¨ Bobes ve ark., Schizophr Res 2007; Arango ve ark. Schizophr
Bobes ve ark., Schizophr Res 2007; Arango ve ark. Schizophr Res 2008 (Cardiovascular, Lipid and Metabolic Outcomes (Cardiovascular, Lipid and Metabolic Outcomes Research in Schizophrenia Study “CLAMORS”) Research in Schizophrenia Study “CLAMORS”)
n Türkiye ¨ Yazıcı ve ark., Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2010 CATIE: Metabolik Sendrom n n n n n=689 (CATIE), ABD 18­65 yaş Şizofreni (DSM­IV) Yaş, ırk ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş kontroller (National Health and Nutrition Examination Survey “NHANES” III) n n 50­59 yaş dışında tüm yaş gruplarında şizofreni hastalarında yaygınlık kontrollere göre fazla ATP­III %40.9 ATP­IIIA %42.7 Genel topluma göre metabolik sendrom şizofreni hastalarında daha fazla erkek hastalarda %85 ¨ kadın hastalarda %140 ¨ Yaşa Göre Metabolik Sendrom Yaygınlığı CATIE (%) NHANES (%) Erkek 20­29 yaş 27 7.8 30­39 yaş 43.9 12.3 40­49 yaş 39.8 24 50­59 yaş 30.5 36.2 60­69 yaş 55.6 33.3 20­29 yaş 47.1 0 30­39 yaş 45.7 8.8 40­49 yaş 58.8 24.3 50­59 yaş 41.3 43.5 60­69 yaş 88.9 55.6
Kadın Mc Evoy ve ark., Schizophr Res 2005 CATIE:10­Yıllık Koroner Kalp Yıllık Koroner Kalp Hastalığı Riski Karşılaştırması Hastalığı Riski Karşılaştırması
n 5 kardiyak risk değişkeninden 4’ü şizofreni hastalarında kontrollere göre daha yüksek sigara kullanımı %68 x %35 n diyabet %13 x %3 n hipertansiyon %27 x %17 n düşük HDL 43.7mg/dl x 49.3 mg/dl n total kolesterol n n Framingham: 10­Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski ¨ Şizofreni hastalarında kontrollere göre daha yüksek E %9.4 x %7.0 (%34 daha yüksek) n K %6.3 x %4.2 (%50 daha yüksek) n Goff ve ark., Schizophr Res 2005
CATIE:10­Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski Üzerine Antipsikotik Etkisi •Birincil etki ölçütü: 10­Yl İçerisindeki Framingham Koroner Yl İçerisindeki Framingham Koroner Kalp Hastalğ (KKH) Riskindeki Değişim (18 ay veya tedavi kesimi) 10­Yıl İçindeki Koroner Kalp Yıl İçindeki Koroner Kalp •n=1125 Faz 1 PERF RİS OLZ KTY ZİP Hastalığı Riskinde Değişim Başlangıç KKH riski, tedavi süresi, demografik ve diğer KKH riskiyle ilişkili başlangıç ölçümleri açısından kontrol edilmiş (ANCOVA) OLZ KTY PERF RİS ZİP 0.5 0.3 ­0.5 ­0.6 ­0.6 Daumit ve ark., Schizophr Res 2008
CLAMORS:Kardiyovasküler ve Metabolik Risk n n n n n n n=1452, İspanya 18­74 yaş Metabolik Sendrom % Şizofreni, şizofreniform Framingham ort. ve şizoaffektif bozukluk 10­Yıl İçerisindeki Yıl İçerisindeki Koroner Kalp (DSM­IV) Hastalığı Riski SCORE ort. En az 12 haftalık 10­Yıl İçerisindeki Yıl İçerisindeki tedavi Ölümcül Kardiyovasküler RİS, OLZ, KTY, ZİP, Hastalık Riski AMİS veya HAL Kontrol grubu yok Toplam Erkek Kadın p 24.6 23.6 27.2 .130 6.8 8.3 4.5 <.001 0.9 1.1 0.5 <.001 Bobes ve ark., Schizophr Res 2007
CLAMORS:Kardiyovasküler ve Metabolik Risk SCORE n Metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalık ve ölüm riski her iki cinste de yaş ile artıyor Framingham Çok Yüksek / Yüksek Risk % Metabolik Sendrom % <25 yaş 0.0 0.0 12.4 25­34 yaş 0.0 1.8 16.7 35­44 yaş 0.3 14.1 26.6 45­54 yaş 5.8 36.0 32.9 55­64 yaş 35.1 63.4 30.6 >65 yaş 81.6 56.6 35.2 Toplam 8.0 20.7 24.6 Bobes ve ark., Schizophr Res 2007
CLAMORS:Kardiyovasküler ve Metabolik Risk n İspanyada şizofreni hastalarındaki metabolik sendrom yaygınlığı ¨ genel olarak diğer ülkelerdekine göre (ABD, Finlandiya, Kanada) daha düşük ¨ ancak aynı ülkede şizofrenisi olmayan >10­15 yaş bireylerin ancak aynı ülkede şizofrenisi olmayan >10 aralığında n n n Bu fark daha düşük oranlardaki lipid metabolizması bozukluğu ile ilgili (Akdeniz diyeti?) Koroner kalp hastalığı riski (Framingham) CATIE bulgularına benzer (K %4.5 x % 6.3, E %8.3 x %9.4) 10­yıl içerisindeki ölümcül kardiyovasküler hastalık riski yıl içerisindeki ölümcül kardiyovasküler hastalık riski (SCORE) hastaların %8’inde “çok yüksek / yüksek” (SCORE) hastaların %8’inde “çok yüksek / yüksek”
Bobes ve ark., Schizophr Res 2007
CLAMORS:Metabolik Sendromun Kardiyovasküler Riske Etkisi Kardiyovasküler Riske Etkisi
MS* Olan MS Olmayan p 11.4 5.3 <.001 Çok Yüksek/ Yüksek ( Yüksek (³%10) Framingham % 44.2 12.9 <.001 SCORE ort. 1.3 0.7 <.001 6.6 2.8 <.001 n Metabolik sendromu olan hastalarda kardiyovasküler hastalık ve ölüm riski daha yüksek Framingham ort. 10­Yıl İçerisindeki Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski 10­Yıl İçerisindeki Yıl İçerisindeki Ölümcül Kardiyovasküler Hastalık Riski Çok Yüksek/ Yüksek Yüksek (³%3) SCORE % * Metabolik Sendrom
Metabolik Sendrom Arango ve ark. Schizophr Res 2008 Türkiye’de Şizofreni ve Şizoaffektif Bozukluğu Olan Hastalarda Metabolik Sendrom Yaygınlığı Olan Hastalarda Metabolik Sendrom Yaygınlığı
Çalışma Örneklem n (Kadın/Erkek Erkek) Ort. Yaş (yıl) Ölçüt Yaygınlık (%) 296 (138/158) 55.2 IDF 19 Kurt, Altınbaş, Alataş ve ark., Türkiye’de Psikiyatri 2007 Şizofreni Yatan Cerit, Özten, Yıldız, Turk Psikiyatri Derg 2008 Şizofreni/ Şizoaffektif Ayaktan 100 (41/59) 34.7 ATP­III ATP­IIIA IDF 21 34 41 Böke, Aker, Sarısoy ve ark., Int J Psychiatry Med 2008 Şizofreni Yatan 231 (57/174) 38.5 IDF 32 Güleç Öyekçin, Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009 Şizofreni/ Şizoaffektif Ayaktan 34 (24/10) 33.7 ATP­III 35 Öncü ve ark., Kinik Psikofarmakoloji Bülteni 2009 Şizofreni Yatan 71 34.7 IDF 21 ; 32 (AP Sayısı) 24 ; 27 (Ted. Dir.) Kaya, Virit, Altındağ ve ark., Nöropsikiyatri Arşivi 2009 Şizofreni/ Ayaktan 87 (36/51) 34.4 ATP­III ATP­IIIA IDF 30 36 43 Yazıcı, Anıl Yağcıoğlu, Ertuğrul ve ark., Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2010 Şizofreni/ Ayaktan & Yatan 319 (178/141) 38.4 ATP­III ATP­IIIA IDF 34 37 42 Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 2010 Haziran
Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 2010 Şizofrenide Metabolik Sendromun Yaygınlığı ve Klinik Özellikleri: Türkiye Örnekleminden Bulgular n Yöntem ¨ Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi,Psikiyatri AD ¨ Aralık 2004­Ocak 2007 arasında başvuran 319 ardışık hasta Ocak 2007 arasında başvuran 319 ardışık hasta (ayaktan­yatan) ¨ Şizofreni (DSM­IV) ¨ Onam alınan hastalarda FM, laboratuar ve klinik değerlendirme ¨ Metabolik sendrom tanımı: ATP­ ­III, ATP­IIIA, IDF ¨ Genel toplum verileri ile karşılaştırma­METSTAR çalışması (n=4264) Genel toplum verileri ile karşılaştırma (Kozan ve ark., Eur J Clin Nutr 2007) ¨ 10­Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski: Framingham Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski: Framingham puanlaması (Wilson ve ark., Circulation 1998) Tüm Hasta Grubunda ve Metabolik Sendrom Varlığına Göre Hastaların S Varlığına Göre Hastaların Sosyodemografik ve
Klinik Özellikleri Tüm Grup IDF MS Olan MS Olmayan p 38.4±12.4 12.4 41.1±12 36.5±12.3 .001 141 (% 44.2 44.2) 178 (% 55.8) 55.8) 60 (% 45.1) 73 (% 54.9) 81 (% 43.5) 105 (% 56.5) .781 25.4±10 27.4±11.1 24.0±9.0 .003 Hastalık Süresi (yıl), ort.±SS 12.9±10.3 10.3 13.6±10.9 12.5±10.0 .356 İlk Hastaneye Yatış Yaşı (yıl), ort.±SS 28.4±10.4 10.4 29.9±10.5 27.2±10.1 .047 59 (% 18.5) 18.5) 64 (% 20.1) 20.1) 104 (% 32.6) 32.6) 26 (% 8.2) 8.2) 2 (%.6) 61 (% 19.1) 19.1) 25 (% 19.1) 28 (% 21.4) 43 (% 32.8) 11 (% 8.4) ­ 24 (% 18.3) 34 (% 18.4) 36 (% 19.5) 61 (% 33) 15 (% 8.1) 2 (% 1.1) 37 (% 20) 43.2±54.5 54.5 44.9±57.8 42±52.2 Yaş, ort ±SS Cinsiyet, n (%) Erkek Kadın Hastalık Başlangıç Yaşı, ort.±SS Antipsikotik Tedavi, n (%) Risperidon Olanzapin Klozapin Ketiyapin Ziprasidon Tipik antipsikotik Antipsikotik Tedavi Süresi (ay), ort.±SS Øn=32 (%10) düşük dozda ek antipsikotik kullanımı mevcut .889 .808 Tüm Grup IDF MS Olan MS Olmayan p
28.9±19.9 19.9 30.2±5.8 27.9±25.6 .344 Sigara Kullanımı, n (%) 144 (% 45.1) 45.1) 62 (% 46.6) 82 (% 44.3) .685 Ailede Şizofreni Öyküsü 145 (% 45.5) 45.5) 61 (% 45.9) 84 (% 45.2) .853 60 (%18.9) 28 (%21.1) 32 (% 17.2) .368 Ailede Diyabet Öyküsü, n (%) 135 (% 42.5) 42.5) 52 (% 39.4) 83 (% 44.6) .353 Ailede Hipertansiyon Öyküsü, n (%) 204 (% 63.9) 63.9) 80 (% 60.6) 124 (% 66.7) .267 Ailede Lipid Metabolizması Bozukluğu Öyküsü, n (%) 135 (% 42.3) 42.3) 47 (% 35.6) 88 (% 47.3) .037 Ailede Koroner Kalp Hastalığı Öyküsü, n (%) 56 (%17.6) 20 (% 15.2) 36 (% 19.4) .332 Ailede Obesite Öyküsü, n (%) 13 (% 4.1) 4.1) 3 (% 2.3) 10 (% 5.4) .168 Beden Kitle İndeksi (kg/m 2 ), ort ±SS Ailede Çoğul Şizofreni Öyküsü Tüm Hasta Grubunda ve Cinsiyete Göre Metabolik Sendrom Yaygınlığı Ölçek ATP­III ölçütleri ATP­IIIA ölçütleri IDF ölçütleri Metaboli Metabolik Sendrom, n (%) Tüm Örneklem (n=319) Erkek Erkek (n=141) Kadın (n=178) p 109 (%34.2) 39 (%27.7) 70 (%39.3) .029 118 (%37) 46 (%32.6) 72 (%40.4) .151 133 (%41.7) 60 (%42.6) 73 (%41.0) .781 ATP­III: Ulusal Kolesterol Eğitim Programının Erişkin Tedavi Protokolü (Adult Treatment Protocol Ulusal Kolesterol Eğitim Programının Erişkin Tedavi Protokolü ( of the National Cholesterol Education Program / NCEP) NCEP) ATP­III A: Uyarlanmış Erişkin Tedavi Protokolü (Adapted
(Adapted Adult Treatment Protocol) IDF: Uluslararası Diyabet Federasyonu (International Diabetes Federation International Diabetes Federation)
Karşılanan Metabolik Sendrom Ölçütleri ATP­III ölçütleri Karşılanan Ölçüt, n (%) Karın çevresi Kan basıncı Trigliserid HDL­kolesterol Glukoz ATP­IIIA ölçütleri IDF ölçütleri MS Olan MS Olmayan MS Olan MS Olmayan MS Olan MS Olmayan 100 (% 91.7) 73 (% 64.6) 85 (% 78) 72 (% 66.1) 40 (% 36.7) 111 (% 52.9) 40 (% 19) 49 (% 23.3) 37 (% 17.6) 13 (% 6.2) 104 (% 88.1) 104 ( 77 ( 77 (% 68.1) 91 ( 91 (% 77.1) 76 ( 76 (% 64.4) 65 ( 65 (% 55.1) 107 (% 53.2) 36 (% 31.9) 43 (% 21.4) 33 (% 16.4) 35 (% 17.4) 133 (% 100) 86 (% 64.7) 100 (% 75.2) 80 (% 60.2) 73 (% 54.9) 159 (% 85.5) 27 (% 14.5) 34 (% 18.3) 29 (% 15.6) 27 (% 14.5) 1. Karın çevresi 2. Trigliserid 3.­4. Kan basıncı / HDL kolesterol 5. Glukoz 4. Kan basıncı / HDL kolesterol 5. Glukoz ØTüm grupta 134 hastada (%42) hiperTG, 113 hastada (%34) hipertansiyon, 100 hastada (%31) Tüm grupta 134 hastada (%42) hiperTG, 113 hastada (%34) hipertansiyon, 100 hastada (%31) hiperglisemi mevcut ØTüm grupta 13 hasta (%4.1) antilipidemik, 20 (%6.3) 6.3) antihipertansif ve 12 hasta (3.8%) antidiyabetik
ilaç kullanmakta ATP Ölçütlerine Göre Şizofreni Hastaları ve Genel ATP Ölçütlerine Göre Şizofreni Toplumda (METSTAR Çalışması) Toplumda (METSTAR Çalışması)** Metabolik Sendrom Yaygınlığı Metabolik Sendrom Yaygınlığı (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 * 22 10 n=22 n=76 n=24 n=284 n=31 n=341 n=25 n=319 n=7 n=256 n=117 0 20­29 30­39 40­49 50­59 60­69 >70 Yaş Grupları Şizofreni Hastaları Genel Toplum *p=.0002 **Kozan O, Oguz A, Abaci A, Erol C, Ongen Z, Temizhan A, Celik S (2007) Prevalence of the metabolic syndrome among **Kozan O, Oguz A, Abaci A, Erol C, Ongen Z, Temizhan A, Celik S (2007) Prevalence of the metabolic syndrome among
Turkish adults. Eur J Clin Nutr 61: 548­553. Erkeklerde Metabolik Sendrom Yaygınlığı (%) ATP Ölçütlerine Göre Şizofreni Hastaları ve Genel ATP Ölçütlerine Göre Şizofreni Toplumda (METSTAR Çalışması) Erkeklerde Metabolik Toplumda (METSTAR Çalışması)
Sendrom Yaygınlığı 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 * 22 11 n=11 n=66 n=6 n=126 n=12 n=137 n=8 n=118 n=2 n=97 n=47
0 20­29 30­39 40­49 50­59 60­69 Yaş Grupları Şizofreni Hastaları *p=.0162 Genel Toplum >70 Kadınlarda Metabolik Sendrom Yaygınlığı (%) ATP Ölçütlerine Göre Şizofreni Hastaları ve Genel ATP Ölçütlerine Göre Şizofreni Toplumda (METSTAR Çalışması) Kadınlarda Metabolik Toplumda (METSTAR Çalışması)
Sendrom Yaygınlığı 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 * 23 10 n=11 n=59 n=18 n=158 n=19 n=204 n=17 n=201 n=5 n=159 n=70
0 20­29 30­39 40­49 50­59 60­69 Yaş Grupları Şizofreni Hastaları *p=.0039 Genel Toplum >70 Tüm Grup ve Metabolik Sendromu Olan/Olmayan Şizofreni Hastalarında 10­ ­Yıl İçerisindeki Koroner
Kalp Hastalığı Riski Tüm Grup 10 Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski (Framingham puanı), ort ±SS* 5.9±6.6 6.6 IDF MS Olan n=103 MS Olmayan n=115 p 7.8±8.1 4.2±4.2 <.0001 *Framingham puanı 218 hasta için hesaplanabilmiştir, yaş:30 hasta için hesaplanabilmiştir, yaş:30­74 40,0 35,0 30,0 Yaş kontrol edildiğinde edildiğinde
25,0 (%) 10­Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendromun Cinsiyete Göre 10­Yıl İçerisindeki ıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski Üzerine Etkisi Üzerine Etkisi 20,0 **
12.1 15,0 * 10,0 5,0 6.8 4.9 2.4 0,0 Ka dın Top l a m Erkek To pl a m Cinsiyet Met abolik Sendr omu Olmayan *p<.0001, **p=.002 Met abolik Sendromu Olan Şizofreni Hastalarında Cinsiyetin Şizofreni Hastalarında Cinsiyetin 10­Yıl İçerisindeki 25,0 *
19.6 20,0 15,0 Yaş kontrol edildiğinde (%) 10­Yıl İçerisindeki Koroner Kalp Hastalığı Riski Koroner Kalp Hastalığı Risk Riski Üzerine Etkisi ** 13.4 * 9.3 10,0 * 9.0 7.0 * 4.9 5,0 3.6 n=115 n=103 2.9 1.3 n=34 n=37 n=26 n=27 n=7 n=7 40­49 50­59 60­69 n=48 n=32 0,0 Toplam 30­39 Yaş Grupları Kadın *p<.0001 **p=.001 8.6 Erkek Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendromun Yordayıcıları Olası yordayıcılar: n Hastalık başlangıç yaşı n Antipsikotik tipi n Antipsikotik süresi n Cinsiyet n Yaş grupları n Beden kitle indeksi n Ailede şizofreni öyküsü n n Lojistik regresyon analizi (ileriye doğru seçimli) Tek yordayıcı hastalık başlangıç yaşı (B=0.034, OR:1.04, 95% CI=1.01­1.06, p=0.004)
Sonuç n Örneklemin 1/3’ünden fazlasında metabolik sendrom mevcut ¨ ATP­III %34, ATP­IIIA %37, IDF %42 IIIA %37, IDF %42 n Şizofreni hastalarında ATP ölçütleri ile dünyadaki diğer çalışmalara göre orta yükseklikte bir yaygınlık n Saptanan yaygınlık Türkiye’deki 4 çalışmanın bulgularıyla uyumlu aralıkta (Cerit ve ark., Turk Psikiyatri Derg 2008; Böke ve ark., Int J Psychiatry Med 2008; Güleç Öyekçin, Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; Kaya ve ark., Nöropsikiyatri Arşivi 2009) 2009; Kaya ve ark., Nöropsikiyatri Arşivi 2009)
¨ ATP­III %21­35, ATP­ ­IIIA %34­36, IDF %32­43
n Çarpıcı bir bulgu ¨ Şizofreni hastalarında metabolik sendrom yaygınlığı genel topluma göre sadece 20­29 yaygınlığı genel topluma göre sadece 20 yaş grubunda daha yüksek (≈ x2) ¨ İleri yaşlarda sağ kalanlarda daha az
İleri yaşlarda sağ kalanlarda daha az metabolik sorun? (Cohn ve ark., Can J Psychiatry 2004; Hagg ve ark., Int Clin Psychopharmacol 2006; Huang ve ark., Acta Psychiatr Scand 2009) ark., Int Clin Psychopharmacol 2006; Huang ve ark., Acta Psychiatr Scand 2009)
¨ Genel Türk toplumunda yüksek metabolik
Genel Türk toplumunda yüksek metabolik sendrom yaygınlığı (Kozan ve ark. Eur J Clin Nutr 2007)
(Kozan ve ark. Eur J Clin Nutr 2007) n Türkiye’deki diğer çalışmalarda da genel toplum karşılaştırmasında toplum karşılaştırmasında
¨ benzer yaygınlık (Güleç Öyekçin, Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009)
Güleç Öyekçin, Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009) ¨ daha düşük yaygınlık daha düşük yaygınlık (Cerit ve ark., Turk Psikiyatri Derg 2008; Kaya ve ark., Nöropsikiyatri Arşivi 2009) n Türkiye’de şizofreni hastalarında ve genel toplumda ATP ölçütlerine göre metabolik sendrom K>E ¨ karın çevresi belirleyici temel faktör n Metabolik sendrom gelişiminde ¨ antipsikotik tipi ve süresi yordayıcı değil n kesitsel desen, örneklem büyüklüğü? n daha yüksek doz (KLZ, OLZ) kullanan örneklemde farklı sonuçlar? ¨ geç hastalık başlangıç yaşı yordayıcı n az incelenmiş bir konu n benzer bulgular mevcut (Heiskanen ve ark. J Clin Psychiatry 2003; Bermudes ve ark. Psychosomatics 2006) n Şizofreni hastalarında 10­yıl içerisindeki Şizofreni hastalarında 10 koroner kalp hastalığı riski Türkiye bulguları≈CATIE CATIE&CLAMORS bulguları ¨ benzer oranlarda n K %3.6 x % 6.3 x %4.5 %4.5 n E %9.3 x %9.4 x %8.3 ¨ metabolik sendromu olan ve erkek hastalarda
metabolik sendromu olan ve erkek hastalarda KV risk daha yüksek n Şizofreni hastalarında ¨ Türkiye’de de dünyada olduğu gibi (Nasrallah ve ark. Schizophr Res 2006) antilipidemik, antihipertansif, antidiyabetik tedavi kullanımı çok düşük ¨ Metabolik ve kardiyovasküler hastalıklar yeterince saptanamamakta ve/veya müdahale edilememekte n Ağır ruhsal bozukluğu olan hastalarda kardiyovasküler riskin standart bir biçimde ele alınması önemli n Avrupa Psikiyatri Birliği Ağır Ruhsal Hastalığı Olan Bireylerde Kardiyovasküler Hastalık ve Diyabet Bireylerde Kardiyovasküler Hastalık ve Diyabet Pozisyon Bildirisi (De Hert ve ark., Eur Psychiatry 2009) Ağır Ruhsal Hastalığı Olan Bireylerde Kardiyovasküler Riski Ele Alma İzleme Alınan /Tedaviye Başlanan Tüm Hastalarda 2. FM: TA, kilo, karın çevresi, beden kitle indeksi (BKİ) 3. Laboratuar: AKŞ ve açlık lipidleri (Total kolesterol, LDL, HDL, trigliserid) normal ise >12 ay AP tedavi alanlarda 2, 3 ve 4 yıllık tekrarla 6. hafta Tedavisiz hastada kardiyometabolik risk profiline göre AP seç 2, 3 ve 4 tekrarla İlk 6 haftada >%7 kilo alan hastalara dikkat et. Bu durumda AP seçimini gözden geçir. normal ise 12. hafta Yıllık 2, 3 ve 4 tekrarla normal ise 2, 3 ve 4 tekrarla De Hert ve ark. Eur Psychiatry, 2009 2. ve/veya 3. adımdan ³1 anormal bulgu
1. gün 1. Öykü: Geçirilmiş hastalıklar, aile öyküsü, sigara kullanımı, egzersiz, diyet 4. Öneri: Sigara bırakma, gıda seçenekleri, fiziksel aktivite en az 1 risk faktörü + AP seçimi:metabolik ve psikiyatrik açıdan gözden geçir Kardiyovasküler riski azaltmak için tedavi gerekebilir (konsültasyon) ­Kilo:BKİ£25 kg/m 2 ­Karın çevresi: E<102 cm K<88 cm olmalı DM olmayan hastalarda: ­Antihipertansif: TA£140/90 mmHg olması için ­Statinler:Total Kol. £ 190mg/dl; LDL £115mg/dl için DM olan hastalarda­ konsültasyon ­HbA 1c < %7 ­TA£130/80 mmHg ­Statinler:Total Kol. £ 175mg/dl; LDL £100mg/dl için n Metabolik sendrom yaygınlığının oldukça yüksek olduğu Türkiye’de, özellikle genç (20­29 yaş) şizofreni hastaları metabolik 29 yaş) şizofreni hastaları metabolik sendrom ve kardiyovasküler hastalıklar açısından daha yüksek risk altında n Şizofreni hastalarında metabolik sendrom ve kardiyovasküler hastalıklarla ilgili risk faktörleri hızla ele alınmalı n İlişkili erken ölüm riski bu hasta grubunda genel topluma göre daha yüksek genel topluma göre daha yüksek
Teşekkür Ederim
Teşekkür Ederim