Donanması Olmayan İmparatorluk
advertisement
Evrensel Bakış Açısı BD OCAK 2017 Gürbüz Evren Donanması Olmayan İmparatorluk Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında, her alanda yaşanan çürümüşlük ve tükenmişlik, neredeyse yok denilecek hale gelmiş deniz kuvvetlerinde de daha açıkça görülüyordu. B u durum, 1911 yılındaki Trablusgarp ve 1912-1913 yıllarındaki Balkan Savaşları’nda açıkça ortaya çıkmıştı. Padişah 2. Abdülhamit döneminde, özellikle de 1897’deki Osmanlı-Yunan Savaşı, donanmanın içler acısı halini gözler önüne sermesi bakımından önemlidir. Dönemin Donanma Komutanı Hasan Rami Paşa, Padişaha sunduğu 31 Mart 1898 tarihli bir raporda, “Donanmamızın İstanbul’da olması 2 nedenden ötürü çok sakıncalıdır. Birincisi, Haliç’te demirleyen harp gemilerinde görev yapan yüksek rütbeli subaylarımız, hiçbir sosyal ve askeri kurala uymadan, herhangi bir faaliyette bulunmadan vakit geçirmektedir. İşsiz geçen 55 BD OCAK 2017 da olabildiğince geç aktardılar. Böylelikle de, Osmanlı Donanması’nın savaşa hazırlanması için değil de hazırlanmaması için çalıştılar. İngiliz eğitim heyetinin asıl ihaneti ise Balkan Savaşları sırasında ortaya çıkacaktır. Bu savaşlarda, Yunan gemilerinde sadece danışmanlık değil ateş idare subaylığı da yaparak, deniz Hasan Rami Paşa kuvvetlerini geliştirmek üzere görevlendirildikleri Osmanlı’nın aldığı büyük yenilgide pay önemin uzmanları da, sahibi oldular. Osmanlı Donanması için Balkan Savaşı sırasında Osman“Büyük savaş gemileri çok lı Donanması’nın Karadeniz’de yaşlı bu nedenle de yavaş kalıbulunması ve burada asker taşıma yor, ayrıca denizcilikten ve deniz işine önem vermesi, Ege Denizi’nin savaşlarından anlayan subayları, komuta heyeti yok” değerlendirme- tamamen Yunan Donanması’na kalmasına yol açmıştı. Savaş sırasında sini yapmaktadır. deniz yolları kapatılan Osmanlı, siBirçok alanda reforma giden lah temin edemez duruma düşmüşOsmanlı, İkinci Meşrutiyet sontü. Yunanlar ise önce Limni adasını rasında Donanmayı yenileme aldılar. Ada’da bulunan yaklaşık işini İngiltere’ye vermişti. Amiral kırk askerden oluşan Limpus’un başkanlık Türk birliği, 20 Ekim ettiği İngiliz subayla1913 tarihinde çıkartrından oluşan bir heyet ma yapan Yunan alayı İstanbul’a gelmişti. karşısında direnemeAncak İngilizlerin di. Yunanlar, çevgerçek niyeti Balkan redeki 6 adayı daha Savaşları döneminde alarak, Limni’nin ortaya çıkacaktı. İngiMondros Limanı’nda lizler, deniz savaşları bir üs kurdular. stratejisini, teknik ve Midilli ise adadaki taktik birikimlerini Türk yöneticilerin Türk subayları ile ya Yunan istilasına karşı eksik paylaştılar ya Amiral Limpus zamanları onları birçok alanda geri bırakmaktadır. İkinci sorun ise Donanma’nın, Haliç’te kalması nedeniyle subay ve askerlerimizin eğitim yapamamasıdır. Bu da, savaş gemilerini hareket ve faaliyet kabiliyetini sıfırlamaktadır. Söz konusu iki sorun, Osmanlı Deniz Kuvvetleri’nin geri kalmasında rol oynayan önemli nedenlerdir” demektedir. D 56 BD OCAK 2017 8 Ocak 1913 tarihinde yapılan Mondros Deniz Savaşı’nın Yunanlar tarafından kazanılmasında en önemli rolü yine İngilizler oynamıştır. yaptığı hazırlık nedeniyle biraz daha fazla direniş gösterdi. Yunan donanması adaya 21 Kasım 1903 tarihinde, topçu ateşi desteği altında büyük bir güç çıkardı. Kıyılara yakın olması nedeniyle Anadolu’dan yardım geleceğini düşünen Türk askerleri, bir yandan çekilerek diğer yandan da direnerek, olası takviye güçlerin rahatça çıkması için adanın 2 limanını korumaya çalıştı. Ancak beklenen yardım gelmedi ve 1 aylık direnişin ardından 20 Aralık 1913 tarihinde, Midilli, Yunanistan’ın eline geçti. Sakız ve Sisam’da da aynı son yaşandı. Sakız Adası’na 24 Kasım 1913 tarihinde çıkan Yunan güçlerine karşı Türk askerleri 2 ay direndi. Anadolu’dan beklenen yardım bu adaya da gelmeyince, Sakız da düştü. Sisam’da da büyük bir direniş gösteren sınırlı sayıdaki Türk askerinin gücü tükenince Yunanlar, birkaç ay gibi kısa sürede, stratejik önemi çok büyük adaları ele geçirdiler. Anadolu kıyılarına yüzme mesafesi yakınlıktaki, stratejik önemi büyük bu 4 adanın, Osmanlı Devleti’nin tarihine ve büyüklüğüne yakışmayan bir şekilde kaybedilişinin acı bir tarafı daha vardır. O da, bu adalarda yaşayan Türklerin tahliye edilemeyip, Yunanların insafına bırakılması ve öldürülmelerine adeta göz yumulmasıdır. Balkan Savaşı’nın Deniz Cephesi’nde, sonucu belirleyen savaş ise Mondros’ta olmuştur. 8 Ocak 1913 tarihinde yapılan Mondros Deniz Savaşı’nın Yunanlar tarafından kazanılmasında en önemli rolü yine İngilizler oynamıştır. İngiliz subaylar Yunan gemilerinde bizzat komutanlık yaparak, savaşmıştır. Bu durum, savaşa katılan bazı İngiliz subayların itirafları ile de kanıtlanmıştır. Örneğin, Ekim 1928’de yayınlanan Times gazetesine röportaj veren İngiliz Amiral Maker, Mondros Deniz Savaşı’nda Yunan Donanması’nı komuta ettiğini açıklamıştır. Balkan Savaşı öncesine dönersek, 1911 yılındaki Trablusgarp Savaşı da, Osmanlı’nın deniz kuvvetlerinin eksikliğini en çok hissettiği savaş olmuştur. Öyle ki, Trablusgarp’a gönderilen ve aralarında Mustafa Kemal’in de bulunduğu birçok Türk subayı, bölgeye Mısır üzerinden gidebilmiştir. Osmanlı yönetimi, İtalyan donanmasının sadece Akdeniz’de değil Ege’deki deniz yollarını kesmesi nedeniyle Trablusgarp’a subay ve asker göndermekte çok zorlanmıştır. Hatta 57 BD OCAK 2017 bazı Türk subayları, merset Arthur Gough Marsilya’ya giderek, Calthorpe, anılarında buradan kalkan yolcu gerçekleri acı bir şegemileri ile Trabluskilde dile getirmiştir. garp’a ulaşmıştır. İtilaf Devletleri Trablusgarp yani buadına 30 Ekim 1918 günkü Libya nedeniyle tarihinde Mondyaşanan Osmanlı-İtalros Mütarekesi’ni yan savaşının başlangıimzalayan, Kurtuluş cından sonunda kadar, Savaşı sırasında da Osmanlı Donanması İstanbul’da İngiliz Çanakkale Boğazı’nda Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe bekletilmiştir. olarak bulunan Amiral Calthorpe, Savaş tarihçileri, gerek Trablus“Karada harika işler yapan Türk garp gerekse Balkan Savaşları’nın ordusunun, son 3 yüz yıldır, denizi kaybedilmesinde, Osmanlı’nın ihmal etmesi, gelişmelerin gerisinDeniz Kuvvetleri’nin bir köşede de kalması, donanması olmayan beklemesinin büyük rol oynadığı bir devlet haline gelmesi, sonunu konusunda birleşirler. hazırlayan nedenlerden biridir. Trablusgarp ve Balkan Savaşları Denizi ihmal etmenin sonuçlarını sırasında Osmanlı Donanması’nı dağılarak ödemiştir” demektedir. • yakından izleyen İngiliz Amiral Sogurbuzevren@butundunya.com.tr Dünya neden kaoslar silsilesi yaşıyor? Dünya kaosları kötü kişiler ve kararlardan dolayı değil olanları durup seyreden ve onlara ses çıkarmayanlar yüzünden yaşıyor. Dünya nereye gidiyor? Einstein’a Sorular ve Yanıtları... 3. Dünya Savaşı doğal kaynak eksikliğinden çıkacaktır. O savaşta hangi silahların kullanılacağını bilmiyorum ama 4. Dünya Savaşı’nda taş ve sopalar olacağını biliyorum. Siz atomu keşfettiniz, Hiroşima ve Nagazaki’nin tepesinde atom bombası patlattılar. Ne düşünüyorsunuz? Her savaş, insanlığın ilerlemesini engelleyen kötülük zincirine bir halka ekler. Ben atomu insanlığın yararı için keşfettim. Ama insanlar atomla birbirlerini öldürüyorlar. Böyle olacağını bilseydim, bir ayakkabı tamircisi olurdum. Başarının formülü nedir? A=X+Y+Z (A: Başarı, X: Çalışmak, Y: Çalıştığı konuyu oyun gibi görmek Z: Konuşmak yerine üretmek.) Bilimin en son ulaşabileceği nokta ne olmalı? Dünyada tek bir çocuk dahi mutsuz olduğu sürece, büyük icatlar ve ilerlemeler yoktur. Ne zaman dünyanın sırrına ereceğiz? Bir kum tanesinin sırrını çözmeyi başarsaydık, bütün dünyanın sırrını öğrenmiş olurduk. 58
