ıv.hafta xx.yüzyıl başlarında osmanlı imparatorluğu
advertisement
IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU • Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyılda uyguladığı denge siyaseti bekleneni vermemiş; üç kıtada sürekli toprak kaybetmiş ve yeni yeni önem kazanan petrol Osmanlı pastasından pay kapma yarışını daha da hızlandırmıştır. Bu yüzyılda da Osmanlı Devleti pek çok iç ve dış olaylarla boğuşmuştur. Çözüm adına atılan adımlar içerde, ekonomik,sosyal, siyasi sıkıntıları kamçılamıştır. • Dış devletlerin Hasta adamı ortadan kaldırarak Şark Meselesini bir an önce çözme azmi ile körüklediği milliyetçilik hareketleri Ermeni, Bulgar, Arap, Arnavut gibi milletler üzerinde yıkıcı etki yapmıştır. • Özellikle Balkanlar Kuzey Afrika, Kafkasya ve Orta doğu İngiliz, Fransız, Rus devletlerinin karşısına çıkmaya çalışan birliğini ve sanayileşmesini sağlama aşamasındaki Almanya ve İtalya’nın hedef alanına girmiştir. • İki kutuplu dünyada tarafsız kalmayı başaramayan devlet önce bazı devlet adamlarının hırsına sonra da yanında yer aldığı dost ve düşmanlarına teslim olmuştur. • Ardı ardına gelen Trablusgarp, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı ile devleti ve milletiyle büyük acılarla tarihe mal olmuştur. 20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’nin Durumu Trablusgarp Savaşı 1911-12 Osmanlı Devleti kara yolu (Mısır İngilizlerde) ve donanma yetersiz olduğu için gerekli müdahaleyi yapamadı. Ancak bazı gönüllü subaylar güçlükle giderek halkı teşkilatlandırdı. İtalya’nın birliğini sağladıktan sonra Büyük Roma imp. yeniden kurma Akdeniz’i İtalyan gölü yapma düşüncesiyle hareket etti. Osmanlı Devleti’nin durumundan yararlandı. Büyük devletlerin de onayını alarak Trablusgarp’a asker gönderdi. Osmanlı İmp. Cezayir -Tunus-Trablusgarp -Mısır • Mustafa Kemal, Enver, Fethi ve Nuri Beyler gibi gönüllüler yardıma gittiler. Trablusgarp ve Bingazi de Tobruk ve Derne de başarılar kazandılar. • Bu savaş M. Kemal’in katıldığı ve askerlik yeteneğini kanıtladığı ilk savaş olarak kabul edilir. • Ancak İtalya Onikiada’yı işgal etti ve Çanakkale boğazını ablukaya aldı. Balkan savaşı tehlikesi üzerine Osmanlı Devleti barış istedi Ouchy (Uşi) Antlaşması (18 Ekim 1912) • İtalya ile Osmanlı Devleti arasında 1912'de Trablusgarp savaşından sonra imzalanmıştır. Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya verildi. On iki ada geçici olarak Balkan savaşı sonra alınmak üzere İtalya'ya bırakıldı. • Trablusgarp (Libya) Osmanlı Devleti’nin Afrika da kaybettiği son toprağıdır. • Osmanlı Devletinin zayıflığı Balkan ülkelerini harekete geçirdi. I. ve II.Balkan Savaşları 1912-13 I. Balkan savaşının sebepleri: • Fransız ihtilalinin Balkan ulusları üzerindeki etkisi ile topraklarını genişletme istekleri. • Rusya’nın Panslavist Politikaları ile bir araya getirilen Bulgaristan,Yunanistan,Sırbistan ve Karadağ, Türkleri Balkanlardan atmak için harekete geçtiler. • Avrupa ülkelerinin Balkan milletlerini Şark meselesi kapsamında kışkırtması. • Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp savaşındaki başarısızlığı. • İttihat Terakki Hükümetinin yanlış politikaları (Bulgar ve Yunanlılar arasındaki kiliseler meselesinin halli). • Hürriyet ve itilaf Partisi ile İttihat Terakki • arasındaki çekişmenin orduya yansıması. Subaylar arası anlaşmazlık. • Balkanlarda olay olamaz düşüncesi ve istihbarat zaafı ile 75 bin askerin terhisi. • Savaşlara yeterli hazırlanılamaması, Cepheler arasındaki kopukluk silah ve cephanenin yanlış yerlere depolanması gibi nedenlerle savaş kaybedildi. I.Balkan Savaşının Sonuçları Sırp, Bulgar, Yunan ve Karadağ karşısında yenilen Osmanlı Devleti Midye-Enez hattına kadar çekilmek zorunda kaldı. Bulgarların Çatalca’ya kadar gelmeleri ile Osmanlı Devleti barış istedi. I.Balkan Savaşı'nın sonunda Londra Antlaşması 30 Mayıs 1913 imzalandı. Midye-Enez hattının batısında kalan Makedonya, Batı Trakya Edirne ve Kırklareli dahil Balkan toprakları kaybedildi. • Bu savaşın sonunda Osmanlı Devletiyle bağlantısı kalmayan Arnavutluk bağımsızlığını kazandı. • Osmanlı’dan ayrılan son Balkan ulusu Arnavutluk olmuştur. Ege denizinde Hamidiye kahramanı Rauf Bey (Orbay) idaresinde Hamidiye gemimiz biraz başarı kazanmıştır. Ancak Gökçeada ve Bozcaada dışında adalar, kaybedildi. Ege’de Fatih devrinden beri süren Türk hakimiyeti sona ermiştir. II.Balkan Savaşı ve Sonuçları • I.Balkan Savaşı'nda aldıkları toprakları kendi aralarında paylaşamayan Balkan ülkeleri arasında savaş çıktı. Sırbistan, Yunanistan, ve Karadağ Bulgaristan’a saldırdı. • I. Balkan savaşına katılmayan Romanya da savaştan en kazançlı çıkan ülke olan Bulgaristan’a saldırdı. • Osmanlı Devleti Bulgarlar’ın yenilgisini Edirne ve Kırklareli'yi geri alarak değerlendirdi. • Bulgaristan yenildi ve barış istedi. Balkan savaşları II.Balkan Savaşının sonunda Balkan ülkeleri arasında Bükreş Ant. imzalandı. İstanbul Antlaşması(29 Eylül 1913): Bulgaristan ile Osmanlı Devleti arasında imzalandı.Edirne ve Kırklareli bizde kaldı. Meriç nehri Bulgaristan'la sınır oldu. Batı Trakya elimizden çıktı. Atina Antlaşması(14 Kasım 1913): Makedonya, Kavala şehri ve Girit adasının Yunanistan'a ait olduğu kabul edildi. Gökçe ve Bozcaada hariç Ege Adaları kaybedildi. Balkanlarda kalan Müslüman ve soydaşların hakları görüşülerek garanti altına alındı. • Ancak Balkanlardan Anadolu’ya dramatik bir göç yaşandı. Osmanlı Ekonomisi daha da bozuldu. • 23 Ocak 1913 İttihat Terakki Bâb-ı Âli baskını ile yönetime el koydu ve I.Dünya savaşı sonunda yurdu terk edene kadar (30 Ekim 1918 Mondros Ateşkesi) yönetti.
