ankara ili kadına yönelik şiddetle mücadele eylem planı

advertisement
ANKARA İLİ
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
EYLEM PLANI
(2011-2015)
ANKARA 2011
Ankara İli Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi
Eylem Planı Teknik Hazırlık Grubu
Prof. Dr. Ayşe Akın (BÜKÇAM)*
Yrd. Doç. Dr. Nüket Paksoy Erbaydar (HÜKSAM)**
Seher Gündoğan (SHÇEK)***
Nalan Uysal (SHÇEK)***
Dr. Sare Mıhçıokur (BÜKÇAM)*
Dr. Gökçe Bayrakçeken (Kadın Sığınağı Kolektifi - Danışman)
Ezgi Türkçelik (BÜKÇAM)*
* Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Araştırma ve Uygulama Merkezi
** Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi
*** Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü)
Basım Tarihi: 2011
ÖNSÖZ
Kadına yönelik şiddet, temel insan hakları ve özgürlüklerin ihlali olup kadınlarla erkekler arasında
eşit olmayan güç ilişkilerinin sonucu olarak ortaya çıkan toplumsal bir sorun ve önemli bir halk
sağlığı problemidir. Kadınlar özel alanda da şiddete maruz kalmakta, gerekli destek mekanizmalarına
ulaşamadıkları için, çoğu zaman şiddete uğradıkları gerçeğini gizli tutmakta ve bu nedenle, sorunun
boyutlarının tespiti son derece güç olmaktadır. Kadınların hem toplumda hem aile içindeki karar
süreçlerinde erkekler ile eşit düzeyde yer alamaması, sosyal ve ekonomik statüsünün düşük olması,
kadını şiddete karşı zayıf konuma itmektedir.
Kadına yönelik olarak, kapalı kapılar ardında, karşılıklı duygusal bağların ve sorumlulukların olduğu
yakın ilişkide ortaya çıkan bu şiddetin etkisi, görünürdeki fiziksel yaraların izinden çok daha derin
3
olabilmektedir. Şiddete maruz kalan kadın, ciddi psikolojik problemler yaşayabilmekte, toplumsal
hayata katılma ve kendi hayatını kazanmada güçlüklerle karşılaşabilmektedir.
Ankara İlinde kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda mevcut potansiyeli ve faaliyetleri
belirlemek amacıyla gayretli ve sorumlu çalışmalar yürütülmekte olup Ankara Valiliği başta olmak üzere
kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör kurumları, bu önemli
toplumsal sorunla mücadelede kararlıdırlar.
Ankara İlinde kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda yürütülecek çalışmaların kararlılıkla
sürdürülmesi ve toplumsal bir sorun olan kadına yönelik şiddet meselesinin Başkent Ankara’nın
gündeminden çıkarılması temennimdir.
Alâaddin YÜKSEL
Ankara Valisi
4
SUNUŞ
Kadın ve erkek arasındaki eşitsiz ilişkilerin en uç uygulamalarından biri olan kadına yönelik şiddet,
insanlık onurunu zedeleyen temel bir hak ihlalidir. Cinsiyet eşitsizliğine dayalı tahakkümün en göz
ardı edilemez biçimi fiziksel, cinsel, duygusal ve ekonomik biçimlerde kendisini gösteren şiddettir.
Kadına yönelik şiddet, uluslararası belgelerde eşitlik, kalkınma ve barış hedeflerine ulaşılmasını
engelleyen bir durum olarak tanımlanmaktadır.
Türkiye’de kadınlara yönelik şiddetle mücadele için sarf edilen çabalar yeterli olmamakla birlikte
giderek artmaktadır. Ancak yapılanların gerçek anlamda uygulamalara yansıyabilmesi için devletin ve
toplumun her kademesinde daha da fazla çaba sarf edilmesi gerektiği açıktır. Bu gereklilik, Türkiye
Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) 28.6.2005 tarih ve 853 numaralı “Töre ve Namus Cinayetleri ile
Kadınlara ve Çocuklara Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin
Belirlenmesi Amacıyla Kurulan TBMM Araştırma Komisyonu”nun 1 Haziran 2006 tarihinde TBMM
Genel Kurulu’nun 110. birleşiminde görüşülen raporunda da en güçlü biçimde dile getirilmiştir. Bu
rapor, kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli bir kilometre taşı olarak 4 Temmuz 2006 tarihinde
Başbakanlık 2006/17 numaralı genelgesinin yayımlanmasına temel oluşturmuştur.
Başbakanlık genelgesi valiliklere namus adına işlenen cinayetlerin önlenmesi için komite
oluşturma görevinin yanında kadına yönelik şiddetle mücadele etmek üzere çeşitli görevler
vermektedir. Bu doğrultuda Ankara Valiliği, ildeki ilgili kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri
ve özel sektör temsilcilerini bir araya getirerek bir komite oluşturmuş ve ilk toplantısını 29.04.2010
tarihinde yaparak konu ile ilgili çalışmaları başlatmıştır. Bu tarihten sonra, oluşturulan komite Ankara
İli Vali Yardımcısı Sayın Turan Atlamaz’ın başkanlığında ve Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğünün
koordinasyonunda periyodik olarak toplantılarını sürdürmüş ve bu toplantılarda kadına yönelik şiddet
konusunda çeşitli sektörlerin yaptığı mücadeleler dile getirilerek yapılması gerekenler tartışılmıştır.
Daha sonra Valiliğin onayı ile “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara İl Eylem Planı”nın ayrıntılarını
hazırlamak üzere mevcut komite içinden bir teknik hazırlık grubu oluşturulmuştur. Teknik hazırlık
grubu çalışmalarını sürdürerek komitenin ve Ankara Valiliği’nin görüşlerine sunulmak üzere “Kadına
Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara İl Eylem Planı”nı hazırlamıştır. Elinizdeki çalışmada sunulan tüm
bilgiler komite üyesi kuruluşların değerlendirmeleri ve sağladıkları katkılar ile hazırlanmıştır.
5
Hazırlanan eylem planı, ilgili bütün sektörlere, kurum ve kuruluşlara bir rehber niteliğinde olup
Ankara İlinde kadına yönelik şiddetin önlenmesi çabalarının sistemli ve sektörler arası daha etkili
iletişim ve işbirliği ile yürütülmesini hedeflemektedir. Bu eylem planında komite olarak vurgulanan ve
Ankara Valiliği bünyesinde oluşturulacak “Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi-(KÇKB)” planın fiili
uygulamalara yansıtılmasında kilit rol oynayacak bir mekanizmadır ve eylem planının başarıya ulaşması
için son derece önemlidir.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünün hazırlamış olduğu “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle
Mücadele Ulusal Eylem Planı” da göz önünde bulundurularak hazırlanan bu planın Ankara’da daha
onurlu, mutlu ve sağlıklı yaşamamıza katkı sağlaması ve kadının en temel insan hakkının ihlali olan
şiddete, “sıfır tolerans” gösterilmesine öncülük etmesi en büyük dileğimizdir.
Saygılarımızla,
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele
Ankara İl Eylem Planı Teknik Hazırlık Grubu
Prof. Dr. Ayşe Akın (BÜKÇAM)*
Yrd. Doç. Dr. Nüket Paksoy Erbaydar (HÜKSAM)**
Seher Gündoğan (SHÇEK)***
Nalan Uysal (SHÇEK)***
Dr. Sare Mıhçıokur (BÜKÇAM)*
Dr. Gökçe Bayrakçeken (Kadın Sığınağı Kolektifi - Danışman)
Ezgi Türkçelik (BÜKÇAM)*
* Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Araştırma ve Uygulama Merkezi
** Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi
*** Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü)
6
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ................................................................................................................................................3
SUNUŞ.................................................................................................................................................5
I. GİRİŞ.................................................................................................................................................9
II. KADINA YÖNELİK ŞİDDET KONUSUNDA ULUSLARARASI GELİŞMELER............................................12
III. KADINA YÖNELİK ŞİDDET KONUSUNDA TÜRKİYE’DEKİ GELİŞMELER.............................................15
IV. KADINA YÖNELİK ŞİDDET KONUSUNDA ANKARA YERELİNDEKİ GELİŞMELER................................22
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ANKARA İLİ EYLEM PLANI HEDEFLERİ PARALELİNDE
ANKARA’DA BULUNAN KURUM VE KURULUŞLARCA YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER..........................23
V. T.C. ANKARA VALİLİĞİ KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ANKARA İL EYLEM PLANI............56
VI. ANKARA VALİLİĞİ KADIN ÇALIŞMALARI KOORDİNASYON BİRİMİ (KÇKB).....................................80
a) Tanıtımı.....................................................................................................................................80
b) Kapsamı....................................................................................................................................80
c) Temel Çalışma İlkeleri ve Amaçları..............................................................................................81
d) Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi (KÇKB) Organizasyon Şeması (Özet Tablo).......................82
VII. EKLER..........................................................................................................................................83
Ek I: Ankara İl Eylem Planı’nın Hazırlanmasında Katkı Sağlayan Kurum ve Kuruluşlar.......................83
Ek II: Ankara İlinde Bulunan Üniversitelerin Kadın Araştırma ve Uygulama Merkezlerinin
İletişim Bilgileri.......................................................................................................................84
EK III: Ankara İlinde Faaliyet Gösteren Kadın Örgütleri....................................................................86
EK IV: Ankara İli Kadına Yönelik Şiddetle İlgili Bazı Sayısal Bilgiler....................................................89
Ek V: T.C. Ankara Valiliği ile Ankara Barosu Başkanlığı Arasında Kadına Yönelik Şiddetin
Önlenmesi ve Şiddet Mağduru Kadın ve Çocuklar ile İhtiyacı Olan Yaşlılara
Destek Olabilmek Amacıyla İşbirliğinin Geliştirilmesine İlişkin Protokol...................................92
EK VI: KISALTMALAR.....................................................................................................................94
VIII. KAYNAKÇA................................................................................................................................95
7
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
I. GİRİŞ
Kadına yönelik şiddet, temel insan hakları
ve özgürlükleri ihlali olup kadınlarla erkekler
arasında eşit olmayan güç ilişkilerinin sonucu
olarak ortaya çıkan toplumsal bir sorundur.
Aile içi şiddet, “özel yaşamda, genellikle
cinsel ilişki ya da kan bağı ile bağlı bireyler
arasında yaşanan bir şiddet türü” olarak
tanımlanmaktadır. Çoğunlukla erkekler
tarafından kadınlara veya çocuklara yönelik
olarak uygulanmaktadır. Aile içi şiddet, kadınlara
yönelik şiddetin en yaygın fakat görünürlüğü en
az olan türüdür. Aile içi şiddet, fiziksel, psikolojik
ve cinsel şiddet dâhil, çok çeşitli şekillerde ortaya
çıkabileceği gibi ekonomik açıdan mahrum
bırakma ya da çevresinden izole etme şeklinde
de görülebilmektedir3. Bu tür şiddet eylemleri,
kadınları en temel insan haklarından ve temel
özgürlüklerinden mahrum etmekte, kadınların
fiziksel sağlığına ve üreme sağlığına ciddi
biçimde zarar vermekte, kimi durumlarda sakat
kalmalarına ya da ölmelerine neden olmaktadır.
Ancak, kapalı kapılar ardında, karşılıklı duygusal
bağların ve sorumlulukların olduğu yakın ilişkide
ortaya çıkan bu şiddetin etkisi görünürdeki
fiziksel yaraların izinden çok daha derin
olabilmektedir. Şiddete maruz kalan kadınlar
ciddi psikolojik problemler yaşayabilmekte,
Birleşmiş Milletler (BM) Kadına Yönelik Şiddetin
Önlenmesi Bildirgesi’nde, kadına yönelik şiddet,
“ister kamusal isterse özel yaşamda meydana
gelsin, kadınlara fiziksel, cinsel, psikolojik
acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan
cinsiyete dayalı bir eylem uygulama ya da bu
tür eylemlerle tehdit etme, zorlama veya keyfi
olarak özgürlükten yoksun bırakma” şeklinde
tanımlanmaktadır1. Kadınlara Karşı Her Türlü
Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi, kadınlara yönelik
toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti, “bir kadına,
sırf kadın olduğu için yöneltilen ya da oransız
bir şekilde kadınları etkileyen şiddet” olarak
tarif etmektedir2.
1
2
BM Genel Kurulu’nun 22 Aralık 2003 tarihli toplantısında
aldığı 58/147 sayılı “Kadınlara Yönelik Aile İçi Şiddetin Ortadan
Kaldırılması” Konulu Kararı için bkz. UN General Assembly,
“Resoulutions 58/147 Elimination of Domestic Violence against
Women (A/RES/58/147, of 22 December 2003)”, http://daccessdds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N03/503/40/PDF/N0350340.
pdf?OpenElement, (1 Nisan 2011)
CEDAW Komitesinin 19 Nolu Tavsiye Kararı (1992) için
bkz. “CEDAW General Recommendations Nos. 19 and 20
(Document A/47/38)”, 1992, http://www.unhcr.org/refworld/
docid/453882a422.html, (1 Nisan 2011)
3
9
BM Genel Kurulu’nun 22 Aralık 2003 tarihli toplantısında
aldığı 58/147 sayılı “Kadınlara Yönelik Aile İçi Şiddetin Ortadan
Kaldırılması” Konulu Kararı
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
75 aralığındadır4. Yapılan bir diğer araştırma,
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) her 15
saniyede bir kadının fiziksel şiddete maruz
kaldığını ve şiddet uygulayanların genellikle
kadının kocası/partneri olduğunu ortaya
koymuştur5. Türkiye’de 2008 yılında yapılan
ulusal araştırmada yaşamının herhangi bir
döneminde kadına yönelik, uygulanmış olan
fiziksel şiddet: %39, cinsel şiddet: %15,
duygusal şiddet: %40 ve ekonomik şiddet olarak;
çalışmasına engel olma %37, ev içi harcama
yapmama %8, gelirini elinden alma ise %4
olarak bulunmuştur6. Yine namus adına işlenen
cinayetler de ne yazık ki bir Türkiye gerçeği olup
kadına karşı ayırımcılık ve kadını kontrol etmenin
uç uygulamasıdır ve kadının yaşam hakkı elinden
alınmaktadır7 8 9.
toplumsal yaşama katılma ve kendi hayatlarını
kazanmada güçlüklerle karşılaşabilmektedirler.
Farklı sosyal ve ekonomik statüden, gelir
gruplarından, öğrenim düzeyinden, her yaşta,
evli, bekâr ya da boşanmış kadın, şiddetin
türlü biçimleriyle karşılaşabilmektedir. Kadınlar
toplumsal yaşamın pek çok alanında ama en
çok da özel alanda şiddete maruz kalmakta,
direnmek ve mücadele etmek için gerekli destek
mekanizmalarına ulaşamamakta, bu nedenle
çoğu zaman şiddeti kaderleri olarak görüp
kabullenmekte, şiddetle birlikte yaşamanın
yollarını bulmaya çalışmaktadırlar. Şiddete
uğradıkları gerçeği ise normalleştirildiğinden
ya da sıklıkla gizli tutulduğundan sorunun
boyutlarının tespiti son derece güç olmaktadır.
Kadına yönelik şiddet konusunda araştırmalar
özellikle 1990’lardan sonra artmaya başlamış
ve kadına yönelik şiddetin yaygınlığı, sebep
ve sonuçları hakkında önemli bilgiler ortaya
çıkmıştır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından
10 ülkede (Bangladeş, Etiyopya, Japonya,
Brezilya, Peru, Namibya, Samoa Adaları, Sırbistan
- Karadağ, Tayland, Tanzanya) 24 000 kadın
ile görüşülerek gerçekleştirilen araştırmaya
göre, eşleri tarafından fiziksel şiddete maruz
kalan kadınların oranı %13 - 61, cinsel şiddete
uğrayan kadınların oranı %6 - 59, duygusal
şiddetle karşılaşan kadınların oranı ise %20 –
4
5
6
7
8
9
10
WHO, Multi-country Study on Women’s Health and Domestic
Violence Against Women: Initial Reports on Prevelance, Health
Outcomes and Women’s Responses, Geneva: WHO Publications,
2005, http://www.who.int/gender/violence/who_multicountry_
study/en/, (1 Şubat 2011).
Dünya Kadınları Hakkında BM Raporu - 2000
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Türkiye’de Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddet Araştırması, Ankara: KSGM Yayını, 2009.
Filiz Kardam, Türkiye’de Namus Cinayetlerinin Dinamikleri,
Ankara: BM-Nüfus Fonu, Nüfus Bilim Derneği ve BM-Kalkınma
Programı, 2005, http://www.undp.org.tr/traboutusdocvuments/
namuscinayetleri.pdf
KAMER, İstersek Biter: Namus adına İşlenen Cinayetler 2006
Raporu, İstanbul: Berdan Matbaacılık, 2006.
Nüket Subaşı ve Ayşe Akın, “Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri ve
Sonuçları” içinde Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın, Ankara:
Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2003, ss. 231-249.
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Aile içinde kadına yönelik
şiddetin, bu şiddete tanık olan
çocuklar üzerinde de önemli
sonuçları bulunmaktadır.
Şiddete tanık olan çocuklarda
sağlık problemlerinin yanı sıra,
davranış bozukluğu, duygusal
travma ve okul başarısızlığı
gibi sorunların sıkça yaşandığı
belirlenmiştir. Kadına yönelik
şiddet oldukça yaygın olmasına
rağmen devletler gerekli
önlemleri almakta yetersiz
kalmakta ve çoğunlukla kadına
yönelik şiddetle mücadele için
yeterli bütçe ayırmamaktadırlar.
Oysa, yapılan analizler kadına
yönelik ve aile içi şiddetin
önlenmesinin maliyetinin,
şiddet mağdurlarının tedavi
ve korunma maliyetleri ile
faillerle ilgili yapılan yasal
kovuşturmaların toplam
maliyetinden çok daha düşük
olduğunu ortaya koymaktadır.
Bu nedenle, şiddetin
önlenmesi için yapılacak
girişimler hem kadınlar hem
de toplum açısından çok
önemlidir.
11
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
II. KADINA YÖNELİK ŞİDDET KONUSUNDA
ULUSLARARASI GELİŞMELER
Kadına yönelik şiddet, uluslararası
toplumun gündemine kadının insan hakları
kavramı çerçevesinde girmiştir. Birleşmiş
Milletler 1975-1985 yılları arasını Kadın On Yılı
ilan etmiş ve bu süreçte özellikle uluslararası
kadın hareketinin de etkisi ile kadına yönelik
şiddet konusunda uluslararası norm ve standartlar
belirlenmiş, raporlar hazırlanmıştır.
yönelik şiddet konusu en kapsamlı biçimde
1985’de Nairobi’de gerçekleştirilen Üçüncü Kadın
Konferansı’nda ele alınmıştır. Bu konferansta
Geleceğe Yönelik Stratejiler kapsamında, kadına
yönelik şiddetin tüm toplumlarda ortaya çıktığı
belirtilmiş ve ev içinde kadına yönelik şiddet,
insan ticareti, silahlı çatışmalarda kadının durumu
gibi, kadına yönelik şiddetin farklı biçimleri
üzerinde durulmuştur10.
Başlangıçta kadına yönelik şiddet sadece aile
bağlamında ele alınmıştır. Örneğin, 1975 yılında
Meksika’da yapılan Dünya Kadın Konferansı’nda
kabul edilen eylem planında ailenin ve aile
bireylerinin eşitliğinin ve güvenliklerinin temini
için eğitim programlarının yapılması tavsiye
edilmiş, ancak şiddet konusuna özel bir vurgu
yapılmamıştır. Bu Konferansa paralel yapılan
sivil toplum kuruluşu(STK) oturumlarında ise
kadına yönelik şiddetin değişik biçimleri dile
getirilmiştir. 1980 yılında Kopenhag’da yapılan
İkinci Dünya Kadın Konferansı’nda, aile içinde
kadına yönelik şiddetin önlenmesine ilişkin
kabul edilen ilke kararında, şiddet daha çok
sağlık konusu olarak ele alınmış, kadınların ve
çocukların şiddetten korunması için programların
geliştirilmesi konusunda çağrı yapılmıştır. Kadına
Bu dönemde kadına yönelik şiddet, Kadın On
Yılı’nın amaçlarının gerçekleşmesinin önündeki en
büyük engel olarak tanımlanmış ve bu konu ile
BM’nin gündeminde olan eşitlik, kalkınma, barış
gibi diğer konular arasında bağlantı kurulmaya
başlanmıştır. Geleceğe Yönelik Stratejilerde
önleyici politikaların geliştirilmesi, yasal
önlemlerin alınması, mağdurlara yönelik geniş
kapsamlı destek mekanizmalarının kurulması ve
bu konuda bilinç artırıcı çalışmalar yapılması için
çağrı yapılmıştır.
1993’de Viyana’da gerçekleşen Dünya
İnsan Hakları Konferansı ile “kadının insan
10 Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 2007-2010,
Ankara: KSGM Yayını, 2007
12
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
hakları” kavramı Birleşmiş Milletler insan hakları
belgelerine girmiştir. Kadın hareketinin yoğun
çabası ile Viyana İnsan Hakları Bildirgesi’nde
kadına yönelik şiddet ve kadının
insan hakları konusunun yer
alması, Birleşmiş Milletler
Genel Kurulunda “Kadına
Yönelik Şiddetin
Ortadan Kaldırılması
Bildirgesi”nin kabulü
için itici bir güç olmuştur.
Bu Bildirge ile; kadına
yönelik şiddet erkekler
ile kadınlar arasında
eşit olmayan iktidar
ilişkilerinin bir sonucu
olarak tarif edilmekte,
kadına yönelik şiddetin
kadınların ayrımcılığa
maruz kalmasına ve
kadınların ilerlemesinin
engellenmesine
neden olduğu
belirtilmektedir. Ayrıca
Bildirge, kadına yönelik
şiddetin önlenmesi için
devletlerin alması gereken
önlemleri de açıklamaktadır11.
Viyana Konferansı’nın önemli sonuçlarından
biri de 1994 yılında İnsan Hakları Komisyonunca
“Kadına Yönelik Şiddetin Nedenleri ve
Sonuçlarını” araştırmak üzere Özel
Raportör atanmasıdır. Böylece,
tüm dünyada kadına
yönelik şiddet konusunda
derinlemesine inceleme
yapacak bir mekanizma
kurulmuştur12.
Kadına Karşı Her
Türlü Ayrımcılığın
Önlenmesi
Sözleşmesi’nde
(CEDAW) kadına yönelik
şiddetle ilgili bir bölüm
bulunmamasına karşın
şiddet, Sözleşme’de
tanımlanan ayrımcılık
kapsamında
değerlendirilmektedir.
CEDAW Komitesi’nin
12 Nolu Tavsiye
Kararı’nda (1989),
kadınların şiddetten
korunmasının üye
devletlerin yükümlülüğünde olduğu
belirtilmiş ve ülke raporlarında bu yönde
11 Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 2007-2011,
Ankara: KSGM Yayını, 2007.
12 http://www2.ohchr.org/english/issues/women/rapporteur/
13
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
geliştirilen tedbirlerin rapor edilmesi istenmiştir.
Komitenin 19 Nolu Tavsiye Kararı’nda (1992)
ise, kadına yönelik şiddetin cinsiyete dayalı
ayrımcılığın bir sonucu olduğu açıkça beyan
edilmiş ve şiddetin en önemli nedenlerinden
birinin kadına yönelik ayrımcılık olduğu
vurgulanmıştır13.
devletlerin sorumluluğu bulunduğu
vurgulanmıştır14.
Öte yandan uluslararası kuruluşların çeşitli
birimlerinde, hükümetler arası konferanslarda
ve zirvelerde kadına yönelik şiddet konusu
sürekli gündemde tutulmaktadır. Uluslararası
kamuoyunda kadına yönelik şiddetin bir
insan hakları ihlâli olarak ele alınmasının
en önemli sonucu, bu konuda devletlerin/
hükümetlerin sorumlu kılınmasıdır. Bugün
gelinen noktada, kadına yönelik şiddetin
ortadan kaldırılması devletlerin/hükümetlerin
hem uluslararası hem de bölgesel alanda
oluşturdukları taahhütlerinin bir gereğidir.
Böylece, kadına yönelik şiddetin izlenmesi,
devletlerin/hükümetlerin bu konuda aldıkları
önlemlerin takip edilmesi için çeşitli mekanizmalar
kurulmuştur. Kadına yönelik şiddet artık
sadece kadın meselesi değil kadın ya da
erkek tüm insan hakları savunucularının
üzerinde çalıştıkları bir konudur. Bu nedenle,
kadına yönelik şiddetle mücadele konusunun
bütüncül bir yaklaşımla ve tüm sektörlerin işbirliği
ile ele alınması gerekmektedir.
1995 yılında Pekin’de düzenlenen
Dördüncü Kadın Konferansı’nda kabul edilen
Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nda,
kadına yönelik şiddetin kadınların insan hakları
ihlali olduğu benimsenmiştir. Pekin Eylem
Platformu’nda, eşitlik, kalkınma ve barış
hedeflerine ulaşılabilmesi için belirlenen,
acil önlem alınması gerekli 12 kritik alandan
biri de kadına yönelik şiddetin ortadan
kaldırılmasıdır. Pekin Eylem Platformu’nun
kabulünün üzerinden beş yıl geçtikten sonra
ulaşılan noktayı gözden geçirmek üzere 2000
yılında yapılan Pekin+5 Konferansı’nda, kadınlara
ve kız çocuklarına yönelik şiddetin, ister kamusal
alanda ister özel alanda yaşansın bir insan
hakları meselesi olduğu ve bunun önlenmesinde
13 CEDAW Komitesinin 12 No’lu Tavsiye Kararı (1989) ve 19 No’lu
Tavsiye Kararı (1992) için bkz. http://www.un.org/womenwatch/
daw/cedaw/recommendations/recomm.htm#recom12
http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/
recommendations/recomm.htm#recom19 (2 Şubat 2011).
14 Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu ve Pekin +5
Deklarasyonu ve Sonuç Belgesi için bkz. http://www.ksgm.gov.
tr/uluslararasi_Belgeler.php, (1 Mart 2011)
14
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
III. KADINA YÖNELİK ŞİDDET KONUSUNDA
TÜRKİYE’DEKİ GELİŞMELER
Türkiye’de özellikle
1980’lerden sonra kadına
karşı şiddetle mücadele için
yürütülen kampanyalarla,
kadına yönelik şiddet
kamuoyu gündeminde
yer almıştır. Bu konuda
yürütülen ilk kampanya,
1987 yılında kadın
hareketi tarafından
başlatılan “Dayağa
Hayır!” kampanyasıdır.
Bu kampanya İstanbul’da
başlamış daha sonra Ankara
başta olmak üzere diğer illere
de yayılmıştır. Kampanyanın en
önemli kazanımı sığınmaevleri ve kadın
dayanışma merkezlerinin kurulmasıdır15.
adımlar atmaya başlamıştır16. 1990’lı
yıllardan itibaren şiddet mağduru
kadınlara yönelik çeşitli
hizmetler sunmak amacıyla
birçok sivil toplum kuruluşu
ve dernek kurulmuştur.
Mor Çatı Kadın Sığınağı
Vakfı, Kadın Dayanışma
Vakfı, Kadınlarla
Dayanışma Vakfı,
Kadın Merkezi Vakfı,
Adana Kadın Danışma
Merkezi ve Sığınmaevi,
Van Kadın Derneği,
bunlardan sadece bazılarıdır.
Bu kuruluşlar tarafından danışma
merkezlerinde, hukuki ve psikolojik
destek ile sığınmaevlerinde barınma olanağı
sağlanmakta; aile içi şiddet konusunda
kamuoyunun bilgilendirilmesi için kampanyalar,
hizmet sunucularına yönelik eğitim programları
ve mevzuatın kadınlar lehine güçlendirilmesi
yönünde çalışmalar sürdürülmektedir.
Bu tarihten itibaren gerçekleştirdikleri
eylemler ve kampanyalarla kadına yönelik
şiddeti görünür kılmaya çalışan kadın hareketi
bir yandan da kurumsallaşma yönünde önemli
15 Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 2007-2010,
Ankara: KSGM Yayını, 2007.
16 Ayşe Gül Altınay ve Yeşim Arat, Türkiye’de Kadına Yönelik
Şiddet, İstanbul: Punto Baskı Çözümleri, 2007.
15
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Kadın hakları konusunda çalışmaları bulunan
sivil toplum kuruluşları, 1998 yılından
itibaren her yıl “Kadın Sığınakları Kurultayı”
düzenlemektedir. Temel bileşenlerini bağımsız
kadın örgütlerinin oluşturduğu Kurultaylara
Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumuna
(SHÇEK) bağlı kadın konukevleri, belediyelere
bağlı danışma merkezleri ve kadın sığınmaevi
temsilcileri katılım sağlamaktadır.
Türkiye’de kadın hareketi, kendi kurumlarını
oluştururken bir yandan devleti de kadına yönelik
şiddet konusunda önemler almaya yöneltmiş,
uluslararası gelişmeler bu konudaki çalışmalara
ivme kazandırmış ve devlet tarafından kadına
yönelik şiddetle mücadele alanında önemli
adımlar atılmaya başlanmıştır17.
Aile içinde şiddete maruz kalan
kadınların korunması amacıyla 1998 yılında
yürürlüğe giren ve 2007 yılında yeniden
düzenlenen 4320 sayılı Ailenin Korunmasına
Dair Kanun, önemli bir dönüm noktasıdır.
Söz konusu Kanun ile aile içinde şiddete maruz
kalan bireylerin korunmasına yönelik olarak Aile
Mahkemesi hâkimleri tarafından alınabilecek
tedbirler düzenlenmiştir18.
2000’li yıllarda yasal alanda yapılan yeni
düzenlemeler ile başta Anayasa olmak üzere
17 Ibid.
18 http://www.ksgm.gov.tr/kanun_4320.php
16
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
tüm yasalarda kadın-erkek eşitliği güvence
altına alınmıştır. Yasalarda kadın-erkek eşitliği
ilkesi Anayasa’da 2001 yılında 41. ve 66.
maddelerde, 2004 yılında 10. ve 90. maddelerde
yapılan değişikliklerle güçlendirilmiştir.
Özellikle, Anayasa’nın 10. maddesinde yapılan
değişiklikle, devletin kadın-erkek eşitliğinin
yaşama geçirilmesinden sorumlu olduğu hükme
bağlanmıştır. Ayrıca, 2002 yılında yürürlüğe
giren Yeni Medeni Kanun’un ve 2005 yılında
yürürlüğe giren Yeni Ceza Kanunu’nun gerek
hazırlanması gerekse yasalaşması, kamu kurum
ve kuruluşlarının yanı sıra kadın konusunda
çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşlarının ve
meslek örgütlerinin yoğun çabası ve işbirliği ile
gerçekleştirilmiştir. Sivil toplum kuruluşları ve
meslek örgütleri tarafından ülke çapında “Kadın
Bakışı Açısından Türk Ceza Kanunu Reformu
Kampanyası” yürütülmüştür19.
en önemli adımlardan biri, Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nde 11.10.2005 tarihinde “Töre ve
Namus Cinayetleri ile Kadınlara ve Çocuklara
Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak
Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi”
amacıyla bir komisyon kurulmasıdır. Komisyon
çalışmaları sonucunda, sorunun boyutları ve
çözüm için gerekli çalışmaların belirlendiği
kapsamlı bir rapor hazırlamıştır. Söz konusu
Komisyon raporunu takiben, kadına yönelik
şiddetin ortadan kaldırılması için alınması
gereken önlemler ve sorumlu olacak kuruluşların
belirlendiği 2006/17 sayılı Başbakanlık
Genelge’si yayımlanmıştır. Bu Genelge ile
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM)
kadına yönelik şiddet ve töre/namus
cinayetlerinin önlenmesi konularında
koordinatör kurum olarak belirlenmiştir20.
KSGM üçer aylık dönemler halinde, sorumlu/
işbirliği kuruluşları ve ilgili kuruluşların kadına
yönelik şiddet ve töre/namus cinayetlerinin
önlenmesi konularındaki faaliyetlerine ilişkin
rapor hazırlayarak Başbakanlığa sunmaktadır.
Söz konusu Genelge gereğince, sorumlu Devlet
Bakanı başkanlığında “Kadınlara Yönelik Şiddet
İzleme Komitesi” kurulmuş olup halen periyodik
Yasal reformların yapıldığı süreçte, söz
konusu yasalar toplumsal cinsiyet eşitliği bakış
açısı ile gözden geçirilerek, kadın-erkek eşitliğini
sağlayıcı ve kadınları şiddetten koruyucu
düzenlemelere yer verilmiştir. Bu alanda atılan
19 Kadın Bakışı Açısından Türk Ceza Kanunu Reformu Kampanyası
ve Ceza Kanunundaki değişiklikler hakkında ayrıntılı bilgi için
bkz. Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği, “Toplumsal
Cinsiyet Bakış Açısından Türk Medeni ve Ceza Kanunu
Reformları: İki Ulusal Kampanyanın Başarısı”, 2007, http://
www.kadinininsanhaklari.org/files/CivilandPenalCodeReforms.
pdf, (25 Mart 2011).
20 Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleriyle Töre ve Namus
Cinayetlerinin Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler konulu 2006/17
sayılı Başbakanlık Genelgesi için bkz. http://www.ksgm.gov.tr/
Pdf/2006-17.doc, (25 Mart 2011).
17
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
toplantılarla işlevini sürdürmektedir. Yine bu
Genelge çerçevesinde “Kadına Yönelik Aile İçi
Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 20072010” KSGM sorumluluğunda diğer sektörlerin
de işbirliği ile hazırlanmış ve uygulamaya
konmuştur21. Sözü edilen Eylem Planının 20112015 dönemini kapsayacak şekilde güncellenme
çalışmaları tamamlanmak üzeredir.
yanına “çocukların veya aynı çatı altında yaşayan
ve diğer aile bireylerinden biri” de kanuna
eklenmiştir. Aynı zamanda hakkında tedbire
hükmedilecek kişiler sadece eşlerle sınırlı olmayıp
diğer aile bireylerini de içermektedir. Bu ve
bunun gibi değişikliklerin, 4320 Sayılı Kanunun
kapsamını genişleten yenilikler getirmesine
karşın uygulamada karşılaşılan kimi önemli
sorunlara çözüm getirmediği için hala eksik
olan yönleri mevcuttur 23. Bu nedenle, kanunun
uygulanmasındaki eksikliklerin giderilmesi
yönünde çalışmalar halen sürdürülmektedir.
2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi
kapsamında tespit edilen görev ve
sorumlulukların etkili ve süratli bir şekilde
hayata geçirilmesini teminen İçişleri Bakanlığı
11.01.2007 tarihinde tüm valiliklere genelge
göndererek çocuk ve kadınlara yönelik şiddet
hareketleri ile töre ve namus cinayetlerinin
önlenmesi konularında yürütülmesi gereken
çalışmaları belirtmiştir.
Türkiye’de, toplumsal cinsiyet eşitliğini
sağlamada önemli olabilecek bir mekanizma da
2009 yılında kurulmuş olan “TBMM Kadın Erkek
Fırsat Eşitliği Komisyonu”dur. Bu komisyon,
TBMM Başkanlığına sunulan kanun tasarı ve
teklifleri ile kanun hükmünde kararnamelerin
kadın erkek eşitliği konusunda T.C. Anayasasına,
uluslararası gelişmelere ve yükümlülüklere
uygunluğunu incelemek ve önerilerde bulunmak;
Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası
anlaşmaların kadın erkek eşitliği ve kadın hakları
konusundaki hükümleri ile Anayasa ve diğer
ulusal mevzuat arasında uyum sağlamak için
yapılması gereken değişiklikleri ve düzenlemeleri
Adalet Bakanlığı, 4320 sayılı Ailenin
Korunmasına Dair Kanun’un daha etkili biçimde
uygulanmasını sağlamak amacıyla, tüm hâkim
ve savcılara yönelik 01.01.2006 tarih ve 35
sayılı Genelgeyi yayımlamıştır22. Yine söz konusu
kanunun uygulanmasındaki eksiklikleri gidermek
amacıyla 26 Nisan 2007’de kabul edilen 5636
Sayılı Kanun ile bazı yenilikler getirilmiştir. Şiddet
mağduru olarak belirlenen eşlerden biri ibaresinin
23 Ailenin Korunmasına Dair Kanun’da 5636 sayılı kanunla yapılan
değişikliklerin ayrıntılı bir incelemesi için bkz. Eray Karınca,
“Ailenin Korunmasına Dair Kanun’da 5636 Sayılı Kanunla
Yapılan Değişiklikler”, 2007, http://www.turkhukuksitesi.com/
makale_825.htm, (30 Mart 2011)
21
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 2007-2010,
Ankara: KSGM Yayını, 2007.
22 http://www.ksgm.gov.tr/ksgm_genelgeler.php
18
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
belirlemek; kadın erkek eşitliği konusundaki
uluslararası gelişmeleri takip ederek bu gelişmeler
konusunda TBMM’yi bilgilendirmekle görevlidir.
Komisyonun bir diğer önemli görevi de TBMM
Başkanlığınca havale edilen kadın erkek eşitliğinin
ihlaline ve toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığa
dair iddialarla ilgili başvuruları incelemek ve
gerekli gördüğü hallerde konuyu ilgili mercilere
iletmektir24.
ALO 183
kuvvetleri, yargı organları, sağlık
kuruluşlarında çalışan ve sosyal
hizmet alanında görev yapan personel) yönelik
hizmet içi eğitim programları ilgili bakanlıklarca
yürütülmektedir26.
Kadın erkek eşitliğinin sağlanması yolundaki
bir diğer adım ise Eylül 2010’da yapılan anayasa
değişikliğiyle, Anayasanın 10. maddesinde
mevcut olan kadınlarla erkeklerin eşit haklara
sahip oldukları ibaresine, eşitliğin gerçekleşmesi
için alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı
olarak yorumlanamayacağı yönündeki
düzenlemenin eklenmesidir. Bu maddede yapılan
değişiklik, pozitif ayrımcılığı telaffuz etmese
de pozitif ayrımcılık olarak yorumlanmaya
olanak tanıdığı için önemlidir. Ancak bu hali ile,
toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama yönünde
kadın hareketi ve sivil toplum örgütlerinin
taleplerini karşılamakta yetersizdir25.
Türkiye’de, şiddete uğrayan veya bu
riski taşıyan kadınlara yönelik olarak Sosyal
Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel
Müdürlüğüne (SHÇEK) bağlı 46 kadın konukevi
ile diğer kuruluşlara bağlı, 2’si insan ticareti
mağdurlarına yönelik, 23 sığınmaevi hizmet
vermektedir. Şiddete uğrayan ya da uğrama
riski taşıyan ve desteğe gereksinimi olan
kadınlara ve çocuklara psikolojik, hukuki ve
ekonomik alanda danışmanlık hizmetleri sunmak
ve yararlanabilecekleri hizmet kuruluşları
konusunda bilgilendirerek, gereksinim duydukları
hizmet türüne en kısa zamanda ulaşmalarını
sağlamak amacıyla, Alo 183 Aile, Kadın,
Çocuk, Özürlü ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı
Kadına yönelik aile içi şiddet konusunda
kamuoyunda farkındalık ve duyarlılık oluşturmak
için yürütülen çalışmaların yanı sıra, bu alanda
hizmet sunan kamu personeline (kolluk
24 http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/komisyon_kanunu.
htm
25 www.resmigazete.gov.tr
26
19
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 2007-2010,
Ankara: KSGM Yayını, 2007.
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
hizmet vermektedir. Ayrıca, SHÇEK’e bağlı
48 adet “Aile Danışma Merkezi”nde hizmet
sunulmaktadır. SHÇEK’e bağlı toplam 85
“Toplum Merkezi”nde aile içi şiddete uğramış
kadınlara da hizmet verilmektedir. Merkezin
temel amaçları doğrultusunda kadınlara
psikolojik, hukuksal danışmanlık ve ekonomik
yardımlar yapılmakta, kadın konukevlerinde
kalma talepleri değerlendirilerek ilgili birimlere
yönlendirilmektedir27.
13.07.2005 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe
giren 5393 sayılı Belediyeler Kanunu ile
Büyükşehir Belediyeleri ile nüfusu 50 bini geçen
belediyelere kadın ve çocuklar için koruma evleri
açma yükümlülüğü getirilmiştir28. Belediyelerin
böyle bir yükümlülüğü olmasına rağmen halen
belediyelere bağlı veya belediyelerin mali destek
verdiği sığınmaevi sayısı çok yetersizdir.
Planı’nın uygulamalara daha fazla yansıtılması
gereğini hem de her bir il için hazırlanması
beklenen “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl
Eylem Planlarının” önemini vurgulamaktadır.
Kadına Yönelik Şiddet konusunda Türkiye’de
yapılan araştırma sonuçları, kadınlara eşleri
tarafından uygulanan şiddetin oldukça yaygın
olduğunu, buna rağmen kadınların büyük
çoğunluğunun verilen hizmetlerden habersiz
olduğunu hizmetlerden yararlanan az bir kısmının
ise verilen hizmetlerden memnun kalmadığını
göstermektedir29. Bu sonuçlar, hem Ulusal Eylem
Bu dokümanda, kadına yönelik şiddetin temel
nedeninin kadın-erkek arasındaki eşitsiz güç
ilişkilerinin ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin
bir sonucu olduğu vurgulanmıştır. Bu bağlamda
Dünya Ekonomik Forumu’nun 2010 yılı Küresel
Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu Türkiye’de
kadın erkek arasındaki eşitsizliğinin derinliğini
27 http://www.shcek.gov.tr (8 Nisan 2011)
28 http://www.ksgm.gov.tr/kanun_belediye.php, (8 Nisan 2011)
29 Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Türkiye’de Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddet Araştırması, Ankara: KSGM Yayını, 2009.
20
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
göstermekte, konuyla ilgili yapılması gerekenlere
ışık tutmaktadır. Sözü edilen raporda Toplumsal
Cinsiyet Uçurumu endeksine göre, Türkiye
134 ülke arasında 126. sırada yer almaktadır.
Toplumsal Cinsiyet Uçurumu göstergesinde
Türkiye’den sonra gelen ülkeler ise Fas, Benin,
Suudi Arabistan, Fildişi Sahili, Mali, Pakistan, Çad
ve Yemen’dir30.
Valiliğinin” başkanlığında ve Ankara İl Sosyal
Hizmetler Müdürlüğünün koordinasyonunda
isimleri EK I’ de yer alan sektörlerin katkı ve
katılımı ile hazırlanmıştır. Sektörlerden elde
edilebilen bilgiler, oluşturulan teknik hazırlık
grubu tarafından incelenmiş, Eylem Planı’nda
belirlenen hedefler paralelinde düzenlenmiş ve
Bölüm IV’de “Kadına Yönelik Şiddet Konusunda
Ankara Yerelindeki Gelişmeler” olarak ortaya
konmaya çalışılmıştır.
Tüm belirtilenler, Türkiye’de kadına
yönelik şiddete zemin hazırlayan toplumsal
cinsiyet eşitsizliğinin boyutunu çok açık olarak
göstermektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizlikleriyle
ve kadına yönelikle şiddetle mücadelede gerek
Türkiye genelinde gerek Ankara yerelinde
çalışmalara hız verilmesi ve bu çalışmaların
sürdürülebilirliğinin sağlanması gereklidir.
Yine, çalışmaya katılan bütün sektörlerin
katkıları ile bu dokümanda Bölüm V’de yer alan
“T.C. Ankara Valiliği Kadına Yönelik Şiddetle
Mücadele Ankara İl Eylem Planı (2011 –
2015)” hazırlanmıştır. Bu bölümden sonra
VI. Bölüm’de, hazırlanan eylem planının etkili
olarak uygulamaya konmasında rol oynayacak
önemli bir mekanizma olan “Ankara İli Kadın
Çalışmaları Koordinasyon Birimi (KÇKB)”
ve bu birimin temel amaç ve ilkeleri kısaca
açıklanmaktadır.
“Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele
Ankara İl Eylem Planı”nı ortaya koymak için
hazırlanmış olan ve çok önemli bir başlangıç
çalışması niteliğindeki bu doküman “Ankara
30 WEF, The Global Gender Gap Report 2010, http://www3.weforum.
org/docs/WEF_GenderGap_Report_2010.pdf, (28 Mart 2011)
21
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
IV. KADINA YÖNELİK ŞİDDET KONUSUNDA
ANKARA YERELİNDEKİ GELİŞMELER
Ankara İli yerelinde kadına yönelik şiddetle
mücadele konusunda kamu kurum ve kuruluşları,
üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve bazı özel
sektör kurumları tarafından çeşitli faaliyetler
yürütülmektedir. Bu bölüm Ankara’da kadına
yönelik şiddetle mücadele konusunda
yürütülen çalışmaları ve Ankara İlinin bu
konudaki potansiyelini ortaya koymak
amacıyla hazırlanmıştır. Ankara İli içindeki
kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda
yürütülen faaliyetler, Ulusal Eylem Planı
doğrultusunda ve Ankara İli için belirlenen il
eylem planı hedeflerine göre sınıflandırılmıştır.
katılan ve katılması için çağrı yapılan kurumlardan
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü tarafından talep
edilmiştir. Aşağıdaki metin söz konusu talebe
verilen yanıtlar çerçevesinde hazırlanmıştır. Bu
nedenle, Ankara İli yerelindeki çalışmaları yanıt
veren kuruluşlar bağlamında ve kısmi olarak
ortaya koyabilmektedir. Daha çok bu alanda
faaliyet gösteren devlet kurumlarının bilgisine
ulaşılırken, özellikle akademik çalışmalar
ve bağımsız kadın örgütlerinin çalışmaları
konusundaki bilgilerde eksiklikler vardır.
Doğrudan faaliyetlerinin içeriği ile ilgili bilgiler
olmamakla birlikte Ankara İlinde faaliyet gösteren
sivil toplum kuruluşları ve kadın örgütleri
devleti kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet
konusunda gerekli önlemleri almaya yönelten
itici bir güç konumundadırlar. Ayrıca, Türkiye’de
dört üniversitede yer alan Kadın Çalışmaları
Bölümlerinden ikisi Ankara’da bulunmakta ve
Ankara’daki üniversitelerin kadın araştırma ve
uygulama merkezlerinin bu alanda aktif görev
aldığı bilinmektedir. Bu nedenle aşağıdaki
metinde yer verilemeyen ancak faaliyet gösteren
söz konusu kurumların bilgisine EK III’ de yer
verilmiştir.
Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı genelgeleri
sonrasında, kadına yönelik şiddet konusunda
yapılan çalışmalarla ilgili sektörler arası iletişim,
işbirliği ve uygulamaların izlenmesi konusunda
çalışmalar yürütmek amacıyla Ankara İl Eylem
Komitesi oluşturulmuştur. Valilik düzeyinde aylık
toplantılar yapan Komite, İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğünün koordinasyonunda çalışmalarını
sürdürmektedir. Ankara İlinin kadına yönelik
şiddetle mücadele alanındaki potansiyelini
belirlemek için başvurulan bilgiler de bu komiteye
22
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara İli Eylem
Planı Hedefleri Paralelinde Ankara’da Bulunan Kurum Ve
Kuruluşlarca Yürütülen Faaliyetler
HEDEF 1:
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE İLE İLGİLİ
YEREL POLİTİKALARIN GELİŞTİRİLMESİ; YASAL DÜZENLEMELERDEKİ VE YASAL
DÜZENLEMELERİN UYGULANMASINDAKİ AKSAKLIKLARIN GİDERİLMESİ İÇİN
ÇALIŞMALAR YAPILMASI
Ankara İlinde mevcut yasal düzenlemelerde
kadına yönelik şiddetin tüm boyutlarıyla ele
alınıp alınmadığının incelenmesi, mevcut yasal
düzenlemelerdeki aksaklıkların ve uygulamalarda
ortaya çıkan sorunların ortaya konması
temel alanlardan biridir. Bu yönde Ankara’da
çeşitli tespitlerin yapıldığı ve bu tespitlerden
yola çıkarak savunuculuk faaliyetlerinin
gerçekleştirildiği gözlenmektedir. Bu faaliyetler
yasal düzenlemelerin işlevselliğinin artırılması,
yeni yasal düzenlemelerin hazırlanması ve
uygulamaların düzenlenmesi konularında kaynak
oluşturmaktadır.
Bu yönde faaliyet gösteren kurumlardan biri
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ev-İçi
Adalet Birimi’dir. Ankara Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Ev-İçi Adalet Birimi tarafından yürütülen
çalışmalar öncelikle ”Ailenin Korunmasına Dair
Kanun”un uygulanmasıyla ilgili güçlükleri ortaya
koymaya çalışmaktadır. Birim, incelemelerinden
elde ettiği sonuçları tartışmak üzere ”Ailenin
Korunmasına Dair Kanun”un uygulanmasıyla ilgili
aksaklıklara ilişkin Aile Mahkemeleri hâkimleriyle
işbirliği içinde ortak toplantılar düzenlemektedir.
Her sene bu Kanunun tanıtımı yönünde
çalışmalar yapılmakta, broşürler hazırlanmakta
ve bu broşürler genellikle Ankara Adliyesinde
dağıtılmaktadır.
Yasal düzenlemeler alanında gösterilen
faaliyetlerin başında 4320 sayılı Ailenin
Korunmasına Dair Kanun’daki ve
uygulanmasındaki eksikliklerin tespiti ve
giderilmesi için gösterilen çabalar yer almaktadır.
İl Sağlık Müdürlüğü, 4320 sayılı Ailenin
Korunmasına Dair Kanun doğrultusunda
23
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Türkiye İş Kurumundan
alınan bilgiye göre, Nisan
2006 yılında yayınlanan bir
talimat ile kamu ve özel
sektör işverenlerinin Kuruma
gönderdikleri işgücü istem
formlarında, aradıkları
elemanın cinsiyetinin
belirtilmesi uygulamasına son
vermiştir. Bu düzenlemeyle,
söz konusu tarihten bu
yana kamu kurum ve
kuruluşlarının taleplerinde
hiçbir surette, özel sektör
işyerlerinde ise işin niteliği
gerektirmedikçe, ilan edilen
işgücü taleplerinde kadın erkek ayırımına yer
verilmemesi uygulamasına geçilmiştir.
yapılan, şiddet uygulayan
bireylerin muayene ve
tedavisi ile ilgili işlemlerde
aksaklıklar saptandığını ve
bu aksaklıkların Ankara
Cumhuriyet Başsavcılığı
ve Sağlık Bakanlığına
bildirildiğini belirtmiştir.
Söz konusu kanunda
değişiklik yapılmasına dair
kanun tasarısı, uygulamadan
kaynaklanan eksikliklerin
giderilmesi amacıyla Kadının
Statüsü Genel Müdürlüğünün
koordinatörlüğünde ilgili
kurum temsilcilerinin katılımıyla
hazırlanmıştır. Kanunun uygulanması hakkında
yönetmelik 1 Mart 2008 tarihinde yürürlüğe
girmiş olup bu yönetmelik, Ankara İlindeki
uygulamalara da yansımıştır.
TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği
Komisyonundan alınan bilgiye göre, Komisyon
kadına yönelik şiddetle ilgili uluslararası ve
ulusal mevzuatı incelemiş, konu ile ilgili birçok
akademisyen, bürokrat ve uzmanın görüşü
alınmış, çeşitli sığınmaevlerinde yerinde
incelemelerde bulunmuş ve elde edilen bilgiler
değerlendirilerek önerilerde bulunan bir rapor
hazırlanmıştır. İl sınırları içinde gerçekleşen bu
çalışmanın olumlu etkilerinin Ankara İli yerelinde
kendisini göstereceği düşünülmektedir.
4320 Sayılı Kanunla ilgili çalışmaların
yansıra yasal mevzuatla ilgili çeşitli kurumların
farklı alanlarda faaliyet gösterdiği gözlenmiştir.
İl Jandarma Komutanlığı, yürütülen
çalışmalarda şiddet gören ya da görme riski olan
kadınların çeşitli sosyal hizmet sunumlarından
yararlanmaları sürecinde bürokratik zorluklarla
karşılaştıklarını tespit ettiklerini belirtmiştir.
24
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
HEDEF 2:
KADINA YÖNELİK ŞİDDETİ DOĞURAN VE PEKİŞTİREN OLUMSUZ TUTUM VE
DAVRANIŞLARIN ORTADAN KALDIRILMASI AMACIYLA, TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ,
KADINA YÖNELİK ŞİDDET VE AİLE İÇİ ŞİDDET KONULARINDA TOPLUMSAL FARKINDALIK
YARATMAK VE ZİHİNSEL DÖNÜŞÜM SAĞLAMAK
toplumsal cinsiyet, aile içi şiddet, bu konulardaki
ulusal ve uluslararası mevzuatın konu edildiği
“Aile Mahkemesinde Çalışan Sosyal Çalışma
Görevlilerine Yönelik Toplumsal Cinsiyet ve
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele” seminerleri
yapıldığı belirtilmiştir.
Hedef ikide belirlenen zihinsel dönüşüm
sağlama amacını gerçekleştirmek üzere bugüne
kadar Ankara İli genelinde çeşitli kurum ve
kuruluşların, kadına yönelik şiddete ve toplumsal
cinsiyet eşitliksizliklerine dikkat çekmek, bu
konularda toplumsal farkındalık yaratmak üzere
konferans, seminer ve benzeri bilgilendirme
toplantıları, hizmet içi eğitim programları, yetişkin
eğitimine yönelik program ve projeler gibi
çeşitli uygulamalarda bulunduğu bildirilmiştir.
Bu konuda kurumlar arası işbirliği ve desteğin
aktif olarak yürütülmeye çalışıldığı belirlenmiştir.
Ayrıca, Ankara İli içinde karar vericilere, hizmet
sunanlara ve kamuya yönelik olarak görsel
ve basılı materyaller hazırlanmış, dağıtılmış,
bilgilendirme toplantıları düzenlenmiş, medya
ve internet gibi diğer yayım araçları bu amaç için
kullanılmıştır.
Ayrıca, eğitim alanında yürütülen Hayat
Boyu Eğitim ve Kişisel Gelişim Derneği (HEGEM)
tarafından uygulamaya konan “Eğitim Yoluyla
Şiddetin Azaltılması ve Suçun Önlenmesi Projesi”
desteklenmiş, Adalet Bakanlığı ve KSGM
tarafından hazırlanan, kadın, aile, toplumsal
cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddet içeriğine
sahip basılı materyaller dağıtılmıştır.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eviçi Adalet Birimi tarafından hedef iki ile ilişkili
olarak toplumun çeşitli kesimlerini hedef alan
kadın hakları eğitim seminerleri düzenlenmiş,
kahvehanelerde ve belediyenin kadın lokallerinde
toplantılar ve görüşmeler yürütülmüştür. Bu
kapsamda, 2009 yılından bu yana yedi seminer,
iki bilgilendirme toplantısı, “Ailenin Korunmasına
Adalet Bakanlığı tarafından Birleşmiş
Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)’nun teknik ve
mali desteği ile aile mahkemelerinde çalışan
sosyal çalışma görevlilerine yönelik olan ve
25
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Ayrıca Baro kadın bakış açısının ve duyarlılığının
bütün kamu kurum ve kuruluşlarında var olması
ve yerleşmesi amacıyla da belediyeler, vakıflar,
dernekler ve birçok sivil toplum kuruluşuyla
ortak çalışmalar yürütmektedir. Kurul, Türkiye
Barolar Birliği bünyesinde kurulan Türkiye Barolar
Birliği Kadın Hakları Komisyonu (TÜBAKKOM)
isimli üst kuruluşun üyesi sıfatıyla, kadınları yasal
hakları konusunda, toplumun diğer kesimlerini
de kadın hakları konusunda bilgilendirmek üzere
diğer barolarla işbirliği yapmaktadır. Ayrıca,
“Ankara Valiliği ile Ankara Barosu Başkanlığı
arasında “Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Şiddet
Mağduru Kadın ve Çocuklar ile İhtiyacı Olan
Yaşlılara Destek Olabilmek Amacıyla İşbirliğinin
Geliştirilmesine İlişkin Protokol” 24 Mart 2011
tarihinde imzalanmış olup çalışmalar bu işbirliği
protokolü çerçevesinde yürütülecektir31.
Dair Kanun”un uygulanmasında yaşanan sorunlar
ve şiddet mağdurunun karşılaştığı problemleri
konu alan iki panel düzenlendiği bildirilmiştir.
“Kadına Yönelik Şiddet Bağlamında Ailenin
Korunmasına Dair Kanun’un Etkili Biçimde
Uygulanmasına İlişkin Bir Model” başlıklı proje
yürütülmüştür. Aynı birim, kadına yönelik
şiddetin önlenmesi, “Ailenin Korunmasına
Dair Kanun”un tanıtılması ve problemlerin
tartışılması amacıyla el kitabı ve broşür yayınlamış
ve paneller düzenlemiştir. “Kadınım, İnsanım,
“Hak”lıyım: Türk Hukukunda Kadın Hakları El
Kitabı” ve “Ailenin Korunmasına Dair Kanun”un
tanıtılmasına ilişkin çeşitli broşürler bu birimin
hazırladığı yayınlar arasındadır.
Benzer biçimde, Ankara Barosu Kadın
Hakları Kurulu, ulusal mevzuatın kadın hakları
ihlaline yol açan veya kadınların önünde engel
teşkil eden yasa ve uygulamaları tespit ederek,
bu aksaklıkların giderilmesi konusunda ilgili
kurum ve kuruluşlara başvuru yapmanın yanında
kamuoyu oluşturma, basın açıklaması ve benzeri
yollar ile de kamuoyunu bilgilendirme görevi
yapmakta olduğunu bildirmiştir. 4320 Sayılı
Kanun’un uygulanmasının yaygınlaştırılması ve
daha etkin hale getirilmesi için toplumun tüm
ilgili kesimlerinin, başta yasa koyucuların şiddete
karşı duyarlılığını artırmak ve şiddet algısını
geliştirmek için eğitim çalışmaları yapmaktadır.
Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı
ve Aile Planlaması Araştırma ve Uygulama
Merkezi - (BÜKÇAM), Çankaya Belediyesi
Toplumsal Dayanışma Merkezleri’nde (TODAM),
ve diğer Belediyeler tarafından yürütülen çeşitli
sağlık eğitimlerinde kadına yönelik şiddet
ve toplumsal cinsiyet eşitliği konularına
yer vermektedir. BÜKÇAM, Ankara’da çeşitli
vesilelerle kadın konusunda düzenlenen
panellerde “Kadına Yönelik Şiddet -Toplumsal
Cinsiyet Ayırımcılığı ve Sağlık” konularını
31 Söz konusu protokol için bkz. Ek V.
26
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
dile getirerek katkıda bulunmuş olup bu
alandaki çalışmalarını sürdürmektedir. “Kadına
Yönelik Şiddetle Mücadele ve Binyıl Kalkınma
Hedeflerinin Gerçekleştirilmesi” ve “Türkiye’de
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Sağlık
Hizmetleri” isimli kitaplar T.C. Başbakanlık
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü tarafından
basılmak üzere BÜKÇAM’ın da katkıları ile yayıma
hazırlanmıştır. Aynı zamanda BÜKÇAM, Kadının
Statüsü Genel Müdürlüğünün koordinasyonunda
hazırlanan ve il eylem planlarına kaynaklık
eden ve ulusal düzeyde kurum ve kuruluşları
eyleme çağıran ”Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle
Mücadele Ulusal Eylem Planı” ve “Toplumsal
Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı”nın
hazırlanmasına katkıda bulunmuştur. Ek olarak
BÜKÇAM, Başkent Üniversitesi’nin yayın organı
olan Kanal B’de düzenlediği çeşitli “halk eğitimi”
programlarında “toplumsal cinsiyet ayırımcılığı
ve kadına yönelik şiddet” konularına dikkat
çekmiş, bu konularda çeşitli broşürler hazırlayarak
toplumun farkındalığının artırılmasına katkı
sağlamıştır.
(2008), “Aile İçi İletişim” (2010) konularında
seminerler düzenlediğini bildirmiştir.
Gölbaşı Kaymakamlığından verilen
bilgiye göre, Kaymakamlığa bağlı birimlerde
çalışan kadın personele yönelik “Kadının İnsan
Hakları Eğitimi Programı” uygulanmış ve eğitim
sonucunda 22 personele sertifika verilmiştir.
İlçe Sağlık Grup Başkanlığında görevli 80 ebe
ve hemşire ile İlçe Halk Eğitim Müdürlüğünde
görevli ve 55 kişiden oluşan öğretmen ve usta
öğreticilere “Aile İçi Şiddet ve Önlemler” konulu
seminer verilmiştir. Kaymakamlık, İlçe Emniyet
Müdürlüğünde görevli 20 kadın polis memuruna
yönelik “Kadının İnsan Hakları Eğitimi”; ilçede
görevli 15 Kur’an kursu öğretmenine yönelik
“Kadının İnsan Hakları Eğitimi” ve ilçede görevli
26 din görevlisine “Şiddeti Önleme ve Aile
Tutumları” konulu eğitimler verildiğini ve 2010
yılında başlayan bu eğitimlerin devam etmekte
olduğunu belirtmiştir.
Ankara Valiliğine bağlı kaymakamlıklar ve
belediyeler de toplumsal farkındalık yaratma
hedefine yönelik olarak bilgilendirme toplantıları,
yayınlar ve eğitim çalışmaları yürütmektedirler.
Kazan Belediyesi tarafından ilk kadın
milletvekilimiz Satıkadın’ı tanıtan “Türk kadını
ve Satıkadın” isimli bir kitap çalışması yapılmış
ve ilçedeki kadınlara dağıtılması sağlanmıştır.
İlk kadın milletvekilimiz ‘Satıkadın’ programları
yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir.
Çubuk Kaymakamlığı, kadına yönelik
şiddetin önlenmesi kapsamında ilçede “Şiddetin
Önlenmesi” (2008); “Stres ve Öfke Yönetimi”
Keçiören Belediyesi Birleşmiş Milletler
Nüfus Fonu tarafından 8 ilde yürütülen
“Sığınmaevleri Projesi”nin Ankara İlindeki ortağı
27
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
“Ayrımcılık ve Yerel Yönetimler” konulu eğitime
Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğü ve Kültür ve
Sosyal İşler Müdürlüğü çalışanları katılmıştır.
Çankaya Belediyesince yapılan çağrıyla Kent
Kadın Konseyi kurulmuştur.
olduğunu belirtmiştir. Sığınmaevleri Projesi
kapsamında kadına yönelik şiddet, toplumsal
cinsiyet, toplumsal cinsiyet eşitliğinin
sağlanmasında yerel yönetimlerin rolü,
kadın danışma merkezleri ve sığınmaevi
işleyişleri konularında Belediye çalışanları ve
yöneticileri çeşitli eğitimlere katılmışlardır. Kadına
yönelik şiddet ve bu alanda sunulan hizmetlerin
anlatıldığı Kadın Danışma Merkezi tanıtım
broşürü ve kadınlar için acil durumlarda neler
yapılabileceğini ve başvurulacak adres bilgilerini
içeren el ilânları bastırılmış ve sağlık ocakları,
karakollar, kaymakamlık, halk eğitim merkezleri,
semt pazarları, alışveriş merkezlerinde ve
muhtarlıklarda dağıtımına başlanmıştır. Muhtarlar
Belediyeye davet edilerek Kadın Danışma
Merkezi ve Sığınmaevi çalışmaları hakkında
bilgilendirilmiştir. Ayrıca, Belediye tarafından Aile
Eğitim Merkezinde Evlilik Okulu, Ana – Baba
Okulu ile İletişim ve Yaşam Koçluğu konusunda
eğitim programları düzenlemekte, kadına yönelik
şiddete ilişkin farkındalığın artırılmasına yönelik
eğitimler ve toplantılar, kurum kuruluş ziyaretleri,
konu ile ilgili yazılı ve görsel materyalin basımı ve
dağıtımı çalışmaları yapılmaktadır.
Ankara İl Müftülüğü, Ankara İl Sosyal
Hizmetler Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel
Müdürlüğü, Uluslararası Af Örgütü, BM Nüfus
Fonu gibi kurumlarla iletişim ve işbirliği içinde
din görevlileri ile Aile İrşat ve Rehberlik Bürosu
görevlileri “Töre ve Namus Cinayetleri”, “Kadının
ve Çocuğun Cinsel İstismarı”, “Toplumsal
Cinsiyet Eşitliği”, “Toplumsal Alanda ve Aile
İçinde Şiddet”, “Kadının İnsan Hakları Eğitimi
(KİHEP)”, “SHÇEK’in kurumsal yapısı, çocuk,
kadın ve yaşlılara yönelik hizmetleri” konularında
eğitim çalışmalarına katılmış, aldıkları bu eğitimin
içeriğini hizmet ve uygulamalara dâhil etmekte
olduklarını belirtmişlerdir. Halen din görevlilerin
hizmet içi eğitimleri, pilot illerde yapılmakta olan
proje uygulamaları ile devam ettirilmektedir.
Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı ile
Diyanetten Sorumlu Devlet Bakanı tarafından
12 Nisan 2010 tarihinde “Kadına Karşı Şiddetin
Önlenmesinde Din Görevlilerinin Katkısının
Sağlanması Projesi Protokolü” imzalanmıştır.
Bu protokol çerçevesinde düzenlenecek hizmet
içi eğitimler aracılığıyla, vatandaşlarla sürekli
diyalog halinde olan Aile İrşat ve Rehberlik
Çankaya Belediyesi, Belediyede çalışan
aday memurlara yönelik eğitim programına
“Yerel Siyasette Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” ve
“Çocuk Hakları” konuları dâhil edilmiştir. İnsan
Hakları Ortak Platformu tarafından düzenlenen
28
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Bürosu Görevlileri ile vaizlerin, kadına karşı
şiddet, aile içi şiddet, toplumsal cinsiyet
eşitliği eğitimi, şiddet mağdurlarına yaklaşım
tarzı, 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair
Kanun ve ilgili diğer kanunların uygulanması
konularında farkındalık ve duyarlılığının
artırılmasının amaçlandığı belirtilmiştir. Bu
kapsamda, ilk pilot eğitici eğitimi Mayıs 2010’da
Ankara’da yapılmış ve 20 din görevlisine
ulaşılmıştır. Eğitici eğitimi alan din görevlileri,
Kasım 2010 tarihine dek Ankara’da 2000 din
görevlisine 20 kişilik gruplar halinde birer günlük
farkındalık artırma çalışması gerçekleştirmiş.
Aynı plan izlenilerek eğitimlerin gruplar halinde
sürdürüleceği belirtilmiştir.
planlaması konusunda materyaller hazırlanıp
dağıtılmaktadır. Ayrıca Müdürlük, şiddet
uygulayan bireylerin muayene ve tedavisi ile ilgili
çalışmaların sayısal verilerini ve sonuçlarını içeren
bir çalışma hazırladığını bildirmiştir.
“Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadelede
Sağlık Personelinin Rolü ve Uygulanacak
Prosedürler Eğitimi Protokolü” kapsamında
sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda çalışan sağlık
personeline yönelik olarak Ocak 2009 itibarıyla
eğitici olarak yetiştirilen eğitim ekipleri tarafından
başlanan eğitim programları kapsamında Aralık
2010 itibarıyla ulusal düzeyde yaklaşık 61.000
personelin eğitiminin tamamlandığı belirtilmiştir.
İl Jandarma Komutanlığı, aile içi şiddetin
önlenmesi amacıyla koruyucu ve önleyici
çalışmalar gerçekleştirmekte olduğunu özellikle
toplumu yönlendiren ve kanaat önderi olarak
nitelendirilen muhtar, öğretmen, imam ve toplum
içinde ileri gelen vatandaşların aile içi şiddete
yönelik bilinç düzeylerinin artırılması çalışmalarını
sorumluluk bölgesinde belirli bir plan dâhilinde
sürdürülmekte olduğunu belirtmiştir. İl Jandarma
Komutanlığı bünyesinde askerliğini yapmakta
olan erbaş ve erlere terhislerinden sonra aile
yaşamlarında şiddete karşı duyarlılıklarını artırmak
amacıyla mevcut eğitim programları paralelinde
ayrıca eğitim verildiği bildirilmiştir.
İl Sağlık Müdürlüğünden alınan bilgiye
göre, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
tarafından hazırlanan “Aile İçi Şiddetle Mücadele
El Kitabı” ve yine konuyla ilgili afişlerin tüm
sağlık kurumlarında sergilenmesi sağlanmıştır.
Sağlık Bakanlığı ve Kadının Statüsü Genel
Müdürlüğü arasında imzalanan protokol gereği
2009 yılı içinde “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin
Önlenmesi ve Uygulanacak Prosedürler” konulu
eğitimler düzenlenmiştir. Bu kapsamda birinci
basamak sağlık kuruluşları ile hastane acil
servislerinde çalışan sağlık personeli toplumsal
cinsiyet eşitliği konusunda da eğitim almıştır.
Ankara İli içinde İl Sağlık Müdürlüğünce tüm
kadınlara yönelik olarak üreme sağlığı ve aile
Emniyet Genel Müdürlüğü, SHÇEK,
ve KSGM arasında 22.10.2009 tarihinde
29
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
“Aile İçi Şiddet Mağdurlarına ve Mağdur
Çocuklara Yönelik Verilen Hizmetlerin
Kurumsal Kapasitesinin Artırılması ve İşbirliğinin
Geliştirilmesine İlişkin Protokol”, imzalanarak
yürürlüğe girmiş ve bu protokol çerçevesinde
Emniyet Teşkilatı tarafından aile içi şiddetin
önlenmesine ilişkin yürütülecek her türlü eğitim
faaliyetini gerçekleştirebilecek, toplumsal cinsiyet
algısına ve duyarlılığına sahip bir uzman eğitici
grubunun yetiştirilmesi amacıyla “Kadına Yönelik
Aile içi Şiddetin Önlenmesinde Polisin Rolü ve
Uygulanacak Eğitimler Uzman Eğitici Yetiştirme
Projesi” başlatıldığı belirtilmiştir. Programın
hedefi Emniyet Teşkilatı içinde aile içi şiddetin
önlenmesine ilişkin gerçekleştirilecek her türlü
eğitim, seminer, sempozyum ve bilimsel aktiviteyi
gerçekleştirebilecek bir uzman eğitici grubu
yetiştirilmesi ve aile içi şiddet olaylarına yönelik
polis müdahale modelinin oluşturulmasıdır.
Mayıs 2010’da başlayan Projenin Şubat 2011’de
tamamlanması planlanmıştır.
uygulanmıştır. Şiddetin Önlenmesi ve Aileye
Destek Projesi kapsamında din adamlarına
konu ile ilgili eğitim verilmektedir. Kadına
Yönelik Şiddetle Mücadele (DOVE-Domestic
Violence Eliminated) projesi kapsamında yapılan
kadına yönelik hizmetlerin güçlendirilmesi
çalışmaları devam etmektedir. Yenimahalle ve
Altındağ ilçelerinde görev yapan öğretmenlere
aile içi şiddet konusunda eğitimler verilmiştir.
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl Eylem
Planı’nı oluşturmak üzere yürütme kurulu
oluşturulmuştur. “Kadının İnsan Hakları Eğitim
Programı”, “7-19 Yaş Aile Eğitim Programı”,
“Anne- Çocuk Eğitim Programı”, “0-6 Yaş Benim
Ailem Eğitim Programı”nın uygulaması devam
etmektedir.
Kadın Dayanışma Vakfı tarafından
yürütülen kadının insan hakları ve kadınlar
için aile içi şiddet hakkında eğitim programı
projesi çerçevesinde, toplumdaki alt, orta ve üst
sosyoekonomik düzeydeki kadınlar için aile içi
şiddet konusunda bir eğitim programı tasarlanmış
ve 1995 yılında Ankara’nın beş bölgesinde
uygulamaya konmuştur.
Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Toplum Merkezleri ve Aile Danışma Merkezinde
4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun
ile ilgili bilgilendirme toplantıları yapıldığını
bildirmiştir. Toplum Merkezleri ve Aile Danışma
Merkezinde Kadının İnsan Hakları Eğitim
Programı, Aile Eğitim Programı, AÇEP (Anne
Çocuk Eğitim Programı), BADEP (Baba Destek
Eğitim Programı) gibi eğitim programları
Kadın Dayanışma Vakfı tarafından vakıf
faaliyetleri ve şiddete maruz bırakılan kadınlara
yönelik danışma merkezi çalışmalarının tanıtımını
yapan Türkçe ve İngilizce broşürler hazırlanmıştır.
2003 yılında Vakıf tarafından basılan“Kadına
30
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Yönelik Şiddetle Mücadele Alanında Belediye –
Kadın Kuruluşu İşbirliği: Deneyimler, Sorunlar,
Çözümler Atölyesi” kitabı ile belediyelerin
toplumsal cinsiyet farkındalığı ve kadın kuruluşları
ve belediyeler arasında kurulan ve kurulabilecek
işbirlikleri ile ilgili makalelere yer verilmiştir.
2007 yılında basılan, “Aile İçinde Kadına Yönelik
Şiddetle Mücadelede Deneyimler, Öncelikler,
İşbirlikleri Atölyesi” kitabı ile 2007 yılında yapılan
atölyenin içeriği ve tartışmaları paylaşılmaktadır.
toplantılara ve hizmet sağlayıcılara yönelik
bilgilendirme etkinliklerine Kadın Dayanışma
Vakfı temsilcileri katılmışlardır. 2010 yılında
“Kadın Ticareti ile Mücadele: Bilgilendirici
Kitapçık” yayımlanmıştır. Ankara’da ve Türkiye
genelinde, valiliklerin, üniversitelerin, sivil toplum
kuruluşlarının, meslek okullarının bünyesinde
toplumsal cinsiyet ve kadına yönelik şiddetle ilgili
farkındalık eğitimleri gerçekleştirilmiştir. Yozgat
Valiliği, Çağdaş Kadın ve Gençlik Vakfı, Gazi
Üniversitesi Toplum Gönüllüleri, Dikmen, İlker,
Mamak, Batıkent Halkevleri, bu kurumlardan
bazılarıdır.
2008 yılında, Kadın Dayanışma Vakfı
tarafından, “İç Anadolu Bölgesi’nde Kadına
Yönelik Şiddete Karşı Duyarlılık Geliştirilmesi ve
Yerel İşbirlikleri Kurulması Projesi” kapsamında;
Ankara ve çevre illerde çeşitli belediyelere
kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet ve
sığınmaevi işleyişi konularında, seminer, eğitim ve
bilgilendirme toplantıları yürütülmüştür. Yine aynı
yıl içerisinde “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele
El Kitabı” basılmıştır.
Kadın Dayanışma Vakfı Kasım 2010’da,
Kapadokya Kadın Dayanışma Derneği’nde
gönüllü olarak çalışan kadınlara yönelik yirmi beş
kadının katıldığı Toplumsal Cinsiyet ve Kadına
Yönelik Şiddet ile Kadın Danışma Merkezi eğitimi
verildiğini, Nevşehir’de şiddete uğrayan kadınların
başvurabilecekleri bir merkez açılması konusunda
destek verildiğini belirtmiştir. Yine Kadın
Dayanışma Vakfı tarafından aile içi şiddete ilişkin
Kamunun Bilgilendirilmesi ve Yerel İşbirlikleri
Geliştirme Projesi hayata geçirilmiştir. Proje
çerçevesinde, bilgilendirici aktiviteler aracılığıyla,
aile içi şiddetin yaygınlığı konusunda özel hedef
gruplarının ve genel olarak kamuoyunun dikkatini
çekmeyi ve aile içi şiddet kurbanlarına destek
sağlanması ile aile içi şiddetle mücadelede
Kadın Danışma Merkezi ve Kadın Sığınaklarının
Vakıf tarafından 2009 yılında,“Türkiye’nin
İnsan Ticareti Mücadele Çabalarının ve Tüm
İnsan Ticareti Mağdurlarının Adalete Erişimlerinin
Desteklenmesi” projesi kapsamında Ankara’da,
Antalya’da, Trabzon’da, Erzurum’da, İzmir’de,
Gaziantep’te kolluk kuvvetlerine, hâkim ve
savcılara yönelik toplumsal cinsiyet ve kadın
ticareti ve Vakıf çalışmaları konularında
bilgilendirici sunumlar yapılmıştır. Kadın ticareti
konusunda düzenlenen ulusal düzeydeki
31
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
kanalında BÜKÇAM tarafından 2009 yılı içinde
kadına yönelik şiddet ile ilgili dört TV programı
yapılmış ve yayımlanmıştır. Ayrıca, toplumsal
cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddete ilişkin
duyarlılığın artırılması amacıyla Radyo Televizyon
Üst Kurulu Eğitim Dairesince, kurum içinde
kurum personelini; kurum dışında ulusalbölgesel ve yerel Radyo/TV kuruluşu personelini
bilgilendirmeye yönelik seminerlerin kapsamı
genişletilerek, ilgili konuların 2010 Eğitim
Programına dâhil edilmesi sağlanmıştır.
gerekliliğine ilişkin farkındalığı artırmayı
hedeflemiştir.
Türkiye Soroptimist Kulüpleri
Federasyonundan alınan bilgiye göre dernek
üyeleri Ankara’da KSGM’nin düzenlediği
“Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadelede
Eğiticinin Eğitimi Programı”na katılmış,
edindikleri bilgileri paylaşmak amacıyla “Kadına
Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele ve Hukuksal
Mevzuatın Toplumumuzdaki Kadın ve Genç
Kızlarla Paylaşımı Projesi” oluşturulmuştur. Proje
kapsamında, “Şiddet nedir? Ne tür hareketler
şiddet kapsamında değerlendirilir?” “4320 Sayılı
Kanun ve Toplum hayatımıza Kazandırdıkları” ve
“4320 Sayılı Kanun ve Yönetmeliğinin Hukuki
ve Uygulama Yönünden Değerlendirilmesi”,
“Şiddete Maruz Kalan Kadın Ne Yapmalı?”,
“Kadın Sığınmaevleri’nin Tanıtımı ve Başvurma
Yöntemleri”, “Kadının Yasal Haklarından
Yararlanmasında Medeni Kanun ve Ceza
Kanunu” ana başlıkları altında eğitim ve
bilgilendirme yapılması planlanmaktadır.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi,
Ev-İçi Adalet Birimi internet aracılığı ile Ev
İçi Şiddeti Önleme Gönüllü Hukukçular Ağı;
Kadın Hakları, Ev İçi Şiddeti Önleme Facebook
sayfalarından yayın yapma olanaklarını
kullanmaktadır.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünce
medyanın kadın erkek eşitliğinin sağlanmasında
oynayabileceği bilinçlendirici rol göz önünde
tutularak 2009 yılında “Toplumsal Cinsiyet
ve Medya Atölye Çalışmaları”na başlanmıştır.
Ankara İlinde de sürdürülen bu çalışmalar ile
geleceğin medya profesyonellerine toplumsal
cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik aile içi
şiddet konularında farkındalık kazandırılması
amaçlanmaktadır. KSGM ayrıca bu konuyla ilgili
olarak Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde
gerçekleştirilen “Kadına Yönelik şiddet ve Medya
Atölyesi”ne katılım sağlandığını belirtmiştir.
Televizyon ve radyo kanallarında toplumsal
cinsiyet eşitliği ve kadına karşı şiddet konusunda
duyarlılık kazandırıcı programların hazırlanması ve
yayımlanması farkındalık yaratmak açısından çok
önemli bir adım olarak ele alınmaktadır.
Bu alanda Başkent Üniversitesi’nin Yayın
Kuruluşu olan ”Kanal B” ulusal televizyon
32
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
doğrultusunda çalışmalarını sürdüren kurumlar
vardır.
Ankara’da faaliyet göstermekte olan Kadın
Eğitim ve İstihdam Derneği (KEİD) Aile İçi
Şiddetle Mücadele (DOVE) Projesi kapsamında
kadına yönelik şiddete dair farkındalık geliştirmek
ve şiddetle mücadele yollarının bilinmesini
sağlamak amacıyla TRT ile işbirliği içerisinde
üç tane beşer dakikalık drama, ve üç tane
spot film hazırlama çalışması yürütmektedir.
Projenin pilot illerinde (Ankara, Adana ve
Mersin) kamu kurumlarında dağıtılmak üzere
farkındalık geliştirmeyi, kadınların şiddete
maruz kaldıklarında izleyecekleri yol ve hakları
konusunda bilgi vermeyi amaçlayan broşür
ve kartvizit hazırlamaktadır. Dernek ayrıca,
“Mamak Bölgesinde Okul Öncesi Eğitimi
Destekleme Projesi” kapsamında Mamak
gecekondu bölgesinde yaşayan kadın ve çocukları
çocuk gelişimi, sağlığı ve eğitimi konularında
bilgilendirmekte ve desteklemektir.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine
bağlı “Ev-İçi Adalet ve Öğrenci Danışma
Birimi”, Fakülte bünyesindeki Hukuk Felsefesi
Araştırma ve Uygulama Merkezi alt birimi
olarak kurulmuştur. Ankara Üniversitesi Hukuk
Fakültesi bünyesinde öğrencilere yönelik eğitim
programı hazırlamakta ve uygulamaktadır.
Ayrıca fakültede verilen derslerde toplumsal
cinsiyet konularına gerek ders içeriğinde yer
verilmekte gerekse doğrudan konu ile ilgili dersler
hazırlanmakta, Hukukta Kadın dersini takiben
yedi haftalık ve sonunda katılım belgesi alacakları
teori ve uygulamayı birleştiren eğitim semineri
verilmektedir. Birim ayrıca, “Hukuk Eğitiminde
Ev-içi Şiddete Karşı Neler Yapılabilir?” başlıklı
çalışmasına da başlamıştır.
BÜKÇAM tarafından, Başkent Üniversitesi
Tıp Fakültesi dönem bir, üç ve altı Halk
Sağlığı derslerine ve mezuniyet sonrası eğitim
programlarına “Kadına Yönelik Şiddet ve
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” konuları ders
içeriklerine dâhil edilmiştir. Ayrıca kurum
“INHolland Applied Science University” Hollanda,
İngiltere, Belçika, İspanya, Litvanya ve Türkiye
arasında “Kadına Yönelik Şiddet” konusunun
mezuniyet öncesi üniversite eğitimi içine dâhil
edilmesi ile ilgili ortak bir proje çalışması içindedir.
Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik
şiddet konularında verilen hizmet içi eğitimlerin
yanı sıra, bu konuların lisans programlarına dâhil
edilmesi sağlanarak üniversitelerde yetişmekte
olan bilim insanları ve meslek sahiplerinin
eğitim süreleri boyunca bu konularda bilgi ve
duyarlılık sahibi olmaları önemlidir. Bu amaçla
il eylem planı çerçevesinde lisans eğitiminin
toplumsal cinsiyete duyarlı bir yönelim alması
amacı dile getirilmektedir. Ankara’da bu amaç
33
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
HEDEF 3:
ANKARA İLİNDE KADININ SOSYO-EKONOMİK KONUMUNUN GÜÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELERİ YAPMAK VE UYGULANMASINI SAĞLAMAK
bu konuda eğitim, danışmanlık ve finansal
hizmetlerin sunulması şimdiye kadar yapılan ve
sürdürülmesi planlanan faaliyetler arasında yer
almaktadır.
İl eylem planının üçüncü hedefi kapsamında,
Ankara İli içinde kadının sosyal ve ekonomik
yönden güçlenmesi ve toplumsal konumunun
iyileştirilmesi amacıyla eğitim, çalışma yaşamı,
sosyal hizmetler gibi alanlar göz önünde
bulundurularak çeşitli çalışmalar yapılmıştır ya da
yapılması bazı sektörlerce öngörülmektedir.
Hedef üç kapsamında, Kadının Statüsü
Genel Müdürlüğü tarafından gerek kamu
yöneticilerine yönelik olarak Ankara’da da
düzenlenen “Kadın- Erkek Eşitliği ve Toplumsal
Cinsiyet Eşitliği Eğitim Programları”nda, gerekse
kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri,
meslek örgütleri ve üniversiteler tarafından
düzenlenen toplantılarda yapılan sunumlarda;
toplumsal cinsiyet eşitliği temelinde kadının
kalkınmaya katılımı, kadın istihdamının artırılması
ve kadın girişimciliğinin önemi vurgulanmaktadır.
Kız çocuklarının eğitimde fırsat eşitliğinden
yararlanmasının önünde duran engellerin bilimsel
araştırmalar yapılarak tespit edilmesi; bu tespitler
doğrultusunda düzenlemeler yapılması; kız
çocuklarının okullulaşmasının artırılması; burs
olanaklarından ve yatılı pansiyonlu hizmetlerden
yaralanmalarının sağlanması; kız çocuklarına
ekonomik ve sosyal destek verilmesi ve orta
öğretime erişimdeki cinsiyet eşitsizliğini ortadan
kaldırmak amacıyla gerekli önlemlerin alınması,
eğitim alanında kadının sosyal ve ekonomik
konumunu güçlendirici faaliyetler olarak
düşünülmektedir.
Ev-eksenli çalışan kadınların sosyal
güvenliklerinin olmaması, işgücü istatistiklerinde
görülmemeleri ve içinde bulundukları çalışma
koşullarının ele alınması ve bu alanda yaşanan
diğer sorunlara yönelik çözüm önerilerinin
geliştirilmesi amacıyla, KSGM tarafından 3
Kasım 2010 tarihinde Ankara’da ilgili kamu
kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve sivil toplum
kuruluşları ve bu alanda çalışan kadınların katılımı
Kurum ve kuruluşlardan toplanan bilgilere
dayanarak, bugüne kadar Ankara İlinde daha
çok istihdam alanında çalışmalar yürütüldüğü
söylenebilir. Kadın girişimciliğinin teşvik edilmesi,
34
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
ile “Türkiye’de Ev-Eksenli Çalışan Kadınlar:
Sorunlar ve Çözüm Önerileri” konulu bir toplantı
düzenlenmiştir.
Türkiye İş Kurumu da kadın istihdamını
artırma konusunda çalışmalar yürüttüğünü iş
aramak üzere başvuran kadınları uygun işgücü
taleplerine yönlendirmekte olduğunu ve işe giriş
süreçlerinin takip edildiğini, kadınların işten
çıkarılmaları ve gerekli koşulları taşımaları halinde
Kurum tarafından, kadınlara belli sürelerde işsizlik
ödeneği sağlandığını belirtmiştir. Kurum, İşgücü
Yetiştirme Hizmetleri; İş ve Meslek Danışmanlığı;
Meslek Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri;
İş Arama Becerilerini Geliştirme Eğitimleri ve
Aynı amaç doğrultusunda TBMM Kadın
Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu tarafından,
Ankara’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının
da katılımı ile “Kadının Çalışma Hayatına
Katılımı ve İstihdamının Artırılması” konulu
genel bilgilendirme ve istişare toplantıları
düzenlendiği belirtilmiştir.
35
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
İşletmelerde Eğitim Hizmetleri programlarında
kadının istihdamını artırıcı uygulamalara yer
vermiştir. Ayrıca, kadınların meslek edinerek
güçlenmesini hedefleyerek devam edecekleri ve
istihdamlarının sağlanabileceği istihdam garantili
olan veya olmayan meslek edindirme kursları
açmakta olduğunu ifade etmiştir. Türkiye’de
1988-2009 yılları arasında Ankara İli de dâhil
olmak üzere 204.825 kadın bu kurslardan
yararlanmıştır.
Bölgelerde Örgün Eğitim Dışında Kalmış
Kadınların Mesleki Eğitim Kazandırılması Projesi”
hayata geçirilmiştir. Bu proje kapsamında Akyurt
Belediyesi tarafından, taşrada yaşayan, az eğitim
almış veya hiç eğitim almamış müracaat eden
toplam 86 kadının üç yıllık mesleki bir eğitimden
geçirerek, endüstri meslek lisesi mezunu
yapmak ve kendi ayakları üzerinde durabilmeleri
amaçlanmıştır.
Keçiören Belediyesi ise kadınlara yönelik
olarak psikolojik ve hukuki danışmanlık hizmetleri
verdiğini, meslek edinme konusunda KEÇMEK
(Keçiören Belediyesi Meslek Edinme Kursları)
aracılığıyla kurs almalarını sağladığını ve iş
bulunması ya da iş konusunda yönlendirmeler
yaptığını belirtmiştir.
Kadın istihdamının artırılması konusunda
yerel yönetimlere de çok önemli sorumluluklar
düşmektedir. Yerel yönetimlerin kendi imkânlarını
kullanarak çalışmalar yürütmesi ve yaptıkları
çalışmaların sürdürülebilirliğinin sağlanması
gerekmektedir. Bu konuda Ankara İli sınırları
içerisindeki belediyeler de çeşitli girişimler ve
çalışmalar da bulunduklarını belirtmişlerdir.
Türkiye’de kadına yönelik şiddete dikkat
çeken ve bu konuda çalışmalar yapan, ilk
kuruluşlar bağımsız kadın örgütleridir. Ankara
İli içerisinde faaliyet gösteren bağımsız kadın
örgütlerinin kadın istihdamını artırmaya, kadını
sosyal ve ekonomik yönden güçlendirmeye ve
kadın emeğini görünür kılmaya yönelik çalışmaları
da vardır.
Akyurt Belediyesi, ilçede halen inşaatı
devam etmekte olan Akyurt Kültür Parkı ve
Merkezi’nin bünyesinde kadınların hazırladıkları
el ürünleri için özel stantlar oluşturarak
kendilerine devamlı gelir ve iş imkânı sağlamayı
ve yine aynı Merkez bünyesinde kadınların genel
eğitim ihtiyaçlarına cevap verebilecek meslek
becerilerini geliştirmek için kurslar düzenlemeyi
planlamaktadır.
Bu yönde çalışmalar yapan Kadın
Dayanışma Vakfı, Kadın Danışma Merkezi’ne
başvuran kadınları, İŞ-KUR’a, iletişim içinde
oldukları özel istihdam bürolarına ve işverenlere
yönlendirmektedir. Aynı zamanda Vakıf, iş
Kadınlara yönelik özellikle istihdam garantili
meslek edindirme kursları önemli bir güçlenme
aracıdır. Ankara’nın bazı ilçelerinde “Dezavantajlı
36
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
yaşamında şiddete ve ayrımcılığa
uğrayan kadınlara hukuki
danışmanlık hizmeti vermektedir.
özel istihdam bürosu ve kreşi
bulunmaktadır. Ana hedeflerinin
kadınların mesleki eğitim alarak
iş hayatına katılmaları olduğunu
belirten KEİD özel istihdam
bürosunda çalışan özel eğitim
almış iş danışmanları aracılığı ile
sistematik olarak işe yerleştirme
ve takibini yapmanın mümkün
olduğunu belirtmiştir. Bunun
yanı sıra iş arama, özgeçmiş
hazırlama, iş görüşmesi yapma
konularında da danışmanlık
hizmeti verilmektedir.
Kadın Eğitim ve İstihdam
Derneği (KEİD) ise 2004
yılında başlayan “Kadınlar için
Kadınlar” Projesi kapsamında
Mamak ilçesinde kadınların
işgücü piyasasına ve sosyal
hayata katılabilmeleri için
mesleki kurslar verildiğini ve
kendi işini kurmak isteyen
kadınlara danışmanlık hizmeti
ve finansal destek sağlandığını belirtmiştir. Dört
yıl süren proje döneminde toplam 560 kadın
bu eğitimlerden faydalanmış, bu kadınlardan
220’si işe yerleştirilmiştir. 17 kadın ise kendi
işlerini kurmuşlardır. Ayrıca dernekte İŞKUR
meslek edindirme kursları verilmektedir. “Mamak
Bölgesinde Okul Öncesi Eğitimi Destekleme
Projesi” dâhilinde meslek liselerinin Okul
Öncesi Eğitim Bölümleri’nden mezun olan genç
kızların anaokullarında eğitim personeli olarak
çalışabilmeleri için özel bir eğitim programı
düzenlenmiştir.
Dernek, kadınların çalışmalarında en büyük
zorluklardan biri olan çocuk bakımı sorununa
çözüm getirmek amacıyla 60 kapasiteli bir
anaokulu açmıştır. Ayrıca, dernek tarafından
verilen eğitimler sırasında katılımcı kadınların
çocuklarına düşük ücretle, sığınmaevinden çıkan
kadınların çocuklarına da DOVE Projesi süresince
ücretsiz bakılmaktadır.
Türkiye Soroptimist Kulüpleri
Federasyonu ise federasyon çatısı altındaki
derneklerin çalışma yaptıkları Toplum Eğitim
Merkezleri’nde açılan meslek edindirme kurslarını
sürekli teşvik ederek, bu kursları bitirenlerin
iş bulmaları için çaba göstermekte olduğunu
belirtmiştir. Ankara’daki iki merkezin 2010
yılındaki kayıtlı kursiyer sayısı 130 kişidir.
Kadınların çalışma hayatına katılımının
sağlanması ve sürekli hale getirilmesi için yaşlı,
özürlü ve çocuk bakım hizmetlerinin sunulması
büyük önem taşımaktadır. Bu konuyla ilgili
KEİD çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Derneğin
37
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
HEDEF 4:
ŞİDDET GÖREN VE GÖRME RİSKİ TAŞIYAN KADINA VE VARSA
ÇOCUĞUNA/ÇOCUKLARINA YÖNELİK ULAŞILABİLİR KORUYUCU HİZMETLERİN
DÜZENLENMESİNİ VE UYGULANMASINI SAĞLAMAK
bağlı kuruluşu olarak İldeki kadın konukevi
başvurularını değerlendirmeye başlamıştır. Kadın
Konukevi hizmetinden yararlanmak isteyen
kadınların görüşmeleri merkez tarafından
gerçekleştirilmektedir. Kadınlar, bu Merkez’e
karakollar, Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Özürlü
ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı, İl Sosyal
Hizmetler Müdürlüğü, Valilik, sağlık ocakları,
hastaneler, belediyeler, Baro gibi kurumlar
tarafından yönlendirilmektedir. Kadın Konukevi
başvurularının değerlendirilmesinde ihtiyaç
duyulması halinde Büyükşehir Belediyesi ve
Çankaya Belediyesi Danışma Merkezleri ve
Konukevleri ile işbirliği yapılmaktadır.
Şiddet gören ya da risk altındaki kadınlara
sunulması gereken, koruma, barındırma,
tedavi, meslek/iş edindirme, güçlendirme, yasal
haklar, çocuk/yaşlı bakımı ve rehabilitasyon gibi
hizmetlerin tanımlanması ve planlanması şiddetin
önlenmesi için önemli bir adımdır. Kadına yönelik
şiddetin yaygın ve çok yönlü bir konu olduğu göz
önünde bulundurularak şiddetle mücadelede
kurumsallaşmış ve işbirliği içinde gerçekleştirilen
hizmetlerin önemli sonuçlar vereceği söylenebilir.
Bu kapsamda, Ankara İlinde yürütülen
çalışmaların başında danışma merkezleri ve
sığınmaevleri tarafından verilen hizmetler
gelmektedir. Özellikle aile danışma merkezlerinde
verilen hizmetlerin kadına yönelik şiddetle
mücadele konusunda duyarlı hale gelmesi Hedef
4’ün gerçekleşmesi açısından önemlidir.
Konukevinde kalan kadınların talepleri
doğrultusunda aile üyelerinden biri ya da birkaçı
ile görüşmek istemeleri durumunda, risk analizi
yapıldıktan sonra, Aile Danışma Merkezi’nde
profesyonel rehberlik eşliğinde ve korumalı
bir ortamda görüşmeleri sağlanmaktadır.
Aile Danışma Merkezi’nin şiddet gören ya da
şiddet görme riski bulunan kadın ve çocukları
ile çalışmasının temel felsefesini, eşleri ya da
Bu kapsamda Ankara’da SHÇEK’e bağlı
hizmet hizmet veren Aile Danışma Merkezi
ve Kadın Konukevi olmak üzere iki kuruluş
bulunmaktadır. Ankara Aile Danışma Merkezi,
14.05.2009 tarihinde yeni yapılanma süreci
ile birlikte İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
38
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
psiko-sosyal sorunlar gibi konularda verdiği
danışmanlık hizmetleri ile aile içi şiddetin
önlenmesi konusunda koruyucu- önleyici
hizmetleri sürdürmektedir. Merkez’de yine
koruyucu önleyici hizmetler içeriğinde KİHEP,
AÇEP, ADOREP, BADEP, 0-18 Yaş Aile Eğitimi
gibi eğitim programları uygulamakta, çeşitli
kurumlarla işbirliği içerisinde seminerler
gerçekleştirmektedir. Tüm bu eğitim
programlarına “toplumsal cinsiyet”, “şiddet”
konuları özellikle dâhil edilerek bu konuda
farkındalık yaratma çalışmaları sürdürülmektedir.
kök aileleri ile yaşamayı tercih eden kadın ve
yakınlarının ilişkilerinin yeniden yapılandırılması
konusunda aile danışmanlığı içeriğinde
desteklenmesi fikri oluşturmaktadır.
Merkez, kadın ve çocuklara ilişkin
çalışmalarının yanı sıra 4320 sayılı Kanun
çerçevesinde aile danışmanlığı tedbiri verilen
şiddet uygulayan eşlerle seanslı görüşmeler
ya da grup çalışmaları içeriğinde de hizmetler
sürdürmektedir. 2010 yılı içerisinde ilk kez Sincan
Cumhuriyet Savcılığı Denetimli Serbestlik Merkezi
ile işbirliği içerisinde eşlerine şiddet uyguladıkları
için haklarında danışmanlık tedbiri öngörülen
22 erkek ile sekiz oturumdan oluşan bir grup
çalışması gerçekleştirmiştir. Ayrıca Ankara Aile
Danışma Merkezi çalışanları 2010 yılı içerisinde
DOVE projesi kapsamında “Aile Arabuluculuğu”
eğitimi almıştır. Söz konusu eğitimin şiddet
gören ya da görme riski bulunan kadınları ve
eşleri ile yapılacak çalışmalarda etkin bir biçimde
kullanılması planlanmaktadır.
Ankara Kadın Konukevi fiziksel, duygusal,
cinsel ve ekonomik istismara uğrayan kadınlara
psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarını çözmeleri
sürecinde destek sağlamak ve varsa çocuklarının
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üç ay süre ile
yatılı olarak hizmet vermektedir. 16 kapasite ile
hizmetini sürdüren Konukevine bağlı olarak 13
kapasiteyle yatılı hizmet veren İlk Kabul Bölümü
01.06.2009 tarihinde fiilen hizmete açılmış ve
toplam kapasite 29 olmuştur. Konukevi (İlk Kabul
Bölümü dâhil) hizmetinden 2010 yılında 449
kadın, 196 çocuk (kız 95, erkek 101) olmak üzere
toplam 644 kişi yararlanmıştır.
Şiddet gören ya da görme riski bulunan
kadınları, çocukları ve diğer aile üyeleriyle
yukarıda sayılan çalışmaların yürütülmesinin yanı
sıra Aile Danışma Merkezi; evliliğe hazırlanan
çiftlere danışmanlık, eşler arası anlaşmazlıklar,
anne, baba ve çocuklar arasındaki sorunlar,
ebeveyn tutumları, tek ebeveyn ve çocuk
ilişkilerinde yaşanan sorunlar, çocuklardaki
Kadın Konukevine kabulü yapılan kadınların
sorunlarının çözümünde kadın ve sosyal çevresi
bir bütün olarak değerlendirilmektedir. Fiziksel,
duygusal ve çevresel etkenler nedeniyle baskı
39
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
altında kalarak normal fonksiyonlarını geçici
bir süre yerine getiremeyen kadınlarla mesleki
çalışmalar yapılarak onların sosyal ilişkilerini kişi,
aile ve çevresi yönünden daha doyurucu düzeye
getirmeye çalışılmaktadır. Kadınların kendi
hayatlarına dair sorun ve beklentileri belirlerken
aynı zamanda kendilerine, sorunlarını çözecek
kişilik becerileri kazandırmak da amaçlanmakta,
toplumsal destek mekanizmalarının devreye
girmesi ve kadının bunlara ulaşma olanakları
sağlanmaktadır.
sağlanmakta ve Kadınlar yasal hakları konusunda
bilgilendirilmektedir (eğitim, danışma, rehberlik,
yasal haklarını kullanmalarına yönelik kişisel
çalışma yapmak, yasal hakkını kullanan kadının
savunuculuğunu yapmak vb. faaliyetler).
Psikolojik destek sağlamak amacıyla mesleki
çalışmalar yapılmakta, sağlık kuruluşlarına sevk
ve tedavilerinin sağlanması ve takip edilmesi, özel
gereksinimleri nedeniyle hayatını sürdürebilecek
yeterliliğe sahip olmayan kadınların Bakım ve
Rehabilitasyon Merkezine yerleştirilmeleri v.b.
hizmetler verilmektedir.
Kadınların sorunlarının çözümüne
yönelik mesleki plan sonrasında eylem planı
hazırlanmakta, kadın ve çocukla mesleki kişisel
ve grup çalışmalarının yanı sıra toplumsal
mekanizmalara ulaşmalarına yönelik adımlar da
belirlenmektedir. Kadınların sosyal güvence
ile ilgili sorunları Konukevinde kaldıkları
süre içerisinde çözümlenmeye
çalışılmakta ve Konukevi
sonrasında da sosyal
güvenceleri olması için
gerekli tedbirler
alınmaktadır
(SGK kayıt, Yeşil
Kart temini
vb.). Kadınların
hukuksal destek
mekanizmalarından
yararlanması
Ekonomik sorunlarının çözümüne yönelik
olarak; iş danışmanlığı ve rehberlik, işe yerleşen
kadınların çalışma hayatına adaptasyonları,
SHÇEK ve diğer kurumların ayni-nakdi
yardımlarından yararlanmaları, özellikle
işe yerleşen kadınların çocuklarının
kreş hizmetinden yararlanması,
bağımsız yaşama geçecek
kadınların desteklenmesi
sağlanmaktadır.
Kadının ailesi
ve/veya sosyal
ilişkilerinin olumlu
yönde yeniden
yapılandırılması
amacıyla mesleki
çalışmalar da
yapmaktadır.
40
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Ankara Kadın Konukevi tarafından 2010 yılı
verileri değerlendirildiğinde (İlk Kabul Bölümü
dâhil); kadınların fiziksel-duygusal-cinsel ve
ekonomik istismar, kendi iradeleri dışında oluşan
ekonomik-sosyal yoksunluk, evlilik dışı hamile
kalma ya da çocuk sahibi olma nedeniyle ailesi
tarafından istenmeme ve diğer nedenlerle (can
güvenliği tehdidi, yetiştirme yurdundan çıkışlı
olma, kısa süreli misafir olma vb.) hizmetten
yararlandıkları anlaşılmıştır. Ankara Kadın
Konukevi ve bağlı İlk Kabul Bölümüne kabulü
yapılan kadınlardan;308 kadın fiziksel, duygusal,
cinsel ve ekonomik şiddet ve istismara uğrama,
89 kadın sosyo-ekonomik yoksunluk, 7 kadın
evlilik dışı hamile kalma ya da çocuk doğurma, 12
kadın istenmeyen evliliklere zorlanma, 20 kadının
diğer nedenlerle geldikleri tespit edilmiştir.
ve Kadın Sığınmaevleri ile kadına yönelik şiddet
mücadelesine katılmaktadırlar.
Ankara Büyükşehir Belediyesi,
sığınmaevinde kısa süreli kalan ve ailesinin yanına
dönmeye karar veren kadınlar için; eş veya öz
ailesiyle barıştırma (arabuluculuk), psikolojik
destek, farkındalık kazandırma, yasal haklarını
bildirme, sağlık imkânı sunma çalışmaları, iş
bulma çalışmaları olduğunu belirtmiştir. Kültür
ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı’na bağlı
SHÇEK’e bağlı Toplum Merkezlerinde
ise şiddet görmesi nedeni ile müracaat eden
kadınlara yasal hakları ve 4320 sayılı Aileyi
Koruma Kanunu hakkında bilgi verilmekte
ve izleyeceği prosedür konusunda rehberlik
yapılmakta, kadının konukevine yerleşme talebi
olması halinde ise Ankara Aile Danışma Merkezi
ve Kadın Konukevi ile iletişim kurulmakta olduğu
belirtilmiştir.
SHÇEK’e bağlı konukevleri dışında Ankara’da
yerel yönetimler de kendi bünyelerindeki Aile
Danışma Merkezleri, Kadın Danışma Merkezleri
41
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
riski taşıyan kadınlar ve varsa beraberlerindeki
çocuğuna/çocuklarına psiko-sosyal, hukuksal ve
ekonomik sorunlarının çözümlenmesi sırasında
geçici barınma hizmeti sunmaktadır. Kadın
Sığınmaevinde psikolojik destek programları
(psikiyatrik değerlendirme ve muayene,
bireysel danışmanlık, grup terapileri); sosyal
destek programları (rehberlik hizmetleri, sosyal
hizmetler, giysi ve eşya yardımları); çocuklara
yönelik psiko-sosyal değerlendirme, bakım ve
eğitim hizmetleri; sosyal etkinlikler (konser,
sergi, gezi, tiyatro); sanatla iyileşme çalışmaları
gerçekleştirilmektedir. Kadın Sığınmaevinde
iki yıl içinde 201 kadın ve 149 çocuk kalmıştır.
Sığınmaevinde kalan kadın ve çocukların giysi
ve eşya ihtiyaçları Çankaya Belediyesi Toplumsal
Dayanışma Merkezleri (TODAM) aracılığı ile
sağlanmaktadır. Sığınmaevinde kalan kadınlara
yönelik hukuki danışmanlık hizmetlerinin
yürütülmesi için Ankara Barosu ile protokol
imzalanmıştır.
Kadın ve Aile Şube Müdürlüğü bünyesinde
faaliyetlerini sürdüren Kadın Sığınmaevi 24
yatak kapasitesi ile hizmet vermektedir. İlk kabul
bürosunda Sığınmaevinde kalmasına karar verilen
kadınlar Sığınmaevine yerleştirilmekte, Kadın
Sığınmaevinde uzun süre kalan ve ailesinin yanına
dönmesi mümkün olmayan kadınlar için; özgüven
kazandırma, iş ve meslek edindirme kursları, iş
bulma çalışmaları, sağlık sorunları, yasal destek,
çocuklarına yönelik çalışmalar, sığınmaevi sonrası
izleme ve takip yapılmaktadır.
Çankaya Belediyesi ise Ankara İli içinde
kadınlara Mart 2008’den itibaren Kadın Danışma
Merkezi ve Sığınmaevi ile hizmet vermektedir.
Belediye, Danışma Merkezine başvuran her
sosyal kesimden kadının toplumsal cinsiyet,
kadına yönelik şiddet, ayrımcılık, kadın-erkek
eşitliği, yasal haklar, istihdam olanakları gibi
konularda bilgilendirilmeleri, güçlendirilmeleri
ve desteklenmelerine yönelik çalışmalar
yaptığını belirtmiştir. Başvuru yapan kadınlara
gerektiğinde farklı sosyal hizmet destekleri için
gereken yönlendirmeler yapılmaktadır. Edinilen
bilgiye göre, Kadın Danışma Merkezine iki yıl
içinde yaklaşık 500 kadın yüz yüze başvuruda
bulunmuştur.
Keçiören Belediyesi tarafından açılan Kadın
Danışma Merkezi ise Aralık 2010 tarihinden
itibaren faaliyetlerine başlamıştır. Merkeze
telefonla veya şahsen başvurular yapılmaktadır.
Merkezde şiddet mağduru ya da şiddet riski
altındaki kadın ve çocukların ihtiyaç duyabileceği
hizmetler uzmanlar tarafından sağlanarak,
sorunun çözümüne yönelik destek ve danışmanlık
hizmetleri verilmektedir. Kadın Danışma Merkezi
Çankaya Belediyesi Kadın Sığınmaevi
fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve
psikolojik şiddete maruz kalmış veya kalma
42
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Merkezine; bilinmeyen numaralar servisi, TVradyo programları, gazete haberleri, internet,
karakol amirlikleri, kadın kuruluşları, daha önce
başvurmuş olanların yakınları aracılığıyla ve Vakfın
ve bağımsız kadın örgütlerinin alanlarda dağıtmış
oldukları bildirilerdeki iletişim bilgileri üzerinden
başvurular yapılmaktadır. Vakfın web sitesi ile
hem kadınların vakfa erişimleri kolaylaşmakta,
hem de şiddete uğradıklarında yapabilecekleri
ile ilgili bilgilenmelerine olanak sağlanmaktadır.
Yoğunluklu olmamakla birlikte bilgi almak
amacıyla Ankara dışından başvuran kadınlar,
bulundukları illerdeki kadın danışma merkezlerine
ve Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Özürlü ve Sosyal
Hizmet Danışma Hattına yönlendirilmiştir. Vakıf,
1991 yılında, Türkiye’nin ilk bağımsız kadın
sığınağını Altındağ Belediyesinin işbirliği ile
açmıştır. Sığınak 1993-1999 yılları arasında açık
kalmıştır. Ardından 2003-2004 yılları arasında,
Yenimahalle Belediyesinin katkılarıyla bağımsız
kadın sığınağı açılmıştır.
kadınlara hukuki, psikolojik danışmanlık, iş
bulma, sığınmaevleri, sağlık, güvenlik gibi
hizmetler ve başvurulabilecek mekanizmalar
hakkında bilgi, destek, yönlendirme ve
güçlendirme çalışmaları sunmakta olduğunu
belirtmiştir. Ayrıca, Keçiören Belediyesinde
20 kadın ve 20 çocuk kapasiteli sığınmaevi
binasının 2011 Mart ayında hizmete girmesi
planlanmaktadır. Kuruma başvuran kadınlara
ihtiyaçları doğrultusunda psikolojik destek,
hukuki konularda yönlendirme, barınma ve
iş bulma konusunda destek, meslek edinme
konusunda kurs yönlendirmeleri, ev tadilatı, gıda,
eşya ve kıyafet yardımı yapılmaktadır.
Ankara’da şiddet alanında önemli
faaliyetlerde bulunan Kadın Dayanışma Vakfı
Danışma Merkezi, 1991 yılından beri şiddete
uğrayan kadınlara hukuki, psikolojik destek
vermekte, sığınma, iş bulma, çocuk bakımı gibi
konularda gerekli yönlendirmeleri yapmaktadır.
Kadınlar merkeze hem yüz yüze hem de telefonla
başvuru yapmaktadırlar. Vakıftan alınan bilgiye
göre, son bir yılda Kadın Danışma Merkezine
310 kadın başvurmuş, çeşitli konularda
destek almıştır. Merkezde, başvuru yapan
kadınlarla ön görüşme yapılmakta, psikolog
ve psikiyatri görüşmeleri yapılmaktadır. Ayrıca,
alanlarında uzman gönüllü avukatlar, kadınlara
hukuki destek vermektedir. Kadın Danışma
2005 yılında açılan İnsan Ticaretiyle Mücadele
Sığınağı ise Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı,
Sağlık Bakanlığı, Ankara Büyükşehir Belediyesi
ve Uluslararası Göç Örgütü ile işbirliği içinde
sürdürülmektedir. Kadın sığınmaevleri ve danışma
merkezlerine başvuran kadınlara nakdi yardım
sağlama konusunda Merkez Sosyal Yardımlaşma
ve Dayanışma Vakfı ile kaymakamlıklar faaliyet
göstermektedir.
43
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
ve namus cinayeti, cinsel saldırı, her türlü şiddet
ve kadın hakları ihlali konularında başvuruda
bulunan kadınlara destek olmakta; başlamış ya
da başlayacak olan hukuki süreçte gönüllü olarak
yer almakta ve yasal her türlü hakkı konusunda
yardım edilmekte olduğunu belirtmiştir. Kadın
Hakları Kurulu, şiddet mağduru kadınlara
yapılan yardımların somutlaştırabilmesi için
şiddete uğrayan kadınların yerleştirilebilecekleri
sığınmaevlerinin açılması, var olanların
durumunun iyileştirilmesi, bununla birlikte gizlilik
ve güvenliklerinin de sağlanması konusunda da
çalışmalar yürütmektedir. Bütün bu çalışmaların
yanında Kadın Hakları Kurulu, aile içi şiddet
mağdurlarına veya diğer insan hakları ihlalleri
mağdurlarına yasal yolların kullanılmasında ve
hukuki mali desteğe erişim konularında rehberlik
yapmaktadır. Kurul, bu rehberlik hizmetlerini
Ankara Barosu Kadın Danışma Merkezi
aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
Valilik Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma
Vakfı, özellikle sığınmaevi hizmetinden
yararlanan ve ayrıldıktan sonra bağımsız yaşama
geçen kadınlara süreli nakdi yardım desteğinde
bulunduğunu ve 2009-2010 yılları arasında
Ankara’daki kadın konukevleri bünyesinde
konuk edilen kadınlardan 211 kişiye 31.449
TL tutarında yardım yapıldığını belirtmiştir.
Ancak 2011 yılı başından itibaren nakdi yardım
desteği il dışından gelen ihtiyaç sahipleriyle sınırlı
tutulmakta, il sınırlarındaki kadın konukevlerinde
kalan kadınlara sadece kaymakamlık kaynaklarını
kullanma olanağı tanınmaktadır.
Çubuk Kaymakamlığı Sosyal Yardımlaşma
ve Dayanışma Vakfınca kadınlara çeşitli
yardımlar yapılmaktadır.
Akyurt Belediyesi “Aile Yaşam Merkezi”nde
kadınların sosyal aktivitelerde bulunacakları
bir mekân oluşturmayı, Çubuk Belediyesi ise
“Toplum Merkezi” adı altında faaliyetlerine
başlamayı planladıklarını belirtmişlerdir. Kazan
Belediyesi Mavi Ay birimi ile kadınların sorunları
dinlenmekte ve sorun çözümü için yönlendirmeler
yapmaktadır.
Merkez, Ankara Barosu Kadın Hakları Kurulu
alt birimi olarak 30.11.1998 tarihinde Ankara
Adliye Sarayı içinde faaliyete başlamıştır. Kadına
yönelik şiddet konusunda eğitim almış kadın
avukatlar danışmanlık hizmeti vermektedirler.
Ayrıca kurula gönüllü olarak destek veren bir
psikolog her hafta haftada bir gün olmak üzere
Ankara Barosu Kadın Danışma Merkezinde,
şiddet mağduru kadınlara ve aile fertlerine
psikolojik danışmanlık hizmeti vermektedir.
Kadınlara danışmanlık hizmeti veren diğer
kurumların başında Ankara Barosu Kadın
Hakları Kurulu gelmektedir. Kadın Hakları
Kurulu, Ankara’dan ya da şehir dışından ulaşan
veya kurul üyeleri aracılığıyla haberdar olan töre
44
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Alınan bilgiye göre, Türkiye’nin her yerinden
ve yurtdışından (Almanya, Fransa, Belçika,
Hollanda gibi) telefonla merkeze ulaşan kadınlar
ve Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kadınlar
hukuksal sorunları hakkında yardım almaktadır.
Kurul tarafından verilen bilgiye göre merkeze
gelen kadınlara öncelikle yasalardan doğan
hak ve yükümlülüklerinin anlatılmakta olduğu
“Kadın Hakları El Kitabı” verilerek izleyecekleri
yasal yol hakkında bilgi edinmelerinin sağlandığı
belirtilmiştir. Cinsel tacize uğrayan kız çocuklarına
gerekli danışmanlık verilerek Baro’nun Çocuk
Hakları Merkezi ile işbirliği yapılmakta, başvuran
kadınların ihtiyacına ve özel durumlarına göre,
SHÇEK ve belediyelere ait sığınmaevlerine
yönlendirme yapılmaktadır. Merkez, İzmir,
İstanbul gibi büyük şehirlerle birlikte özellikle
Anadolu’da bulunan barolara istedikleri bilgi
ve belgeleri vererek kadın danışma merkezi
kurmaları konusunda yardımcı olmakta, 4320
Sayılı Kanun’un uygulanması konusunda bilgi
almak amacıyla, değişik illerden merkezi arayan
avukatlara ve kadın mağdurlara yasa metnini,
dilekçe ve karar örneklerini göndererek,
yasanın daha etkin bir şekilde uygulanmasına
çalışmaktadır.
Programı tarafından finanse edilen ve aile içi
şiddete maruz kalmış kadınların uzun dönemli
desteklenmesinde bir model oluşturmayı
hedefleyen bir projedir. Projenin ana yararlanıcısı
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumudur.
Ankara, Mersin ve Adana olmak üzere üç pilot
ilde uygulanmaktadır. Projenin partner kuruluşları
İŞKUR, Ankara Krize Müdahale Merkezi,
Ankara Barosu, Gazi Üniversitesi Çocuk Koruma
Merkezi, Türk Psikolojik Rehberlik ve Danışmanlık
Derneği’dir. Hollanda Sığınma Evleri Federasyonu
ve SEED Vakfı da Hollanda’daki partner
kuruluşlardır.
Kadına yönelik şiddetle mücadelede
güvenliğin sağlanması önemlidir. Bu amaçla
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
Genel Müdürlüğü tarafından 12 Haziran 2009
tarihinde “Kadın Konukevinden Yararlanan
Kadınlara İlişkin Güvenlik Sistemi Oluşturulması”
konulu toplantı düzenlenmiştir.
Her ilde olduğu gibi Ankara İlinde de
güvenlik hizmetleri sunan birimler olan jandarma
komutanlığı ve emniyet müdürlüğünün kadına
yönelik şiddet alanında acil müdahalede
bulunabilmeleri ve kendilerine başvuran
kadınlara gerekli hizmeti vermeleri büyük önem
taşımaktadır.
Kadınlara uzun dönemli destek sağlanması
açısından KEİD çalışmalar yürüttüğünü
belirtmiştir. KEİD “Aile İçi Şiddetle Mücadele”
Projesi Hollanda Dışişleri Bakanlığı MATRA
İl sınırları içinde görev yapan jandarma
birimleri aile içi şiddete maruz kalan bireylerin
45
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
şiddet ortamından uzaklaştırılarak güvenliklerinin
sağlanması ve adli işlemlerin icrasının yanı
sıra, paydaş kurumlarla iş birliği içerisinde
mağdurların bakım ve korunmasının sağlanması,
tıbbi tedavilerine yardımcı olunması ve kadın
sığınmaevlerine yerleştirilmesi gibi hizmetlerin
takibini yaptıklarını belirtmişlerdir. Bu kapsamda
4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun,
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, 5395 Sayılı
Çocuk Koruma Kanunu, 2803 Sayılı Jandarma
Teşkilat Görev Yetkileri Kanunu, 4271 Sayılı
Medeni Kanun ve 2828 Sayılı SHÇEK Kanunu
çerçevesinde önleyici ve adli yetkiler kullanarak
mağduriyetlerinin azami seviyede giderilmesi
konusunda çalışmalar yaptıklarını bildirmişlerdir.
Ankara İl Jandarma Komutanlığı, kadına
yönelik şiddet vakalarında, bir yandan gerekli
adli ve idari işlemler yapılırken diğer yandan
şiddete maruz kalan bireylere tıbbi bakım ve
sosyo-ekonomik yardım konularında rehberlik
hizmeti sağlamakta, mağdurların alternatif
hizmet modellerinden yararlandırılabilmesi
maksadıyla İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
ile yapılan protokol kapsamında Jandarma
Çocuk Merkezine görevlendirilen sosyal hizmet
uzmanından faydalanıldığını, mağdurların güvenli
bir ortamda yasal işlemlerinin yürütülmekte
olduğunu belirtmiştir. Jandarma Çocuk Merkezi
tarafından ise herhangi bir kişi/kuruma teslim
edilinceye kadar geçen sürede çocuğa geçici
barınma sağlanmakta ve rehberlik ve danışma
hizmeti verilmektedir. Bunun yanı sıra şiddet
uygulayan bireylerinde psikolojik destek ağırlıklı
olarak tıbbi yardım almaları konusunda diğer
kurumlarla işbirliği çerçevesinde yönlendirmeler
yapılmaktadır. Ayrıca, TC Başbakanlık SHÇEK
ve İçişleri Jandarma Genel Komutanlığı
arasında “Aile İçi Şiddet Mağdurlarına ve
Mağdur Çocuklara Yönelik Verilen Hizmetlerin
Kurumsal Kapasitesinin Artırılması ve İşbirliğinin
Geliştirilmesine Yönelik Protokol” imzalanmıştır.
Emniyet Genel Müdürlüğü, SHÇEK ve KSGM
arasında imzalanan “Aile İçi Şiddet Mağdurlarına
ve Mağdur Çocuklara Yönelik Verilen Hizmetlerin
Kurumsal Kapasitesinin Artırılması ve İşbirliğinin
Geliştirilmesine İlişkin Protokol” imzalanmıştır.
Bu protokol gereği Emniyet Genel Müdürlüğü
ve SHÇEK temsilcilerinin işbirliği halinde ve
gizlilik ilkesi göz ardı edilmeden aile içi şiddet
mağdurlarına ve mağdur çocuklara yönelik verilen
hizmetlerin kapasitesinin artırılması ve işbirliğinin
geliştirilmesi çerçevesinde uygulamada yaşanan
sorunların giderilmesi, çözüm önerilerinin
ortaya konulması ve hayata geçirilmesi yönünde
çalışmalar yürütmeleri planlanmaktadır. Ankara
İli dâhil tüm il emniyet müdürlüklerinin de bu
protokol çerçevesinde üzerine düşen görevleri
yapmaları beklenmektedir.
Kadınlara yönelik sığınmaevi ve danışma
merkezleri hizmetlerini örgütlerken, bu birimlerde
46
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
HÜKSAM ve BÜKÇAM, Çankaya Belediyesi
“Kadın Sığınmaevi”nin kuruluşuna savunuculuk
bağlamında, daha sonra da burada görevli
personelin eğitimine teknik destek vermiştir.
görev yapacak profesyonellerin konu ile ilgili özel
eğitim almaları son derece önemli olup Ankara’da
bu yönde çeşitli çalışmalar mevcuttur.
Çankaya Belediyesi Kadın Sığınmaevi
ve Danışma Merkezi çalışanları İçişleri
Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü
koordinasyonunda ve Birleşmiş Milletler Nüfus
Fonu tarafından yürütülen “Kadın Sığınmaevleri
Projesi” kapsamında, sığınmaevi ve danışma
merkezi çalışanlarına yönelik olarak düzenlenen
eğitimlere katılmışlardır. Kadın Sığınmaevi ve
Danışma Merkezinde görevli iki psikolog ve bir
psikolojik danışman, Adalet Bakanlığı ile İngiltere
ve Galler Ulusal Denetimli Serbestlik Hizmetleri
işbirliğinde hayata geçirilen “Türk Denetimli
Serbestlik Hizmetlerinde Çocuklar ve Mağdurlarla
ilgili Çalışmaların Geliştirilmesi Eşleştirme Projesi”
kapsamında düzenlenen “Cinsel Suç Mağdurları
Müdahale Programı Eğitimi”ne katılım
sağlamıştır. “Sosyal Demokrat Belediyecilikte
Kadın Sığınağı Modeli Nasıl Olmalı?” konulu
çalıştay Kadın Danışma Merkezi ve Sığınağı
çalışanlarının, Ankara Üniversitesi Kadın
Çalışmaları Programı öğrencilerinin ve Eskişehir
Büyükşehir Belediyesi Kadın Danışma Merkezi
psikoloğunun katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca sığınmaevi çalışanlarının Türkiye
Belediyeler Birliği tarafından düzenlenen eğitim
ve bilgilendirme içerikli atölye çalışmalarına
katılmakta oldukları belirtilmiştir.
Keçiören Belediyesi Kadın Danışma
Merkezi ve Sığınmaevi çalışanlarının İçişleri
Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü
tarafından yürütülen Sığınmaevleri Projesi
kapsamında “Yerel Yönetimler ve Toplumsal
Cinsiyet Eşitliği Çalışmaları” konulu toplantıya ve
sığınmaevi personeli için “Sığınmaevleri Projesi”
çerçevesinde yapılan 5 günlük kadın sığınmaevleri
çalışanları eğitimine, Kadın Danışma Merkezi
ve Sığınmaevi’nde çalışacak meslek elemanları
için düzenlenen eğitime katılım sağlandığını
belirtmiştir. Kadın Danışma Merkezinin
bulunduğu belediye biriminin tüm personeline
kadına yönelik şiddet, kadın danışma merkezleri
ve sığınmaevleri işleyişi ve dikkat edilecek
hususlar konulu eğitim çalışması düzenlenmiştir.
Ayrıca Keçiören Belediyesinin tüm personeline
Kadın Danışma Merkezleri ve Sığınmaevleri
hakkında bilgi ve bu alanda dikkat edilecek
hususların (gizlilik, güvenlik vb.) yazılı olduğu bir
metin dağıtılarak çalışanlar bilgilendirilmiştir.
Kadın danışma merkezleri ve sığınmaevlerinde
görevlendirilecek profesyonellerin eğitiminin
yanında kadına yönelik şiddet konusunda
gerektiğinde ilk başvurulan profesyonel grup olan
47
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
jandarma ve polislerin eğitimi de büyük önem
taşımaktadır.
yönelik aile içi şiddet, kadınların hukuki hakları ve
yürürlükteki yönetmelikler konularını kapsayan
bir eğitim programı uygulandığını belirtmiştir.
Ankara İl Emniyet Müdürlüğünden
alınan bilgiye göre, “Kadına Karşı Şiddetin
Önlenmesinde Polisin Rolü ve Uygulanacak
Prosedürler Eğitimi” kapsamında Türkiye’de İl
Emniyet Müdürlükleri Polis Merkezlerinde çalışan
40.000 personel eğitilmiştir. Bu eğitimlerden
Ankara İlinde görev yapan çalışanlar da
yararlanmıştır. Ayrıca “Aile içi şiddet nedeniyle
başvurulduğunda polisin yapacağı Adli ve İdari
İşlemler” konulu broşür hazırlanmış ve dağıtımı
yapılmıştır.
Ankara İl Jandarma Komutanlığı ise görev
yapacak personele görev öncesi eğitim sürecinde,
toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddet
konusu ile ilgili yasal mevzuat ve uygulamaya
yönelik hususlarda temel eğitim verildiğini; aile
içi şiddete yönelik seminerler düzenlendiğini ve
mobil eğitim sağlandığını bildirmektedir.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ev-içi
Adalet Birimi ise A.Ü. İbni Sina Hastanesi Acil
Servisinde karşılaşılan şiddet olaylarında isteyen
kişilere hukukla ilgili yol göstermekte olduğunu
belirtmiştir. Birim son bir yılda 46 kişiye hukuki
destek vererek ve ilgili diğer kuruluşlarla ilişkiye
geçilmesini sağlamıştır.
Kadın Dayanışma Vakfı da polis görevlileri için
eğitim programı hazırladığını uzman psikologları
tarafından Ankara Emniyet Müdürlüğüne bağlı
karakollardaki amirler ile yazıcı (mukayyit)
polislerden oluşan 96 emniyet görevlisine kadına
48
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
HEDEF 5:
ŞİDDET GÖREN KADINA YÖNELİK TEDAVİ - REHABİLİTASYON
HİZMETLERİNİN VE ŞİDDET FAİLİ İLE İLGİLİ GEREKLİ MÜDAHELELERİN
DÜZENLENMESİNİ VE UYGULANMASINI SAĞLAMAK
Sağlık hizmetlerinin sunumunda kadına
yönelik şiddetin dikkate alınmasını sağlamak
bir zihniyet dönüşümüne işaret eder. Şiddetin
yarattığı fiziksel ve duygusal travma altındaki
kadınlar ve çocuklar ile ilk anda muhatap
olan sağlık çalışanlarının bu alanda duyarlılık
kazanmaları önemlidir. Öte yandan mevcut sağlık
uygulamalarına ve prosedürlere şiddeti önlemeye
ilişkin bir yön verilmesi gereklidir. Birinci basamak
sağlık kuruluşlarında çalışan hekimlerin, ebelerin
ve hemşirelerin rutin çalışmaları içine kadına
karşı şiddet konusunun dahil edilmesi; ikinci ve
üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında şiddet
gören kadınlara yönelik tedavi ve rehabilitasyon
hizmetlerinin verildiği özel birimler oluşturulması;
bu birimlerde sağlık personelinin yanı sıra konu
ile ilgili diğer uzmanların ortak çalışma yürütmesi
alınacak önlemler arasında sayılabilir. Ankara’da
bugüne kadar şiddetin sağlık alanına yansımaları
sonucu yürütülen bazı çalışmalar söz konusudur.
kapsamda şiddete maruz kalan kadınlar ve
çocuklarla ilgili olarak yürütülecek çalışmaların
belirtildiği prosedürler hazırlanmıştır. Bu
prosedürler, 2009 yılı içinde birinci basamak
sağlık kuruluşlarında ve hastane acil servislerinde
çalışan sağlık personeline yönelik düzenlenen
eğitimle duyurulmuştur. Bu kapsamda, kadına
yönelik aile içi şiddetle mücadele çalışmaları rutin
işlerin arasına alınmış ve şiddete maruz kaldığını
belirten kadın ile ilgili olarak “Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddet Kayıt Formu” düzenlenmesi, kadın
ile risk değerlendirmesi yapılarak güvenlik planı
geliştirilmesi, yasal bildirim, bilgilendirme ve
yönlendirme çalışmaları yapılmaktadır. “Kadına
Yönelik Aile İçi Şiddet Bildirim Formu” her
ay sonunda Müdürlüğe oradan da Bakanlığa
gönderilmekteyken, Aile Hekimliği sisteminin
uygulanmaya başlamasıyla birlikte 2010/48 sayılı
Genelge gereği aile hekimlerinden Aile Hekimliği
Bilgi Sistemi (A.H.B.S.) dışında yazılı bilgi
alınamaması, söz konusu formların da bu sisteme
dâhil edilememesi işleyişte aksaklıklara neden
olmuştur. İl Müdürlüğü söz konusu aksaklıkları
tespit ederek Bakanlığa bildirdiğini belirtmiştir.
Bu duruma çözüm getirilmesi kuşkusuz Ankara
Ankara İl Sağlık Müdürlüğü, aile içi şiddetle
mücadele hizmetlerinin sağlık hizmetlerine dâhil
edilmesi amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından
yürütülen çalışmaların Ankara yerelinde
uygulanmasında çaba göstermektedir. Bu
49
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Şiddetle Mücadelede Sağlık Personelinin Rolü
ve Uygulanacak Prosedürler Eğitimi Protokolü”,
kapsamında saha eğitimlerine devam etmekte,
bu eğitimler Ankara İli için de sürdürülmektedir.
İli düzeyinde de kadına yönelik şiddet vakalarının
kayıt ve bildirimi yönünden çok önemlidir.
Ankara’da Sağlık Bakanlığı “Acil Serviste
İntihar Girişimlerine Psikososyal Destek ve Krize
Müdahale Programı” çerçevesinde oluşturulan
Krize Müdahale Birimlerinde aile içi şiddete maruz
kalmış kadınlara da psiko-sosyal destek hizmetleri
verilmektedir. Bu birimlerde Psikolog ve Sosyal
Hizmet Uzmanları çalışmaktadır. Uygulamanın
yapıldığı pilot hastaneler şunlardır; Dışkapı
Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi
(E.A.H.), Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
Ankara E.A.H., Atatürk E.A.H., Etlik İhtisas E.A.H.,
Sincan Dr. Nafiz Körez Devlet Hastanesi, Polatlı
Duatepe Devlet Hastanesi. Ayrıca hastanelerde
şiddete maruz kalan kadınlara yönelik hizmetlerin,
sosyal hizmet uzmanlarının görev yaptığı Sosyal
Servisler ve Hasta Hakları Birimleri aracılığı ile
yürütülmesinin tercih edilmesi için yazı yazılmıştır.
Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz
Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde
“Kadına Yönelik Şiddeti Önlemeye Yönelik
Çalışmalar” bireysel başvurular dâhilinde
olup, şiddetin birey tarafından tanımlanması
ilerleyen görüşmelerde ortaya çıkmaktadır.
Evlilik yaşantısında şiddete maruz kalan
kadınların eşleri mutlaka görüşme sürecine dâhil
edilmekte ve şiddetin durdurulmasına yönelik
müdahaleler yapılmaktadır. Yine, anne ve babası
tarafından şiddete maruz kalan ergenlerin
aileleri sürece dâhil edilmektedir. 2008’de evlilik
sorunlarıyla başvuran ve aile içi şiddet öyküsü
bulunan kadınlar tüm başvuruların %24’ünü
oluşturmaktadır. Bu gruptaki başlıca sorunlar;
evlilikteki role uyum güçlükleri, ekonomik
güçlükler, aldatma, aldatılma, eşler arasındaki
kronik iletişim problemi, eşin öfkesini kontrol
edememesi, eşin alkol kullanımı veya psikiyatrik
tanı almış olmasıdır. Yoğun stres altındaki şiddet
mağduru kadınlarda görülen depresyon, intihar
fikirleri, çaresizlik, kararsızlık, kendini suçlama,
güvensizlik ve bağımlılık gibi özelliklerin kendi
hayatını nasıl etkilediğini fark etmesi ve bu
olumsuz etkinin üzerinde konuşularak; hayatını
düzenleme gücü kazanmasına yönelik tüm
teknikler kullanılmaktadır.
Şiddeti uygulayanların rehabilitasyonu da
tartışılmakta olan ayrı bir alandır. Bu alanda
İl Sağlık Müdürlüğü şiddet uygulayanlara
yönelik hizmetleri psikiyatri klinikleri tarafından
yürütmektedir. Bu uygulamada eksikliklerin
olduğu Müdürlük tarafından tespit edilmiş, Sağlık
Bakanlığına da bu konuda bilgi ve sayısal veriler
verilmiştir. Bu konuda özel birimlerin oluşturulması
için proje hazırlık çalışmaları Ruh Sağlığı ve Sosyal
Hastalıklar Şube Müdürlüğünce yapılmaktadır.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Sağlık
Bakanlığı ile imzalanan “Kadına Yönelik Aile İçi
50
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
HEDEF 6:
ŞİDDET GÖREN KADINA VE VARSA ÇOCUĞUNA/ÇOCUKLARINA YÖNELİK HİZMET
SUNUMUNU GERÇEKLEŞTİRMEK ÜZERE KURUM/KURULUŞ VE İLGİLİ SEKTÖRLER ARASI
İŞBİRLİĞİ MEKANİZMASINI KURMAK
Kadına yönelik şiddetle mücadele çok
yönlü ve çok boyutlu bir eylemliliği gerektirir. İl
düzeyinde gösterilen bir kararlılık çok boyutlu
bir mücadele biçiminin kurulmasındaki en
önemli araçlardan biridir. Kadına yönelik şiddetle
yüzleşen tüm kentsel örgütlenmelerin, kurum
ve kuruluşların işbirliği içinde çalışmaları, hayata
geçirilen uygulamaların sonuç vermesi açısından
hayati önem taşır. İl eylem komiteleri bu işbirliği
sürecini başlatan ve yönlendiren en önemli
girişimdir. Ankara İl Eylem Komitesi’nin yaptığı
toplantıların ilk ürünü olan il eylem planında
altıncı hedef olarak işbirliği konusunda çeşitli
stratejiler belirlenmiştir.
muayene ve tedavi için uygun sağlık kurumlarına
yönlendirilmesi işlemini sürdürmektedir. Ancak
bu konuda bir protokol imzalanmamıştır.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eviçi Adalet Birimi ise 2009-2010 yılları arasında
pek çok kurumla işbirliği içinde çalışmalar
yürütmüştür: Ankara Barosu Kadın Hakları
Merkezi ve Çocuk Hakları Merkeziyle işbirliği
protokolü yapılmıştır ve avukatlarla birlikte
çalışmaya başlanmıştır. Birim, Üniversitenin Acil
Servis, Psikiyatri, Kriz Birimi ve Çocuk Koruma
Birimiyle ilişki kurulup, birlikte çalışılmaya
başlamıştır. Çankaya Belediyesi, Ankara Valiliği ve
Emniyet Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü
Genel Müdürlüğü ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü arasında 22
Ekim 2009 tarihinde “Aile içi şiddet Mağdurlarına
ve Mağdur Çocuklara Yönelik Verilen Hizmetlerin
Kurumsal Kapasitesinin Artırılması ve İşbirliğinin
Geliştirilmesine İlişkin Protokol” imzalanmıştır.
Ayrıca İl Sağlık Müdürlüğü, Emniyet Müdürlüğü
ile işbirliği içinde şiddet uygulayan kişilerin
51
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuyla
ilişki kurulup, ortak toplantılara başlanmıştır.
Ayrıca Aile Mahkemeleriyle ilişki kurulup, ortak
toplantılara başlamıştır.
atölye çalışmasıdır. Bu atölye çalışması, kadın
kuruluşlarının temsilcileri, belediyeler ve
üniversitelerin öğretim üyelerinin katılımıyla
gerçekleştirilmiş olup, atölye çalışması esnasında
yapılan tartışmaları ve varılan sonuçları içeren bir
kitabın yayınlanması ile sona ermiştir.
BÜKÇAM, eylem planının hazırlanmasını
takiben kurulan izleme komitesi çalışmalarına
YÖK adına da katılımda bulunmuştur. Bu
alanda diğer üniversitelerin çalışmalarının da
saptanarak izlenmesi için yapılan çalışmaya katkı
sağlamıştır. BÜKÇAM’ın KSGM ile işbirliği içinde
yürüttüğü çalışmalardan biri de 2008 yılında T.C.
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
tarafından yayımlanan ve “Kadına Yönelik
Şiddet” bölümü de olan “Kadının Statüsü ve
Sağlığı ile İlgili Gerçekler” isimli kitabın editörlüğü
ve yayıma hazırlanmasıdır.
Yine Kadın Dayanışma Vakfı tarafından
aile içi şiddete ilişkin kamunun bilgilendirilmesi
ve Yerel İşbirlikleri Geliştirme Projesi hayata
geçirilmiştir. Avrupa Birliği tarafından finanse
edilen bu çalışmada, aile içi şiddet konusunda
kamusal duyarlılığı artırmak ve sivil kadın
kuruluşları tarafından işletilen bağımsız Kadın
Danışma Merkezleri ve Kadın Sığınmaevleri için
sürdürülebilir bir model yaratmak amaçlanmıştır.
Çalışma Kadın Danışma Merkezi ve Kadın
Sığınaklarının sunduğu hizmetlerin ve faaliyetlerin
sürekliliğini sağlamak ve hizmet kalitelerini
artırmak için finansman, savunuculuk ve
insan kaynakları gibi konularda yerel destek
ve işbirlikleri oluşturmayı hedeflemiştir. Proje
kapsamında genel kamu, üniversite öğrencileri
ve akademisyenler, işadamları/işkadınları (özel
sektör mensupları, ticaret ve sanayi odaları
üyeleri, Rotary, Lions vb. sosyal klüp üyeleri),
özel sektör ve kamu kesiminde çalışan kadın ve
erkek profesyoneller (meslek odaları ve baroların
üyeleri, vb.), Ankara’daki kadın kuruluşları
ve üyeleri, ilçe belediyeleri ve çalışanları ile
belediye meclis üyeleri gibi kurum ve grupları
Kadın Dayanışma Vakfı işbirliği yönünde
önemli bir boşluğu doldurarak işbirliğinin ve
deneyim paylaşımının tartışıldığı bir atölye
çalışması gerçekleştirmiştir. Kadına yönelik
şiddetle mücadelede Belediye-Kadın Kuruluşları
İşbirliği Kapsamında Deneyimler, Sorunlar,
Çözümler Atölyesi düzenlenmiştir. Finlandiya
Büyükelçiliği tarafından finanse edilen çalışma,
başta kadın danışma merkezi ve kadın sığınağı
faaliyetlerindeki işbirliği deneyimleri olmak üzere,
1990’larda aile içi şiddetle mücadele alanında
gerçekleştirilmiş olan, kadın kuruluşları ve
belediyeler arasındaki tüm işbirliği deneyimlerini
paylaşmayı ve tartışmayı hedefleyen bir
52
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
içeren 15 eğitim çalışması ile atölye çalışması
gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında 772
kişiye ulaşıldığı belirtilmiştir.
çocuklarına sunulan hizmetlerde, uygulamadan
kaynaklanan sorunların giderilmesi, kurumlar
arası işbirliğinin geliştirilmesi ve hizmet
kapasitesinin artırılması amaçlanmaktadır.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
tarafından hayata geçirilen işbirliği protokolleri
ve izleme toplantıları yerelde yürütülen faaliyetler
için de zemin hazırlaması nedeniyle Ankara’nın
potansiyeli açısından önemlidir.
Kadından Sorumlu Devlet Bakanı ile
Diyanetten Sorumlu Devlet Bakanı tarafından
12 Nisan 2010 tarihinde “Kadına Karşı Şiddetin
Önlenmesinde Din Görevlilerinin Katkısının
Sağlanması Projesi Protokolü” imzalanarak
yürürlüğe girmiştir. Bu protokol çerçevesinde
düzenlenecek hizmet içi eğitimlerle farkındalık
ve duyarlılığının artırılması amaçlanmaktadır.
Bu kapsamda din görevlilerine yönelik eğitimler
başlamış ve devam etmektedir. Bu kapsamda
şimdiye kadar iki hizmet içi eğitim yapılmış
olup, 2015 yılına kadar sürdürülmesi amaçlanan
eğitimlerde hedef, Türkiye’de görev yapan
100.000 civarındaki din görevlisine ulaşmaktır
Şiddete maruz kalan kadınlara hizmet
sunan kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan
personelin “kadına karşı şiddet, aile içi şiddet,
toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimi, şiddet
mağdurlarına yaklaşım tarzı, 4320 sayılı Ailenin
Korunmasına Dair Kanun ve ilgili diğer kanunların
uygulanması” gibi konularda farkındalık
ve duyarlılığını artırmak amacıyla Kadının
Statüsü Genel Müdürlüğü ile ilgili bakanlıklar
arasında “eğitim protokolleri” imzalanmıştır.
Bu protokollerle polis, sağlık personeli, aile
mahkemesi hâkimleri ve cumhuriyet savcıları
çeşitli eğitimlerden geçmişlerdir. Ankara İli
içinde de uygulanmakta olan, “Aile İçi Şiddet
Mağdurlarına ve Mağdur Çocuklara Yönelik
Verilen Hizmetlerin Kurumsal Kapasitesinin
Artırılması ve İşbirliğinin Geliştirilmesine İlişkin
Protokol”; Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü,
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
Genel Müdürlüğü ve Emniyet Genel Müdürlüğü
arasında Ekim 2009 tarihinde imzalanmıştır.
Protokol ile aile içinde şiddet gören kadınlara ve
Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği, Aile İçi
Şiddetle Mücadele (DOVE) Projesi kapsamında
birçok kurumla işbirliği içerisindedir. Ankara
Üniversitesi Kriz Uygulamaları ve Araştırma
Merkezi ile şiddete uğrayan kadınların psikiyatrik
tedavileri konusunda, Gazi Üniversitesi Çocuk
Koruma Merkezi ile çocukların yaşadıkları
travmaları atlatmaları sürecinde, Ankara Barosu
Kadın Hakları Merkezi ile kadınlara hukuksal
danışmanlık konusunda, İŞKUR ile mesleki kurslar
ve iş danışmanlığı konularında işbirliği içerisinde
çalışma yürütmektedir.
53
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
HEDEF 7:
ŞİDDET GÖREN KADINA VE VARSA ÇOCUĞUNA/ÇOCUKLARINA YÖNELİK HİZMET
SUNUMUNUN NİTELİK VE NİCELİK AÇISINDAN İZLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ
tedbirleri gereğince, KSGM koordinatörlüğünde
kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve sivil
toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımı
ile “Kadına Yönelik Şiddet İzleme Komitesi”
2007 yılında oluşturulmuştur. Kadın ve Aileden
Sorumlu Devlet Bakanının başkanlık ettiği komite
Aralık 2011 itibarıyla üç kez toplanmıştır. Komite
toplantılarında ilgili kurum ve kuruluşlarca
bu konuda yürütülen çalışmalar ve yaşanan
problemler konusunda bilgi ve deneyim
paylaşımında bulunulmaktadır.
Kadına yönelik şiddetle mücadelenin
yaygın ve işbirliği içindeki kurumlar tarafından
gerçekleştirilecek bir hizmet ağı ile mümkün
olabileceği ve böyle bir işbirliğinin kurulması
gerekliliği hem bu alanda yapılan çalışmalar
hem de ulusal düzeyde hazırlanmış olan eylem
planında ve genelgelerde açıkça belirtilmiştir.
Kadına yönelik şiddetle mücadele amacıyla
faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların
izlenmesi, verilen hizmetlerin nicelik ve nitelik
açısından değerlendirilerek hizmet sunumu
ile ilgili eksikliklerin belirlenmesi ve bu alanda
yapılan çalışmaların işbirliği içerisindeki kurumlar
tarafından paylaşılması geliştirilecek politikaların
belirlenmesi ve sürekliliğinin sağlanması açısından
çok önemlidir.
Kadına yönelik şiddetle mücadele faaliyeti
içinde atılması gereken en önemli adımlardan
birisi de konu ile ilgili verilerin sağlanmasıdır.
KSGM, kadına yönelik aile içi şiddetin
boyutlarını ortaya koyabilmek ve aile içi şiddetle
mücadele etmek için göstergeler belirlenebilmesi
amacıyla ilk kez ülke genelinde kadına yönelik
şiddetin kaynağı ve türleri nelerdir sorusuna
yanıt verecek olan büyük ölçekli bir çalışma
gerçekleştirmiştir. “Türkiye’de Kadına Yönelik
Aile İçi Şiddet Araştırması”, Avrupa Birliği
2005 yılı katılım öncesi mali yardım programı
kapsamında yürütülmüştür. 24.000 örneklem
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
Türkiye’de kadına yönelik şiddetle mücadele
alanında faaliyet gösteren üst kurumsal
yapılaşmalardan biri olarak izleme değerlendirme
alanında çalışmalar gerçekleştirmektedir.
İllerde yerel düzeyde yürütülen çalışmalara da
koordinatörlük yapma görevini üstlenmiştir.
2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nin ilgili
54
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
büyüklüğüne sahip
araştırmanın sonuçları
2009 yılında kamuoyu
ile paylaşılmış olup,
Türkiye İstatistik
Kurumu (TÜİK)
“Resmi İstatistik
Programı” kapsamında
resmi veri olarak
değerlendirilmektedir.
Bu çalışmalar
yerelde yapılacak
araştırmalara çerçeve sağlaması ve farklı
coğrafya ve zamanlarda elde edilen verinin
karşılaştırılabilmesine olanak sağlaması nedeniyle
önemlidir. Ayrıca 2006/17 sayılı Başbakanlık
Genelgesi ile kadına yönelik şiddet ve töre/namus
cinayetleri konusunda tedbirlerin uygulanmasında
koordinatör kurum görevi verilen Kadının
Statüsü Genel Müdürlüğünce, ilgili tüm
kurum ve kuruluşların genelge kapsamında
gerçekleştirdikleri faaliyetlere ilişkin bilgiler üçer
aylık dönemler halinde izlenerek Başbakanlığa
sunulmakta Genel Müdürlüğün web sayfasında
yayımlanmaktadır. Ekim-Aralık 2006 döneminden
başlamak üzere bugüne kadar on yedi dönem
raporu hazırlanmıştır. Bu raporlar da kadına
yönelik şiddet ile ilgili olarak gerek Türkiye
gerekse Ankara İli için önemli bir bilgi kaynağı
olmaktadır.
Ankara’da şiddet
konusunda çalışmalar
yapan Kadın
Dayanışma Vakfı
Avrupa Komisyonu ve
Merkezi Finans ve İhale
Birimi (MFİB) tarafından
desteklenen “Kadın
Danışma Merkezleri
Ağı ve Kadına Yönelik
Şiddet Veri Tabanı
Oluşturma” projesini
27 Kasım 2006 - 27 Temmuz 2007 tarihleri
arasında gerçekleştirmiştir. 27-28 Şubat 2007
tarihlerinde projeye katılan 9 Kadın örgütünden
temsilcilerle Vakıf’ta iki gün süren bir toplantı
düzenlenmiştir. Ayrıca 28 Şubat 2007 tarihinde
düzenlenen bir basın açıklaması ile proje
kamuoyuna duyurulmuştur. 28 Şubat tarihinden
itibaren www.siddetveritabani.org adresli web
sitesi aktif olmuş, eş zamanlı oluşan veri tabanına
1 Mart -20 Temmuz 2007 tarihleri arasında 9
kadın örgütüne ait, 438 adet görüşme formu
girilmiştir.
Yine İzleme ve değerlendirme amaçlı olarak,
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İzleme Grubu, ülke
çapında çeşitli kadın örgütlerinin katılımıyla
oluşturulmuştur. Mevcut uygulamaların ve
politikaların takipçisi olmak amacıyla çalışmalar
yapmaktadır.
55
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
V.
T.C. ANKARA VALİLİĞİ KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE
MÜCADELE ANKARA İL EYLEM PLANI
(2011 – 2015)32
Hedef 1. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddetle mücadele ile ilgili yerel politikaların
geliştirilmesi, yasal düzenlemelerde ve yasal düzenlemelerin uygulanmasındaki aksaklıkların
giderilmesinin sağlanması
32 Eylem Planı’nda belirtilen uygulama dönemleri uzun: 2011-2015, orta: 2011-2013, kısa: 2011-2012 yıllarını kapsamaktadır.
Stratejiler
Eylemler
1.1. Ankara Valiliği ve bağlı kurumları
ile belediyelerde toplumsal cinsiyet
eşitliğini gözeten bir hizmet
anlayışının tüm yerel politika,
program ve uygulamalarda
benimsenmesi ve görünür kılınması
1. Ankara Valiliği “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikası Belgesi” hazırlanacaktır.
2. Politika belgesi hem bir basın toplantısı ile hem de resmi yazı yoluyla
duyurulacaktır.
3. Ankara İli için her yıl “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Durum Raporu”
hazırlanacaktır.
4. Ankara İli’nde bulunan kamu kurum ve kuruluşları için “Toplumsal Cinsiyet
Eşitliği Rehberi” hazırlanacaktır.
1. Birimin oluşturulması ile ilgili kapsam, amaç, organizasyonu ve çalışma
esasları ile ilgili bir yönerge hazırlanacaktır.
1.2. İl eylem planı dahilindeki
uygulamaların izlenmesi,
değerlendirilmesi ve
koordinasyonunun sağlanması için
Ankara Valiliği’ne bağlı bir birimin
oluşturulması
32 Eylem Planı’nda belirtilen uygulama dönemleri uzun: 2011-2015, orta: 2011-2013, kısa: 2011-2012 yıllarını kapsamaktadır.
56
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/ İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
KSGM
Kamu Kurum ve Kuruluşları
Yerel Yönetimler
Üniversiteler
Ankara Barosu
Medya kuruluşları
STK’lar
Ankara Valiliği
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Belediyeler
Üniversiteler
STK’lar
Uyg. Dön.
Orta ve uzun
Kısa
Değerlendirme/
İzleme
• “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikası
Belgesi”
• Basın toplantısı
• “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Durum
Raporu”
• “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Rehberi”
Ankara Valiliği’ne bağlı Koordinasyon
Biriminin kurulması ve yönergesinin
hazırlanması
57
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Stratejiler
Eylemler
1.3. 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına
Dair Kanun kapsamındakiler de dahil
olmak üzere hükmedilen nafakaların
yükümlüsünden tahsil edilinceye
kadar devlet tarafından ödenmesi
1.4. E-devlet sisteminin yol açtığı gizlilik
ihlaline neden olan uygulamaların
ortadan kaldırılması
1.5. Ankara İlinde kadına yönelik
şiddete ilişkin mevcut yasal
düzenlemelerde (Medeni Kanun,
Ceza Kanunu, 4320 sayılı Ailenin
Korunmasına Dair Kanun ve 4320
sayılı Ailenin Korunmasına Dair
Kanun’un Uygulanmasına Hakkında
Yönetmelik, Çocuk Haklarına
Dair İlgili Mevzuat, Sığınma Evleri
Yönetmeliği ve ilgili sair mevzuat)
ve uygulamalarda ortaya çıkan
aksaklıkların tespiti.
1. Devlet tarafından bir fon oluşturularak nafakaların kadınlara ödenmesi için
girişimde bulunulacaktır.
1. Bilgileri gizli kalması gereken kadın ve çocukların adres bilgileri yerine gizlilik
kodu uygulaması yapılacaktır.
1. Konuyla ilgili ihtiyaç duyulan eksik bilginin sağlanması için araştırmalar
yapılacaktır.
2. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Durum Raporu” nda yasal uygulamalarla ilgili bir
bölümün bulunması sağlanacaktır.
3. Bu alanda mevcut olan uluslararası düzenlemelerin tespit edilerek ulusal
mevzuatımızın bu düzenlemeler ışığında yapılandırılması, Aile içi şiddetle
mücadele için yeni kapsayıcı bir yasa önerisinin geliştirilmesi için çalışma
başlatılacaktır.
58
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/ İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
Ankara Barosu
Maliye Bakanlığı
Uyg. Dön.
Uzun
Değerlendirme/
İzleme
Fonun oluşturulması
Fondan ödeme yapılan kadın sayısı
Ankara Valiliği
Adalet Bakanlığı
MEB
Ankara Valiliği
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Yerel Yönetimler
STK’lar
Cumhuriyet Başsavcılığı
İl Emniyet Müd.
Ankara İl Jandarma Komutanlığı
Ankara Barosu
STK’lar
KSGM
A.Ü.H.F.Ev-İçi Adalet Birimi
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Üniversitelerin Kadın Çalışmaları
Bölümleri/Merkezleri
Kısa
Gizlilik kodu uygulamasının başlatılması
Kısa
Araştırmalar
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Durum
Raporu’nda yasal uygulamalarla ilgili bölüm
59
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Hedef 2. Kadına yönelik şiddeti doğuran ve pekiştiren olumsuz tutum ve davranışların ortadan
kaldırılması amacıyla, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddet konularında toplumsal
farkındalık yaratmak ve zihinsel dönüşüm sağlamak
Stratejiler
Eylemler
2.1. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin
sağlanması ve kadına yönelik
şiddetle mücadele için Ankara İli
yerelinde toplumsal farkındalık
oluşturulması
1. Topluma yönelik:
- Ankara İli genelinde toplumsal cinsiyet eşitliğini geliştirmeye ve kadına
yönelik şiddetle mücadeleye yönelik bir farkındalık artırma kampanyası
yürütülecektir.
- Liselere (ve /veya ilköğretim) kadına yönelik şiddet ve şiddet karşısında
nasıl davranacakları ve haklar bilgisini içeren seminerler ve konferanslar
düzenlenecektir.
2. Kamu çalışanlarına yönelik:
- Ankara İlinde görev yapan bütün kamu çalışanlarının “Toplumsal Cinsiyet
Eşitliği Farkındalık ve Savunuculuk Eğitimi” ve “Kadına Yönelik Aile İçi
Şiddetle Mücadele Hizmet İçi Eğitim Programı”ndan geçmeleri, kamuda
işe başlayan bütün çalışanların işe uyum eğitimleri kapsamında bu
eğitimleri almaları sağlanacaktır.
3. Erkeklere yönelik:
- Erkeklerin toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi ve kadına yönelik
şiddetin önlenmesi konusunda farkındalıklarının artırılması ve önlenmesi
için savunuculuk yapmalarını sağlayacak “Beyaz Kurdele Kampanyası”
yürütülebilmesi için erkek gruplarıyla işbirliği yapılacaktır.
60
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/ İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
Yerel yönetimler
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
KSGM
Üniversiteler
MEM
İl Emniyet Müd.
İl Jandarma Komutanlığı
İl Sağlık Müdürlüğü
İl Müftülüğü
A.Ü.H.F.Ev-İçi Adalet Birimi
Ankara Barosu
TESK
ATO, ASO
STK’lar
Medya kuruluşları
Uyg. Dön.
Değerlendirme/İzleme
Kısa
Uzun
Yürütülen kampanyaların sayısı ve
içerikleri
Seminerler ve konferansların sayısı,
katılımcı sayıları
Verilen eğitim ve katılımcı sayıları
İşe başlayan eğitimcilerin eğitime katılım
sayıları
İşbirliği yapılan erkek gruplarının sayıları
61
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Stratejiler
Eylemler
2.2. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına 1. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddetin önlenmesine yönelik
yönelik şiddetin önlenmesi ile ilgili
eğitimleri yürütecek bir eğitici havuzu oluşturulacaktır.
Ankara İlinde yürütülecek eğitimler 2. Eğiticiler için “Eğitici Eğitimi Programı” oluşturulacaktır.
için mevcut insangücü potansiyelinin
ortaya çıkarılması
2.3. Ankara İlindeki örgün eğitim
kurumlarında kullanılan eğitim
materyallerinin toplumsal cinsiyet
eşitliği ve kadına yönelik şiddetle
ilgili olarak değerlendirilmesi
2.4. Evlilik başvurusunda bulunan
çiftlerin toplumsal cinsiyet eşitliği,
kadına yönelik şiddet ve üreme
sağlığı konularında bilinçlendirmesi
1. Yerel deneyimlerden yola çıkılarak konunun öğrenci ve öğretmenler
tarafından nasıl değerlendirildiğine dair yapılacak bir araştırmanın
bulgularını da içeren bir rapor hazırlanarak Milli Eğitim Bakanlığı’na
sunulacaktır.
2. İl genelinde okutulan ders kitaplarının toplumsal cinsiyet bakış açısıyla
değerlendirilip, kadına yönelik şiddet, cinsiyetçi roller, toplumsal cinsiyet
vb. konularında durum değerlendirmesi yapılıp, çözüm önerileri sunan bir
rapor hazırlanması
1. Evlilik başvurusunda bulunan çiftlere toplumsal cinsiyet eşitliği, kadına
yönelik şiddet ve üreme sağlığı konularında içeriği standardize edilmiş
danışmanlık hizmetleri sunulacaktır.
2. Danışmanlık hizmeti verecek personelin hizmet içi eğitimleri yapılacaktır.
3. Yerel yönetimler tarafından evlenecek çiftlere verilmek üzere standartları
belirlenmiş kitapçık ve broşürler hazırlanacaktır.
62
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/ İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
KSGM
Üniversiteler
A.Ü.H.F.Ev-İçi Adalet Birimi
Ankara Barosu
STK’lar
Ankara Valiliği
KSGM
MEM
Üniversiteler
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
STK’lar
Uyg. Dön.
Değerlendirme/İzleme
Orta
Eğitici havuzu için eğitilenlerin sayısı
Kısa
Araştırma raporu
Ankara Valiliği
KSGM
Yerel Yönetimler Üniversiteler
İl Sağlık Müd.
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
STK’lar
ASAGEM
Kısa
Danışmanlık alan çiftlerin sayısı
Eğiticiler için eğitim programı ve içeriği
63
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Stratejiler
Eylemler
2.5. Kız ve erkek yetiştirme yurtlarında
1. Kız ve erkek yetiştirme yurtlarında kalan çocukların insan hakları, yasal
kalan ve kalmış olan gençlerde
hakları eğitimleri, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddetle ve
toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına
çocuk istismarı farkındalık eğitimleri yapılacaktır.
yönelik şiddetle ilgili farkındalık
oluşturulması
2.6. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve
1. MEB ve Yüksek Öğrenim Kurulu düzeyinde bu konuların müfredata dahil
kadına yönelik şiddet konularına
edilmesi için savunuculuk yapılacaktır.
Ankara’daki lise ve dengi okullarla
üniversitelerin eğitim, hukuk, tıp,
iletişim, sosyal hizmet ve diğer ilgili
fakültelerin lisans programlarında yer
verilmesi
Hedef 3. Kadının sosyo-ekonomik konumunun güçlendirilmesine yönelik düzenlemeleri yapmak ve
uygulanmasını sağlamak
Stratejiler
Eylemler
3.1. Ankara’da temel eğitim
yaşındaki bütün çocukların
eğitim hakkına ulaşmasının
sağlanması
1. Çocuklarını temel eğitime göndermeyen veliler tespit edilerek, ikna edilecek ve
yasal sorumlulukları sözlü ve yazılı olarak bildirilecektir.
2. MEB-e-Okul veri tabanı ile İçişleri Bakanlığı MERNİS-Adres Kayıt Sistemi’nin
kullanılarak, öğrencilerin devamsızlık ve okul terki izlenecektir.
3. Ankara İli yerelinde 2011-2012 eğitim yılında ilköğretime başlayacak yaşta olan
bütün çocukların okula kayıtlarının yapılması için bütün sektörlerin katılımı ile
yoğun bir kampanya yürütülecektir.
64
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
İl Sosyal
Hizmetler
Müdürlüğü
Ankara Valiliği
YÖK
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
MEM
İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Uyg. Dön.
Değerlendirme/İzleme
KSGM
Üniversiteler
Ankara Barosu
A.Ü.H.F.Ev-İçi Adalet Birimi
STK’lar
KSGM
Üniversiteler
Polis Akademisi
Ankara Barosu
A.Ü.H.F. Ev-İçi Adalet Birimi
Orta
Yapılan eğitimlerin ve katılımcı
sayıları
Uzun
İlgili derslere yer veren okul sayısı ve ders
saati sayısı
İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Uyg. Dön.
Göstergeler
KSGM
Cumhuriyet Başsavcılığı
Kaymakamlıklar
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri
Müdürlüğü
İl Müftülüğü
Muhtarlıklar, Medya
Kuruluşları, STK’lar
Kısa
Orta
Uzun
Çocuklarını temel eğitime göndermeyen velilerin
sayısı
Çocuklarını temel eğitime göndermeye ikna
edilen velilerin sayısı
Devamsızlık yapan öğrenci sayısı
Okulu terk eden öğrenci sayısı
65
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Stratejiler
Eylemler
3.2. Ankara’da kız çocuklarının
okullaşmasının artırılması
1. Ankara İlinde kız çocuklarının eğitimde fırsat eşitliğinden yararlanmasının
önünde duran engeller tespit edilerek ortadan kaldırılacaktır.
2. MEB burslarından kız çocuklarının daha fazla yararlanması için özel düzenleme
yapılması için başvuruda bulunulacak, orta öğretime erişimdeki cinsiyet
eşitsizliğini ortadan kaldırmak amacıyla gerekli önlemler alınacaktır.
3. Ankara İlinde kız çocuklarını eğitime kazandırmak için yatılı pansiyonlu eğitim
hizmeti olanakları artırılacak ve bu hizmetten yararlanan kız çocuklarına
ekonomik ve sosyal destek sağlanacaktır.
1. Kadın girişimciliği konusunda kadınlara eğitim, danışmanlık ve finansal destek
hizmetleri sunulacaktır.
2. Ankara İlinde yoksul kadınların ve kadın başlı ailelerin gelir getirici faaliyetleri, İl
Özel İdaresi Kanunu kapsamında mikro kredi uygulamalarıyla desteklenecektir.
3.3. Ankara İlinde kadın
girişimciliğinin teşvik edilmesi
3.4. Kadınların işgücüne katılımının
artırılması
1. İstihdam garantili meslek edindirme kursları iş piyasasında ihtiyaç duyulan
alanlarda çeşitlendirilerek artırılacaktır.
2. Özel sektör kadın istihdam eğitimi ve kadın kotası koyma konusunda çalışmalar
yapma yönünde teşvik edilecektir.
3.5. Ankara’da kadının işgücüne
katılımını önleyen nedenlerin
ortadan kaldırılması
1. Makul ücret karşılığında yaşlı, özürlü ve çocuk bakım hizmetlerini sunacak
bakım evleri ve kreşlerin sayısının artırılması için kamu ve özel sektör desteği
sağlanacaktır.
2. Çalışma hayatında dezavantajlı olan girişimci kadınların düşük faizli veya geri
ödemesiz kredi ve fonlardan yararlanmaları sağlanacaktır.
66
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
MEM
Ankara Valiliği
İŞ-KUR
KOSGEB
Ankara Valiliği
İŞ-KUR
ATO, ASO
Ankara Valiliği
MEM
ATO, ASO
Yerel Yönetimler
İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Uyg. Dön.
Göstergeler
KSGM
Kaymakamlıklar
Yerel Yönetimler
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Muhtarlıklar
Medya kuruluşları
ATO, ASO,
STK’lar
KSGM, Yerel Yönetimler
MEM, Üniversiteler
ATO, ASO, TOBB
TESK, Sosyal Yardımlaşma
Dayanışma Vakıfları
Bankalar, KAGİDER
Kadın Kooperatifleri
STK’lar
KSGM, MEM, KOSGEB
Üniversiteler, KEİD
Ankara Genç İş Adamları
Derneği
Ankara Girişimci Kadınlar
Derneği, STK’lar
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
STKlar
Özel Sektör
KısaOrtaUzun
Tespit edilen engeller, çalışma raporu
Okula giden ve burs alan kız öğrenci sayıları
Kız çocuklarına yatılı eğitim hizmeti sunan
kurum sayısı
Uzun
Eğitim, danışmanlık ve finansal destek alan
kadın sayısı
Mikro kredi desteği alan kadın sayısı
Uzun
Meslek edindirme kursu sayısı
Kurslara katılan kadın sayısı
Kurstan sonra istihdam edilen kadın sayısı
Kadın istihdam eğitimi ve kadın kotası koyan
özel
sektör sayısı
Yaşlı, özürlü ve çocuk bakım hizmetleri sunan
bakımevleri ve kreş sayısı
Uzun
67
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Hedef 4. Şiddet gören kadına ve varsa çocuklarına yönelik hizmetlerin düzenlenmesini ve
uygulanmasını sağlamak
Stratejiler
Eylemler
4.1. Ankara İlinde şiddete maruz kalan
ya da şiddet görme riski altındaki
kadınlara sunulması gereken
hizmetlerin, bu hizmeti sunacak
kurumların standartlarının ve uygulama
prosedürlerinin belirlenmesi
1. Ankara İlinde uygulanmakta olan hizmet modeli incelenecek ve
sorunlar tespit edilerek bu ağın geliştirilmesi sağlanacak, daha önce
geliştirilmiş olan hizmet ağı modelleri incelenerek bu modellerden
yerel hizmet ağını geliştirme yönünde yararlanılacaktır.
2. Yerel deneyimlerin ışığında hizmetlerin değerlendirilmesi ve
denetlenmesine yönelik bir denetim mekanizması oluşturulacaktır.
4.2. Ankara İlinde sığınmaevi
sayısının, niteliğinin artırılması ve
ihtisaslaşmalarının sağlanması
1. Nüfusu 50 binden fazla olan yerleşimlerdeki yerel yönetimlerin 5393
Sayılı Belediye Kanunu doğrultusunda açmakla yükümlü oldukları
sığınma evleri açması sağlanacaktır.
2. Ankara’daki kadın sığınma evleri çocukları da dikkate alacak biçimde
nitelik ve nicelik bakımından Avrupa Birliği standartları dikkate
alınarak geliştirilecektir.
3. Akıl sağlığı yerinde olmayan, madde bağımlısı ve seks işçisi kadınların
ve eşcinsellerin yararlanabilecekleri niteliklere sahip uzmanların
görev yaptığı ihtisaslaşmış sığınma evleri kurulacaktır.
4. STK’lar tarafından kurulmuş ya da kurulacak olan bağımsız sığınma
evi ve kadın dayanışma merkezi açma ve işletme girişimleri,
yerel yönetimler ve İl Özel İdaresi tarafından mali olarak da
desteklenecektir.
5. Ankara İlindeki sığınma evleri arasında hizmet sunumu açısından
işbirliğini sağlayacak bir mekanizma oluşturulacaktır.
68
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
Ankara Valiliği
SHÇEK Gen.
Müd.
Yerel yönetimler
Türkiye
Belediyeler Birliği
İl Sosyal
Hizmetler
Müdürlüğü
İşbirliği Kurum/ Kuruluşları
Uyg. Dön.
Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı
İl Emniyet Müdürlüğü
İl Jandarma Komutanlığı
MEB, MEM, Sağlık Bakanlığı
İl Sağlık Müdürlüğü
Üniversiteler, KSGM
SHÇEK, İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğü, Yerel yönetimler
Ankara Barosu, A.Ü.H.F. Ev-İçi
Adalet Birimi, STK’lar
Sağlık Bakanlığı
İl Sağlık Müdürlüğü
KSGM
İçişleri Bakanlığı
İl Emniyet Müdürlüğü
STK’lar
Kısa
Orta
Değerlendirme/
İzleme
Gelişme raporu ile
değerlendirilecektir.
Sığınmaevi sayısı/türü
Sığınma evlerine sağlanan mali
destek miktarı
69
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
4.3. Şiddet gören ya da görme riski olan
kadınların il genelinde 24 saat acil
hizmet alabilecekleri hizmet birimlerinin
oluşturulması
1. Şiddet gören kadınlara acil yardım hizmeti sunan kapsamlı kriz
merkezleri kurulacaktır.
2. ALO 183 HATTI”nın işlevleri geliştirilecektir.
4.4. Kadın danışma merkezlerinin sayısının ve
işlerliğinin artırılması
1. Yeni merkezler açılacak, mevcut merkezlerin kapsamı ve etkinliği
artırılacaktır.
4.5. Kriz merkezleri, danışma merkezleri ve
sığınma evleri gibi hizmet birimlerinde
görev yapan profesyonellerin sayıca ve
nitelik olarak yeterli sayıya ulaştırılması ve
mesleki tükenmeye karşı desteklenmesi
1. İlgili çalışanların görev tanımları, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde
eğitim programları uygulamaya konulacaktır.
2. Kadına yönelik şiddet konusunda hizmet veren birimlerde deneyimli
sosyal hizmet uzmanlarının ve konu ile ilgili psikologların görev
yapması sağlanacak, söz konusu personelin sayısı artırılacaktır.
3. Kriz merkezlerinde çalışan ve şiddete uğrayan kadınlara hizmet sunan
çalışanların travmaya müdahale eğitimleri yapılacaktır.
4. Çalışanlara mesleki tükenmişliği önlemeye yönelik destek hizmetleri
yapılandırılacaktır.
70
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Ankara Valiliği
Sağlık Bakanlığı
İl Sağlık Müd.
İçişleri Bakanlığı
İl Emniyet
Müdürlüğü,
İl Jandarma
Komutanlığı
Belediyeler
SHÇEK
İl Sosyal
Hizmetler
Müdürlüğü
Ankara Valiliği
Yerel yönetimler
İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğü
Ankara Valiliği
Belediyeler
İl Sağlık Müd.
İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğü
Ankara Barosu
STK’lar
Orta
Kriz merkezi sayısı
ALO 183’e başvuru sayısı
STK’lar
Orta
Kadın danışma merkezi sayısı
Üniversiteler
İlgili kamu kurum ve kuruluşları
STK’lar
Kısa
Eğitim programları ve katılımcı sayısı
Birimlerde çalışan sosyal hizmet
uzmanı ve psikolog sayısı
Eğitim alan çalışan sayısı
71
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
4.6. Kadın konukevi/sığınma evlerinin
çocuklara yönelik hizmetlerinin
geliştirilmesi
1. MEM’e bağlı okul öncesi eğitim kurumlarından ücretsiz olarak ve
gizlilik kuralları içinde yararlanmaları sağlanacaktır
4.7. Ankara İlindeki yerleşimlerin kadınlar için
daha güvenli hale getirilmesi
1. Sokak ve parklar daha iyi aydınlatılacaktır.
2. Yerleşim yerlerindeki acil telefon hatlarının sayısı ve işlevselliği
artırılacaktır.
3. Toplu taşıma araçlarının 24 saat temelinde hizmet sunmalarının
sağlanması
4. Telefon kulübelerine ALO 183 de dâhil olmak üzere acil telefon
hatlarının numaralarını ve hatların ücretsiz olduğu bilgisini içeren
etiketlerin yapıştırılması
4.8. Kadın danışma merkezine başvuran ya
da sığınma evinden ayrılan ve kendisi için
yeni bir yaşam kurma çabası içinde olan
kadınların desteklenmesi
1. Kadınların sığınmaevi sonrasında desteklenmesini sağlayacak kadın
danışma merkezleri temelinde bir mekanizma kurulacaktır.
2. Kadın danışma merkezine başvuran ve sığınma evinde kalmasına
gerek olmayan kadınlarla, sığınma evinde kalan ve yeni bir yaşam
kurma çabası içinde olan kadınlara sosyal hizmet uzmanlarınca
hazırlanan sosyal inceleme raporlarına dayalı olarak, kreş, kurs
vb. kentsel hizmetlerden öncelikli olarak yararlanma koşulları
sağlanacaktır.
3. TOKİ’nin kadın danışma merkezilerine başvuran ve sığınma evinde
kalması gerekmeyen kadınlarla, sığınma evi sonrasında kadınlara
belirli sayıdaki evi düşük kira bedeliyle kiralaması için girişimde
bulunulacaktır.
72
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Ankara Valiliği
Yerel Yönetimler
İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğü
Ulaştırma
Bakanlığı
Ankara Valiliği
Yerel
Yönetimler
MEM
Kısa
İl Emniyet Müd.
İl Jandarma Komutanlığı
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
STK’lar
Uzun
Ankara Valiliği
İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğü
Yerel Yönetimler
Başbakanlık Toplu
Konut İdaresi
Başkanlığı
İl Emniyet Müd.
MEM
İŞKUR
ATO, ASO
Sığınmaevlerinde kalan kadınların
çocuklarından okul öncesi eğitim
kurumlarından ücretsiz olarak
yaralananların sayısı
Güvenli yerleşim yerleri sayısı
Acil telefon hatlarının sayısı
24 saat hizmet sunulan güzergahlar
ve toplu taşım aracı sayısı
Uzun
Kadın Danışma Merkezi sayısı
STKlar
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma
Vakıfları
Kreş, kurs vb. kentsel hizmetlerden
öncelikli olarak yaralanan şiddet
mağduru kadın sayısı
Sığınmaevinden ayrılan ve tekrar
sığınmaevine dönen kadın sayısı
73
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Hedef 5. Şiddet gören kadına yönelik tedavi-rehabilitasyon hizmetlerinin ve şiddet faili ile ilgili
gerekli müdahalelerin düzenlenmesini ve uygulanmasını sağlamak
Stratejiler
Eylemler
5.1. Kadına yönelik şiddetin sonuçlarının bir sağlık sorunu
yarattığının sağlık çalışanları tarafından tanınması ve
tanımlanması
1. Birinci basamakta aile hekimlerinin ve yardımcı sağlık
çalışanlarının ev ziyaretleri ve rutin çalışmalarına kadına
yönelik şiddet konusu dahil edilecektir.
2. Aile hekimlerinin kadına yönelik şiddet ve cinsel istismar
konularında bilgileri ve duyarlılıkları artırılacaktır
5.2. Şiddete maruz kalan kadınların sağlık hizmetlerine
erişiminin önündeki engellerin kaldırılması
1. Ankara’da bulunan 2. ve 3. basamak sağlık kuruluşlarında
sosyal servislerin kurulması varsa güçlendirilmesi ve gerekli
elemanların istihdam edilmesi sağlanacaktır.
2. Adli Tıp Kurumlarına başvurular basitleştirilerek
kadının insan haklarına saygılı bir kapsamda sunulması
sağlanacaktır.
3. Adli tıp Anabilim Dalı bulunan üniversite tıp fakültelerinin
de şiddet gören kadınlara yönelik hizmet sunmasını
sağlayacak düzenlemelerin yapılması için girişimde
bulunulacaktır.
1. İlk istasyon, danışma merkezi, sığınma evi, hastane gibi
hizmet birimlerinde şiddete maruz kalmış kadınlara hizmet
sunmak konusunda deneyimli hekim, hemşire, sosyal
hizmet uzmanı ve psikologların çalışması sağlanacaktır.
2. Sığınma evlerinde yeterli kalifiye personel bulunması
sağlanacaktır.
5.3. Şiddete maruz kalan kadınlara yönelik tedavi ve
rehabilitasyon hizmetlerinin sunulması
5.4. Sağlık kuruluşlarında şiddet uygulayanlara yönelik
danışmanlık hizmetleri verilmesi
1. Şiddet uygulayan erkeklere yönelik hizmet veren
birimler oluşturulacak ve bu birimlerde sağlık
personelinin yanı sıra, sosyal çalışmacı, psikolog ve
sosyologlar gibi konu ile ilgili diğer uzmanların ortak
çalışması sağlanacaktır.
74
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
İl Sağlık Müd.
İşbirliği Kurum/
Kuruluşları
Üniversiteler
TTB ve TTB ve
diğer ilgili Meslek
kuruluşları, A.Ü.H.F.
Ev-İçi Adalet Birimi
Uyg. Dön.
Değerlendirme/İzleme
Orta
Kadına yönelik şiddet ve cinsel istismar konusunda
eğitim almış birinci basamak çalışanı sayısı
Ankara Valiliği
İl Sağlık Müd.
Adli Tıp Kurumu
Üniversiteler
TTB ve diğer ilgili
Meslek kuruluşları
Orta
Sosyal servisi bulunan hastane sayısı ve sosyal
servislerde çalışan eleman sayıları
Adli tıp anabilim dalı bulunan üniversitelerden
kadına yönelik şiddet konusunda hizmet sunanların
sayısı
Ankara Valiliği
SHÇEK, İl Sosyal
Hizmetler
Müdürlüğü
İl Sağlık Müd., Yerel
yönetimler, STK’lar
İçişleri Bakanlığı
Üniversiteler
TTB/ Ankara Tabip
Odası ve diğer ilgili
meslek kuruluşları
Orta
Nitelikli personel sayısı
Hizmet alan kadın sayısı
Ankara Valiliği
İl Sağlık Müd.
Üniversiteler
(Hastane
hizmeti sunan
üniversiteler)
Adalet Bak, İçişleri
Bak.,
İl Sosyal Hizmetler
Müdürlüğü, TTB
Ve diğer ilgili meslek
kuruluşları
Orta
Sağlık kuruluşlarında sunulan danışmanlık, tedavi
ve rehabilitasyon hizmetlerini alan şiddet uygulayan
erkek sayısı
75
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Hedef 6. Şiddet gören kadına ve varsa çocuk/çocuklarına yönelik hizmet sunumunu
gerçekleştirmek üzere katılımcı bir anlayış içinde çalışmalar yürütülmesi ve kurum/kuruluş ve ilgili
sektörler arası işbirliğinin sağlanması
Stratejiler
Eylemler
6.1. İl düzeyinde yürütülen hizmetlere daha
1. Hizmet sunumunda, ilgili birimlerin, yerel yönetimlerin, özel sektörün
planlama aşamasında kadınların katılımının
ve kadın örgütlerinin işbirliğini gözeten anlayış ile hizmetten
sağlanması
yararlanacak olan kadınların karar verme aşamasından başlayarak
politika belirleme, planlama ve uygulamanın tüm aşamalarına
katılımları sağlanacaktır.
2. Ankara İli içinde faaliyet gösteren ve çeşitli alanlarda kadın hakları
savunuculuğu yapan yerel kadın örgütlerinin karar mekanizmalarına,
il meclislerine, il koordinasyon kurullarına vb etkin katılımı
sağlanacaktır.
6.2. Kadına yönelik şiddetle mücadelede
1. Kurum/kuruluşlar arasında yapılacak işbirliği çerçevesinin, hizmet
kurumlar arası işbirliği mekanizmasının
sunum noktalarının, yetki ve sorumlulukların ve yapılacak işlerin
kurulması
tanımlandığı bir yönerge hazırlanacaktır.
2. Şiddete maruz kalan kadınların tekrar mağdur olmaması ve
hizmetlerin eşgüdüm içinde verilmesi için kadına yönelik şiddetle
mücadelede ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği yapılacaktır.
3. Farklı kurumların kadına yönelik şiddetle mücadele deneyimlerinin
ele alındığı, sorun alanlarının ve çözüm önerilerinin tartışıldığı her bir
hizmet türü için ayrı ayrı toplantılar gerçekleştirilecektir.
6.3. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme
konusunda ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarına yönelik bilgilendirme
çalışmalarının yapılması
1. İlgili kurumlara yönelik bir toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme
eğitim programı hazırlanacaktır.
2. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme eğitim programı gerekli
kurumlarda yürütülecektir.
3. Bu konuda örnek oluşturmak üzere bir belediye bütçe analizi
çalışması yapılacaktır.
76
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
Ankara Valiliği
İşbirliği Kurum/
Kuruluşları
Yerel Yönetimler
MEM
Ankara Barosu
STK’lar
Medya kuruluşları
Ankara Valiliği
KSGM
Kısa
Yerel Yönetimler
Üniversiteler
Ankara Barosu
A.Ü.H.F. Ev-İçi Adalet Birimi
Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Vakıfları
STK’lar
İşbirliği Yönergesinin hazırlanması
KSGM
Yerel yönetimler
İlgili kamu kurum ve
kuruluşları
Eğitim programı
Ankara Valiliği
Maliye Bakanlığı
DPT
Uyg. Dön.
Kısa
Değerlendirme/
İzleme
İl meclislerinde, il koordinasyon
kurullarında yer alan yerel kadın örgütleri
sayısı
İşbirliği toplantılarının sayısı
Kısa
Eğitim programını yürüten kurum sayısı
Belediye bütçe analizi raporu
77
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Hedef 7. Şiddet gören kadına ve varsa çocuk/çocuklarına yönelik hizmet sunumunun nitelik ve
nicelik açısından izlenmesi ve değerlendirilmesi
Stratejiler
Eylemler
7.1. Eylem planı çerçevesindeki faaliyetlerin belirlenecek
göstergelerle izlenmesi
1. Sunulan hizmetler, yararlanıcılar üzerindeki etkisi,
hizmetin etkinliği, sahiplenilmesi, uygunluğu
bağlamında değerlendirilecektir
7.2. Kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında
il düzeyinde sunulan hizmetlere yönelik şikayet
mekanizmasının oluşturulması
1. Ankara Valiliği bünyesinde konuyla ilgili bir şikayet
sistemi kurulacaktır.
7.3. Ankara İlinde kadına yönelik şiddetle ilgili gerek
duyulan bilginin sağlanması
1. Ankara İlini temsil eden bir kadına yönelik şiddet ve aile
içi şiddet araştırması yapılacaktır.
2. Ankara İlinde görev yapan kamu personelinin toplumsal
cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddet konusundaki
tutumlarının ve eğitim ihtiyaçlarını belirlemeye yönelik
bir araştırma yapılacaktır.
3. 4320 Sayılı Kanun ile ilgili uygulamada karşılaşılan
güçlüklerin belirlenmesi için bir araştırma yapılacaktır.
78
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Sorumlu Kurum/
Kuruluşlar
İşbirliği Kurum/
Kuruluşları
Uyg. Dön.
Değerlendirme/İzleme
Ankara Valiliği
“Kadına Yönelik
Şiddetle Mücadele
Ankara İli Eylem
Komitesi”
Komite üyesi kurum ve
kuruluşlar
KÇKB*
Orta
Yıllık komite toplantısı sayısı
Ankara Valiliği
“Kadına Yönelik
Şiddetle Mücadele
Ankara İli Eylem
Komitesi”
Ankara Valiliği
Üniversiteler
KÇKB*
TÜİK
Ankara Barosu
STK’lar
Komite üyesi kurum ve
kuruluşlar
Kısa
Şikayet sayısı
Komite üyesi kurum ve
kuruluşlar
Kısa
Araştırma raporu
Eylem planında yer alan hedeflere
paralel hazırlanmış göstergeleri
kapsayan rapor
Araştırma raporu
Araştırma raporu
* Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi
79
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
VI. ANKARA VALİLİĞİ KADIN ÇALIŞMALARI
KOORDİNASYON BİRİMİ (KÇKB)
“Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi”; Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara İl Eylem Planı
içinde yer alan hedefler doğrultusunda kadına yönelik şiddetle mücadele alanında belirlenen strateji ve
eylemlerin gerçekleşmesi temelinde oluşturulan bir birimdir.
“Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi”nin çalışma esaslarını, görev yetki ve sorumluluklarını
belirten bir yönetmelik Ankara Valiliği tarafından hazırlanacaktır.
a) Tanıtımı
Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi Ankara İli düzeyinde kadına yönelik şiddet ve toplumsal
cinsiyet ayrımcılığı ile mücadele konusundaki eylemlerin bütünsel ve makro bir bakışla ele alındığı bir
koordinasyon birimidir.
Bu birim Ankara İli genelinde, kadına yönelik şiddetle ve kadınlara karşı her türlü ayrımcılıkla
mücadele alanında üretilen hizmet ve politikaların etkin işleyişini sağlamakla görevlidir.
b) Kapsamı
Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi; Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara İl Eylem Planı
içinde yer alan hedefler doğrultusunda kadına yönelik şiddetle mücadele alanında belirlenen strateji ve
eylemlerin gerçekleşmesi temelinde oluşturulan bir birimdir.
Ankara Valiliği içinde kurulacak birim, bir vali yardımcısına bağlı olarak çalışmalarını sürdürecektir.
Birim Ankara İli genelinde Valiliğe bağlı müdürlükler, yerel yönetimler, meslek odaları, iş ve işveren
örgütlenmeleri ile STK’lar, üniversiteler ve özel sektör tarafından yürütülen çalışmaları koordine eder, söz
konusu kurum ve kuruluşlar arasındaki işbirliği gerektiren durumlarda kolaylaştırıcılık rolünü üstlenir. Böylece
yapılacak çalışmalar arasında uyumluluğu ve devamlılığı sağlar.
80
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Kadına hizmet veren birimlerin hizmet kalitelerinin standardizasyonu ve yükseltilmesi de bu birimin
çalışmaları kapsamına girmektedir.
Doğrudan denetleyici bir birim olarak hizmet vermemekle birlikte düzenli bir izleme-değerlendirme
faaliyetinin gerçekleşmesini ve koordinasyonunu sağlama ile ilgili çalışmalar yürüterek geliştirilecek
hizmetlerin verimli ve nitelikli olması için çalışır.
c) Temel Çalışma İlkeleri ve Amaçları
Kadın Çalışmaları Koordinasyon Biriminin kuruluşuna ve çalışmalarına yön veren temel ilkeler ve
amaçlar aşağıdaki gibidir;
1. Kadına yönelik şiddetle mücadelede kararlı, sistemli, sürdürülebilir bir yapı oluşturmak. 2. Ankara İli düzeyinde, kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği konularında yürütülen
çalışmalarda yol göstericilik; kadın ve toplumsal cinsiyet bağlamının ana politikalara yerleştirilmesi
için savunuculuk yapmak.
3. Kadına yönelik aile içi şiddetle mücadele ve toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal eylem planlarının
ve onların önemli bir parçası olan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara İl Eylem
Planı”nın uygulanması için Ankara İli düzeyinde ilgili kurum / kuruluşlarla işbirliği / koordinasyon
içinde çalışmak.
4. Hazırlanan ulusal ve yerel eylem planlarında belirtilen hedeflerin ve planlanan eylemlerin
gerçekleştirilebilmesi için il düzeyinde farklı örgütlenmeler arasında işbölümü yapmak; gerekli
işbirliğini ve koordinasyonu sağlamak; destekleyici ve kolaylaştırıcı olmak; bilgi akışını
değerlendirmek.
5. Ankara İl eylem planında belirlenen hedefleri gerçekleştirecek çalışmaları desteklemek; bu
çalışmalara yönelik periyodik izleme, değerlendirme toplantıları, kayıt bildirim ve raporlama
faaliyetlerini yürütmek.
81
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
d) Kadın Çalışmaları Koordinasyon Birimi (KÇKB) Organizasyon Şeması (Özet Tablo)
TEMEL ÇALIŞMA İLKELERİ
KURUMLAR ARASI İŞ BİRLİĞİ VE KOORDİNASYON
HEDEFLER, STRATEJİLER VE EYLEMLERİN
GERCEKLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR
GÜÇLENME
FARKINDALIK
YASAL HAKLAR
REHABİLİTASYON
İZLEME DEĞERLENDİRME
BİLGİ AKIŞI
82
DESTEK HİZMETLERİ
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
VII. EKLER
Ek I: Ankara İl Eylem Planı’nın Hazırlanmasında Katkı Sağlayan Kurum ve
Kuruluşlar
Kurum ve Kuruluşlar
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM)
TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu
Radyo Televizyon Üst Kurulu
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ev-İçi Adalet Birimi
Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması, Araştırma ve Uygulama Merkezi (BÜKÇAM)
Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜKSAM)
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Denetimli Serbestlik ve Yardım Şube Müdürlüğü
Ankara İl Emniyet Müdürlüğü
Ankara İl Jandarma Komutanlığı
Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Ankara İl Sağlık Müdürlüğü
Ankara İl Müftülüğü
Ankara Büyükşehir Belediyesi
Çankaya Belediyesi
Keçiören Belediyesi
Mamak Belediyesi
Altındağ Kaymakamlığı
Ankara Barosu Kadın Danışma Merkezi
Ankara Sanayi Odası
Ankara Ticaret Odası
Kadın Dayanışma Vakfı
Türkiye Soroptimist Federasyonu
İŞ-KUR
KEİD
83
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Ek II: Ankara İlinde Bulunan Üniversitelerin Kadın Araştırma ve Uygulama
Merkezlerinin İletişim Bilgileri
Ankara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
Ana bilim Dalı Başkanı: Doç. Dr. Alev Özkazanç
Web: www.ankara.edu.tr/institutes/sosyal
E-posta: kadincalismalari@gmail.com
Tel: (312) 319 77 20 / 323 Faks: (312) 319 77 36
Ankara Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Müdür: Prof. Dr. Serpil Sancar
Web: http://kasaum.ankara.edu.tr
E-posta: kasaum@media.ankara.edu.tr, serpil.sancar@politics.ankara.edu.tr, Tel: (312) 320 55 95/ 595 12 34- 595 12 84 (SBF Sekreterliği)
Faks: 363 59 04
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ev içi Adalet Birimi
Tel: (312) 595 52 85
Faks: (312)363 56 96
Atılım Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Müdür: Azade Lerzan Gültekin
Web: http://kasaum.atilim.edu.tr
E-posta: atilimuni@turk.net
Tel: (312) 586 82 16
Faks: (312) 586 80 91
84
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Araştırma Uygulama Merkezi
(BÜKÇAM)
Müdür: Prof. Dr. Ayşe Akın
Web: http://bukcam.baskent.edu.tr
E-posta: ayseakin@gmail.com
Tel:(312) 212 04 34
Faks:(312) 212 75 72
Çankaya Üniversitesi Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Müdür: Doç. Dr. Filiz KARDAM
Tel: (312) 284 45 00/207
Faks: (312) 286 48 73
Gazi Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür: Doç. Dr. Elif Loğoğlu
Web: http://www.kadinsorunlari.gazi.edu.tr
E-posta: logoglu@gazi.edu.tr
Tel: (312) 202 11 61 Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜKSAM)
Müdür: Prof. Dr. Şevkat Bahar Özvarış
Web: www.huksam.hacettepe.edu.tr
E-posta: huksam@hacettepe.edu.tr
Tel: (312) 305 15 90-305 30 62
Faks: (312) 311 00 72
ODTÜ Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı Başkanlığı
Ana Bilim Dalı Başkanı: Prof. Dr. Yıldız Ecevit
Web: www.gws.metu.edu.tr
E-posta: gws@metu.edu.tr
Tel: (312) 210 30 19
Faks: (312) 210 30 19
85
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
EK III: Ankara İlinde Faaliyet Gösteren Kadın Örgütleri
KADIN KONUSUNDA ÇALIŞMA YAPAN
OLUŞUMLAR VE PLATFORMLAR
Ankaralı Feministler
Feminist Biz
Kadın Tiyatrosu
Feminist Anneler
Kadın Sığınağı Kolektifi
İLETİŞİM BİLGİLERİ
Kozadan İpeğe Ev Eksenli Çalışan Kadınlar
Kooperatifi
Ankara Barosu Kadın Hakları Kurulu
Kadın 2000 Kadının İnsan Hakları Bilgi Belge
Merkezi
Sosyalist feminist Kolektif
www.kozadanipegeblogcu.com
Barış İçin Sürekli Kadın Platformu
Ankara İş Kadınları Platformu
Kadınlar Vardır Grubu
www.ihd.org.tr
---
İris Eşitlik Gözlem Girişim Grubu
---
DERNEKLER VE VAKIFLAR
Ankara Girişimci Kadınlar Derneği (AGİKAD)
Ankara Soroptimist Federasyonu
Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) Ankara şubesi
Aktif Kadın Çalışmaları Derneği
Başkent Kadın Platformu Derneği
Çağdaş Kadın ve Gençlik Vakfı
Cumhuriyet Kadınları Derneği Ankara Şubesi
www. agikad.org.tr
www.gtr
www.acev.org.tr
www.aktifkadin.org
www.baskentkadinplatformu.org
www.ckgv.org
www.cumhuriyetkadinlari.org
--http://feministbiz.blogspot.com
www.kadintiyatrosu.org
http://feministanneler.blogspot.com
www.ankarabarosu.org
86
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Hayal Mühendisleri Kadın Girişimcileri Eğitim
Derneği
İş ve Meslek Sahibi Kadınlar Derneği
KADER (Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme
Derneği)- Ankara Şubesi
Kadınlar Birliği ve Dayanışma Derneği
Kadın Dayanışma Vakfı
Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği
Kadın Hareketi Derneği
Kadın Sağlığını Koruma Derneği
Kadın ve Genç Girişimci Merkezi Derneği
Kadın ve Gençlik Platformu Derneği
Kadınları Koruma ve Dayanışma Derneği- Genel
Merkez
Kadın Sağlığı İnfertilite Araştırma Derneği
Kadının Sosyal Hayatının İnceleme ve Araştırma
Derneği
Kaos GL
Keçiörenli Kadınların Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Derneği
Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği
Tüm Kadınlar Lobisi Derneği
Türkiye Aile Planlaması Derneği(TAPD) Merkez
Türk Anneler Derneği Genel Merkezi
Türkiye Diyanet Vakfı Kadın Faaliyetleri Merkezi
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu
Türk Dünyası Kadınları Dostluk ve Dayanışma Derneği
--www.bpw-turkey.org
http://www.ka-der.org.tr
www.kbdd.org
http://www.kadindayanismavakfi.org.tr/
http://www.keid.org.tr
www.kadinhareketidernegi.org.tr
--http://www.k-gem-turkey.com
www.kadinvegenclikplatformu.org
--www.mayatupbebek.com
www.kasaid.com
www.kaosgl.org
www.kkadinlar.org
www.pembehayat.org
www.tukal.org.tr
www.tapd.org.tr
www.turkanneler.org
http://www.tdv-kadinfaaliyetleri.org/
www.tkdf.org.tr
www.tudkad.net
87
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Türk Kadınlar Birliği Genel Merkezi
Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği-Ankara Şubesi
Uçan süpürge
www.turkkadinlarbirligi.org
--www.ucansupurge.org
SENDİKALARA BAĞLI KADIN ÖRGÜTLENMELERİ
KESK Kadın Sekreterliği
Eğitim- Sen Genel Merkez
MESLEK ÖRGÜTLERİ VE MESLEK ODALARI
Ankara Girişimci İş Kadınları ve Destekleme Derneği
Ankara Kadın Ressamlar Derneği
Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Derneği
Kız Teknik Öğretmenler Derneği
Kadın Mühendisler, Mimarlar, Şehir Planlamacılar, Fen
Bilimciler ve Teknik Elemanlar Platformu
KASİDE Kadın Siyasetçiler Derneği
www.hemarge.org.tr
www.ktod.org
www.kadinmuhendisler.org
Sekreterler Dayanışma Derneği
TOBB Kadın Girişimciler Kurulu
Türk Hemşireler Derneği
--www.kadingirisimciler.org.tr
www.turkhemsirelerdernegi.org
88
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
EK IV: Ankara İli Kadına Yönelik
Şiddetle ‹lgili Bazı Sayısal Bilgiler
bilgiler Ankara İlinin bütününü yansıtmadığı
gerçeği de göz önünde bulundurularak, fikir
vermesi amacıyla aşağıda özetlenmiştir.
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ankara
İl Eylem Planı hazırlık aşamasında Ankara’nın
konuyla ilgili potansiyelinin belirlenmesi amacıyla
bu konuda hizmet veren kurumlardan verdikleri
hizmetlerle ilgili sayısal bilgi talep edilmiştir.
Hazırlık grubuna bu süreç içinde ulaşan
Tablo 1. Ankara Nüfusu (ADNKS, 2010)
Nüfus
Toplam Nüfus
Erkek Nüfus
Kadın Nüfus
Sayı
4.771.716
2.379.226
2.392.490
Tablo 2. Türkiye ve Ankara genelinde şiddet gören kadın ve çocuklara yönelik hizmet veren SHÇEK’e bağlı
kurumlar ve bu kurumlardan hizmet alan kadın ve çocuk sayıları (2010)
HİZMET TÜRÜ
Türkiye
Kadın Konukevi
Toplum Merkezi
Aile Danışma Merkezi
Diğer Kadın Konukevi
ALO 183 Hattı (Kadınlar tarafından
yapılan arama)
Ankara
Kadın Konukevi
Konukevinde kalan kadın sayısı
Konukevinde kalan çocuk sayısı
Aile Danışma Merkezi
Toplum Merkezi
Ankara, ALO 183 Hattı (Kadınlar
tarafından yapılan arama)
SAYI
Kapasite
46
85
48
23
-
943
590
-
4262
114.373
19.039
5.066
1
1
29
-
4
-
-
449
196
1.555
(302’si kadın konukevi başvurusu)
18.150
1.807
89
Hizmet alan sayısı
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Tablo 3. 2010 yılında Ankara’da Kadına Yönelik Şiddetle ilgili Çalışmalarda Bulunan Kurumlara Yapılan
Başvurular
Kurum
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
Kadın Sığınmaevi
Sığınmaevinde kalan kadın
Sığınmaevinde kalan çocuk
ÇANKAYA BELEDİYESİ
Kadın Danışma Merkezi
Yüz yüze başvuruda bulunan kadın
Telefonla sığınmaevinde kalma talebinde bulunan kadın
Kadın Sığınmaevinde kalan kadın
Kadın Sığınmaevinde kalan çocuk
KEÇİÖREN BELEDİYESİ
Danışma Merkezi
Hizmet alan sayısı (13 Aralık 2010’da hizmete başlamıştır)
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ
Ev-İçi Adalet Birimi
Fiziksel şiddet
Psikolojik şiddet
Cinsel şiddet
Ekonomik şiddet
KADIN DAYANIŞMA VAKFI
Kadın Dayanışma Merkezi
Yüz yüze başvuran kadın
Telefon ile başvuran kadın
Herhangi biçimde başvuran kadın
Sığınmaevinde kalan insan ticareti mağdurları
90
Sayı
110
66
44
601
175
290
77
59
27
61
32
17
3
9
289
59
221
1
8
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
Tablo 4. Ankara İl Jandarma Komutanlığı Sorumluluk Bölgesinde Son Beş Yılda Kadına Yönelik İşlenen Suçlarda
Mağdur olan Kadın Sayılarının Yıllara, Suç Türüne Göre Dağılımı
Suç Türü
2006
2007
2008
2009
2010
Toplam Ölü Yaralı Toplam Ölü Yaralı Toplam Ölü Yaralı Toplam Ölü Yaralı Toplam Ölü Yaralı
2
3
2
1
5 4
1
3 1
2
2
6
4
Kasten Öldürme
33
Kasten Yaralama
35
14
51
10
86
28
57
14
75
Cinsel
Dokunulmazlığa
Karşı Suçlar
Kötü muamele
Toplam
14
-
-
46
1
-
65
1
-
52
-
-
40
-
64
116
2
6
21
101
203
5
2
13
133
287
2
8
36
127
238
2
17
31
100
221
4
Tablo 5. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle İlgili Olarak Ankara İl Emniyet Müdürlüğüne Yapılan Başvuru Sayısı
(2010)
Suç türü
Aile içi kasten yaralama
Sayı
522
Aile içinde kadına karşı kötü muamele
Toplam
3157
3679
91
21
56
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
Ek V: T.C. Ankara Valiliği ile Ankara Barosu Başkanlığı Arasında Kadına Yönelik
Şiddetin Önlenmesi ve Şiddet Mağduru Kadın ve Çocuklar ile İhtiyacı Olan Yaşlılara
Destek Olabilmek Amacıyla İşbirliğinin Geliştirilmesine İlişkin Protokol
TARAFLAR
MADDE 1- İşbu protokol; Ankara Barosu Başkanlığı ile Ankara Valiliği arasında imzalanmıştır.
AMAÇ
MADDE 2- İşbu protokol ile amaçlanan, şiddet mağduru kadın ve çocuklar ile Ankara Valiliği tarafından
ihtiyacı olduğu belirlenen yaşlılara; hukuki yardım ve psikolojik destek olmak üzere her türlü sosyal desteğin
temini için taraflarca verilen hizmetlerde kurumsal kapasitenin artırılması, işbirliğinin geliştirilmesi, uygulamada
yaşanan sorunların giderilmesi sağlamaktır.
KAPSAM
MADDE 3- Bu protokol, Ankara Valiliği ve Ankara Barosu Başkanlığı tarafından şiddet mağduru kadın ve
çocuklar ile yaşlılara yönelik verilen hizmetlerin kurumsal kapasitesinin artırılması ve buna ilişkin işbirliği esaslarını
kapsar.
TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
MADDE 4- İşbu protokolde yer alan tarafların yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir.
A- ANKARA VALİLİĞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1. Ankara Barosu Başkanlığı’na başvuran şiddet mağduru kadın ve çocukların yetkili kişi ve kurumlara teslimi
kolluk aracılığı ile yapılacağından konu ile ilgili birimler Valilik tarafından bilgilendirilecektir.
2. Valiliğe başvuran şiddet mağduru kadın ve çocuklardan aleylerine açılmış davaları takip edebilmek haklarını
arayabilmek için yasal işlem başlatmak isteyenler ve ücretsiz avukat talebinde bulunanlar Ankara Barosu Adli
Yardım Merkezi’ne yönlendirilecektir.
3. Valiliğe başvuran şiddet mağduru kadın ve çocuklar, kendilerine hukuki destek verilmek üzere Ankara Barosu
Başkanlığı Kadın Hakları Merkezi ve/veya Ankara Barosu Çocuk Hakları Kuruluna yönlendirilecektir.
B- ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI’NIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1. Ankara Barosu Başkanlığı işbu protokol hükümleri uyarınca kadına yönelik şiddet konusunda hukuki süreç,
karşılaşılan engeller vs. gibi konularda hukuki bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmeti verecektir.
92
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
2. Şiddet mağduru kadın ve çocuklar ve ayrıca yaşlılarla ilgili Valilik tarafından gerçekleştirilen projelerde
hukuksal alanlardaki eğitim hizmetleri Ankara Barosu tarafından yerine getirilecektir.
3. Ankara Barosu Başkanlığı, Ankara Valiliği bünyesinde kurulan Yaşam Destek Merkezindeki yaşlılara hukuki
desteğe ihtiyaç duymaları ve gerekli şartları taşımaları halinde Ankara Barosu Adli Yardım Kurulu aracılığı ile
hukuki yardımda bulunacaktır.
GİZLİLİK
MADDE 5- Bu protokolün yürütülmesi sırasında tarafların karşılıklı edindiği bilgiler tarafların yetkili
temsilcilerinin onayı olmadan ve kadın çocuk ve/veya yaşlıların çıkarları dikkate alınmaksızın herhangi bir şekilde
yayına dönüştürülemez ve hiçbir şekilde kullanılamaz, üçüncü kişilerin kullanımına sunulamaz.
SÜRE
MADDE 6- İşbu Protokol imzalanma tarihinden itibaren 5 yıl süre ile geçerlidir. Taraflardan herhangi biri
protokolü 45 gün önceden yazılı olarak haber vermek kaydıyla yürürlükten kaldırabilir. Protokolün süresinin
tamamlanmasından 15 gün önceye kadar taraflardan yazılı olarak yürürlükten kaldırma talebi gelmez ise protokol
aynı koşullarla 5 yıl süre ile daha yürürlükte kalır.
PROTOKOLÜN GÜNCELLENMESİ
MADDE 7- Taraflar karşılıklı olarak anlaşmak kaydı ile bu protokole yeni maddeler ekleyebilir veya mevcut ya
da eklenmemiş maddeleri kaldırabilir.
YÜRÜRLÜK
MADDE 8- Bu protokol 24/03/2011 tarihinde imzalanmış olup taraflarca imzalandığı tarihte yürürlüğe girer.
Avukat Metin FEYZİOĞLU
ANKARA BAROSU BAŞKANI
93
Alâaddin YÜKSEL
ANKARA VALİSİ
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
EK VI: KISALTMALAR
A.H.B.S
AÇEP
ADOREP
ASAGEM
ASO
ATO
BADEP
BM
BÜKÇAM
DOVE
DPT
E.A.H
HEGEM
HÜKSAM
İŞ-KUR
KAGİDER
KEÇMEK
KEİD
KİHEP
KOSGEB
KSGM
MEB
MEM
MFİB
RTÜK
SHÇEK
STK
TBMM
TESK
TOBB
TODAM
TTB
TÜBAKKOM
TÜİK
UNFPA
Aile Hekimliği Bilgi Sistemi
Anne Çocuk Eğitim Programı
Güç Koşullardaki Ergenlerin Üreme Sağlığı ve Cinsel Sağlık Konularında Eğitimi Projesi
Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü
Ankara Sanayi Odası
Ankara Ticaret Odası
Baba Destek Eğitim Programı
Birleşmiş Milletler
Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Araştırma ve Uygulama
Merkezi
Domestic Violence Eliminated
Devlet Planlama Teşkilatı
Eğitim Araştırma Hastanesi
Hayat Boyu Eğitim ve Kişisel Gelişim Derneği
Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği
Keçiören Belediyesi Meslek Edinme Kursları
Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği
Kadının İnsan Hakları Eğitimi
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
Milli Eğitim Bakanlığı
Milli Eğitim Müdürlüğü
Merkezi Finans ve İhale Birimi
Radyo Televizyon Üst Kurulu
Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü
Sivil Toplum Kuruluşu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
Çankaya Belediyesi Toplumsal Dayanışma Derneği
Türk Tabipleri Birliği
Türkiye Barolar Birliği Kadın Hakları Komisyonu
Türkiye İstatistik Kurumu
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu
94
ANKARA ‹L EYLEM PLANI
VIII. KAYNAKÇA
WEF, The Global Gender Gap Report 2010, http://www3.
weforum.org/docs/WEF_GenderGap_Report_2010.pdf, (28
Mart 2011)
WHO, Multi-country Study on Women’s Health and
Domestic Violence Against Women: Initial Reports
on Prevelance, Health Outcomes and Women’s
Responses, Geneva: WHO Publications, 2005, http://www.
who.int/gender/violence/who_multicountry_study/en/, (1
Şubat 2011).
Altınay, Ayşe Gül ve Arat, Yeşim, Türkiye’de Kadına Yönelik
Şiddet, İstanbul: Punto Baskı Çözümleri, 2007.
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadına
Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı
2007-2010, Ankara: KSGM Yayını, 2007.
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Türkiye’de
Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, Ankara:
KSGM Yayını, 2009.
Birleşmiş Milletler, Dünya Kadınları Hakkında BM Çalışma
Raporu, 2000
CEDAW, General Recommendations Nos. 19 and 20 (Document
A/47/38)”, 1992, http://www.unhcr.org/refworld/
docid/453882a422.html, (1 Nisan 2011)
Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği, “Toplumsal
Cinsiyet Bakış Açısından Türk Medeni ve Ceza
Kanunu Reformları: İki Ulusal Kampanyanın Başarısı”,
2007, http://www.kadinininsanhaklari.org/files/
CivilandPenalCodeReforms.pdf, (25 Mart 2011).
KAMER, İstersek Biter: Namus adına İşlenen Cinayetler
2006 Raporu, İstanbul: Berdan Matbaacılık, 2006.
Kardam Filiz, Türkiye’de Namus Cinayetlerinin Dinamikleri,
Ankara: BM-Nüfus Fonu, Nüfus Bilim Derneği ve BMKalkınma Programı, 2005, http://www.undp.org.tr/
traboutusdocvuments/namuscinayetleri.pdf
Karınca, Eray, “Ailenin Korunmasına Dair Kanun’da 5636
Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler”, 2007, http://www.
turkhukuksitesi.com/makale_825.htm, (30 Mart 2011)
Subaşı, Nüket ve Akın, Ayşe, “Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri
ve Sonuçları” içinde Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın,
Ankara:, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2003, ss. 231249.
UN General Assembly, “Resolutions 58/147 Elimination
of Domestic Violence against Women (A/RES/58/147,
of 22 December 2003)”, http://daccess-dds-ny.
un.org/doc/UNDOC/GEN/N03/503/40/PDF/N0350340.
pdf?OpenElement, (1 Nisan 2011)
İnternet Kaynakları
Belediyeler Kanunu
http://www.ksgm.gov.tr/kanun_belediye.php
CEDAW Komitesinin 12 Nolu Tavsiye Kararı(1989) http://www.
un.org/womenwatch/daw/cedaw/recommendations/
recomm.htm#recom12, (2 Şubat 2011)
CEDAW Komitesinin 19 Nolu Tavsiye Kararı(1992)
http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/
recommendations/recomm.htm#recom19, (2 Şubat 2011).
Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleriyle Töre ve Namus
Cinayetlerinin Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler konulu
2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi http://www.ksgm.
gov.tr/Pdf/2006-17.doc
Genelgeler
http://www.ksgm.gov.tr/ksgm_genelgeler.php
Special Rapporteur on violence against women, its causes and
consequences
http://www2.ohchr.org/english/issues/women/rapporteur/
Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu ve Pekin +5
Deklarasyonu ve Sonuç Belgesi
http://www.ksgm.gov.tr/uluslararasi_Belgeler.php, (1 Mart
2011)
4320 nolu Ailenin Korunmasına Dair Kanun
http://www.ksgm.gov.tr/kanun_4320.php
TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Kanunu
http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/komisyon_kanunu.htm
95
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE
96
Download