SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yatay Sektörde Çevresel Sorumluluk Direktifinin Uygulanmasına İlişkin Kapasite Geliştirilmesi için Teknik Yardım Projesi 27-31Mart İspanya Çalışma Ziyareti Yatay Sektörde Çevresel Sorumluluk Direktifinin Uygulanmasına İlişkin Kapasite Geliştirilmesi için Teknik Yardım Projesi İhale Makamı Merkezi Finans ve İhale Birimi Yararlanıcı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı / Hukuk Müşavirliği Proje Süresi 24 Ay Proje Başlangıç Tarihi 22 Temmuz 2015 Proje Bütçesi 1,47 M. Avro Öncelikli Hedef Grupları Orman ve Su İşleri Bakanlığı Adalet Bakanlığı Projenin Amacı Verilmekte olan teknik yardımın genel amacı Çevresel Sorumluluk Direktifini, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına uyarlayarak çevresel zararı engelleyerek veya telafi ederek çevrenin korunmasını sağlamak ve etkili bir çevresel sorumluluk sistemi kurarak sağlıklı bir çevre temin etmektir. Projenin esas amacı, Çevresel Sorumluluk Direktifinin etkili şekilde uygulanmasına yönelik kurumsal, teknik ve hukuki çerçeveyi (Türkiye’de) güçlendirmek ve bütün seviyelerde güçlü idari ve teknik kapasite oluşturmaktır. Projenin Faaliyetleri Faaliyet 1, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve ilgili paydaşların kurumsal ve teknik kapasitesinin belirlenmesi ve güçlendirilmesi Faaliyet 2, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını Çevresel Sorumluluk Direktifi ile uyumlu hale getirecek taslak mevzuatın Faaliyet 3.1, belirlenen yaklaşım ve uygulanan yöntemlerin detaylandırılması dahil olmak üzere “zarar değerlendirmesi”, “risk değerlendirmesi” ve “telafi değerlendirmesi” konusunda kılavuzlar hazırlanması. Faaliyet 3.2, karar alıcılarda farkındalık yaratılması Projenin Sonuçları Sonuç 1: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve ilgili paydaşların kurumsal ve teknik kapasitesi belirlenecek ve güçlendirilecektir. Sonuç 2: Çevresel sorumluluğunun bir çerçevesini oluşturmak için taslak mevzuat hazırlanacaktır. Sonuç 3: Başta sanayi, ilgili sivil toplu örgütleri ve çevresel sorumluluk mevzuatının uygulanmasından sorumlu olan yetkili kurumlar olmak üzere ilgili paydaşların bilinci arttırılacaktır. ÇSD’nin uygulanması Çevresel Sorumluluk Direktifinin temel bakış açısı, sürdürdüğü faaliyetler sebebiyle çevresel zarara yol açan veya bu tür bir zarara ilişkin yakın bir tehdidin ortaya çıkmasına sebep olan faaliyet sahibinin finansal açıdan mesul tutulmasıdır. Ayrıca mezkûr direktif çevresel zararların önlenmesi ve telafi edilmesi gayesiyle, 'kirleten öder' ilkesi üzerine kurulu biçimde, çevresel sorumluluğa ilişkin bir çerçeve oluşturmaktır. Çevresel Sorumluluğun kapsamı ÇSD mesleki faaliyetleri iki ayrı sorumluluk kategorisinde tanımlar ve inceler : Sorumluluk kategorisi 1: Ek III faaliyetleri; Sorumluluk kategorisi 2: Diğer faaliyetler (Ek III’te yer almayan) Kusursuz sorumluluk Kusurlu sorumluluk IPPC İzni Atık lisans / izin Sulara deşarj Tehlikeli maddeler Su çekimleri GDOlar Atık taşınımı Maden atığı Karbon depolanması Ek III’te yer almayan faaliyetler Toprak zararı Su zararı Korunan tür ve doğal habitatlara zarar Kategori 1 (Ek III) faaliyetleri 1. Sorumluluk kategorisi Ek III’te yer alan faaliyetlere uygulanır. Bu faaliyetler genellikle çevreye zarar verme potansiyeli yüksek olan faaliyetlerdir. Bu faaliyetler arasında: Ruhsatlandırılmış endüstri ve tarım faaliyetleri; Ağır metal deşarjı olan endüstriler ve/veya su ya da toprağa organik madde deşarj eden faaliyetler; Tehlikeli kimyasal, madde veya ötrofik madde üreten veya deşarj eden faaliyetler; Atık yönetimi faaliyetleri– endüstriyel atık, evsel atık, düzenli depolamalar, yakma tesisleri; Biyositler, GDO vb. 1. Kategoride yer alan işletmeciler kusuru olmaksızın sorumlu tutulabilirler. E K III K U S U R S U Z S O R U M L U L U K Sorumluluk kategorisi 2 Ek III’te yer almayan tüm faaliyetlere uygulanır Annex III; Kategori 2 sadece korunan habitat ve türler üzerinde zarar oluşmuş ya da oluşma ihtimali varsa uygulanır. Kategori 2 kapsamındaki faaliyetlerde, işletmeci sadece kusuru ya da ihmali sorumlu tutulur. K U S U R L U Türler veya doğal habitatlar S O R U M L U L U K ÇSD Muafiyetleri (ÇSD’nin uygulanmadığı durumlar): Md. 4 Savaş durumundan kaynaklı olası zarar; Ek IV ve V’te yer alan uluslararası konvensiyonlar ve sözleşmeler (taraf olunması durumunda) Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu kuran anlaşma çerçevesinde yürütülen faaliyetler; Doğal afetler; Ulusal savunma; Ulusal / uluslararası güvenlik; Çevresel zarar olması ihtimali durumunda Yetkili Makam’ın görevleri Olası tehdite göre seçenekler: 1. İşletmeciye ilgili önleyici tedbirleri şart koşturmak, veya 2. Yetkili makam tarafından önleyici tedbirlerin alınması ve maliyetinin işletmeci tarafından karşılatılması Md. 5 Çevresel Zarar Oluşmuş ise Yetkili Makamın Görevi Yetkili makam iyileştirici tedbirleri önceliklendirilebilir. Rehabilitasyon seçenekleri: 1. İşletmeciden rehabilite / eski haline getirmesini talep edebilir (Ek II’de yer alan metodoloji doğrultusunda),veya 2. Yetkili Makam rehabilite / eski haline getirip, maliyetini işletmeci tarafından karşılatır Md. 6 Diğer hususlar 1. Üye Devletler, birden çok ülkeyi etkileyen zararlar işbirliği yapmalıdır; 2. Vatandaşlar veya STK’lar Yetkili Makamdan gerekli eylemi yapmasını talep edebilir, Yetkili Makam tarafından herhangi bir eylem yapılmazsa (müşteki tarafından haklı olunun durumlarda) hukuki yollara başvuru hakkı sağlanmalıdır. Tarım, Balıkçılık, Gıda ve Çevre Bakanlığı • 2007 tarihli Sorumluluk Kanunu Çevresel • Ek-3 faaliyetleri bakımından Kusursuz Sorumluluk durumu getirmiştir. Ayrıca eski hale getirme bakımından da sınırsız sorumluluk benimsenmiştir. Diğer faaliyetler açısından kusur sorumluluğu benimsenmiştir. Tarım, Balıkçılık, Gıda ve Çevre Bakanlığı • Mali sorumluluk sigortası bu kanunla getirilmiştir. Risk analizi uygulaması ile çevreyi kirletebilecek firmaların tedbir alması sağlanmaktadır. Çevreyi kirletme riski olan firmaların gerekli tedbirleri almaları konusunda teşvikler getirilmektedir. • 11/2014 sayılı Kanun ile revizyon • Kirletme olasılığı olan şirketlere daha rasyonel yükümlülükler getirilmiştir. • Kanunun ilk halinde, operatörlerin fırın için bile garanti vermesi sorunu • Kapsam değiştirilerek riski yüksek olan faaliyetler için yeni bir düzenleme yapılmıştır. Riski yüksek faaliyetler daha çok prosedüre tabi tutulurken riski az olan faaliyetler için prosedür azaltılmıştır. Tarım, Balıkçılık, Gıda ve Çevre Bakanlığı Kanun 49 maddeden oluşmaktadır. Kanunun hazırlanma ve uygulanma süreçlerinde Avrupa Birliği (AB) komisyonun görüşleri dikkate alınmıştır. AB Komisyonu tarafından, İspanya’nın 2010-2016 arası iyi bir seviyede oldukları onaylanmıştır. Kanun Ek-3 faaliyetlerinin tamamı için değil bir kısmı için mali sorumluluk sigortası oluşturulmasını gerekli görmüştür. Operatörlerin; 1- Onarma ve önleme tedbirlerini alma 2-Kirleten Öder Prensibi gereği sorumluluklarını garanti etmesi Tarım, Balıkçılık, Gıda ve Çevre Bakanlığı Burada su, toprak ve habitata ilişkin mevzuatta bir değişikliğe gidilmeden kanunla uyumlu bir şekilde beraber uygulanmaktadır. ÇSD ve sektörel normlar birbirinin tamamlayıcısıdır. Önemli zararda ÇSD uygulaması Eğer sektörel normda eski hale getirme konusunda aynı korumayı ihtiva ediyorsa uygulanabilmektedir. Çevreyi kirletenlere yönelik idari para cezası ve eski hale getirme tedbiri birlikte uygulanabilmektedir. ÇSD şuana kadar İspanya’da 30 vakada uygulanmıştır. Önemli hasar yoksa sektörel norma uygulanmaktadır. Tarım, Balıkçılık, Gıda ve Çevre Bakanlığı Operatör ÇSD kapsamına girecek bir olay olduğunda durumu idareye bildirmek ve gerekli önlemleri almak yükümlülüğündedir. İdare kavramından Kanunun çıkarılmasında merkezi hükümet uygulanmasında otonom idareler anlaşılmalıdır. Merkezi hükümet uygulamadı farklıların önüne geçmek için teknik komisyonlar kurabilmektedir. MORA modülü hakkında bilgi verildi. Çevresel Risk Havuzu ÇSD uyarınca oluşan riskin sigortalanması hususunda bilgiler aktarıldı. Zorunlu değil. Sigorta kapsamı iki husustan oluşmaktadır. Sadece ÇSD sorumluluğu EK olarak 3. kişilerin zararlarını karşılayan sigorta Madrid Otonom İdaresi Çevre Müsteşarlığı Finansman garantilerinin nasıl belirlendiği hususu aktarılmıştır. Risk analizleri konusunda bilgiler aktarılmıştır. Kanun yürürlüğe girdiğinden beri 6 vaka 4 vaka toprak ve yeraltı suyu 2 yerüstü suları kirliliği Yeraltı sularındaki kirliliğin nasıl temizlendiği konusu aktarılmıştır. 6 vakada operatör firma tarafından bildirilmiştir. Firmalardan sağlanmaktadır. onarım Raporu istenerek takip Teşekkürler