Siyasi Risk İzlekleri XVI

S Bilişim Danışmanlık
Siyasi Risk İzlekleri
XVI
Raporlama Dönemi: Temmuz 2014-Kasım 2015
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Siyasi Risk İzlekleri / Political Risk
2008 Mayıs
2009 Şubat
2009 Ekim
2011 Ekim
2015 Kasım
2008 Haziran
2009 Mart
2009 Aralık
2012 Aralık
2008 Temmuz
2009 Nisan
2010 Nisan
2013 Aralık
2008 Kasım
2009 Temmuz
2010 Kasım
2013 30 Aralık
1 Irak-G.Doğu
8
7
6
5
4
3
2
1
0
7 Kurumlarla İlişkiler
2008 Aralık
2009 Eylül
2011 Mayıs
2014 30 Haziran
2 ABD
6 Nükleer İran-İç
Savaşta Suriye-Rusya(*)
3 AB
5 Enerji
4 Ekonomi
2015 Kasım
7 KURUMLARLA
İLİŞKİLER
6 NÜKLEER
İRAN-İÇ SAVAŞTA
SURİYE-RUSYA (*)
1 IRAK- G.DOĞU
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2 ABD
3 AB
4 EKONOMİ
*Rusya, Eylül.2015’ten itibarendir.
Sayfa
2
5 ENERJİ
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Siyasi İstikrar İndeksi (Sİİ)
Referans No: 130384
Sayfa
3
İlgi: 21.11. 2008 tarih ve 130041 referans; 06. 12. 2008 tarih ve 130044 referans; 04.02.2009
tarih ve 130048 referans; 25.05.2009 tarih ve 130067 referans; 16.09.2009 tarih ve 130079
referans; 30.10.2009 tarih ve 130083 referans; 17.12.2009 tarih ve 130089 referans;
19.04.2010 tarih ve 130109 referans numaralı ara raporlarla 21.08.2008 tarih ve 130030
referans; 14.12.2009 tarih ve 130088 referans; 05.07.2010 tarih ve 130117 referans; 05.
Kasım.2010 tarih ve 130126 referans; 10.Kasım.2010 tarih ve 130128 referans; 27.Nisan
2011 tarih ve 130147 referans; 25.Mayıs.2011 tarih ve 130151 referans; 08.Haziran.2011 tarih
ve 150153 referans; 17.Ekim.2011 tarih ve 130169 referans; 14.Aralık.2012 tarih ve 130221
referans; 18.12.2013 tarih ve 130278 referans; 30.Aralık.2013 tarih ve 130281 referans;
17.07.2014 tarih ve 130314 referans sayılı raporlar. Temas edilen raporların hemen tamamı
XVI. raporun önceki serisindendir. Ayrıca 29.Nisan2013 tarih ve 130238 sayılı “Siyasi
Sistemde Meşru Aktör / Kurum Konuşlanmasında Değişim” ile 05.Eylül.2013 tarih ve
130263 sayılı “Siyasi Kutuplaşmada Güncel Durum” başlıklı ara raporlar, elinizdeki
raporun bağlılarıdır. “Siyasi Risk İzlek Standartları”nı içeren özet, ara rapor ekinde
gönderilmiştir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
İçindekiler
Özet ve Genel Değerlendirme …………………………………………………….….... 06
Irak-G. Doğu (Kürt sorunu) risk izleğinde yükseliş ve düşüş nedenleri ………….... 08
Irak ……………………………………………….......................................................... 08
PKK Şiddetinin Güncel Siyasi Ortamı …………………………………........................ 13
PKK’nın Güncel Siyasi Hedeflemeleri ……………………….......................... 13
PKK; İnsan Kaynağı, Saha ve Fiziki Şartlarda Güncel Faktörler……......................... 23
İnsan Kaynağı ………………………………………....………........................ 23
Saha ………………………………………………......................................................... 32
Sahada Kitleyle PKK Etkileşimi ……………………………………….......................... 36
PKK; Silah-Teçhizat ve Örgütte Teknik Durum ………………………........................
41
PKK ………………………………………………........................................... 42
PKK; Ağır Saldırı-Eylem Biçimleri ………………………………...............................
45
Bürokrasi …………………………………........................……………........................
53
Türkçü Tepkime ………………………………………..............………........................
60
PKK (için) İktidar Güncel Yaklaşımının Çerçevesi ……………………........................
62
ABD ile İlişkiler risk izlediğinde yükseliş ve düşüş nedenleri …………...…………. 71
ABD-Türkiye Askerî Bürokrasiler Arası İlişkiler ………………............................ 74
Diplomatik Bürokrasiler Arası İlişkiler ………………………….................................
79
Üst Düzey Siyasiler Arası İlişkiler ………………………...........................................
86
Kamuoyları Nezdinde İlişkiler …………………….......................................................
93
AB ile ilişkiler risk izleğinde yükseliş ve düşüş nedenleri ……………..…………… 95
Ekonomi risk izleğinde yükseliş ve düşüş nedenleri ……………………..……..….. 112
Makro Ekonomik Çerçeve ………………………………………………..................... 112
Fiyat Hareketleri ……………….............………………………………........................ 120
Hane Halkları ………………………………………………......................................... 122
Şirketler ……………………………………………….................................................. 129
113
Kamu Cephesi ……...............…………………………………………........................
158
Tarım Kesimi …………………………………………...............……........................
163
Enerji-hammadde temin risk izleğinde yükseliş ve düşüş nedenleri …………….… 165
Emtiaya Dair Gelişmeler ………………………………………………........................ 182
Sayfa
Daha Çok Krediyle Daha Az Büyüme Döngüsü ……………………...........................
4
Bankacılık …………………………………………….......................…........................ 145
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
İran-Suriye-Rusya eksen risk izleğinde yükseliş ve düşüş nedenleri …...................... 185
Siyasi Risk İzlek Tablosu ……………………………………………………….….….. 190
Siyasi Risk İzleklerinin Gerçekleşme İhtimali ile Etki Düzeyi Karşılaştırması ….... 196
Değerlendirmeler ……………………………………………………….….…………... 198
Kurumlarla İlişkiler ……………………………………………….................................. 198
Artan ve Eklemlenen Tehditler, Aşınan Değerler……………………….......................... 198
Kötü Politikalar, Bloke Sivil Toplum ……………………………………………........... 199
Yiten Kurumsal Kapasite, Artan Havalecilik ……………………………........................ 200
Gizlide Zina, Aşikârda Doğum ………………………………………….......................... 200
İran-Suriye-Rusya Ekseni, Tehdit Niteliği ve Dönüştürme Eşiği ………………............. 201
Bankacılık; Fırsatçı Sazanlık mı? Muhafazakâr Oyunbozanlık mı? ……........................ 202
Henüz Bozulmamış Son İttifak; Anadolu Kaplanları …………………........................... 203
Hikâye Yazabilmek İçin Kalem Tutmak ………................................................................ 204
ABD ile İlişkilerde Daha Sofistike Yollar ……………………........................................ 205
Sayfa
5
Sonuç ……………………………………………………………………………….…..... 207
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Özet ve Genel Değerlendirme
Türk siyasi sisteminin toplam riskleri artmış ve çeşitlenmiştir. Bazı kalemlerde risk
düzeyi sıçrama yapmış, ilk kez toplam üç kalemde birden “5”i geçmiştir. Artan riskler,
özellikle “5” derecesini geçen izlekler, eklemli ve geniş-kitlevi etkide olmak üzere siyasi
kararları bloke edicidir. Bloke olma ederi, siyaset kurumunun ana odaklanmasını belli tehdide
hasretmesi, ayrıca, tüm kararlaştırmalarını bu tehdide göre ayarlamak zorunda kalmasıdır.
Siyaset kurumu, eklemli-kitlevi etkide üç riskle eşanlı olarak baş edemez. Değil
siyaset kurumu, siyasi sistemin bütünü kolayca baş edemez. Siyaset kurumu bu yüzden,
risklerin giderilmesini başta bürokrasi, havale etmeye başlamıştır. Yetmemiş, bazı risklerin
giderimi, egemenlik hakları askıya alınarak NATO’ya devredilmiştir.
PKK’nın artan ve nitelik değiştiren şiddeti, ülke rejimini zorlayıcıdır. Ülke kısa
sürede; müzakereci libere siyasetle barika-i hakikat müsademe-i efkârdan doğar’dan,
barikatın hakikati çatışma şiddetinden değil müddetinden doğar’a savrulmuştur. PKK
yanında siyasi iktidar, şiddetin işletiliş ve müdahale biçimlerini / ritimlerini / saha-zaman
parametrelerini yönlendirmektedir. Siyasi iktidar, nerdeyse Gezi Parkı vakıa serisi hacminde
devreye giren Türkçü tepkimeyi denklemde tutmaktadır. G. Doğu dışında belli il-ilçe
merkezlerinde iktidar denetimli şiddet, radardadır. Siyasi iktidar çoğunluk üretim tekniğinde
korku-endişe saikları sevgi-sempatinin fevkinde, hatırlatılmalıdır.
Makroekonomik çerçevede dengelenme gerekleri layıkıyla yerine getirilmemektedir.
Dengelenmeyi kısmen yerine getiren, gayri-iradi gelişmelerdir; petrol-emtia fiyat düşüşleri
gibi. Buna karşılık, hane halklarında ve şirketlerde güç aşınması düşük düzeyli, bankalarda
direnç düşüşüyle birlikte akılcı-temkinlilikte hareketlilik izlenmiştir. Ekonomik risk izleğinde
yükseliş kaynağı ağırlıkla dışarıdandır.
Siyasi risklerin tehdit şeklinde artması kadar yol açılan değer aşınmaları daha
önemlidir. Aşınan değerler, siyaset kurumunda işlevsizleşme / çökmeler, sivil toplumda
rağmen kötü politikaların ardında duran sivil toplum, hazindir.
Sayfa
kötü politikalarla beslendikleri hatta ortaya çıktıkları belirtilmelidir. Durumun açıklığına
6
blokaj, endişe vericidir. Siyasi risklerin tehdit kaynaklı oluşundan ziyade iktidarca izlenen
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Önceki dönemde politik düzeltme gibi görünen gelişmeler; askerlerin tahliyesi, G.
Doğuda kamu düzen tesisine yönelim, kamu kudretinin blokajdan çıkartılması, Suriye
sınırında sıkılaştırma, MİT yerine Kara Kuvvetleri etkinliği, AB sürecinde ivmelenme, tümü
aldatıcıdır.
Politik düzeltme sanılan her bir gelişme, bir müddet sonra, araçsallaştırılmış saha
olarak karşımıza çıkmıştır. Cari dönemde AB sürecinde ivmelenmenin saik ve dinamiklerinde
bozuklar, ilgili bölümde nakledilmiştir. Akılcılık ve gerçekçilik, devreye girip kötü
politikaları çaptan düşürememektedir.
Önceki dönem “kar” toplayan risklere rağmen siyaset kurumuyla hemdem
bürokrasiden medet ummuştuk. Riskler sıçrama yapmış, işlevsiz siyaset kurumu yanında
tahrip edilmiş bürokratik-kurumsal kapasite, sınırdadır. Ekonomide, diplomaside, savunma
hatta güvenlikte kapasiteler zorlanmaktadır.
Risk-tehditler karşısında cevaplayan; “devlettir”. Devlet zayıf, siyaseti ferasetsiz ve
basiretsiz, kurumsal-bürokratik kapasitesi geriletilmiş, temel savunma ve ekonomik ittifakları
güvenilmezdir. Devletin kuvveti sayılabilecek siyasi çoğunluk üretimi, gücü önce zehirlemiş
Sayfa
7
sonra akıl ve gerçeklikten kopartmıştır. Esas risk, akıl ve gerçeklikten kopmadır.
S Bilişim Danışmanlık
1.
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Irak-G. Doğu (Kürt sorunu) risk izleğinde yükseliş ve
düşüş nedenleri;
Irak riskinin merkezî problematiği; Merkezî Irak Hükümeti’yle Kuzey Irak Bölgesel
Yönetimi (KRG; Kurdistan Regional Goverment) arasında gerginliktir. Gerginliğin Türkiye
bakımından temel boyutları; siyasi, dinî-mezhebi, askerî ve ekonomiktir. KRG, Merkezî Irak
Hükümeti’nin kapsayıcı olmayan, Şiiliği esas alan yönetimiyle çekişmelidir. KRG; Bağdat’ta
temsil profilini düşürmüş, ayrılma hatta tam bağımsızlık ilanı eşiğindedir.

KRG, Peşmerge şeklinde askerî unsura sahip, Türkiye bu yapılanmanın kuvvet
profilini yükseltmektedir. Türkiye ayrıca KRG bölgesinde düşük hacimli ancak çevik askerî
kuvvet bulundurmakta, Peşmerge’ye eğitim vermektedir. Türkiye, Irak içindeki kitlevi
göçlerde AFAD üstünden KRG’yi destekleyicidir. Bu yolla Türkiye, yarım milyonu zorlayan
kitlenin sığınmacı olarak gelişini Kuzey Irak’ta başarıyla göğüsleyebilmiştir.

Türkiye KRG’nin su, gıda, yakıt ihtiyaçlarının karşılamasında destekleyicidir.
Türkiye, KRG’nin petrol ihracına aracılık etmekte, gelirlerinin güvenceli olmasını
desteklemektedir. ABD, ilk evrede şiddetle karşı çıktığı Türkiye’nin KRG petrol ihraç
aracılığına bilahare sessiz kalmak zorunda kalmıştır.

KRG-Barzani’nin başkanlık görev süresi dolsa da iktidar problematiği düşük
profildedir. Barzani Kuzey Irak’ta PKK’yı baskılamakta, Kuzey Suriye’ye geçişlerini
güçleştirmektedir.
İstisnası;
Ekim-Aralık.2015
Kobani
gelişmelerinde
ABD
talebi
doğrultusunda PKK’ya verilen geçiş izinleridir.

Barzani, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)-Türk Hava Kuvvetleri (THK)’nin
Kandil-PKK bombalamasında Türkiye’yi açıkça desteklemiştir. KRG-Peşmerge’nin yine
ABD talep ve TC Hükümeti izniyle Kobani’ye Türkiye üstünden geçiş yaptığı
hatırlatılmalıdır. Hükümet ve TSK’nın buna; PKK/YPG’nin kontrollü kılınması adına olur
verdiği belirtilmelidir.
Türkiye, Merkezî Irak Hükümeti’yle ilişkilerde İbadi yönetim döneminde de
8
iyileşme sağlayamamıştır: Merkezî Irak Hükümeti TSK-Kandil operasyonlarına karşı, hava
Sayfa

S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
savunma sistemleri edinmek için Rusya ile işbirliği başlatmıştır. İbadi, ABD’nin yetersiz
kalan müdahaleleri ertesi Rusya ve İran ile birlikte hava savunma kapasitesi geliştirmiştir.

Merkezî Irak Hükümeti düzenli ordu birliklerini merkeze çekerek Kuzey
Irak’ta savunma-güvenlik boşluğuna yol açmış, sahayı IŞİD karşısında Peşmerge’ye bırakmış,
mağlubiyetini beklemiştir. Kerkük, Merkezî Irak Hükümeti’nin çekildiği merkezdendir.
Kerkük, Diyala, Selahaddin, Sincar/Şengal ve Musul’da IŞİD ile Barzani güçleri karşı
karşıyadır.

İran, askerî cihetten fiziken Irak’ta-sahadadır. Haşed El Şaabi örgütlenmesi,
Kudüs muhafızları komutanı K. Süleymani’nin türlü etkinliği misaldendir. Haşed El Şaabi
Merkezî Irak Hükümeti’nin tam desteğini almakta, adeta resmileştirilmiş, Irak Ulusal
Güvenlik Müsteşarlığı’na bağlanmıştır. İran, Kuzey Irak’ta özellikle KYB’nin hassaslaştığı
bölgelerdedir; Diyala, Hamrin, Selahaddin gibi. İran’ın yönlendirdiği Haşed El Şaabi birlikleri
son olarak Kasım.2015’te Selahaddin-Tuzhurmatu’da Peşmerge ile çatışmıştır.

Irak topraklarının büyük yüzdesi IŞİD eline adeta terk edilmiş, merkezî
devletin anlamlı ölçüde askerî varlığının daha önemlisi savaşcıl olmadığı ve ülke savunmasını
İran başta olmak üzere havale ettiği anlaşılmıştır.
Merkezî Irak Hükümeti Türk ihraç
ürünlerine kısıtlama uygulamaktadır.

İbadi, ülke içindeki kitlevi göçleri KRG üstüne sürmekte, ekonomik yönden
Barzani’yi çökertmek istemekte, Türkiye sınırını baskılamaktadır. Barzani ise Merkezî Irak
Hükümeti’ne muhalif Sünni grupları Kuzey Irak’ta ikamet ettirmekte, başta Musul’dakiler
mahreç sağlamaktadır. Nakşi Barzani’nin ülke içinde bölge olarak komşusu Sünnilerle iyi
ilişkileri normaldir.

2015 Başlarında IŞİD, Irak’taki Şii kutsal merkezlere saldırı hazırlığı yapmış,
vazgeçmiş görünmektedir. IŞİD’in önce Merkezî Irak Hükümeti’ne bilahare Barzani’ye
Sayfa
ve enerji teminini güçleştirirken ABD uçaklarınca bombalanmış, durdurulmuştur. ABD,
9
dönüklüğü izlenmiş, daha fazla ileri götürmemiştir. IŞİD Bağdat üstüne yürür su kaynaklarını
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
IŞİD’in Bağdat’ı ele geçirmesini frenlemiş, bilahare İran’ın karadan askerî desteği devreye
girmiştir.

ABD müdahalesiyle IŞİD, Bağdat-güney yerine Kerkük-Erbil doğuya
yönelmiş, Mahmur’da PKK direnciyle karşılaşmış, Kerkük’te İran dolaylı destekli Barzani
kuvvetli mücadelesiyle geriletilmiştir. IŞİD Kuzey Irak’ta Musul-Sincar kazanımlarını
büyütememiş, Sincar’ı kısa sürede yitirmiştir. Barzani-Peşmerge IŞİD ile mücadelede 2.000’e
yakın kayıp vermiş, PKK/YPG’nin kaybı bunun iki misli üstünde görünmektedir.

KRG-Barzani’nin devlet başkanlığı ve yeni Anayasa tartışması çözüme
kavuşturulamamıştır. KRG-Barzani’nin dayandığı KDP karşısında KYB (Talabani), Goran
(değişim hareketi), Yekgirtuy (İslamcı), Komal (İslamcı) partiler bulunmakta, zayıf / gevşek
ittifak halindedirler. Goran, son seçimlerde (Eylül.2013) KDP ardından ikinci parti
konumdadır.
Goran,
KYB-Talabani
ile
birlikte
PKK/PYD’nin
Kuzey
Suriye’de
kantonlaşmasına taraftar / destekçidir.

Goran ve KYB, biraraya gelerek KDP’yi sıkıştırmakta, KDP bürolarının
görevden ve başkentten uzaklaştırma uygulamıştır. Goran KDP’nin tepkimesini darbe olarak
nitelemiştir.
Sayfa
varit, KDP sert müdahalelerde bulunmuştur. KDP, Goran mensubu bakan ve meclis üyelerine
10
bulunduğu Süleymaniye’de binalarını kundaklatabilmektedir. Gösterilerde çok sayıda ölüm
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Başında yaşlı ve hasta lider Talabani’nin bulunduğu KYB zayıflamakta, Goran
hareketinin KYB yerine Barzani’yi dengelemesi beklenmekteydi. Barzani durumu
kabullenmiş, Peşmerge güçlerinin yönetimini dahi Goran hareket liderine bırakmıştı.
Beklenen dengelenme olmamıştır. Buna rağmen Talabani, doğrudan/açıktan Barzani’yi yarı
yolda bırakmamış, bağımsızlık ilanında dahi destekleyeceğini açıklamıştır. Talabani,
Barzani’nin tüm komşular ve bölge halklarıyla iyi geçinmesini, içeride siyasi uzlaşı
üretmesini, Peşmerge ve güvenlik güçlerinin yönetimini paylaşmasını, başta petrol gelir ve
banka hesapları yönetimi şeffaflaştırmasını istemiştir.

Düşen petrol fiyatları Barzani’yi güç durumda bırakmaktadır. Arzı artıran
Barzani, bölgeden petrol ihraç fiziki arz limitine yaklaşmıştır. KRG’nin kamu harcama en
büyük kalemi memur-ordu ödemeleri, bütçenin yaklaşık %70’dir. Düşen petrol fiyatları kamu
gelirlerini yarı yarıya azaltınca Barzani, gelirleriyle maaş-ücretleri dahi karşılayamaz hale
gelmiştir. Irak içinde kitlevi göç eklendiğinde ekonomik cihetten Barzani çok zor
durumdadır. PKK’nın boru hat saldırısı da Barzani’yi zor durumda bırakmakta, tek bir
saldırıda Barzani’nin gelir kaybı tahminlere göre 500 milyon USD’dir.

Barzani ise kantonlaşmaları kendisi ve KRG’nin kazanımları için risk olarak
görmektedir. Öte yandan Musul’un IŞİD tarafından işgali, en çok, Barzani’nin iç siyasette
konumunu zayıflatmıştır. Merkezî Irak Hükümeti Musul işgalinden kaynaklanan siyasi
sorumluluğu üstlenmemekte, Barzani’yi itham etmektedir. Kerkük’te İran-Merkezî Irak
Hükümeti’nin Barzani ile rekabeti eklenmelidir.

Barzani bir yandan seri halde iflas eden iktisadi networklarını koruma diğer
yandan IŞİD karşısında savunma-güvenlik açığı teşkil ettiren ortamda ülkesini korumak
zorundadır. İçeride ve Kuzey Suriye’de kendisiyle rekabet halinde PKK eklenmelidir. IŞİD
Kuzey Irak Bölgesel Yönetimini kendi içinde kenetlememektedir. Belki bunu ekonomik
sıkıntılar, Merkezî Irak Hükümet baskısı ve İran müdahaleleri tetiklemektedir. PKK’nın
Sayfa
karşıtı PKK öncülüğünde tepkime, Barzani Peşmergesi önündedir.
11
Kuzey Irak’ta IŞİD karşıtı tepkimesi daha sert, kararlı ve etkilidir. Mahmur ve Sincar’da IŞİD
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
2003-2015* Toplam:
166.802
(Aralık 2015)
Irak'ta Ölen Siviller / Civilian Deaths in Iraq
2003-2015 Aylık / Monthly
Ocak
Şubat
4.000
4.078
3.977
4.500
Nisan
2.898
3.017
3.500
Mart
Mayıs
3.000
Haziran
2.500
0
2003

2004
2005
2006
2007
530
1.150
1.200
1.449
299
357
218
389
392
531
1.125
1.096
2008
2009
2010
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
3
500
478
267
586
372
525
610
1.000
996
858
1.129
1.222
1.500
Temmuz
1.141
1.546
2.000
2011
2012
2013
2014
2015
Aralık
İran, Türkiye’nin halen Kuzey Irak’ta yürüttüğü askerî birlik tutma dâhil
politikasından son derece rahatsızdır. İran’ın ilk hedefi askerî düzeyde TSK’yı Kuzey Irak’tan
çıkartmaktır. İran bunun için Rusya-Türkiye çekişmesinden yararlanmaktadır. İran;
topraklarından, alt yapısından, uluslararası petrol piyasasındaki geniş imkânlarından
yararlandırmak suretiyle Kuzey Irak petrolünün ihracına aracılık etmek istemektedir.

İran bu şekilde hem gelir elde etmek, bu gelirlerle Kuzey Irak ithalatını
yönetmek hem de Merkezî Irak Hükümeti’ni rahatlatmak istemektedir. İran, ihracına aracılık
edeceği petrolün nakli için Temurçin ve Hacı Ümran sınır kapılarında depo-sair hazırlık
yapmıştır. Türkiye, Kuzey Irak petrolünün ihracına aracılık için özel sektör ve kamu
imkânlarıyla ciddi sayılabilecek yatırım yapmış, halen Kuzey Irak petrol ihracında ana mecra
haline gelmiştir.

İran, geleneksel operatif devlet modu ve sahadaki fiziki etkinliğine rağmen,
Barzani-Türkiye arasında tesis edilen hatları kesintiye uğratma imkânına müracaat etmemiştir.
Sabotaj sair eyleme girişmemiştir. İran’ın fasılda gözettiği, Türk şirketlerinin İran üzerinden
sevke katiyen evet demeyecekleridir. Barzani’nin Şii ekseninde konuşlanmış ve ödemeleri
Ak
Parti’nin,
münhasıran
Erdoğan’ın
başlattığı
KRG-Barzani’nin
desteklenmesi, gelinen aşamada “devlet” politikası haline gelmiş, ABD itirazları azalmıştır.
Sayfa

12
Merkezî Irak’a yaptıracak İran’a petrol ihracına güvenmeyeceği ortadadır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Buna rağmen, Barzani’nin sadece Ak Parti istek ve beklentileri çerçevesinde değil, TSK
beklentilerine de uygun davrandığı belirtilmelidir.
PKK Şiddetinin Güncel Siyasi Ortamı:
PKK’nın güncel siyasi hedeflemeleri;

Eğreti olsa da üretilmiş meşruiyet ve etkinlikte sıçrama yapmak,

Ülke siyasetinde belirleyicilik kazanmak,

Anayasal-kurumsal sistem değişiminde merkezî mevzii edinmek,

Türk medyasında pozitif-meşru statüye konumlanmaktı. Ayrıca;

Sahadaki PKK kazanımlarına siyasi görünüm kazandırma, genişletip
derinleştirerek sürdürme,

Küresel-bölgesel düzeyde siyasi denklemde dikkate alınma, mümkünse askerî-
fiziki işbirliği tesis ettirerek Türk devletini dış politik muhataplıkta yedeklemedir. BM:
“Türkiye Kobani'yi savunmak isteyen gönüllülere izin vermeli” diyebilmiştir. ABD ve AB
ülkelerinden benzer demeçler eklenmelidir.
PKK, insanlık ve medeniyet düşmanı barbar IŞİD karşısında sert-kararlı mücadele
vererek iç-dış kamuoyunda ciddi ölçüde; meşruiyet, etkinlik ve sempati yaratmıştır. PKK’nın
yarattığı meşruiyet ve etkinlik, içeride idare üstünde de etkili olmuş, Suriye sınırını açıkça
geçen PKK unsuruna asker-sivil bürokrasi müdahale edememiş, adeta bloke olmuştur.
PKK’nın IŞİD karşıtı etkinliği keza, ABD-Obama ve Rusya-Putin’in açık
demeçlerine defalarca konu olmuştur. IŞİD karşısında küresel siyasi denklem, AB dâhil, açık
parametrelere rağmen PKK terör örgütü yanında, Türk devletine karşı dizilmeyi
kabullenmiştir.
Türk devletinin ülke ve sınır egemenliği, kamu kudret ve düzeninin tartışılmaz oluşu,
bunların en azından hatırlatılmaları, hafifçe değinilmeleri, gündeme dahi getirilmemiştir.
Sayfa
verili-durum şeklinde, sivil toplum dâhil tereddütsüz paylaşılmıştır.
13
MİT-Öcalan çözüm sürecinin, söz konusu üst kategorileri “ultra vires” askıya aldığı, sanki
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Siyasi aktörlüklerin iddiası kadar o aktörlüğün içinde devindiği ortamın, bu ortamın
aktörle etkileşiminin önemi ortadadır. PKK’nın güncel siyasi hedeflemesinde muhatap olduğu
ortamı nasıl okuduğu nakledilmelidir.
PKK için 2013, son derece pozitif, “var” yılıydı. Yıl boyunca PKK siyasi
beklentileri yüksekti. “Balyoz” ve “Ergenekon” yargılamaları neticelendirilmiş, eşanlı
biçimde, Kara Kuvvetleri iç tehditler karşısında yetkisiz/görevsizleştirilmişti. Parlamentoda
“Yeni Anayasa” komisyonu teşkil ettirilmiş, Ak Parti-HDP, komisyonun yegâne
yürütücüleriydi. Akil insanlar devrede, HDP ülke sathında politika yapmak üzere harekete
geçmiş, Samsun-Sinop gibi illerde tepki çekse de ulusal medya ve kamuoyu büyük ölçüde
arkasındaydı.
Siyasi iktidarınsa “hasım portföyü”, 2013’te sıçrama yapmıştı: Sırasıyla;
“Reyhanlı” patlamaları-Esad, “Gezi Parkı”-modern hayat hassasiyetli dindar olmayan geniş
kitleler ve 17-25.Aralık’ta somutlaşan ahlakçı hassasiyette Gülen cemaat yönlendirmesinde
yargı-emniyet bürokrasisi, siyasi iktidarın hasmı / karşısındaydı. PKK ve siyasi uzantısı
HDP, üç güçlü siyasi hasmane yapılanma karşısında kalmış iktidarla etkileşim
içindeydi!
PKK için “2014”, pozitif ancak üretken olmayan yıldı. PKK beklenti düzeyi hafif
aşağı çekilmişti. HDP’ce mahalli seçimlerde elde edilen başarı olağan, beklentinin
gerçekleşmesi niteliğindeydi. Elde edilmiş siyasi başarının kaynak ve üstlenicisi hem PKK
hem de HDP idi. Siyasi hareketin “askerî” ve “siyasi” kanatları; hedef-ölçek ve biraradalık
bakımından iyi sınav vermişti.
Cumhurbaşkanı seçimindeyse Kürt siyasi hareketinin genel kabul görmüşlüğünün,
medyada edinilen mevziinin pekiştiği izlendi. Erdoğan daha ilk turda seçimi kazanınca
Demirtaş’ın ikinci turda pazarlık üretme kapasitesi sıfırlandı. Bunun, Kürt siyasi
hareketinde hesapta hatta radarda olmadığı belirtilmelidir. Kürt siyasi hareketinin kazanımı
Kanun, kamuoyunda bilinen adıyla çözüm süreci kanunu, ileri değil geçmişe dönüktü.
Sayfa
Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair
14
gibi görünen, esasen tam da aksi gelişmeyse nakledilmelidir:
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Kanun, yürütülecek müzakereleri yasallaştırıp tahkimi değil, öncekileri hukukan
sterilize ediciydi. Yani; düzenleme, siyaseten ileri dönük / zemin teşkil ettirici değil, mevcut
zemini iptal edici ve hukukan korumaya alıcıydı. PKK durumu daha Ekim.2014 gelmeden
anlamıştır.
Şubat.2015’te Dolmabahçe mutabakatı, süreci kurtarmak içindi. Siyasi zeminde
belirgin ölçüde değişen; Öcalan’ın erişiminin kısıtlanmaya başlanması, yükseltilen itibarının
sürdürülmediğiydi.
2014’te Türlü siyasi kazanıma karşılık polis-jandarma sahada PKK/KCK
tutuklamalarını aktive etmiş, Batı illerine giden çok sayıda silah-patlayıcı yakalatılmıştı. G.
Doğuda araçlı halde gezinen çok sayıda militan yakalanmaktaydı. Ekim.2014 Kobani
eylemlerine girildiğinde beklenmedik herhangi gelişme yoktu.
Faslın girişinde değinildiği üzere dışarıda olduğu gibi ve kadar içerde de üretilen
eğreti meşruiyeti sürdürmek, dönüştürmek, sağlamlaştırmak, PKK için temel
problematikti. Başarılamamıştır. PKK için 2015’te kendince en olumsuz gelişme, budur.
PKK, bürokrasi ve siyaset kurumunca gördüğü en üst düzeyde mazhariyet, kamuoyu
ve medya desteği, hiç biri sağlam-düzgün-sürdürülebilir meşruiyet getirmemiştir. HDP’nin
siyasi düzeyde geldiği aşama, yerel seçimlerde ve Cumhurbaşkanı seçiminde ürettiği destek,
Haziran ve Kasım 2015 seçimlerinde barajı geçmiş olmasına rağmen, karşılığında, meşru
aktör konumu edinememiştir.
PKK, Türk-ulusal evreninde başaramadığını, Kürt siyasi evreninde de hasara
uğratmıştır. PKK, yürüttüğü meskûn mahal çatışmaları nedeniyle sivil halk desteğini
azaltmış, durum HDP’nin oy oranlarına, hem Batı hem Doğu illerinde yansımıştır.
2013’te “Reyhanlı” patlaması, ülke ölçekli algıda siyasi şiddette sahne önü
konumunu PKK’dan uzaklaştırmıştı. “Gezi Parkı” eylemleri, sokak demokrasisi devinimini
geçici de olsa mesafe koyulan siyasi tutumdandı ancak sıkı-bağlayıcı parametreden de değildi.
Sayfa
iktidarla eşleşmesinin ederini zayıflatıcıydı. Kürt sivil toplumunda eli kirli ile iş tutmak,
15
PKK’dan kısa süre ayrıştırmış, 17-25.Aralık’sa meşruiyet yönünden Kürt siyasetinin siyasi
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK, Gezi Parkı eylemleri esnasında sol ile birliktelik ararken 17-25.Aralık’ta
iktidarı zorda bırakmama, Kobani vakıasındaysa önce ABD moderasyonunda süreci iktidarla
birarada yönetme, iktidarla işbirliği üretemediğindeyse iktidara karşı fırsata dönüştürme
gayretindeydi.
2013’te Üç gelişme, PKK tarafından, güçlü değil zayıf iktidarla eşleşmenin daha
üretken olabileceği konusunda tereddüt ve tutarsızlıklara yol açtı. 2014’e dek Güçlü
iktidarla eşleşen PKK, Cumhurbaşkanı seçimi hariç 2014’ten sonra, zayıflama işaretleri
veren iktidarla eşleşmekteydi. Durum; Mart.2014 yerel ve Haziran.2015 genel seçimlerinde
teyit edilmişti.
PKK durumu ve ederini fırsat olarak gördü, sahada şiddet siyasette sert karşıtlıkla Ak
Parti-Erdoğan karşısına geçti; sloganı seni başkan yaptırmayacağız idi. Cari raporlama
döneminde PKK’nın ürettiği şiddette güncel siyasi ortam, kısaca böyledir. PKK genel-siyasi
hedeflemesinin; Türk devletini, zor kullanarak kendi siyasi hedeflemesine iştirak ettirmek
olduğu hatırlatılmalıdır.
PKK-HDP ile Öcalan arasında 2014-15 siyasi gelişmelerini okumada ton farklılıkları
belirtilmelidir: Öcalan, askerî vesayetin bittiğini ve devreden tamamen çıkmış olduğunu test
etme gereğini katiyen terk etmemiştir. Öcalan, Ekim.2014 KCK Kobani eylemleri ertesi
durumu, otuz yıl sonra sokağa çıkma yasakları ve askerin etkili müdahalesi nedeniyle “askerî
darbe” olarak okumuştur. Öcalan, Ekim.2014 Davutoğlu-asker birlikteliğini gördükten sonra
topyekûn savaş şeklinde net tavır sergilemiştir.
Altı çizilmelidir; PKK, Türk devlet ya da milletinin gönüllü iştirak ettiği herhangi
çözümü ne hedeflemekte ne de bunu kabullenmektedir. Ana hedeflemesini mutabakatmüzakere ve demokrasiyle değil zorla almayı gerçekleştirmek istemektedir. PKK’nın
hedefine katiyen değil, araçlarına odaklanılmalıdır. PKK; siyasi hedefini zorla kabul
ettirmek isteyen örgüttür. Gönüllü-müzakerevi herhangi siyasi kabul, PKK için makbul ve
ittifaka girdiğinde, bunu katılarak değil katarak yürütmek istediğidir. Aşağıda YPGMüslim ve Türkiye’de solla işbirliğinde bunu izleyeceğiz.
Sayfa
gerek yoksa Kürt halkı için PKK anında biter! İkinci kritik husus, PKK, siyasi herhangi
16
kabul edilebilir değildir. Herhangi siyasi hedef var ve bu hedefin zorla kabul ettirilmesine
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Temmuz.2014’te alt sektör indeksi yükselmiştir. Başlıca sebebi PKK’nın çözüm sürecine bağlılığını sinyalleyen
hacimli kafileler halinde teslim olmalardır.
Ağustos.2014’te alt sektör indeksi düşmüştür. Başlıca sebebi öldürme maksatlılar dâhil PKK eylemliliği, PKK
eylemlerinde sivil halkı yanına almasıdır.
Sayfa
Ekim.2014’te alt sektör indeksi sert biçimde düşmüştür. Başlıca sebebi PKK/KCK 06-11.Ekim eylemleridir.
17
Eylül.2014’te alt sektör indeksi düşmüştür. Başlıca sebebi; öldürme hedefliler dâhil artan PKK eylemliliğidir.
Okul yakma eylemleri, öldürme hedefli olmasa da ağırlaşan eylemler hareketlidir. PKK; kışa girerken daha aktif
kitleleri arkasında görmek istemektedir. Olumlu gelişmeler; sınır kontrollerinin sıkılaştırılması ve sert
müdahaleler, aynı zamanda, insani açıdan olumlu performanstır. Teslim olan PKK’lı sayısı artmış, çocuk-kadın
ve silahsız olan kısmı ağırlıklıdır. IŞİD elinde 49 rehinenin serbest kalması, olumlu notlanmıştır. Kobani’de ölen
PKK’lılar için statü gereği kısmi olumlu notlama yapıldığı hatırlatılmalıdır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Kasım.2014’te alt sektör indeksi düşmüştür. Başlıca sebebi PKK/KCK eylemleridir. PKK/KCK, kendisine direnen
halkı infaz ederek dâhil eylemlilik, daha büyük-“süreli” eylemlere hazırlık ve halkı “hazırlama” halindedir.
Ülke bütününde çok sayıda cinayet-infaz ve kitlevi silahlanma kaydı vahim gelişmedendir.
Aralık.2014’te alt sektör indeksi yükselmiştir. Başlıca sebebi PKK teslim alma, yakalama ve IŞİD tarafından
bertaraf edilen hacimli sayıda PKK’dır. Cephane ve silah yakalamalar dikkat çekmiştir. Cizre olayları alt sektör
indeksini baskılamıştır.
Sayfa
18
Ocak.2014’te alt sektör indeksi düşmüştür. Başlıca sebepleri; Ocak’ta siyasi şiddet sadece PKK kaynaklı
olmaksızın “hareketli”, eylem yer ve biçimleri bakımından ”çeşitli”, idari tepkimeyse son derece endişe vericidir.
Özellikle İstanbul bombalama/sahte bombalamalarda ortaya çıkan tehdit-tepkime dizgesi kötüdür. Polis,
hazırlıksız, istihbaratsız ve tepkimede yetersizdir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Şubat.2015’te alt sektör indeksi gerilemiştir. Başlıca sebebi; PKK eylemsizliği ile “Şubat-komplo” eylemlerinde
düşük profil eylemlerdir. Buna rağmen karşılıklı etnik tansiyon yüksek, öldürmeler varittir. KCK “test”
mahiyetli ve bürokratik tepkimeyi ölçen eylemler yüksek hassasiyetle not edilmiştir.
Mart.2015’te alt sektör indeksi yükselmiştir. Başlıca sebebi PKK’nın ölüm/ölüm riskli eylemlerinden sonra KCK
ve YDG-H’nin düşük profil sokak eylemlerinden çekilmesidir. Nevruz kutlamalarında da KCK, meydanlardan
çekilmiş, pozitif gelişmedendir. Asker IŞİD mensuplarını yakalamaya başlamış, sınırlarda sıkılaştırma,
Suriye’den geçişlerin durdurulması, bölgede toplam baskıyı azaltmıştır.
Sayfa
19
Nisan.2015’te alt sektör indeksi yükselmiştir. Başlıca sebebi; tüm tahrike rağmen PKK’ca ölüm veya ölüm riskli
eylemden kaçınılmasıdır. PKK’ya müzahir halk, askerle teröristler arasında tereddütsüz girmekte, ağır olumsuz
potansiyeldendir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Mayıs.2015’te alt sektör indeksi ciddi yükselmiştir. Başlıca sebebi PKK eylemsizliği, teslim olma ve sınır
kalibrasyonlarında sıkılaştırmalardır.
Haziran.2015’te alt sektör indeksi yükselmiştir. Başlıca sebebi ölüm-ölüm riskli PKK eylemsizliğidir. PKK’nın
sınır dışında siyasi kazanımına rağmen insan ve kaynak yitimleri “olumlu” izlemededir. HDP ve Kürt siviller
çok sayıda ağır / etnik saldırıya uğramış, sağduyusunu muhafaza etmiş, olumlu izlenmiştir.
Sayfa
20
Temmuz.2015’te alt sektör indeksi hacimli ölçüde düşmüştür. Başlıca sebebi PKK eylemsizliğinin sona ermesi,
ölüm hedefli ağır eylemlere girişmesidir. IŞİD’in Suruç bombalaması ve sınır aşan saldırısı eklenmelidir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Ağustos.2015’te at sektör indeksi yükselmiştir. PKK, sınır içinde meskûn mahallerde görünümü son derece
yüksek-etkili eylemler koymakta, çok sayıda polis-jandarma şehit etmekte, yol kesip hendek çatmaktadır. Keza
PKK; Kuzey Irak’ta tarihî denebilecek ölçüde terörist kaybetmekte, barınma-lojistik merkezleri yıkılmakta, THK
ustaca bombalama tekniği gereği bu merkezleri uzun müddet kullanamamakta / kullanamayacaktır. PKK
karşısında bürokrasi, değişen siyasi şartlar karşısında fiilen, kamu kudreti blokajından çıkmıştır. PKK halen
Kuzey Irak-Kuzey Suriye ile Türkiye arasında geçişliliğini yitirmekte, toplam gücü bölünmüş ve bloke halde
azaltılmaktadır. PKK, siyasi uzantısı HDP’nin meşruiyet ve etkinliğini ağır tahrip etmiş haldedir. PKK-HDP,
barışçıl çözüm üretim kapasitesini ağır hasara uğratmış, bundan böyle ancak şiddete dayalı/gücü kadar çözüm
kapasitesi olan aktör konumuna geçmiştir. Siyasi sistem; barış-çözüm söylemiyle ustaca ve sinsice siyaset
kurumunu tahrip eden örgütün deşifresiyle muhatap, siyasi dizge yerli yerine oturma imkânı kazanmıştır. Ülke
siyasetinde çarpıklık düzelmeye açıklık kazanmıştır.
Sayfa
21
Eylül.2015’te alt sektör indeksi sert ölçüde düşmüştür. Kuzey Irak ve sınır içinde çok sayıda PKK’lı bertarafı,
PKK şiddetini durdurmamaktadır. PKK eylemleri, meskûn mahaldeki ağır kayıpları ardından kırsala yönelmiş,
her gün ortalama konulan eylem sayı ve vasıfları çok yüksek seyirdedir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Ekim.2015’te alt sektör indeksi gerilemiştir. Başlıca sebebi IŞİD kaynaklı Ankara-gar patlaması, PKK devam
eylemleridir. Mevsim şartları nedeniyle PKK çekilirken takip- çatışma ve güvenlik kuvvet kayıpları eklenmelidir.
PKK ile mücadelede artan bürokratik performans izlenmiştir.
Kasım.2015’te alt sektör indeksi gerilemiştir. Başlıca sebebi il-ilçe merkezlerinde PKK/YDG-H eylemleri, yol
açtığı kayıplardır. Rusya sınır ihlalleri Suriye ve Irak sınırını, Doğu Akdeniz’de hacimli şiddet
Sayfa
22
potansiyelini hareketlendirmiştir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK; İnsan Kaynağı, Saha ve Fiziki Şartlarda Güncel Faktörler:
İnsan kaynağı
İki ana gelişme, PKK insan kaynağının planlanma ve yönetiminde dikkat çekicidir.
Bu faslı planlı-programlı-rasyonel olanın önceden tespiti ve hayata geçirilmesi olarak değil,
tecrübî olanın güne uyarlanması olarak okumak gerekir.
PKK, insan kaynağını yönetirken ilk olarak, üst yönetimle etkileşim içindeki
eylemci grupta yer alan militanlarını, katı ve sıkı biçimde güncel eylem serilerinden
uzak, mecbur kaldığında dahi eylem / çatışma sahalarından mesafeli tutmuştur. PKK
aynı grup militanları, güncel etkileşimden, Kürt-Irak ve Suriye’nin ulusal ve Kürt
iletişim evrenlerinden uzak tutmuştur.
PKK yönetimi belli gruptaki militanı sterilize ederek; İran’da fırsat kollayan ve
sabırlı, Irak’ta politik olarak renk, fiziki olarak görüntü vermemesi gereken, Suriye’de IŞİD
karşısında savaşçı, Esad ile işbirliğine açık, Türkiye’den gelen aşırı sol militanlarla uyumlu,
örgütün disiplin kurallarına aykırı olsa da bu gruplarla Kobani’de esrar partilerine girecek
ama disiplinini de bozmayacak yapıda, Türkiye’deyse il-ilçe merkezlerinde ve kırsalda farklı
motivasyonda militanlarının yol açtığı farklılaşmalardan ayrıştırmıştır.
PKK örgüt yönetimi bu şekilde; Türkiye’deki MİT-Öcalan çözüm sürecinin
gerektirdiği barışçıl beklentilere dâhil olmayan, savaşcıl-soğukkanlı saiklarını bozmak
istemediği grubu, gerektiğinde en kanlı saldırıları yürütebilecek kıvamda tutmuştur. PKK,
MİT-Öcalan çözüm sürecinin muharip kadrosunun saik ve hissiyatını bozmasına
katiyen izin vermemiştir. Son husus; PKK içinde son derece kritik insan kaynağı
planlamasındandır.
Şöyle düşünülsün; MİT-Öcalan çözüm süreci kaynaklı barışçıl beklentiler nedeniyle
küresel nabız, Türkiye’de Türk siyasi evreni, kamuoyu, medya, devlette kamu personelinin
eksenlere izin verilmesine gerek kalmamış, zira bunun zemini bile yoktur.
Sayfa
referans yitimlerinin ederi nedir? Bu tür maliyetler, PKK’da sıfırdır. Şahin-güvercin sair
23
maruz kaldıkları çelişik / tutarsız ve sırf bu yüzden pozisyon / mevzii kaybına yol açan
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Cari dönemde PKK’da insan kaynağı yönetiminde ikinci ana gelişme, farklı
segmentler halinde yükselen hacimlerin denetimidir.
Cari döneme girilmeden hemen önce PKK, özellikle 2014 ilk sekiz ayında toplam
insan kaynağında sıçrama yaptırmıştır. Bu dönemde PKK, gerek Rojova-Kobani IŞİD
gelişmelerinin yol açtığı meşruiyet genişlemesiyle gerekse genç kitleleri ülke çapında
mobilize ve silahlı mücadeleye sevk etmede kapasite artışı kaydetmiştir. PKK, aşırı sol
örgüt tabanlarını kendine transfer etme, karşılığında eğitim mekân-teçhizat temin etme
yoluna gitmiştir.
PKK, tereddüt etmeksizin hacimli miktarda genci silahlandırmış, kırsal ve meskûn
mahal çatışmaları için eğitmiş, eğitimi sahada pratikle pekiştirmiş, etkin-devrede tutacak
biçimde kullanmıştır. PKK, silahlı çatışmalarda eski-tecrübeli kadrolarını gerek Suriye
gerekse Türkiye’de geri planda tutmuş, son giren ilk çıkar kalıbını tekrarlamıştır.
PKK, örgüt tüm tarihinin en ciddi sıçramasını, toplam insan kaynağında rekorlar
kırarak gerçekleştirmiştir. PKK, sıçrama yapan insan kaynağı toplamının kabaca üçte iki
ölçeğini Türkiye; ½ kırsal, ½ meskûn mahal şeklinde ayırmış, geri kalan bir ölçeğini ise IrakSuriye’de, bunun da yarısını Suriye, yarısını da Irak’ta şeklinde yapılandırmıştır.
Kuzey Irak’ta toplam insan varlığını dar tutmak, PKK için zorunluluk halini almıştır.
Bu zorunluluk; meskûn mahal çatışmalarının yüksek yüzdeyle katılım gerektirmeleri, THK
bombalama kararlılık ve yeteneğinde sıçrama şeklinde artış, İran’ın baskı ve tehditleri,
Barzani’nin olumsuz ve sınırlayıcı tutuma kaymasıdır. Ayrıca; kalabalık Kandil mevcut
şartlarda örgüt içinde sıkıntıdandır.
Barzani, Kuzey Irak değişen siyasetinde Talabani ve Goran hareketinin şiddet dâhil
sert muhalif konuma geçme riski ve eşanlı olarak artan kitlevi şiddet eylemleri nedeniyle,
bölgesinde PKK toplam varlığının dar tutulmasını dikte etmiştir. İran’ın sınırı sıkı tuttuğu
malum, her an Kandil’i vurabilir hatta PYD’nin Esad karşıtı konumlanması halinde Kandil’i
PKK’nın toplam insan kaynağı arasında coğrafi kompartmanlaşmayı rijit-nispi kalıcı ve zor
Sayfa
TSK’nın Irak-Suriye sınırlarını muazzam sıkılaştırması, çelik duvar haline getirmesi,
24
basabilir, raporlama döneminde denklem değişmemiştir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
değişir, biri birini az destekler hale getirmiştir. TSK yanında Barzani’de PKK’nın coğrafi
donuklaşmasını istemiş ve temin etmiştir.
PKK’nın insan kaynağının coğrafi alt dağılımında donuklaşma, değişen mevsim
şartlarında da kararlılık kazanmaya başlamıştır. TSK’nın üç hudut tugayıyla (2., 34., 48.
tugaylar) tutup ayrıca tahkim ettiği Hakkâri-Dağlıca’dan güneye geçişte yaşanan problemler,
donuklaşmayı artırmıştır. PKK insan kaynağının coğrafi alt dağılımında donuklaşma,
PKK’nın yiten esnekliği, kritik parametredendir.
Cari dönemde PKK, toplam insan kaynağını yaklaşık % 50 artırmıştır. 2013/14’te de
PKK insan kaynağında sıçramalar görülmüş, hatırlatılmalıdır. PKK toplam silahlı ve
eğitimli insan kaynağı 30.000’i aşmıştır. Bunun yaklaşık 4.000’i geçişli / çift kayda yol açan
vasıftadır. Toplam rakama Avrupa ülkeleri ve Rusya’daki network ve gruplar dâhil değildir.
Alt dilimler olarak bakıldığında PKK, insan kaynağının büyük yüzdesini meskûn
mahal çatışmalarına dönük hale getirmiş, bunun keskin-tecrübeli kısmını Rojova-Kobani-Tel
Abyad kısmen Sincar ve Afrin için angaje etmiştir. PKK, meskûn mahal çatışmalarında
tecrübesiz insan kaynağını Türkiye’de kullanmıştır.
Tecrübeyi esas alan hiyerarşi teşkil ettirildiğinde meskûn mahal çatışmasına yönelik
kesimde çatışan PKK’lıların mayınlamalarda etkinlik artışı belirtilmelidir.
Sayfa
çatışmalara giren insan kaynağında kalite-tecrübe eksikliği göze çarpmıştır. Türkiye’de kırsal
25
insan kaynağının kırsala nazaran daha aşağıda olduğu hatırlatılmalıdır. Türkiye’de kırsal
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Meskûn Mahal
Kırsal
Geçişli Kısım Tahmini*
Adana
Adıyaman
Ağrı
Batman
Bingöl
Bitlis
Diyarbakır
Elazığ
Erzincan
Erzurum
Gaziantep
Hakkâri
Hatay
Iğdır
Kars
Kilis
Mardin
Muş
Siirt
Sivas
Şanlı Urfa
Tunceli
Van
Mersin
Şırnak
300
50
150
150
150
100
3.200
50
50
350
400
1.200
200
300
150
0
900
150
250
100
450
300
1.800
150
2.100
0
100
250
250
300
200
700
50
50
300
50
1.100
100
150
200
50
800
300
600
0
150
700
800
0
1.800
0
50
100
100
150
100
400
0
50
100
50
400
100
50
150
50
400
150
200
0
0
50
800
0
600
Toplam
13.000
9.000
4.050
*Erzurum’da il, Şırnak’ta ilçe merkezli, Mardin’de ise kırsaldaki rakamları yukarı revize eden geri bildirimler
belirtilmelidir.
Sayfa
Kırsal
26
PKK/YDG-H Sınır İçi Muhtemel Dağılımlar, Yaz Maksimum
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Rakamlar en yakın ellilik bareme yuvarlanmış, toplamda etkisi nötrdür. *Geçişli
kısmın çift yönlü olduğu, düşük geçişliliğin Kandil kontrolünün mukayeseli az oluşuna işaret
ettiği hatırlatılmalıdır. Geçişlilik, grafiklerde üst üste bindirmelerde görüleceği üzere
Türkiye’de yüksektir.
Rakamların çarpıcı olduğunun ayırtındayız. Rakamları çok uzun zamandır
biriktirdiğimiz veri setlerinden, sahada görev yapan uzmanların desteğiyle tahminen
üretmekteyiz. Çok sayıda ve taş atan çocuklardan itibaren teşkil ettirilen uzun zamanlı veri;
eylemlere katılımlardan gözaltılara dek biriktirildiğinde, sahada görüşmelerle teyit
edildiklerinde, rakamlar kabaca budur. Enteresan olan, daha biz raporu bitirmeden hemen
önce benzer rakamların İçişleri Bakan ve iktidar yanlısı medyaca deşifresidir. İl-ilçe
merkezlerinde PKK iletişim çevrimleri, eyleme çağrı ve tepkimelerde ortaya çıkan görüntüler
yoklanmıştır.
Gözaltı ve tutuklamalarda bürokratik performans sürekli izlenmektedir. Planlı
operasyonlardan uzaklaşma, PKK/YDG-H mensubiyet evrenine dair kör alanın büyüdüğüne
işarettendir. Emniyet-jandarmada olup bölgede uzun yıllardır görev yapanların il-ilçelere dair
gözlem-tahminleri dikkate alınmıştır. Özellikle korucuların tahminleri son derece güçlü ve
isabetlidir.
Görev tecrübesi olanları sıklıkla yanıltan, PKK hakkında bütünlüklü-tarihî bilgi
sahibi
olup
olmama,
bulunulan
geçiş
güzergâhlarındaki
militan
havuzu
rakam
farklılaşmalarıdır. Misal; Mardin-Dargeçit geçiş, Şırnak-Bestler Dereler Kuzey saklanmabekleme bölgeleri olup rakamların ederi değişiktir.
İki husus eklenmelidir; il-ilçe merkezlerinde toplam nüfus ölçeği büyüdükçe YDG-H
havuzuna dair kör alanın, kırsal alanda yerleşim yerine erişim mesafesi uzayıp ölçeği
küçüldükçe kırsalda PKK’ya katılım konusunda kör alanın büyüdüğüdür.
Enteresan husus, kimine göre yüksek görünecek rakamların sosyo-ekonomik ve
ve gelir bakımından durumu tek kelimeyle felakettir.
Sayfa
faslı özetleyelim; Cizre’de 14-24 yaş arası çağ yaklaşık 50.000’dir. Bu kitlenin eğitim/meslek
27
eğitime dair parametrelerle teyit edilmeye çalışıldığında karşımıza çıkmaktadır. İki misalle
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Cizre’de yoğun-etkin kaçakçılık networkları faslın çerçevesini değiştirici değildir.
Şırnak’ta YDG-H mensubiyet havuzumuz yaklaşık 2.100 kişi, bunun il-ilçe merkezlerinde
olup Cizre’deki kısmı yaklaşık 500 kişidir. Buna göre 50.000’lik genç havuzundan yüzde
birlik kısmı kuvvetle muhtemel YDG-H’lidir. Cizre’nin değinilen hayat şartları dikkate
alındığında rakam hayli düşüktür.
YDG-H’lilerin yoğun etkinlikte olduğu Diyarbakır’da sadece il merkezinde 4.500
genç, uyuşturucu kullanımından “resmi takip” altındadır. Uyuşturucu kullanım yaşı
Diyarbakır’da 13 civarında başlamakta, gençler arasında kullanım oranı %40’ı aşmıştır.
Uyuşturucu yanında kızlarda fuhuşla birlikte işlenen suçlarda patlama vardır. Diyarbakır’da
18 yaş grubuna yakın 500.000 genç var ve bunların %80’i politize olmuş haldedir.
Türkiye
Meskun
Mahal
Kuzey
Suriye
Kuzey Suriye’de tüm PKK
varlığı ağır baskı altında ve
bloke haldedir.
Türkiye
Kırsal
Kuzey
Irak
İran
Diyarbakır’da 56
Tunceli’de 22
Hakkari Oramar’da (ReşkoCilo) 74
Şırnak 19
Toplamda sınır
içinde kırsalda
PKK kaybı 181 net
üstünde.
Kuzey Irak’ta PKK kaybı net
1.000 üstündedir. Ağır lojistik
yetenek yitimi en az insan kaybı
kadar kritiktir.
PKK insan kaynağında artışlar kadar yitimler de muazzamdır. PKK
kayıplarının büyük kısmı Kuzey Suriye’de IŞİD karşısında verdikleridir. PKK, kendi
28
Avrupa,
Rusya,
Meskun mahalde; 573 tutuklama, 114 ölü, 20
yakalama, ek olarak PKK kaynaklarına göre 38 ölü 90
üstünde yaralı var.
Sayfa
Avrupa’da 600’e yakın
PKK’lı terörist hukuki
takip altındadır
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
yöneticilerinin ifadesiyle, Kuzey Suriye’de hedefleme ve yitirdikleriyle elde ettikleri arasında
mesafe çok açılmıştır. PKK, Kuzey Suriye’de toprak ve özerlik şeklinde hak sahibi oluşunu,
tahmin ettiğinin çok üstünde yitirdikleri nedeniyle daha fazla ister haldedir.
Terörist Bertarafı / Terrorist Elimination
2007-2015 Aylık / Monthly
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
299
2011
2012
2013
2014
2015*
Eylül'15
Mayıs'15
Ocak'15
Mart'15
Eylül'14
Kasım'14
Mayıs'14
Temmuz'14
Ocak'14
Mart'14
Eylül'13
Mayıs'13
Kasım'13
Toplam
(Total)
Ölü
Sağ
Teslim
Toplam
636
67
122
825
997
342
156
1.495
170
164
101
435
27
622
301
950
1.457
1.242
402
3.101
Kasım'15
Teslim
(Surrender)
Temmuz'13
Ocak'13
Mart'13
Eylül'12
Kasım'12
Mayıs'12
Sağ
(Alive)
Temmuz'12
Ocak'12
Mart'12
Eylül'11
Kasım'11
Mayıs'11
Temmuz'11
Ocak'11
Mart'11
Eylül'10
45
Temmuz'15
Ölü
(Dead)
Kasım'10
Mayıs'10
Temmuz'10
Ocak'10
Mart'10
Eylül'09
Kasım'09
Mayıs'09
85
Temmuz'09
Ocak'07
Mart'07
Mayıs'07
Temmuz'07
Eylül'07
Kasım'07
Ocak'08
Mart'08
Mayıs'08
Temmuz'08
Eylül'08
Kasım'08
Ocak'09
Mart'09
169
* 2015, 30 Kasım'a kadar
Cari (raporlama) dönemde PKK kayıplarının toplamı Suriye’dekiler dâhil
6.000 (altı bin) üstündedir. PKK %5 sınırına gelen toplam kayıp halinde durmakta, geri
çekilmekte, strateji değiştirmekteydi. Cari raporlama döneminde PKK iki kez, kayıpları %5’i
geçtiği halde durmamıştır. Bunun ilk nedeni dışarıda ABD ve ileride Rusya ile işbirliğine
açıklık kazanılmış, küresel düzeyde işbirliği zemini yitirilmek istenmemiştir. İçerideyse siyasi
sınırlamakta, bir yerdeki ağırlığında azalma olduğunda onu dengeleyerek kalan unsurun
kaybını durdurmaktaydı. Cari raporlama dönemindeyse PKK, çelik duvar haline gelen sınırlar
Sayfa
İkincisi, PKK, sınırlar arasında insan kaynağını transfer ederek kayıplarını
29
takvim ve yukarıda değinilen ve PKK güncel stratejisini belirleyen şartlardır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
arasında insan kaynağını transfer edemediğinden zaaf halindeki bölgede kayıplarını
sınırlayamadığı gibi çıkış da yapamamıştır.
Çıkış yapamama/yer değiştirememe nedeniyle en çok kayba uğradığı yer sadece
Kobani (Güneyden saldıran IŞİD karşısında rahatça Kuzeye geçememiştir) değil, Kuzey Irak
(THK bombalamaları esnasında İran denenmiş, yine de bombalamaya maruz kalınmıştır,
Barzani bölgesi denenmiş, yine de bombaya maruz kalınmıştır), ve Hakkâri-Dağlıca’da (bu
kez Kuzeyden Güneye) çıkış yapılamamıştır.
PKK’nın, sadece resmî/yarı resmî düzende Suriye’de savaşa sokup tedavi ettirmek
zorunda kaldığı rakam 1.800 civarında olup bunlardan en az 450’si ölmüştür. Kilis, G. Antep,
Ş. Urfa, Suruç, Ceylanpınar, çok sayıda merkezde sahipsiz mezar sayısı yüzlercedir. 2015 ilk
sekiz ayında Kuzey Suriye’de ölenlere dair resmî gömü işlemi 500’ü geçmiştir. Suriye’den
Irak’a nakledilen gömü sayısı da çok yüksektir. IŞİD’e nazaran 2014 sonunda öldürülen
PKK’lı sayısı 3.000’i geçmişti. IŞİD bunu ısrarla 4.500 olarak ifade etmekte, görüntülediği
ceset sayısı muazzamdır.
PKK; artan kayıpları nedeniyle mezarlıklarının hacim kazanması, mezarlıkların
felsefi-estetik ve teknik türlü cihetten ayrı bir planlama gerektirmesi, “şehidan” gömü ve
cenazelerinin organizasyonunun artan önemi karşısında zorluk çekmiştir. Irak, Suriye,
Türkiye’de ölümlerin artması bir yana gömülerin, ailelerin yaşadığı yerlere yakın tutulma
artan talebiyle muhatap olunmuştur.
Aileler, evlatlarının mezarlarını yakınlarında istemiş, ailelerle PKK arasında
etkileşim, salt bu nedenden kritikleşmiştir. PKK’nın gençlere zorunlu askerlik benzeri
getirdiği yükümlülükler, ailelerce direnç görmektedir. Mezarlıklar, ailelerin bir yandan övünç
/ cefakârlık kanıtlama zemini, diğer yandan, PKK karşısında gerektiğinde daha fazla evlat
PKK-Karayılan, Kuzey Irak’ta ölen PKK’lılar nedeniyle çektiği güçlüğü, ailelere
30
haber vermeksizin yaptıkları gömüleri, mezarsız binlerce gencin yol açtığı baskıyı teslim
Sayfa
kaptırmamak için kolayca gösterebilecekleri maddi dayanaklarıdır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
etmiştir. Sadece Türkiye’de değil Kuzey Irak’ta da sayıca artan PKK mezarlıkları, bunların
kazandığı hacimler dikkat çekicidir.
Gabar’da, Kato’da, Beytüşşebap’ta, Cudi’de, Ağrı’da, Bitlis’te saymakla bitmez
yerde PKK mezarlığı vardır. Mezarlıkların; mimarileri, müştemilatı, servisleri, konaklamaya
uygun mekanları, bubi tuzaklamalı hatta cephanelik dahil “güvenlikleri” ile birlikte kültüreldinî kompleks haline geldikleri belirtilmelidir.
Türk devleti, Suriye ve Irak’ta ölen PKK’lıların gömü-cenaze işlemlerinde sayılardan
ve kitlelerden kaynaklanan ağır problemlerden tıkanmış, usanmış, kitlevi istismar bir yana
morg/adli tıp işlemleri/otopsi/teslim-tesellüm güçlükleri çekilmiştir. Asker yanında sivil
idarede, HDP’li belediyelerin yetersizliklerinde, netameli konuda ortak tutum geliştirme
güçlükleri eklenmelidir.
Hissiyat / saiklar bakımından kritik husus; PKK üst düzey yönetiminin “herkesçe”
izlenmesi, sıklıkla verdikleri açık demeçler üstünden yürütülür. Halbuki PKK’nın eylem
esaslı örgüt yapısını sökmek için eylemci-üst düzey yönetimle etkileşim içinde grupların
nabzını tutmak gerekir. Sahada esas ve merkezî olan, budur.
Önceki yıllarda bu, eylem yapan grupların iletişim çevrimlerine girmesi, üstelik
eylem anlarında verdikleri hasbi tepkilerin kaydı yoluyla mümkün ve nispi kolaydı. Sosyal
medya ya da telsiz kayıtları izlenerek nabız tutulabilmekteydi. Bu gruplar cari dönemde hiçbir
iletişim evrenine girmemekte; ne bir şey almakta ne de bir şey vermektedir. Önceki yıllarda
muhatap oldukları sivil halkın, vurdukları güvenlik kuvvetlerinin sayı-tepki-sair durumunu
nakledenler yahut öldük, yandık, bittik, vurduk, mahvettik, diyebilenler, artık yoktur. 2013’te
Çözüm süreci ve eylemsizlik, 2014’te KCK/YDG-H’nin devreye girmişliği, ağır abi eylemci
grupların Kobani’de eğitimci ve stratejik eylemci pozisyonları, değinilen izlemeleri
PKK’nın örgütün eylemli gücünü örtmesi, sterilize etmesi, Eylül-Ekim’de en sert
31
çatışma anlarında dahi PKK’nın savaşcıl esas unsur devreye girmedi şeklinde muazzam
Sayfa
imkânsızlaştırmıştır. Medyaysa medyadır!
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
propaganda gücü devşirilmesi, fiilen değil ancak arka planda devrede olan ciddi faktördendi.
Siyasi iktidar ve asker, ayrıca Türkiye’de kamuoyu, Kuzey Irak’ta PKK’ya ne kadar ağır
zayiat verdirilirse verdirilsin, bunun hakikati ne derece yüksek olursa olsun, PKK cihetinden
değinilen esas unsur devreye girmedi propagandası, PKK etkinliğinin sürmesine ve güçlü
olmasına yol açmıştır. Kuzey Irak’ta PKK ağır kayıpları, değinilen propagandayla
dengelenmiştir.
Saha
PKK 2013’te öncelikle ülke sathına yayılmış şiddet eylemlerine yönelmiş, iki
“saha” faktörü, PKK’yı sınırlamıştı. PKK 2013’te MİT-Öcalan çözüm sürecinin verdiği
rahatlıkla kadro büyük kısmının hapiste olduğu KCK yerine YDG-H’nin hazırlanmasını
sağladı. PKK, 2013’te bilhassa Batı büyük şehirlerinde ve etnik tansiyonu yüksek illerde
ölümlere yol açmaksızın işletilecek ancak halkı muazzam bezdirecek, eylemlere yöneldi. Bu
yolla, PKK’ca hedeflenen siyasi çözüme iştirak, zorlamayla temin edilecekti. 2013’te PKK’yı
sınırlayan iki saha faktörü Hatay-Reyhanlı patlamaları ve Gezi Parkı eylemleri olmuştur.
Aynı kurgu 2014’te hemen bütünüyle ancak coğrafya olarak sadece G. Doğuya teksif edilerek
uygulanmıştır.
PKK 2014’te kendisini sınırlayan saha faktörlerinden ayrıştırarak üreteceği şiddeti
ülke sathına yayılmış ölçekte etkinlikten “mahrum” işletti. Bunda, IŞİD’in Suriye, Irak ve
Türkiye’de göğüslenme isteği, G. Doğuya yönelik Irak-Suriye kaynaklı baskının karşılanma
gerekleri, Kürt siyasi hareketinin ülke batısıyla olan etkileşiminde yeni ve güçlü biçimde
yapılandırılma ihtiyacı doğurmasından kaynaklanmıştır.
Irak-Suriye’den kaynaklanan baskılar; bir yandan sınırdaki PKK hareket rahatlığını
kaldıracak, diğer yandan, sivil yardımlaşma gereklerinde sol kesimden destek alınmasını
gerektirecekti. Sınıra yönelik Irak-Suriye tek hale getirilen tezkere, sınır yönetiminin Ak
değiştirmesi, PKK aleyhine durumu özetlemekteydi.
Sayfa
ticaretini tankerlerden boru hatlarına alması, Suriye’de IŞİD’in kaçakçılık networklarını
32
Parti-MİT etkinliğinden askere geçmesi, sınır karşısında Kuzey Irak’ta Barzani’nin petrol
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Gezi Parkı eylemleriyle birlikte PKK’nın aşırı sol örgütlerle etkileşimi değişmişti.
HDP içinde aşırı sol kökenli siyaset meslek erbabı yer bulmaktaydı. 2014’e dek Kürt siyasi
hareketinin ülke batısıyla etkileşiminde yardımcı faktör, Ak Parti ile yakın networklar
üstündendi. Durum değişmiş, zorluklar artacak, insan ve maddi kaynak temininden başlayarak
eylem birlikteliği şeklinde sol ile dayanışma zamanıydı.
2013’te Gezi Parkı’na katılan hatta Taksim Meydanı’nda Apo posterleriyle eylemleri
gayri meşru hale getirip bağlamından koparan PKK, büyük-hacimli yabancı eylem zemine
“iştirakçi/katılan” konumundaydı. PKK, 2014’te durumu dengeleyen, 2015’teyse üste çıkan,
yabancı eylem zeminlerini birleştirip kendi içinde konsolide eden konumdaydı.
“Sol”, PKK içinde temsille ve ona güç katıp seçim barajını aşırarak uzun müddettir
ilk kez siyasette yer buldu. PKK, ivme kazanan solu kısa sürede nispi düşük pazarlık marjıyla
kendine katmayı başarmıştır. “Katma” öylesine belirgindir ki sol kökenli siyaset erbabı,
Öcalan’ın serbestleştirilmesine, Kandil onayı olmaksızın Türkiye’de ilerleme olmayacağına
dair retorikte başı çekmiştir. PKK ayrıca, solu kendine katarken kendini sulandırmayıp
katılanı katılaştıran yapıdaydı. PKK ve sol hareket birlikteliğin zamana yayılı-kalıcı hale
gelmesinde yahut gelememesinde bu kendine katma halinin önemi hatırlatılmalıdır.
Bu husus son derece kritiktir; PKK, Gezi Parkı eylemlerine yaslanmamıştır. Gezi
Parkı’nın ederini uzatıp sündürüp çiğnememiştir. PKK; kendince hak zeminini ve talep
dizgelerini Batı büyük şehirlerine / “beyaz Türklere” / modernleşmeye / AB projesine yatkın
kitlelere siyaseten yakın tutmamaya, haklılık / meşruiyet zeminlerini Kürt siyasi evreninin
ve onun eklemli yapısından üretmeye, son derece ihtimam göstermiştir. Bu hassasiyet,
Öcalan siyasi aklının merkezinde, PKK içinse aşılmaz kalıptandır.
Faslı bilerek eylem başlığı altında işledik, güncel siyasi bağlamda değil. Zira PKK,
pratiğine istikamet ve biçim veren alanlarda daima, Kürt / Kürtlük zeminine dayanmakta,
dinamik/bağlam
bakımından
farklılaştırmamakta,
bozmamakta, başkasının hedefini kendisininkine eklemlememektedir.
odaklanmasını
33
saha/güncel
Sayfa
bunu,
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK hayalleri değil hedefi olan örgüt olduğu gibi hedefini bozmamaya,
tavsatmamaya, erteletmemeye, merkezden kenara aldırtmamaya, başka / güncel dinamiklerle
eklemlenmek zorunda kaldığında bunu kendi meselesi üstünde yürütmeye dikkat etmektedir.
PKK eylemlerinin biçim ve coğrafyalarını analiz ederken fasla dikkat edilmelidir.
PKK ve bilhassa Öcalan 2014’te ayrıca “Balyoz” ve “Ergenekon” yargılamalarında
aksi yöne savrulma ertesi askerin sahada oluşunu ve PKK terörist unsuru karşısında
tepkimesini test etme gereği duymuştur. PKK’nın eylemliliğini G. Doğuya teksif etmesinde,
kritik
yargılamalarda
askerlerin
tahliyeleri
etkili
husustandır!
Askerlerin
tahliye
edilmelerinin kalıcılık kazanıp kazanmayacağı, izlenmek istenmiştir. Ülke sathına yayılmış
PKK eylemli etkinliği, askerin siyaseten geriletilmesinde ortamı bozabilirdi!
PKK bilhassa Öcalan’ın “Balyoz” ve “Ergenekon” yargılamalarında pay ve işlevi,
bunun MİT-Öcalan çözüm sürecinde konumu netleşmemiştir. Ak Parti-Erdoğan, Gülen
cemaatinden aldığı desteği askerler karşısında işletirken bunu, çözüm süreci içinde nasıl
konumlandırdığı belli değildir. İma edilen, milli orduya kurulan kumpasta Öcalan’ın MİT ile
nasıl bir etkileşimde olduğu deşifre değildir. PKK-Marmara sorumlusu ve balıkçı figürü,
akılda tutulmalıdır. Değerlendirme kredili okunmalıdır.
Fasılda merkezî unsur; PKK’nın, tahliye edilmiş askerler ortamında sahadaki
askerî tutumun yön-derece değişimlerini, Kara-Jandarma-Hudut Tugayları şeklinde
farklılaşmaları bizzat yoklayarak test etme gereği duymasıdır. Siyasi gelişmelerin yön ve
katiyeti ne olursa olsun, PKK için sahadaki pratik karşılığı, merkezî olandır.
PKK, sahadaki askerin tutum değişimini / sertleşmeyi Mayıs.2014’ten itibaren
görmüştür: Yazın Lice çatışmaları durumu kristalize etmese de bilahare 06-11.Ekim KCK
eylemleri, askerin yüksek sertlik potansiyelini sergilemiştir. Öcalan, askerin sahada
PKK/KCK karşısında yeni konumu nedeniyle demokratik kurtuluş ya da siyasi çözüm
Sayfa
savaşa hazırlık, durumu tekraren özetlemektedir.
34
kurgusundan önce çıkışa yaklaşmıştır. Bilahare söylem süratle değiştirilmiş, topyekûn
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK 2014’te yukarıdaki gelişmeler nedeniyle eylem coğrafyası olarak yuvasına / G.
Doğuya dönmüştü. 2015’te PKK, eylem coğrafyasını genişletme aksını Doğu Anadolu
olarak değiştirmiştir. Önceki yıllarda Toroslara dönük aks, 2015’te farklı işletilmiştir.
Adana-Mersin hattında eylemler, Türk kitlenin yüksek tepkimesi, polisin Türkçü tepkime
yanında yer alması nedeniyle kontrollü ve daha fazla hazırlık yapma şeklinde yürütülmüştür.
PKK’nın eylemlilikte saha olarak G. Doğuya odaklanma artan gerekleri faslında
diğer husus; PKK ile kitlesi arasında etkileşim değişmiştir. Rojova-Kobani çatışmaları hem
çatışacak militan teminini hem de kapsamlı yardım gönderimini gerektirmekteydi. Sınırda
asker sıkılaştırmaya girişecek, sınırdaki hareketli kitlenin büyümesiyle birlikte iktidarda
tereddüt artmaktaydı. Suriye bilahare Irak’tan kitlevi göçlerin (geliş) Rojova-Kobani’ye
kitlevi gidişlerin gerçekleştiği ortamda G. Doğuda geniş kitlelerin karşılıklı etkileşimini
yönetmek, PKK için büyük problemdi.
Gelenlerin yerleşim ve ağırlanması gidenlerin evleri dâhil geride bıraktıkları,
kitlelerin karşılıklı hareketliliği, bir anda, mülkiyet-zilyetlik şeklinde problemli işleyişlerin
çözümünü PKK’ya aitmiş gibi gösterdi. Suriye’de Araplardan boşaltılan yerlerde toprak-hane
veren PKK, G. Doğunun yeni toprak ağası konumuna yerleşivermişti. MİT-Öcalan çözüm
sürecinin zayıflama nedenlerinden biri, düşen TC devlet otoritesinin, bilhassa mülkiyete dair
cihetinin, kitlelerin artan hareketlilik ortamında PKK tarafından doldurulmak istenmesidir.
PKK yükü taşıyamamış, genel örgütlenmesini kırsaldan il-ilçe merkezlerine
yöneltirken denetiminden çıkan, kitlevi ölçek kazanan belirsiz şartlarda yetersiz
kapasiteyle yakalanmıştır. Kitle karşısında uygun siyasi şartlara rağmen meşruiyet, güvenilir
hukuk, sağlam düzen üretemeyen PKK, Ekim.2014’ten itibaren, meskûn mahal çatışmalarının
temin ettiği karmaşa halinde otoriteye yaslanmıştır.
PKK, söz konusu dönemde yeterli / yetişmiş kadrolara sahip olsa, TC
Sayfa
kitleyle etkileşimi muazzam farklı / aşılamaz hale gelirdi. PKK’nın zora dayalı
35
memurlarını (nüfus / tapu / mal müdürlükleri gibi) bahiste kullansa, PKK’nın bölgedeki
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
örgütlenmesi, mülkiyet-hukuk düzeni tesis kapasitesi olmaması, kitleyle etkileşiminde
ileri dönük en ciddi kısıdıdır.
Sadece ülke içi-G. Doğuda değil, Kuzey Suriye’de de PKK, kitlenin göçlerini /
yerleşimini / mülkiyetini / genel ve enerji ihtiyacının teminini karşılamakta güçlük çekmiştir.
Daha önemlisi, Kuzey Suriye’de Kürt siyasi hareketinin IŞİD ile çatışmasında ve Suriye
çatışmalarında ittifak üretimini, ittifak üretiminde ABD / Rusya eşleşmesinde kararsızlığını,
bölgesel düzeyde İran’dan Esad’a dek konumlanmasını netleştirememiştir. PKK Kuzey
Suriye’de YPG-S. Müslim’le, aynı Türkiye’de solla olduğu gibi kendine katarak birleşme
gayretinde, sahada PKK militanları, Suriye kökenli militanları dışlamaktadır.
IŞİD’in birleştiriciliği ve Erdoğan’ın diktatörlüğü olarak özetlenebilecek iki
aşamalı PKK/YDG-H hissiyat / saik analizi, bize göre, görünüme aldanmaktır. Her iki
unsurun çimento işlevi görüp kitleleri mobilize etmede etkin olduğu ileri sürülebilir. Doğruyerinde görünmekle birlikte bu tür çıkarımlar, Eylül-Ekim’de sert PKK/YDG-H eylemlerini,
maksat ve işleyiş biçimlerini izah etmez. Kuzey Suriye’de IŞİD’i, ülkede diktatör Erdoğan’ı
engellemek için barikat-hendek eylemi mantıklı olmadığı gibi realiteyi de yansıtmamaktadır.
PKK/YDG-H’nin Eylül-Ekim eylem serisinin PKK genel gidişatının parçası-devamı olduğu,
bağlamın büyük ölçüde vesile / araç teşkil ettirdiği, zora dayanmanın örgütteki
vazgeçilmezliği unutulmamalıdır.
Sahada Kitleyle PKK Etkileşimi
Devam eden bölümlerde bazı kısım geniş krediyle kaleme alınmış, veriler yanında
iştirak edilen kitlevi eylemlerdeki kitle ruhu yansıtılmaya çalışılmıştır. PKK/HDP yönünden
değerlendirmelerin net-kati, kitle yönündense kredili okunması ayrıca tavsiye edilir.
2013’te PKK kitle ile etkileşiminde yoğun ve hacimli birliktelik halinde, “saik”
birleşecek, demokratik kurtuluşu getirecekti. Teatral saikların mevcudiyeti belirtilmelidir.
Sayfa
idi. Öcalan’ın politik aklı, lider kurnazlıkları, “güçlü” Ak Parti iktidar ve liderliğiyle
36
özerk demokrasi, hedef ve eylemlerin kitleyle eşanlı yürütülme biçimi Demokratik Kurtuluş
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK, MİT-Öcalan çözüm sürecinde kitleye; askerin fiziken bölgeden çekileceğini, ililçe merkezlerindeyse “TC” ile yönetimin paylaşılacağını mesaj olarak vermişti. Kitle,
gerçekten de, sahada belli merkezlerde seyrelen-çekilen askerî birlikleri izlemekte, “ülke
merkezinde” generaller hapiste, il-ilçe merkezlerinde yönetimin paylaşıldığı somut hakikatti.
İl-ilçe merkezlerine fiziken mesafeli olsa da bunların genel havasına hâkim PKK
kampları tam kapasite devrede, kampların il-ilçe merkezleriyle etkileşimleri son derece güçlü,
bürokrasi devre dışıydı. İl-ilçe merkezlerinde tesis edilen çadırlar, kredi kartıyla harcama
yapan KCK’lılar tarafından sürat ve beceriyle kurulmakta, kitleye değer ve dayanışma
nakleden biçimde işletilmekteydi. Ufak-tefek ama gönül çelen harcamaları karşılayan, eylem
yerlerine taşımayı sağlayan, KCK’ydı.
Kitle, asker ya da polisle karşı karşıya zaten kalmamakta, silah-kavga pek yok ama
kitlenin bulunduğu lokasyonda etrafta uzakta izleyen görünürlüğü olmayan PKK’lıların
varlığı hissedilmekteydi Kitle, kırsaldan il-ilçe merkezlerine, kalabalıklarca bir araya
gelinen her yerde, “mekânın tam hâkimi olarak” PKK ile birlikteydi. PKK ile birlikte
hareket eden kitlenin yolu kesilmemekte, yavaşlatılmamakta, önü tıkanmamaktaydı.
2014’te PKK ile kitle etkileşiminde daha düşük yoğunluk ve hacimde birliktelik
hali söz konusu, birlikteliklerin coğrafyası sınıra kaymıştı. Kitle ile PKK’nın birlikteliği
Rojova-Kobani için sınıra odaklanmış, kitle-PKK sınırı birada yönetip askerin elinden
kurtarmak istemişti. Daha 2013 sonlarında Nusaybin eylemlerinde asker, sınıra duvar örmeye
başlamış, belirtilmelidir. Kabine, Nusaybin duvarı konusunda ikiye yarılmıştı, eklenmelidir.
PKK durumun farkına varmış, kitleyle etkileşimde zafiyete ve gevşekliğe izin
vermek istememiştir. Mart.2014 yerel seçimlerinde silahlı dağ kadrosu çabuk-erken biçimde
köy ve ilçe merkezlerine yaklaşmış, inmiş, kendini göstermişti. Kitlenin iştirak ettiği tüm
zor’un/yanına
kitleyi
alarak
işletilmiş
şiddetin
içinde
bulunmadığı
çözümün
Sayfa
2014 Sonlarına doğru 2014’te Demokratik Kurtuluş söylemi süratle terk edilmiş,
37
etkinliklerde silahlı bilhassa kadın-kız PKK’lılar yer almıştı.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
gerçekleştirilemeyeceği şeklinde söylem tekrar devreye alınmıştı. “TC” ve Türkler, hele hele
Ak Parti ve Erdoğan, sadece zordan anlamaktaydı! Kitle, PKK ile birlikte, zordan anlayana
anladığı dilden konuşmada eşlik edecekti!
Bundan böyle MİT’in planlama-desteği ve HDP-KCK siyasi etkinliğiyle parti
toplantı salonlarında eğitilip “ehlileştirilecek” kitleler değil, her an coşkulu-hasbi ve
kendiliğinden eylemliliğe hatta Lice’de olduğu gibi ateş hattına sokulmaya hazır “şedit”
kıvamda kitle, 2014’te PKK/KCK ana beklentisiydi. 2013’te Kontrolsüz haşarı çocuklar
şeklinde KCK okuması, 2014’te yerini, Kandil’e nanik yapan kurnazlara bırakmıştı. İstihbari
bürokrasi, tam çökmüştü.
Sahadaki PKK/KCK’lılar, 2014’te, etkileşim içinde oldukları kitleyi ateş hattına
sokmakta tereddüt etmemekteydi. Kastedilen mekân kırsaldır. Ekim.2014 KCK Kobani
eylemlerinde kitle il-ilçe merkezlerinde yine ateş hattına girmekte, durum büyük ölçüde
kendiliğinden ve hasbidir. Özetle, PKK terör sorununda KCK özneleşmesi ve yanına kitle
alarak eylemlilik hali 2014’ün tanımlayanıdır. PKK/KCK, 2014’te kitleyi eylem yürütmek
için yanına almayı başarmıştı.
2015’te PKK ile etkileşiminde durum yer yer farklılaşmış bazı yerdeyse
değişmiştir. Kitle, PKK ile etkileşiminde mesafe koymaya başlamıştır. Mart.2014 yerel
seçimlerde, Ağustos.2014 Cumhurbaşkanı seçiminde, Haziran.2015 milletvekili seçimlerinde
PKK yanında duran yaklaşık sıfır mesafeli kitle, aynı zamanda, siyasi gereklerin yerine
getirilmesi bakımından vefalı-ifacı konumdaydı.
Haziran.2015’te muhteşem siyasi başarısına ve son derece uygun şartlara rağmen
HDP’nin gerek Ak Parti gerekse CHP-MHP ekseninde katiyen işbirliği üretilmeyecek “siyasi
vebalı parti” konumuna düşüşü, kitle gözünden kaçmamıştı. Kasım.2015’te kitle, PKK/HDP
ile arasında açtığı mesafeyi oy oranlarına yansıtacak derecede netti. Kitle, PKK ile
eylemliliği şeklinde dönüşmeye başlamıştır.
Sayfa
merkezde belli sayıda nöbetleşe gerçekleştirilen iştirakler, kitlenin, doğrudanlık yerine dolaylı
38
etkileşiminde bizzat/doğrudan yerine daha fazla delege edilmiş temsiliyete yöneldi; belli
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Sınıra yakın bölgelerde askerin muazzam sıkılaştırması, sınıra erişim yapacak il-ilçe
merkezlerinden hareket eden kitlenin önünün tıkanma hatta kesilmesi, kitleyi yıldırıcıydı.
Artık; Rojova-Kobani için kitlenin yapabilecekleri diye bir şey yoktu. TemmuzAğustos.2015’ten itibaren il-ilçe merkezlerinde başlanan meskûn mahal çatışmalarında,
kırsalda canlı kalkan eylemlerinde kitle, önce coğrafi düzeyde ayrışmaya başladı. VaragözKepir (Dağlıca) canlı kalkan eylemlerinde kitlenin iştiraki diri-hasbi görünse de araç-kafile
bilgileri durumu teyit etmemekteydi. Kitle üstünde zor kullanımı, vardı. Diğer lokasyonda da;
Lice hariç, Bagok-Ağrı-Cudi-Gabar-Kato, iştirakler zorlama barındırmaktaydı.
Yekpare değerlendirmeden kaçınma gereği hatırlatılmalıdır. İl-ilçe merkezlerinde
2013’ten bu yana moda olan “gerilla kıyafetli” siviller, hapis cezası ihtimaline rağmen resmî
dairelere bunlarla gitmekteydi. 2015’teyse Seyir aksine işlemekte, sivil kitleler, gruplar
halinde leşkeri yakmaktaydı. Halk, sokaktaki YDG-H unsuru üstüne kıyafetleri pencerelerden
atmaktaydı.
Temmuz-Ağustos’ta halk hendek-barikatlara önce destek verir hatta evlerden havaya
Kaleşnikof binlerce mermisi sıkarken Eylül-Ekim’de durum değişmişti. Önceden silah sıkarak
verilen destek yerine artık sadece anonslarla “talep üzerine” tencere-tava gürültü eylemleriyle
YDG-H ağır eylemliliği kolaylaştırılmaktaydı. Kasım-Aralık’ta YDG-H, bölgeyi terk eden
halk üstüne ateş açar haldeydi.
Kitlenin PKK ile mesafesinde kritik iki husus nakledilmelidir; ilki sahada uyuşturucu
kullanımı son derece yaygın mensuplarıyla yatak oda kaplarını açık tutun diye seslenen
YDG-H’nin yol açtıklarıdır. İkincisi, etnik tansiyonu yüksek Adana-Mersin-G. Antep son
olarak Antalya gibi illerin genel havası ve Batı’da genel düzeyde Türkçü tepkimedir. Türkçü
tepkimenin artan aktivitesi, G. Doğuda kitleyi PKK ile arasına mesafe koymak bakımından
etkilemektedir. Buna rağmen, Türkçü tepkime başlığı altında Osmanlı Ocakları ya da Sedat
Kitle; il-ilçelerde YDG-H eylemleri, bunları desteklemek için kırsalda PKK
39
eylemleri nedeniyle ciddi sıkıntıdadır. YDG-H’nin hendek-barikat eylemleri kitleyi kuşatıcı
Sayfa
Peker etkinliğini merkeze alırsanız, kitlenin tepkimesi kati biçimde PKK yanındadır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
ve yıldırıcıdır. İl-ilçe merkezlerinde kuşatma ertesi kitle akşamları nöbet ya da endoktrinasyon
seanslarına (barkovizyon gösterileri) çağrılmakta, zorla iştirak ettirilmektedir.
PKK, il-ilçelerdeki YDG-H’yi desteklemek için yol kesmekte, iletişimden enerjiye
ulaşımdan zorunlu tedariklere dek kitleyi zor durumda bırakıp yaşam maliyetlerini
yükseltmektedir. Eğitimden sağlığa sosyal yardımlardan yakıt desteklerine dek kamu
hizmetlerini ağır aksatmaktadır. İran, Irak ve Suriye sınırları askerce sıkılaştırılmış, kaçakçılık
networkları el değiştirmiş, ekonomi sıkıntıda, eklenmelidir. Bunun sürdürülmesi son derece
güçtür. PKK/YDG-H, kitlenin geçim/iaşesi yanında mülkiyet düzenini ağır bozmakta,
mülklerinin ederini ve işlevselliğini olduğu gibi hukukunu da tahrip etmektedir. YDG-H çok
sayıda cinayeti salt ekonomik nedenden işlemekte, evlerin el değiştirmesinden ya da terk
edilip tekrar yerleşilmesinden haraç almaktadır. YDG-H ve Ekim.2014’te yöneldiği yağma
suçları cabasıdır.
Kitle, PKK ile arasındaki mesafede “yaklaşma” ağır bakısı altında kalmıştır; Adana
ve Mersin’deki HDP binalarına bombalı saldırı yapılmış, Bingöl’de seçim minibüsünün
şoförü öldürülmüş, Erzurum’da parti araçları ateşe verilmiştir. Seçimden 2 gün önce
Diyarbakır’da patlayan bombalar facia getirmiştir. Olayların çoğunda faili bulunamamış
ancak Kürt halkın sağduyusu, kışkırtmaları boşa çıkarmıştır. Kitle, PKK/YDG-H ile arasına
mesafe koymaya başlamıştır. Kitle, PKK ile arasındaki mesafeyi açmak için devlet yanlısı /
Ak Partili ya da dindar ise kaçmakta, göç etmekte, bölgeye erişimini azaltmakta, aktivitesini
seyreltmektedir. Kırsalda PKK kitle mesafesine gelince; insanlık durumunun ağır bozuk
olduğu mekâna dair nakil yapmayacağız.
Kitle, PKK/YDG-H ile arasına mesafe koymaya başlamıştır ancak bunda sosyoekonomik duruma nazaran sınıfsal farklılaşma pay sahibi midir? Bazı analistler yüksek sosyoekonomik sınıftan ya da hali vakti yerinde zengin Kürtlerin, durumu avantajlı orta sınıf
Kürtlerin PKK ile mesafesinin daha açık, fakir haldekilerin PKK’ya yakınlıklarını korudukları
Sayfa
PKK’ya son derece yakın oldukları hatırlatılmalıdır.
40
çıkarımları, zayıf düşüncedendir. Özellikle kayıt dışı ekonomik düzende zengin Kürtlerin
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK; Silah-Teçhizat ve Örgütte Teknik Durum
PKK’nın gelmiş olduğu örgüt ölçek ve organizasyonunda;

Bilinenin aksine silah teçhizatta hemen daima, bağımlı / ikincil konumda
örgütlenmedendir. PKK, Türk devletinin aldığı dolaylı askerî tedbir ve dolaylı diplomatik
etkinlik sayesinde sürekli-güçlü-yüksek profil silah edinememektedir.

PKK, hemen daima, türev / bağımlı yapıda silah edinmektedir. PKK’nın silah
edinme temel formatı, bölgesel çatışma bölgelerine bir yolla girmek (Lübnan, Filistin, Kuzey
Irak, Kuzey Suriye, ilh.), daha doğru ifadeyle ne yapıp edip bu çatışmalara bulaşmak, bu
bölgelerde ister kazanan ister kaybeden yanında olsun silaha erişmektir.

Başka ifadeyle PKK, çatışma bölgelerinden silah aparandır. Bunun gelenek /
felsefi alt yapısında övünç kaynağı olduğu hatırlatılmalıdır. PKK’nın bu stratejisi örgütün en
temel hatt-ı-hareket kalıplarındandır. Dışarıdan bakıldığında rasyonalitesi düşük kalıp, PKK
için son derece elverişlidir. Eklemlenme, eklemlenerek hak-meşruiyet üretmek, örgüt için ek
kazançlardır.

PKK, aparma / toplama silahların onarım ve bakımını yaparak çalıştırmak için
Kuzey Irak’ta atölyelere sahiptir. THK’nın Temmuz-Ağustos bombalamaları sırasında
bunlardan birçoğunun imha ya da ağır tahrip edildiklerini tahmin etmekteyiz. Misalen,
Rusya’nın IŞİD’in benzer depo-atölyeleri vurduğunda yol açtığı tahribat açık-seçiktir.

PKK, birkaç kez Çin’den toplu Kaleşnikof almış, toplu üretim yaptırmış,
kuvvetli tahminimizdir. Bahsin çerçevesini değiştirici değildir.

IŞİD ile mücadelesi PKK’ya, ABD’den, Avrupa’dan, Esad ve IŞİD’den
muazzam silah sağlamıştır. PKK, özellikle Suriye’de yol-güzergâh çatışmalarına uygun araç /
Nusaybin’e sokamaması ve duvar inşa dâhil askerin aldığı tedbirler hatırlatılmalıdır.
Paragraf; Kabine’de duvar inşasına karşı çıkan B. Atalay’a ithaf olunur.
Sayfa
üstüne monteli silah kullanımına yönelmiştir. Üstüne silah monteli araçları Cizre-Silopi-
41
mobil yetenek edinmiş, konvoy ve meskûn mahal çatışmalarında üstünlük sağlamak için araç
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK, IŞİD ile mücadelesinden 12-14’ü kullanılabilir, 24-26 adedi ağır bakım
gerektiren diğerleri işe yaramaz 50 kadar tank edinmiştir. Bunun az üstünde zırhlı araç,
çoğunun kullanımıysa zordur. PKK’nın IŞİD’den edindiği en önemli silahlar, doçkalardır.
Bunların hemen büyük kısmı araç üstüne monteli olanlardır.

PKK bunların az kısmını sökerek Lice’den Dağlıca’ya, Gabar’dan Cudi’ye
hatta Tunceli’ye dek taşımış, yere sabitlemiş, kullanmaya çalışmıştır. Tunceli’de doçka
demek, keskin vadilerde TSK kayıplarının yükselmesi demekti. TSK, doçka riskini karadan
bertaraf edemediğinde helikopter uçuşlarını seyreltmiş, uçaklarla bombalayarak imhaya
gitmiştir. PKK’nın sadece 2014’te Suriye’den edindiği doçka sayısının 80-120 bandında
olduğunu bilmekteydik. 2015’te az bir miktar daha üstüne eklenmiştir. Esad’dan zorla ya da
diğer yoldan alınan grad tipli çok namlulu az sayıda roketatarların PKK elinde olduğunu
bilmekteyiz.

PKK, 2011-12’de Rusya ve İran’dan iletişim ve hedef tespit-izleme konusunda
ciddi destek almıştı. İlginç husus, gerek Rusya gerekse İran, 2014-15’te tespit edebildiğimiz
ölçüde herhangi bir silah-mühimmat vermemiş olmasıdır. İstisnası, 55-60 kadar diye tahmin
ettiğimiz SA-7’dir. PKK bunları devreye alamamış, nedeni tespit edilememiştir. PKK’nın son
dönem edindiği en önemli silah-teçhizat mayınlama (AN-FO) teknolojisidir. Uzun mesafeli
Zağros tabir edilen tüfeklerin de zaman zaman etkili oldukları, helikopterle tim indirirken
subay dâhil şehit verdirdikleri belirtilmelidir.
PKK;

Detay birkaç istisna lokasyon dışında yayıldığı coğrafyada (Dağlıca’da girdiği
çatışmalarda uçaklara karşı) hava savunma sistemi geliştirememiştir. Giriştiği eylemlerin
kesintisizlik ve devamlılığında, verdiği eğitimleri sürdürüp sahadakilerin silahlara erişimini
aksatmayacak dağılımda, mühimmat aksaklığı yaratmayacak biçimde (doçkalarda mühimmat,
Sayfa
aksamaktadır.
42
mayınlamalarda basınç sevk edici kap/formasyon sıkıntısı varittir) ateş gücü teşkil ettirmede
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK’nın ürettiği eğreti meşruiyeti sürdürüp destekleyecek yapıda silah-
teçhizatı bulunmaktadır. PKK, IŞİD ile karşılıklı-meskûn mahal çatışmaları yanında yolkonvoy saldırı ve süreli çatışmalarına girişmiş, bunlar için gerekli teçhizatta eksiklik
çekmiştir. IŞİD’in silah teçhizatta PKK’ya nazaran üstünlüğü barizdir. PKK, El-Nusra dâhil
Suriye’deki diğer örgütlere karşı da, silah-teçhizatta yetersiz kalmıştır. PKK’nın açığını
gideren ABD ve Barzani’dir. PKK, Kaleşnikof ve benzer yapıda silahlar bakımındansa
Suriye’de rahat konumda, YPG/PYD unsurunun tüfekli formatta silahlanmasını hacimli
biçimde ve kısa sürede sıçratan PKK’dır.

Buna mukabil PKK; THK’nın bombalamalarını engelleyecek, Kara Kuvvetleri
ve Jandarma’nın helikopter taarruz ve sevkiyatını önleyecek füze sistemlerini kısmen edinmiş
olsa da ustalık-beceri gerektiren bu silahları devreye alamamıştır.

PKK, Irak’ta kısmen ve Suriye’de hemen tamamen mobil, mobil araçlarının
büyük yüzdesi ağır silahlı, ABD ile işbirliği içinde, Suriye’ye kısa sürede hacimli silah ve
insan kaynağı aktarabilme yeteneğindedir. Suriye’de silah monteliler dâhil PKK araç sayısının
iki bini geçtiğini bilmekteyiz.

Irak’taysa araca monteli silahlı araç sayısı beş yüz üstündedir. Kandil civarında
PKK hareketliliği bilhassa batıya bakan cephelerde mobildir. PKK Kandil’de Kuzey
istikametinde yaya, sadece kaçakçılık networklarının konvoy korumasında araçlı haldedir.
PKK, Kuzey (Türkiye) istikametinde araçlı haldeyken / hareket geçmişken öncelikle Barzani
tarafından dolaylı olaraksa Kuzey Irak’taki TSK unsurunca sınırlanmaktadır. Kandil’de
Doğu-İran yönündeyse PKK, kontrollü biçimde araçlı haldedir.

PKK, IŞİD ile mücadelesinde bilhassa Kobani ve Afrin’de, IŞİD’in kullandığı
teknikleri ve mekânları kullanmayı öğrenmiştir. En tehlikeli olanı, küçük sanayi sitelerinde
silah-bomba-sevk-montaj tekniklerinin öğrenilmesidir. Meskûn mahal çatışmalarında bu
PKK, 2011-12’de Rusya-İran’dan aldığı Suriye sayesinde diye tahmin
ettiğimiz geliştirme teknikleriyle iletişim ve hedef tespit-izleme tekniklerini 2015’te geliştirip
Sayfa

43
teknikler, güvenlik kuvvetlerini ve sivil halkı son derece kıyıcıdır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
devreye almada güçlük çekmiştir. Buna rağmen, PKK, aynı teknikleri kullanarak Kara
Kuvvetleri ve Jandarmayı belli lokasyonda iletişimsiz bırakmış görünmektedir (teyitsiz).
PKK, Beytüşşebap ve Şemdinli’de toptan, diğer bazı ilçede kısmen, iletişimi kesebilmiştir.
PKK, söz konusu teknikler sayesinde GSM şebekelerinin belli lokasyonunda kendisi aleyhine
istihbarat üreten mekanizmalarını kesmeyi başarabilmiştir. Detay bilerek atlanmıştır.

PKK, gerek IŞİD ile mücadelesinde gerekse Türkiye’de il-ilçe merkezlerinde
giriştiği meskûn mahal çatışmalarında sağlık-tedavi bakımından ciddi güçlük çekmiştir. 201112 Çatışmalarında PKK, kırsalda acil müdahale desteği alamamaktaydı. Bu yüzden çok kayıp
vermişti. PKK fasılda açığını giderememiş, gerek Suriye gerek Irak’ta salt bu nedenden
kayıplarını sınırlayamamıştır. Türkiye’de PKK yanında YDG-H, acil cerrahi müdahale
alamadığı için ambülanslara, sağlık personel ve merkezlerine çar-naçar halde saldırmıştır.
PKK, en ağır çatışmalara girerken “militan” akla / makule pek de uygun olmayan biçimde acil
müdahale aparat-becerisinden yoksundur.

PKK, Suriye’de, Irak’ta ve kısmen-geçici de olsa Türkiye’de kendisi yanında
kitlelerin gıdadan en mübrem ihtiyaçlarına dek tedarik baskısıyla muhatap olmuştur.
Kitlelerin lojistiğine odaklanmak, bundan sorumlu olmak durumunda kalan PKK, türlü gıda
ve ihtiyaç malzemesi, depolama, fırın ve enerji üretim-nakil birimleri kurmuş, işletmiştir.
PKK bu işletimlerinde süreklilik-kesintisizlik üretememiştir. Yine de; PKK’nın 2014-15’te
edindiği en ciddi tecrübeden biri budur. PKK’nın bu işletimlerinde ana destekleyicisi
Türkiye’nin batı illeri dâhil sivil halktır.

PKK, daha önce yerlerinden söktüğü Arapların yarım bıraktığı tarım
faaliyetlerini sürdüremediğinden, Ağustos-Eylül’de Suriye’de Rojova ve Kobani-Afrin için
Türkiye’den buğday toplamış, bunun bir kısmını Türkiye’de depolamıştır. Bu depolamalarını,
Yüksekova, Silvan ve Cizre eylemleri için aktive etmek istemiştir. Konsolide edildiğinde
PKK/YDG-H’nin lojistiğinin güçlü olmadığı, sivil hakla bu nedenden sürtüştüğü
Sayfa
avantajlıdır.
44
belirtilmelidir. Buna mukabil, PKK/PYD, Suriye ve Kuzey Irak’ta bu tür meselelerde nispi
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK, Türkiye’de meskûn mahal çatışmalarına yönelmeden çok önce barınak-
sığınaklarını il-ilçe merkezlerine yaklaştırmış, ölçeklerse küçültülmüştü. 2015’te PKK barınak
sığınaklarının yine uzaklara çekildikleri, ölçeklerininse hacim kazandıkları izlenmiştir.

PKK, önceki yılların aksine sınır kaçakçılığında ciddi güçlük çekmiştir.
Suriye’de kaçakçılık networkları IŞİD müdahaleleriyle büyük ölçüde yitirilmiştir. Irak’taysa
Kara Kuvvetleri’nin ciddi sınır sıkılaştırması etkili olmuş, kaçak mal trafiği Mayıs-Ekim
arasında sıkışmış, hatta Haziran-Eylül’e yığılmıştır. Sınırda sıkılaşma nedeniyle hacimli mal
taşımada güçlük çekilmiş, cep telefonu gibi hafif mallara yönelinmiştir.

PKK, başta Lice lokasyonu önceki yıllar aksine uyuşturucu üretim /
dönüştürme-işleme / sevkte güçlük çekmiştir. PKK’nın Lice lokasyonunu yedekleyeceğini,
Kuzey ve Batı istikametinde uyuşturucu ekim alanlarını artıracağını tahmin edenler vardır.
PKK toplam gelirlerinin kaçak ve uyuşturucuda baskılanmasına rağmen dışarıda üretilen
sigara ve perakende uyuşturucu satışından gelirlerini muhafaza etmiştir.
PKK; Ağır Saldırı-Eylem Biçimleri
Fasılda Türkiye’deki eylemler ele alınmış, Irak ve Suriye’dekiler dışlanmıştır.

Hedefler; 2013’te tekli infazlar-dindarlara ya da koruculara saldırılar, 2013
sonu ve 2014’te Nusaybin, Lice ve Kobani il-ilçe merkezli ya da yollarda kalabalıklaşıp
kitleyi yanına alarak uygulanan eylemlerle değişmişti. 2015’te Yerine, ancak topluca ya da
çok sayıda muharip unsurun birarada etkinliğiyle imha edilebilecek saldırılar almıştır.

2013’te Tekil saldırılarda bertaraf edilmeye çalışılan sivil hedefler, 2014’te
toplu saldırılarla toplu göçe zorlanmıştı. 2015’te Sivil hedeflere tekil saldırı pek yok, bu kez
hedeflenen, daha önce sterilizasyonu az çok tamamlanmış halde belli bölge-mahalleyi toptan,
2013’te Hedeflenen, zorla bölgeden çıkartma değil ancak göçe zorlama, maddi
varlıklarını arkada bırakarak / kötü şartlarda likidite ederek dindar kesimleri bölgeden
çıkartma, açık hedeflemedendi. Bu tür işleyiş esasen, aynı zamanda, KCK kitlesine servet
Sayfa

45
içindekilerle birlikte kuşatma-ele geçirme ya da göçe zorlamadır.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
transferiydi. 2015’te PKK, yaşanan meskûn mahal çatışmalarını aynı zamanda bir hasat süreci
olarak görmekteydi.

Hedefler büyüyüp çeşitlenmiştir. Ş. Urfa Suruç ve Diyarbakır-Mardin’de
birkaç istisna dışında PKK, tekil değil topluca / gruplanmış (binada, araçta, konvoyda, sair)
hedeflere yönelmiştir. İl-ilçe merkezindeki her bir güvenlik kuvvet birimi hedef kabul
edilmiştir.

Kırsaldaysa her bir birim değil, seçilmiş, izlenmiş, zayıf anı kollanmış
birimlere kontrollü saldırılar yapılmıştır. Sivil hedefler, lojistik merkezleri, mal taşıyan
araçlar, özellikle yakıt tankerleri, zorda kalındığında gıda taşıyıcı ya da sağlık-tedavi araçları,
kamuya ait tüm araç-teçhizat, iletişime dair her bir ünite, saldırılacak hedef kabul edilmiştir.

PKK, Kara Kuvvetleri birimlerine saldırırken son derece dikkatli, mecbur
kalmadıkça, eylem üretme baskısı artmadıkça saldırmamaktadır. PKK, Kara Kuvvetleri’nin
denklem dışı (teröre mücadelede yetkisiz / görevsiz oluşunu) bozmamak istemektedir. Buna
mukabil, sınır hudut tugaylarına saldırıda PKK, tereddütsüz haldedir.

Mekânlar; il-ilçe merkezlerinde hedeflerin bulunduğu / geçtiği / uğradığı her
yer, ayrım gözetilmeksizin eylem mekânıdır. Buna rağmen, kırsalda, yukarıdaki gibi hedef
yanında saldırı yerlerinde mekânlar farklılaştırılmıştır. Misal; mayınlamalarda sivil kayıplarını
en aza indirmeye gayret edilmiş, nispi başarılı olunmuştur. Sebebi uzaktan kontrollü
patlatmadır. İlginç olan, kontrollü patlatmada son derece güç olan zamanlamalarda başarılı
olunmasıdır Bunun için disiplin ve kerteriz bilgisi şart, her bölgede en az bir “bombacı”
mevcuttur. Elektrikli fünye ve kaliteli malzeme kullanımında artış eklenmelidir.

İl-ilçe merkezlerinde YDG-H, önce düşük profil eylem koyup ölçeği belli
miktarda polisi çekmek, tuzaklamak ve imha etmek istemiştir. Kullandıkları iletişim sistemi
uzun müddetli eylem şeklinde yürütmek istemiş, Cizre, Silvan ve Yüksekova örnekleri
ortadadır.
Sayfa
unsurunu yanına almıştır. Yanına alması yetmediğinde ilçe bütününde aynı uygulamayı süreli-
46
merkezî komuta-kontrollü Çin menşeli Hytera’dır. YDG-H beceremediğinde PKK ağır
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Her üç ilçedeki eylem serileri, YDG-H eylemli andaki başarısızlığının PKK’ca
destekli-eklemli biçimde kapatılmasının süreye yayılı halidir. Süre uzadıkça ve polis-asker
hacim kazanarak yüklendikçe başarılı uygulama azalmış, uzayan sürelerde yük sivil halka
binmiş, mekân, YDG-H/PKK için hasım/karşıt unsura dönüşmüştür. 2015’in Ayırt
edenlerinden biri budur.

Kırsaldaysa eylem yerinde sıkışma katiyen yok, daima çıkışlılık var, istisnalar
şeklinde Tunceli-Lice ve Dağlıca’da sıkışma vardır. PKK, çıkışsız bölgede çatışmadan tam
imtina etmiştir. Yine de PKK, 2012’ye nazaran bu üç bölgede toplam kırsal militan
varlığını üst-tavan koyarak sınırlamış, aksi halde uğradığı yıkım muazzam olacaktı. PKK
yılların tecrübesi, belli arazi kesitinde toplam militan varlığını hesaplamayı, fazlasının
sokulamayacağını öğrenmiş/öğretmiştir. Söz konusu üst-tavan uygulaması, 2015’in belki en
kritik parametrelerindendir.

Biz bunun, aynı toplam %5 zayiatta çekil / strateji değiştir mantığı gibi askerî /
üst akıl olarak PKK’ya nakledildiğini, bu aklın dışarıdan denetlendiğini düşünmekteyiz. İl-
dönüştürülmüştür.
Sayfa
asker için bu üç bölge, fark edilenin aksine, sınırı / çeperi belli bir labirent halinde fırsata
47
ilçe merkezlerinin mekân olarak hasımlaşması, kırsalda bu yolla engellenmiştir. Aksiyle,
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Uygulamalar; yol kontrollerinde kırsalda ilk amaç, insan hareketlerini
kontroldür. İnsan kontrolü, güvenlik kuvvet mensuplarını ele geçirme-kaçırma imkânı
sağladığı gibi il-ilçe merkezlerinin YDG-H tarafından baskılanmasında etkilidir. İkinci amaç,
askerî birimlerin lojistiğini kontrol, güçleştirme ve tepkimeye itmedir. PKK, yol kontrolleri
sayesinde uygun yerlerde yakıt tankeri / gübre ele geçirmeyi ve kaçırmayı hedeflemiştir.

PKK, yol kontrollerinde elde ettiği üstünlüğü kırsalda ya da il-ilçe
merkezlerinde sıcak temas sağlanan yerlere kuvvet kaydırma şeklinde uygulamayla test etmiş,
Muş, Bingöl, Siirt bazı ilçelerinde izlenmiştir. Bu merkezlerde araç üstüne monteli silah
kullanılmıştır.

Kırsaldan il-ilçelere kayan PKK yol kontrollerinde dönem başlarında KCK
devrede, polis-jandarma buna sert karşılığı ise yine yol kontrolleriyle vermiş, hayli etkili
olmuştu. Dönem başlarındaki güvenlik kuvvetlerinin bu yol kontrolleri bölge halkını
dolayısıyla PKK’yı yıldırıcıydı.

PKK yol kontrollerinde Doğu-Batı istikametinde ısrar son derece dikkat
çekicidir. Kuzey-Güney aksında PKK hareketliliği, Doğu-Batı istikametli yol kontrollerinin
zeminidir. PKK, yol kontrollerinde elde ettiği avantajı kırsaldaki çatışmalarda çıkış / kaçış /
hızlı sevk sair için kullanamamıştır. Bunun için havadan vurulmaya karşı yeteneği olmalıdır;
başka ifadeyle, yol kontrollerinin Kara Kuvvetleri karşısında ederi düşüktür.

Keza, yol kontrollerinde ısrar, PKK için ağır kayıp nedeni olacak, sivil /
bürokratik yönden yüksek ederine karşılık pür askerî yönden yol kontrollerinin ederi
düşüktür. PKK durumun farkında, işleyişi zorlamamakta, süreleri uzatmamakta, kırsalda
askerî birim toplam konuşlanmasını ve değişimlerini test etmekle “iktifa” etmektedir.

Mayınlı saldırılarda PKK, önceki yıllarda, araçları savurmak / devirmek
bilahare -varsa imkân- silahla tarayarak imha etmek isterdi. Bunun için dar yolların dönüş ve
Sayfa
artırmış, zırhı delip direkt araçla birlikte içindekileri öldürmeyi hedeflemiştir. Patlamada
48
yamaçlı olan mevkilerini kullanırdı. 2015’te PKK, mayınlamalarda patlayıcı miktarını
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
basınç etkisi en kıyıcı unsurdur. Bunun için yüksek miktarda amonyum-nitratlı gübreyi
sıkıştırarak sevk etmek hedeflenmektedir.

Çerçeve dışına taşarak nakledilmesi gereken; YDG-H, Kobani’de ev-işyeri ve
maddi hayatın yıkımını bizzat gördüğü halde bunun karşısında olmayı, hasarı sınırlamayı
değil, edindiği tecrübeyi, yaşanan meskûn mahal savaşının yol açtığı yıkımı artırma yönünde
kullanmıştır. Basit önlemlerle yol açılan sivil maddi yaşam yıkımını önlemeye değil, aksine,
artırmaya kodlanmıştır.

Arka planda YDG-H’yi kim kontrol ediyor, ne derecede ve ne için sorusu
sürekli tutulmalıdır. Bize göre YDG-H’nin Kandil tarafından kontrolüne sızmalar / bozmalar /
saptırmalar bulunmaktadır. İma edilen “iyi saatte olsunlar”ın son sahibidir!
Sayfa
49
Resim-grafik; PKK yol kontrollerinde sistematikleşme (Ağustos-Ekim.2015)
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Uygulamalara ters düşen planlamalar nakledilmelidir: PKK, Temmuz.
2014’te, daha Eylül-Ekim’e gelinmeden, İstanbul ve İzmir gibi büyük illerde ağır patlayıcı
eylemlerine hazırlanmaktaydı. Keza İstanbul’da belli mahallelerde YDG-H hazırlıkları dikkat
çekiciydi. G. Doğuda kitleyi yanına alarak yürütülecek eylemlerde sert güvenlik bürokrasisi
tepkisiyle karşılaşırsa bunu karşılığını G. Doğuda değil Batıda verme hazırlığı dikkat
çekmişti. Haziran.2015 seçimlerinde Türk kesimlerden oy üreten başarılı strateji, başarıyı
getiren dinamikten aksi yönde planlanmıştı! Yani, Batı illerinde şiddet üretmeyi planlayan
PKK, şiddet planlayıcı olmayan siyasetle barış üretecek aktör diye Türk seçmenden oy
almıştı!

Eylül.2015’te planlanan eylemler eğitimi boykotken gündem süratle değişmiş,
ağırlaşmış, odaklanma özyönetim ve Erdoğan-IŞİD ile mücadele haline gelivermiştir. PKK
esasen kitleyle etkileşimini dil-eğitim şeklinde orta profil bahislerle nispi kolay yapılandırmak
istemişti. Okul boykotlarını yürütmek ve kitleyi denetlemek nispi kolay, eylemin etkilerini
olumlu olumsuz yönlendirmek / değiştirmek mümkündü. PKK bu yolla siyasi alana daha
meşru talep ve eylemlilikte girecek, “kültürel soykırım”, HDP ile işbirliğini verimli
kılabilecekti. Siyasi alanın sadece/münhasıran HDP eliyle teşkil ettirmemeye açıklık,
belirtilmelidir. Siyaseten sert Erdoğan ve IŞİD gelişmesi PKK’nın kitle-örgüt-HDP
eksenleşmesini hem sarsmış, sertleştirmiş hem de etkileşimi öne çekmek suretiyle denetimi
güç hale getirmiştir.

PKK için görünürlük kazanan diğer husus, Türk ulusal medyasında değişen ve
PKK aleyhine yapılandırılan iktidar cihetinden medyaydı. Erdoğan’ın Türk ulusal medyasında
artan etkinliğinin iletişim evrenine erişim kısıtları üstünden PKK’yı daha şiddet uygulayıcısı
haline getirdiği belirtilmelidir. İkincisi, valilerin tutumu değişmiş, HDP ve sahada kitleye
dönük tutum, olumsuzlaşmaktaydı.

PKK-Kandil’in tereddütlerine rağmen İmralı’da Öcalan, vasisi avukat Mazlum
ayrıştırmamış, aksine, durumu fırsat olarak görmeye devam etmiştir. PKK ve Öcalan’ın
IŞİD bahsini süreye yayılı okuması son derece önemlidir.
Sayfa
Türkiye’deki etkinliğini IŞİD karşıtı mücadeleden ve bunun gereklerinden hemen
50
Dinç aracılığıyla topyekûn savaşa hazırlık dönemi olduğunu açıklamıştır. PKK, kendisini ve
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Yukarıda ikaz edildiği üzere Gezi Parkı vakıasını sündürmeme, fasıldaysa aksi,
dikkat çekicidir. Hemen / anında bertaraf edilen Gezi Parkı’nın meşruiyetindense IŞİD
faslında PKK için durum daha elverişlidir.

Dikkat çeken detay; Öcalan direktifinde PKK’nın, IŞİD-Suriye gelişmelerini
ayrıştırılarak işletilecek süreç değil, Türkiye’deki eylemliliği destekleyici-ateşleyici unsur
olarak gördüğüdür. Küresel denklemde hatta Türkiye’de üretilen eğreti meşruiyet,
kolayca/lüzumsuz biçimde terk edilmemiştir! PKK, örgüt tarihinde ilk kez ABD ile işbirliği,
Rusya ile sahada askerî işbirliğini test etmiş, ederi küçümsenmemelidir. Gezi Parkı’nda
bunlar, zor kullanımına dayalılılık, yoktu!

Tekrar-Sürdürme; PKK, sözü edilen hedeflere yönelik saldırılarda sahadaki
her bir unsurun kendi inisiyatifini geliştirmesini beklemektedir. PKK, eylemlerde tekrar /
sürdürme / zamana yayılı işleyişi özellikle hedeflemektedir. Belli bölgede tek bir eylem yerine
aralıklarla sürekli eylem istenmekte, bu yolla, sahadaki eylemli varlığın, güvenlik
kuvvetlerinin yayılım / odaklanma / inisiyatif geliştirmesinin sınırlanmasını istemektedir. Bir
oradan bir buradan, bir şu bir bu vakit denebilecek eylemler, PKK için en vurucu olandır.

Sistematik görünüm kazanmamış, yenilik barındıran eylemler, PKK içinde,
yüksek popülarite ve “kariyer” sağlayıcıdır! Kırsalda eylem zamanlamalarında “önceden”
karanlığa yaklaşan saatler tercih edilirdi. Bu şekilde kaçış kolaylaştırılırdı. Bu yıl, bilhassa
mayınlamalarda sabah-öğle arası yol kontrollerindeki araçlara saldırı nedeniyle farklılaşma
varittir. 2013 ve öncesindeki gibi yaklaşan karanlığa (akşama) doğru saldırı ve kaçış yerine
sabah saatlerinde mayınlamalar ertesinde çatışma, nadirdir. Dağlıca bölgesi istisnadır. Bu sene
mayınlamaların yaza denk geldiği (aydınlık saatlerin uzun sürdüğü) gözetilmelidir.

2013-14’teki Tekrar-sürdürme kalplarıyla 2015’teki tekrar-sürdürme kalıpları
arasında fark, kritiktir. Önceki iki yılda PKK, kalekol-güvenlik yollarına dönük saldırılarda
bir-sınırlı lokasyon/hedefin bertaraf edilmesi istenmekteydi.
Sayfa
taciz ateşiyle yıldırmaya yönelmekteydi. Burada maksat, süreye yayarak ancak neticede tek
51
inşaat alanlarını önce tecride bilahare lojistiğini kesmeye, taşeronları fiziken baskılamaya,
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
2015’teyse Aksine, tekrar-süreye yayma faslında tekil bir hedef üstünde farklı
aşamaları olan tek bir eylem söz konusu değildir. 2015’te Tüm aşamaları birleştirilmiş tek bir
eylem, hacimli patlamalar dâhil etkili biçimde vur ve komple yık söz konusudur. Aradaki
fark, örgüt tekniğinde muazzam etkidedir. Öyle ki, patlatılarak imha edilmiş ve komple terk
edilmek zorunda kalınmış karakollar söz konusudur. PKK, bu karakollarda terk halini
yansıtmak için yıkılan yatakhaneler dâhil video çekmiştir. Ederi çok yüksek gelişmedendir.

Coğrafya; yukarıda dış ve iç dinamiklerle PKK eylemlerinin G. Doğuya teksif
edildikleri, Toroslardan hafif uzaklaşarak Doğu Anadolu şeklinde yeni aks kazandığı
nakledilmişti. 2014 Haziran-Ağustos’ta İstanbul-İzmir gibi illerde patlayıcı sevk ederek
eyleme hazırlık izlenmiş, sürdürülememiştir.

Çatışma Üstünlüğü; 2013’te hemen hiç görülmeyen, 2014’te yanına kitleyi
alarak uygulanan çatışmalı eylemler, 2015’te farklılaşmıştır. 2014’te PKK’nın direkt
çatışmaya girdiği iki vakıa söz konusudur; Van-Gürpınar ve Nusaybin-Bagok. 2015’te
PKK’ca; pusulayarak, önce mayınlayarak sonra silahla saldırarak, il-ilçe merkezlerinde düşük
profil eylemler başlatılıp tuzağa çekilerek çatışmalara girilmiş, hemen çoğundan ağır
kayıplarla çıkılmıştır. Çatışma üstünlüğüyse il-ilçe merkezlerinde olduğu gibi kırsalda da kati
olarak güvenlik kuvvetlerindedir.

PKK, çatışma üstünlüğünün güvenlik kuvvetlerinde oluşunu veri kabul
etmekte, zorlamamakta, kaçma-seyreltme-şaşırtma-sivilleri çatışma bölgesine sokma şeklinde
tekniklere süratle ve tereddütsüz yönelmektedir. Dağlıca’da dahi PKK, sıkıştığında yüzlerce
sivili çatışma bölgesine sürebilmiştir.

PKK, kırsalda güvenlik kuvvetleriyle çatışmalara ancak; yeri / zamanı /şartları
az çok belli olduğunda istisna şeklinde girmektedir. Dağlıca, çatışma üstünlüğünün bazen yer
değiştirdiği ve uzun tekrarlı-sürdürülen yapıda eylemlerle muhatap olunan istisna
lokasyondandır. Fasılda yine çerçeveden taşacağız, İran’dan Kuzey Irak-Barzani’ye (ikisinde
Sayfa
PKK’da bulunmadığı hatırlatılmalıdır.
52
de dağlık bölge varit, eklenmelidir), Suriye’de hemen her yönde çatışma üstünlüğünün
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK, daha 2014’te kırsaldaki terörist grupları il-ilçe merkezlerine yaklaştırmış,
barınak-sığınaklarını yaklaştırdığı gibi kıyafet-teçhizatını da farklılaştırmıştı. Daha önce yasak
olan,
sadece
yöneticilerin
edinebildiği
“sivil”
kıyafetler,
yedek-standart
teçhizata
dönüştürülmüştü. Bu yolla militanlar çift karakterli hale getirilmişti. Bu yöntem 2015’te
sıklıkla kullanılmış, kırsalda çatışmaya girerek köy-ilçe varoşlarına girmeye çalışan çok
sayıda militan kaydımız vardır. Siirt ve Van’ın bazı ilçeleri, Yüksekova, özellikle
hatırlatılmalıdır. Sivil kıyafetlerle yol kenarından sivil hayata süratle geçiş/kaçış imkânı
eklenmelidir. Toplu taşıma araçlarında bu şekilde yakalanan çok sayıda militan vardır.
Bürokrasi
2013’te MİT-Öcalan çözüm sürecini destekleyici bürokrasi gitmiş, 2014’te yerini
önce tereddüt sonra direnç halinde bürokrasi almıştır. 2015’te Bürokrasi, çözüm sürecine
doğrudan karşıt konuma geçmeksizin sürecin kendiliğinden düşmesine sahada aktif
biçimde iştirak etmiştir.

MİT-Öcalan çözüm süreci, diplomatik bürokrasinin başlatıp istihbarî
bürokrasinin yürüttüğü, siyaset kurumunun kerhen ya da istismar saikıyla iştirak ettiği
süreçtendi. Çözüm sürecinin nasıl başlatılıp yürütüldüğü gelinen evrede tali meseledir. Şöyle
ya da böyle siyaset kurumunun getiri-götürüsüne katlandığı vakıa serisi ortadadır. Yine de,
Türk siyasetinin geldiği evrede, kötü politikaların sahada
askerî-sivil bürokratik
müdahalelerle bozulmaması, olağan politik dizgenin sarsılmaması, sancıları olsa da
demokratik ilerleme addedilmelidir. Böyle de olmuş, bürokrasi, süreci bozmamış, hasbi
desteklemiş, bozulma sahadan ve sürecin kendi teknik yapısından kaynaklanmıştır.

Bürokrasinin cari dönemde PKK karşısında sertlikle konumlanmasında en
kritik husus, PKK’nın sınırlar arasında artan-çeşitlenen hareketliliği karşısında bürokrasinin
sınırları nasıl yöneteceğidir. PKK karşısında sınır yönetimi, son derece başarılı ayrıca
vermemiştir. Ekim.2014 KCK Kobani eylemlerinde TSK, sınır ötesi harekâta yönelmemiş,
topçu bombalamasıyla yetinilmiştir.
Sayfa
zemini yoktu. Asker; MİT uhdesine gitmiş-alınmış gözetleme-keşif-izleme faaliyetine ara
53
büyük ölçüde insanidir. MİT-Öcalan çözüm sürecinde sınır ötesi harekâtın gereği bir yana
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Ekim.2014’te Silopi-Cizre-Nusaybin hattında bu ilçelerin sınır erişimi tam
engellenmiştir. Kasım-Aralık.2014’teyse Ş. Urfa-Suruç başta olmak üzere Kobani’ye
geçişlerde, G. Doğunun belediyelerinin aktive ettiği yardım konvoylarında, BarzaniPeşmerge’nin geçişinde, Kobani’de yaralananların devlet hastanelerinde tedavisinde, sınır
yönetimi insanileştirilmiştir. Hacimli kitlelerin hareketli olduğu ortamda sınır yönetiminin
insanileştirilmesi zorunluluktu. Diğer dönem boyunca Irak-Suriye sınırları tam kapatılmıştır.
Gerek Nusaybin’den itibaren Batı gerekse Hatay’dan itibaren Doğu istikametinde örülen
duvarlar, hayli etkilidir. Suriye sınırında kritik geçiş kapılarının asker destekli yönetime
geçtikleri belirtilmelidir.
Aktörü Ordu Olmayan Sınır İhlalleri / Boundary Violations by The Actors not Belong to the Army
Kaçak Göçmen Yakalamaları* 2007-2015 Aylık
Seizure of Illegal Immigrants* 2007–2015 Monthly
54.718
58.149
70.000
50.000
22.591
40.000
14.696
6.882
5.735
4.208
4.995
5.938
5.767
6.663 21.907
10.000
584
906
1.222
2.341
3.250
3.679
4.186
4.857
7.510
5.065
4.807
2.732
2.398
1.609
2.301
3.588
3.665
4.777
4.152
5.801
6.803
4.958
4.746
2.080
1.282
1.154
1.805
2.097
2.085
1.845
2.289
2.175
2.986
3.015
1.573
874
977
942
1.464
1.512
1.610
1.897
1.903
1.885
1.828
2.614
1.860
1.909
1.521
1.332
1.373
1.505
2.086
2.257
3.213
5.256
3.739
4.961
2.313
1.892
792
892
1.856
2.012
1.528
3.230
4.481
5.618
8.138
7.359
6.559
7.161
7.032
6.974
8.864
11.981
12.146
15.403
9.210
11.907
9.900
12.914
8.909
4.335
6.391
7.172
7.479
8.691
6.278
8.285
22.484
5.455
30.000
20.000
35.516
35.953
42.812
60.000
KASIM'15
EYLÜL'15
MAYIS'15
TEMMUZ'15
OCAK'15
MART'15
EYLÜL'14
KASIM'14
MAYIS'14
TEMMUZ'14
OCAK'14
MART'14
EYLÜL'13
KASIM'13
MAYIS'13
TEMMUZ'13
OCAK'13
MART'13
EYLÜL'12
KASIM'12
MAYIS'12
TEMMUZ'12
OCAK'12
MART'12
EYLÜL'11
MAYIS'11
KASIM'11
4.995
5.938
5.767
6.663
21.907
22.591
23.317
42.812
54.718
58.149
35.516
halk tarafından taşlı-sopalı saldırı hallerinde arkasını dönmekte, sinmişti. 2014’te Asker,
benzer hallerde ateş açıp sivil öldürerek şeklinde sertleşebilmiştir. 2014 Başlarında
Nusaybin’de, ortalarında Suruç’ta Ekim ve devamında Cizre’de sivil halk destekli askere
54
“... 2013’te Asker; birlik-kışlalara aralarına KCK sızmış denebilecek sivil
Sayfa

TEMMUZ'11
OCAK'11
OCAK'15
ŞUBAT'15
MART'15
NİSAN'15
MAYIS'15
HAZİRAN'15
TEMMUZ'15
AĞUSTOS'15
EYLÜL'15
EKİM'15
KASIM'15
MART'11
EYLÜL'10
KASIM'10
MAYIS'10
TEMMUZ'10
OCAK'10
MART'10
EYLÜL'09
KASIM'09
MAYIS'09
TEMMUZ'09
OCAK'09
MART'09
EYLÜL'08
KASIM'08
MAYIS'08
TEMMUZ'08
OCAK'08
MART'08
EYLÜL'07
KASIM'07
MAYIS'07
TEMMUZ'07
OCAK'07
MART'07
0
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
saldırı şeklinde çok sayıda hareketlilik bulunmakta, askerîn tepkisi bu kez makul ve akılcıydı.
Asker, sivil halkın irtifa olarak birkaç metreye dek “üzerine” ateş açmış (Cizre), yeri gelmiş
elinde sopayla (Suruç) müdahale etmiştir...”

Temmuz.2015 hemen başlarında, detay son derece kritiktir Temmuz başlarında
asker (03.Temmuz), Kuzey Irak’ta sınıra yaklaşan ve İran’dan kaydırılan 800 kadar PKK
mensubunu, art alanda Kandil’den Kuzey Irak sınırına doğru hareketlenen ve sayıları 100
altında tutulan PKK’lı grupları izlemiş, tespit edip hedef haline getirmiş, sınıra yaklaşan
grupları vurmuştur. 24.Temmuz’daki harekât, “ikmalen” art alandaki gruplara yönelik icra
edilmiştir.

Kastedilen, Ş. Urfa Suruç’ta infaz edilen iki polisten ayrı, TSK, sınıra yaklaşan
ve ağır silahlarını konuşlandıran PKK’nın vurulma gereğini ifa etmiştir. IŞİD bombalaması ve
polis infazlarından daha önce MİT-Öcalan sürecinin şiddet eylemleriyle bitirilmesi
devredeydi.

İran; gerek Irak gerekse Türkiye sınırında PKK karşısında son derece sert,
tavizsiz ve güven verici konumdadır. İran, PKK yanında kaçakçılık networklarına karşı da
bilhassa Doğu Anadolu’da sınırı serleştirmiştir. İran, çok sayıda PKK’lıyı sınırı geçerken
vurmuş, aralarında yönetici konumda hatta Öcalan’ın mesajını taşıyan kurye bulunmaktaydı.
Ağır patlayıcı taşıyanlar, 9 ve 11 kişilik gruplar eklenmelidir. İran, TSK’nın Kuzey Irak’a
yahut Kandil’e herhangi kara harekâtında destekleyici konumunu / kuvveti emre-amade
tutmakta, durum kritik arka plandandır. İran, TSK’nın Kuzey ve Kandil operasyonlarında
daima kolaylaştırıcı hatta sahada fiziken destekleyici konumdadır.

AFAD, Irak içindeki kitlevi göçlerin Türkiye’ye yönelmesi üzerine kitleleri
Kuzey Irak’ta karşılamış, Barzani desteğiyle birlikte orada ağırlamış, ihtiyaçlarını
karşılamıştır. AFAD ve İçişleri Bakanlığı ayrıca, Eylül.2015’te, Sulh Ceza Hakimlik ve İdari
Sayfa
ve kitleler arasında yargılama problemlerini “sterilize” etmiştir.
55
Yargılama Usullerinde HSYK’ya müracaatla farklılaşma istemiş, geniş kitlelerin kendi içinde
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
2015’te Asker, kitleleri yanına almış PKK karşısında toleranslı tutumunu
Ekim.2015’e dek korumuştur. Dağlıca / Varagöz-Kepir’de verilen 16 şehit ertesinde asker,
daha önce PKK’ya müzahir halk dediği siviller için işbirlikçi ifadesini kullanmaya
başlamıştır. Asker, canlı kalkan olan sivil halkın kırsaldaki eylemli etkinliğini sınırlamak için
etrafına helikopterlerle hatta toplarla ateş etmiştir. 20-22.Aralık’ta asker, Şırnak’tan CizreSilopi’ye yürüyüşe geçen sivil halkın kol halinde yürüyüş güzergâhlarına tank-top ateşi
açmıştır. Keza polis-jandarma, il-ilçe merkezlerinde sokağa çıkma yasağına uymayan sivil
halka uyarı ateşi açmaya, ayaklarından vurmaya dek sert tutumdadır.

Gözaltı-tutuklamalar; PKK karşısında emniyet-jandarma ve yargı şeklinde
bürokrasi, gözaltı-tutuklamalarda ne 2009-2013 dönem performansını tutturabilmiş ne de
idari-kazai etkinlikte eski düzeyi yakalayabilmiştir. Göz altılarda performans düşüş sebebi;
terörle mücadelede gözaltı ederinin muazzam değişmesidir. Siyasi irade durumun farkında,
İç Güvenlik Paketiyle doğan açık kapatılmaya çalışılmıştır. Üretilen çözümle problemin
işleyişi değişmiş, siyaset kurumu ve bürokrasi olayların seyrinin alacağı formasyonu
yakalamada geride / kopuk konumdadır.

Ancak savcılık emriyle yakala ve fakat organize avukatlık müdahaleleri
nedeniyle kısa sürede bırak, il-ilçelerdeki KCK/YDG-H unsurunu rahatlatıcıydı. Özellikle 24
saatlik gözaltı sınırlamasının kaldırılması kritiktir. İç Güvenlik Paketi’nde süre esnetilmiş,
tutuklamalar kolaylaştırılmış, yine de yetmemiştir. Ekim.2014 KCK Kobani eylemlerinde
uygulanan göz altılarının etkinliği son derece düşük kalmıştır. Kırsalda gözaltı, terörle
mücadele uygulama mantığı dışındadır.

Temmuz-Ekim.2015 YDG-H’ye dönük müdahalelerde sokakta eylemli halde
militanların göz altılarında başarı son derece düşük, elinde silah olan gruplara gözaltı
hedeflemeli müdahale zaten absürttür. İl-ilçe merkezlerindeyse gözaltı uygulamasının ederi
ortadan kalkmış, elinde silahla ateş eden grupların idari-kazai karşılığı farklıdır. Gözaltı
Sayfa
56
rakamının düşüş nedeni, muhatap teröristlerin vasfının değişmesidir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Eylem-Vakıa Serisi / Adlandırma
Dönemi
Gösteri Yapılan Merkez
(İl-İlçe)
Can KaybıYaralı
Gözaltı
Dağ Kadrosuyla Bütünleşme
11.Eylül-06.Kasım.2008, 57 Gün
54
30 Yaralı
1.500 (Sİİ=1.490)
Öcalan'ın Hukuksuz Yakalanma
İddiası
12-15.Şubat.2009 3 Gün
7
31 Yaralı
83 (Sİİ=83)
Öcalanın Mahkumiyet Şartları
01-22.Kasım.2009, 22 Gün
62
2 Ölü, 4 Yaralı
800 (Sİİ=650)
Lice Olayları
24.Mayıs-12.Haziran.2014 19 Gün
52
3 Ölü 16 Yaralı
176 (Sİİ=150)
Kobani Protestoları
06-11.Ekim.2014 6 Gün
142
38 Ölü*, 897**
yaralı
1.496***
**En az sayı olup son vakıa serisinde
yaralıların kamu kurumlarına naklinde
*Ölümler kitlevi eylemlerle sınırlıdır; PKK
öncekilere nazaran hacimli aksaklık
dağ-militan kadro eylem-saldırıları,
görülmüştür. Eylemci profili ağırlıklı
verdirdiği şehitler dahil edilmemiştir.
gençler olduğundan hafif yaralanmalarda
müdahale istenmemiştir.

*** İdarece gözaltıların, kamera
kaydı izleme sair nedenle
gecikmeli yürütüldüğü
hatırlatılmalıdır. İçişleri Bakanı
rakamı 1.024 olarak (Arınç;
1.954'e revize) vermiş, üstüne
gözaltılar uygulanmıştır. Sİİ ile
farklı rakamlar metinde izah
edilmiştir.
Teslim alma-sağ yakalama; 2013-14’te PKK, MİT-Öcalan çözüm sürecini
desteklemek ve olumlu sinyalleşmeyi güçlendirmek için kafileler halinde teslim olmaktaydı.
Bu teslim olmaların hemen tamamı örgütün merkezî denetiminde, il-ilçe merkezlerinde
militan yerleşimini kontrollü ve güvenlik kuvvet müdahalesiz hale getirmek içindi. Ayrıca,
hasta-disiplinsiz-ailevi sebepleri ya da yetersiz olanları örgütten ayıklamak, ayıklamayı
sıkıntısız işletmek içindi. PKK merkezî-denetimli teslim olmalar, ek olarak, örgütü barışçıl
göstericidir.

PKK’nın merkezî denetimli teslim olma süreci, güvenlik kuvvetlerinin örgüte
erişim-istihbarî bilgi üretme kapasitesini ağır tahrip ediciydi. Kadın, çoluk-çocuklu kafileler
halinde teslim almalar belirtilmelidir. Suriye-Esad dahi teslim almaları denetimli ve tam bilgi
üreten yapıda işletebilmekteydi (koridor mimarisi). Teslim alınan her bir PKK’lı, örgüt
hakkında taktik ve hukuki düzeyde kör alan yaratıcıydı. Durum, 2015’te de büyük ölçüde
benzer işleyiştedir. Bu tür işleyişte PKK mensupları teslim alınmasa, örgütün zayıflatılması
daha kolay olurdu! Aslında, münferit teslim almalar, silahlı teslim almalar, sahada ya da yolda
Sayfa
57
/ intikal halinde kayıtlı statüde aranırken teslim almalar, yararlıdır.
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
2015’te Sağ yakalamalarda artış, yakalamalarda kalite farkı dikkat çekicidir.
Lider/yönetici konumda PKK’lılar da yakalanmış, az sayıda bazısı planlı-takipli operasyonda,
bazısı tedavi esnasında şeklindedir. Kobani çatışmaları esnasında, geçiş ve konaklama anında
yakalamalar hareketliydi. PKK, il-ilçe meskûn mahal çatışmaları ve bunların icrasını kırsalla
etkileşim içinde yürüttüğünden, araçta-mobil halde yakalanan PKK’lı sayısı dikkat çekicidir.
Toplu taşıma araçlarında gruplar halinde yakalanan PKK’lılar sıkıntıdandır.

Güvenlik kuvvetleri, Diyarbakır aksı başta olmak üzere belli bölgelerde PKK’lı
yönetici kadroların araçlı hareket halindeyken güzergâh ve menzil bilgilerini iletişim
izlemeleriyle rahatça edinebilmiştir. Sebebi PKK mensuplarındaki pervasızlıktır! HakkâriVan bölgesine gelindiğinde benzer yakalamalar hemen çok az, PKK iletişim sisteminin
farklılığından kaynaklanmaktadır. Mobil halde yakalanan PKK’lılardan bazısı çatışmaya
girmiş, güvenlik kuvvetlerince şehit verilmiştir. Diyarbakır merkezde ve Ş. Urfa-Mardin’de
bu tür vakıa serisi hayli fazladır. Barzani’nin sağ yakalayıp iade ettiği PKK’lılar
belirtilmelidir.

Patlayıcı-silah yakalamalar hareketli, ihbarlı-planlı takipler az da olsa varittir.
Tuzaklanmış patlayıcıların bölge halkı ihbarıyla yakalanmaları dikkat çekicidir. Dönem
başlarında tuzaklı patlayıcı yakalamalarda tuzağı deşifre edecek işaretler, görüntü veren kolay
seçilebilecek detaylar açıktalardı. Dönem sonlarında tuzaklı patlayıcıların vasfında hafif
rafine olanları izlenmiştir.

2014’te PKK, el yapımı patlayıcılar konusunda gerek fünye kalitesi gerekse
malzemeleri biraraya getirme, patlayıcıyı araziye en uygun biçimde yerleştirmede acemiydi.
Diyarbakır’da iki ayrı atölyede el yapımı patlayıcı imali eğitim dâhil merkezî hale getirilmiş,
daha eğitim esnasında patlamalarda ölenler vardı. PKK patlayıcı eğitim ana mekânının Kuzey
Irak olduğu belirtilmeli, Kobani çatışmaları nedeniyle kazanılan ek kapasite yukarıda
Dönem sonlarında el yapımı patlayıcılarda malzeme bolluğu (AN-FO’lar için
gübre) ve hazırlık-yerleştirmelerde artan beceri dikkat çekiciydi. Motosiklet aküsü kullanımı,
şarj için güneş panelleri, elektrik akımını güçlendiriciler, ampermetre, patlayıcı etkinliğini
Sayfa

58
nakledilmişti.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
artıran bileşimi elde etmek için hassas terazi hatta fiber optik kablo, izlenen detaydandır.
Tümü, patlayıcının etkinliğini artırdığı gibi patlama zamanlamalarını hassaslaştırıcı ve
bombacıyı disipline edicidir.

2014 Sonlarında PKK unsurunun başta askerî birlik ve şehirlerarası ana
arterlerde hacimli malzemeyi yollara yerleştirdiğini 2014’te ikaz etmiştik. 2015’teki
Gelişmeler ikazlarımızı haklı çıkarmıştır. PKK’ya ait yakalanan malzemeler arasında ileri
dönük sıkıntı, il-ilçe merkezli çatışmalarda tank-zırhlı araçlara saldırı maksatlı olanların
artışıdır.

ediniminde
PKK yanında sivil halkta karşılıklı etnik çatışmaya dönük pompalı tüfek
yaygınlaşma, izlemededir. Pompalı
tüfeklerin
ediniminde
yaygınlaşma,
yaygınlaşmanın etnik tandanslı illerde görülmesi, ticaretinde kılcallaşma belirtilmelidir.

Bürokratik tutum faslında; gösteri protestolara müdahale, narko-terör ve sınırda
baraj inşalarına değinilmeli, cari dönemde dikkat çekici farklılaşma yoktur. Kalekol
inşalarında kritik olanları sınıra yakın, güvenlik yollarıyla birlikte tamamlanma yüzdeleri
yüksektir. Van Gölü Kuzey aksında kalekol inşa gereklerinin arttığı belirtilmelidir. Sınır
yanındakiler bir derece Diyarbakır-Lice ve Ilısu baraj inşalarında tıkanıklıklar son derece
olumsuzdur. Varagöz-Kepir’de de üç adet küçük baraj yapımının uygun şartlarda devreye
Sayfa
59
alınacakları, DSİ programından izlenmiştir.
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Bürokratik işleyişte Gülen cemaat mensupları altında konsolide edilerek takip
ve görevden uzaklaştırma uygulamalarının kötü yürütüldükleri, Ankara-merkezden şeklinde
özel harekâtçıların bölgeye uyumunun ve düzgün iş görme kapasitelerinin düşüklüğü
belirtilmelidir. Dönem başlarında çözüm sürecinin karşıtı oldukları ve bozdukları için dönem
sonlarındaysa PKK ile sert mücadelede direnç gösterdikleri için görevden uzaklaştırılan
ehliyetli-tecrübeli personel, PKK için rahatlık üretmiştir. Diyarbakır başta emniyet müdür
değişiklikleri, değişikliklerin 180 derece zıt saiktan yürütüldükleri izlenmiştir.

Dönem başlarında KCK’lıları bırakmaları için Adalet Bakanı ve Müsteşarı’nın
Diyarbakır-Van-Şırnak Ağır Ceza ve Adliyelerini ziyaret ettiği, dönem sonlarındaysa aynı
“adliyelerden” yargılamalarda sertlik talep edildiği belirtilmelidir.
Türkçü Tepkime
2015’te G. Doğu-Kürt probleminin yeni parametresi, Türkçü tepkimedir.
genellik-sistematiklik ve kontrolsüzlük kazanmıştır. Türkçü tepkimenin; Ekim.2014
periyodunda Toroslarda karşılıklı etnik çatışma, Eylül.2015 periyodundaysa genel-sistemli-
Sayfa
olarak izlediğimiz parametre nitelik değiştirmiş, ülke sathında şiddet eylemleri olarak
60
Önceki yıllarda karşılıklı etnik tandanslı düşük / kesikli / ritimsiz / kümüle olmamış saldırılar
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
ağır şiddet eylemleri şeklinde yürütüldüğü, Kürt vatandaşlara ve mallarına ağır saldırılarda
bulunulduğu izlenmiştir.

Gerek Ekim.2014 KCK Kobani eylemlerinde gerekse Eylül.2015’te Türkçü
tepkime, kısa sürede kati ve son derece etkili biçimde, PKK/YDG-H ile Kürt kitleler arası
mesafeyi açmış, halkın PKK yanında dizilimini mesafeli ve tereddütlü hale getirmiştir. Bu
yönüyle Türkçü tepkime, bu tepkimenin yönetilmesi ve siyasi-şiddete dair yöneliminin
dikte edilmesi, Kürt sorununda olduğu gibi ülke siyasetinde de ederi tam anlaşılamamış
kritik parametre haline gelmiştir.

Ekim.2014 ve Eylül.2015 iki eylem serisi şeklinde Türkçü tepkime,
konsolide haliyle; eylem serilerine iştirak hacimleri, yaygınlığı, süresi, idari müdahalelerle
desteklenmesi ve eylemcilerin bilahare hukuki takipsizliği (Gezi Parkı eylemlerinin asimetriği
şeklinde), eylem serilerinin adedî özellikleri itibariyle (kamuoyu ve akademisyenlerin
gözünden kaçsa da) Gezi Parkı eylem serisiyle eşdeğerlidir.

Mafya ve Osmanlı Ocakları şeklinde örgütlenmelerin, büyükşehir /
belediyelerinin (Ankara, Bursa, İzmit, Konya, Karaman, K. Maraş, Erzurum) etnik tepkimeye
eklemlendikleri belirtilmelidir. Bazı illerde polis ve mülki erkân, Türkçü tepkimeye sessiz
kalmakta ya da destekleyici konumdadır. Hukuki-idari takipler düzgün yürütülmemekte,
iktidar desteği dolaylı biçimde eylemcilere ve kamuoyuna hissettirilmekte, iktidar yanlısı
dâhil medya gerekli tepkiyi vermemektedir. Türkçü tepkime karşısında siyasi partilerin
dengeleme-düzeltme kapasitelerinin kalmadığı önemle ikaz edilmelidir.

2013-14’te Türkçü tepkimede Ülkücü-Alperen Ocak etkinliği görülmekteydi.
2015’te nitelik değiştiren Türkçü tepkimede Ülkücü-Alperenler geri planda kalmış, değinilen
mafya yapılanma ve iktidar destekli eklemlenmeler öne çıkmış, kitleleri mobilize etmiştir.
Önceki iki yılda Toroslar bölgesinde ağırlık kazanan, Ekim.2014 Kobani eylemlerinde Kürt
Sayfa
bütününe yayılmıştır.
61
kitleleri frenleyen Türkçü tepkime, 2015’te bilhassa Eylül-Dağlıca vakıasından sonra ülke
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PKK (için) İktidar Güncel Yaklaşımının Çerçevesi

Siyasi iktidar için daha önce fırsat olan Arap Baharı artık yüke dönüşmüş,
bölgede dış-iç politika bağlantısının kontrolü güçleşmiş, küresel denklem devreye girmiştir.
Ak Parti için dış-iç politika arasında arklaşma, derhal kesilmesi gereken / denetimi zorlaşan
süreçler haline gelmiştir. Askerin sınır yönetiminde sıkılaştırması, diğer bir yönden, iktidarın
bu konuda beklentisinin fiziki halde işletilmesidir.

Siyasi
iktidar,
Kürt
sorununda,
PKK’nın
küresel-bölgesel
etkileşim
kapasitesinde sıçrama yapmasının, ABD ile birlikte savaşmasının, Rusya ile işbirliğine açıklık
kazanmasının ederini geç de olsa fark etmiştir. TSK’nın Süleyman Şah Türbe nakliyle birlikte
Kobani-Eşme’de konuşlanması, siyasi iktidarı fasılda ek politik düzeltmeye itmiştir. Buna;
Arap Baharı ikliminin Ak Parti hedef ve beklentileri aksinde seyretmesi, bağlamın değişmesi,
Ak Parti tezlerinin yerle bir olmaları da etkendir.

TSK büzüşme ama sınır ve sınır içinde etkinleşme, siyasi iktidarsa bu
büzüşmeye rağmen operatif devlet modunu kollama derdindedir. Siyasi iktidar söz konusu
büzüşme / kollama dizgesinde; büzüşmeyi ret (Davutoğlu büzüşmeyi kabul halindedir; S. Şah
ve Musul), PKK’yı aradan çıkartma (Erdoğan büyük ölçüde çıkartma, Davutoğlu ise HDP
üstünde siyasi çözüme yaklaştırma) değilse kenara çekilmeye zorlama gayretindedir. Siyasi
iktidar, PKK’ya yaklaşımında hâlâ Suriye’de operatif devlet modu kapasitesini kollama
derdindedir.

Siyasi iktidar nezdinde tam bilinemeyen, Arap Baharı ardından fırsattan yüke
dönüşen ve küresel denklemin devreye girdiği ortamın; Ekim.2014 ve Ağustos-Ekim.2015’te
PKK’nın siyasi şiddeti, halk ayaklanması görünümünde meskûn mahal çatışmalarına
dönüştürmesi ardında payıdır. Değişen dış ortamın, PKK şiddetinin halk ayaklanması
görünümlü meskûn mahal çatışmasına dönüşen son formatında cesaretlendirmesi veya
duymuş mudur? Siyasi iktidar, Türkiye’de yürütülen meskûn mahal çatışmaları için PKK
karşısında sessiz / hareketsiz kalan küresel mahfiller karşısında kısmi şok geçirmiştir.
Sayfa
karşılayan küresel denklem, aynısını, Türkiye’de il-ilçe merkezlerindeki çatışmalar için de
62
ivmelendirmesi, siyasi iktidar için esaslı soru işaretidir. Kobani’de Kürt direnişini sempatiyle
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Siyasi iktidar fasılda farkındalık halinde, bunu engellemeye / geçici-yapısız
hale getirmeye çalışmakta, kendi kötü politikasının (çözüm süreci) evirildiği noktada
kendince ilerleme kaydedememektedir. Küresel denklemde sivillerin kaybedildiği ortamda
PKK’ya dönük meskûn mahal çatışmalarından çekil şeklinde “çağrı” dahi namevcuttur. ABD,
süren meskun mahal çatışmalarında sivil halkı bölgeden sterilize etmeksizin, canını-malını
korumadan yürütülen mücadeleye dair “devlet sorumluluklarını” hatırlatmıştır.

Siyasi iktidarın küresel denklemle kuvvetli olumlu etkileşim mekanizmasından
biri, küresel denklemde sempati hatta destek üretim vesilesi, izlediği MİT-Öcalan çözüm
süreciydi. Sürecin hakikati bir yana dışarıdaki algısı, böyleydi. MİT Müsteşarı Obama ile
görüşmelere direkt / tek başına girebilir hale gelmişti! Sürecin çok kötü yönetilmesi, geldiği
aşama, dönmüş, meskûn mahal çatışmalarına girişmiş PKK için dışarıda tepki verilmemesine
yol açmıştır. Dışarıdaki durum, tabiidir.

PKK’ya
Siyasi iktidar, MİT-Öcalan çözüm süreciyle sadece içeride değil dışarıda da
meşruiyet
görünmemektedir.
ve
Siyasi
etkinlik
iktidar,
sahası
yaratmış,
küresel
bunun
denklemi
onarımı,
soktuğu
pek
mümkün
zeminden
kolay
çıkartamayacağını ayırtında, kendi kendini bloke etmiş haldedir.

Siyasi iktidar, ayrıca, MİT-Öcalan çözüm süreciyle sınır dışına çıkartıp
silahsızlandıracağı, hukuki statüsünü af/denetimli serbesti şeklinde teşkil ettireceği “grup
kitleyi” ölçek olarak büyütmüş, büyütmemiş adeta sıçratmış, izlenemez ve işin içinden teknik
olarak çıkılamaz hale getirmiştir. Özetle, çözümde teknik boyut, bloke edilmiştir.

Hissiyat / saiklar: Siyasi iktidar, PKK-Kandil karşısında tam güvensiz, fırsat
kollayıcı, hata yapmasını uman pozisyondaydı. Siyasi iktidar, Kuzey Irak’ta PKK’nın açık
topluca görüntü vermesi halinde imha edilecek biçimde vurulmasını, depo-atölye-barınak ve
imkân olursa karargâhının “havadan” yok edilmesini kollamaktaydı. İktidar için; MİT-Öcalan
çözüm sürecinde müzakere edilen muhatap gitmiş, yerini, Kuzey Irak’ta elden geldiğince yok
yönetimi yok edilmesi değil, işbirliğine razı edilmesi gereken aktörlüktür!
Sayfa
ise elinde imkân-kabiliyet varken dahi göze alamamaktaydı. Siyasi iktidar için PKK üst
63
edilmeye-küçültülmeye çalışılan PKK vardı. Siyasi iktidar PKK-Kandil’in karadan imhasını
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Önceki yıl yüksek profil siyaset yapmak üzere hazırlanan PKK yönetimi, cari
dönemde bombalanmaktaydı! Bunun PKK içi alt-üst ilişkilerindeki ederi, mesaj düzenlerini
nasıl alt-üst ettiği gözetilmelidir. Bu yüzden PKK yönetimi, üst düzeyle etkileşim içinde PKK
militanlarını, yukarıda nakledildiği üzere hem Türkiye hem de Kuzey Suriye güncel etkileşim
ve iletişim evrenlerinden ayrıştırmış/sterilize etmiştir. Tafsilatlı naklin nedeni, çözüm süreci
buzdolabından çıkartılırsa üstünde yürünecek yeni zemini tarif içindir.

MİT-Öcalan çözüm sürecinde siyasi iktidar, sahada PKK unsuruna muazzam
hareket serbestîsi getirmiş, bölge halkı duruma önce tereddüt sonra hayretle yaklaşmaktaydı.
Süreçte müddetin uzaması, kalıcı görünüm kazanması, bölge halkının sürece ve sahadaki fiili
duruma inancını sağlamıştı. Süreç bozulup asker-polisin sert uygulamaları, bölge halkını şoke
etmiştir. Bürokrasinin sert ve kararlı tutumu, bölge halkında iktidara dönük güveni esastan
sarsmıştır.

Burada ikaz edilmesi gereken ilginç husus; bölge halkında askerî kısmı dâhil
bürokrasinin, MİT-Öcalan çözüm süreci sayesinde pasif hale getirildiği bazı algısıdır. PKK,
sahayı olduğu gibi idareyi de dönüştürmüştü! Bundan yararlanan PKK olduğu kadar idareydi.
İdare, sahada, çözüm süreci sayesinde sadece fiziken değil işleyiş olarak da rahatlamaktaydı;
ihaleler, tedarikler, iktisadi ve sosyal al-ver devredeydi. Bölge halkında idareye dönük
hissiyat değişmiş, ortam ve bağlam da farklılaşmıştı. Bu, halk-idare arasında PKK üstünden
yeni formatta etkileşimdi. Çözüm sürecinin bitişiyle sert idarenin (ceberut devletin) geri
dönüşü, bu kez, PKK için işlevseldi, TC ile barış / müzakere şeklinde uzlaşılmazdı ve durum
tekrar teyit edilmişti. PKK, TC idaresinin tekrar sempati kazanmasını hiçbir şekilde kabul
etmemekteydi. Ak Parti’nin bölgede çözüm süreci sayesinde edindiği dar mevziden biri
budur.

Durum; PKK-siyasi iktidar arasında “idari-hizmete dair alanı” ele geçirmek
için rekabete dönüşmüş, meskûn mahal çatışmalarının bir gerekçesi de budur. HaziranKasım.2015 periyodunu iyi kullanan, Ak Parti ve liderliği olmuştur. Enteresan husus;
iktidarın oylarını artırmıştır. Siyasi iktidar, PKK’nın il-ilçe merkezlerine çektiği çatışmaların
64
çekilmesini önleyemeyebilirdi (bunu kavramış ve kabullenmiş, askerin sınırı sıkılaştırma
Sayfa
“bölgede” iktidara sarsılan güvenle PKK’ya yönelik artan tepki biri birini dengelemiş,
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
ederini ayırt etmiştir), yapabileceği azdı ama il-ilçe merkezlerindeki çatışmaların seyrini,
ritmini, yürütülme biçimini, sivil halkın etkilenme formasyonlarını farklılaştırabilirdi. Siyasi
iktidarca yapılan/yapılmayan budur. Bunun aynının ABD’ce Kuzey Suriye ve Kuzey Irak’ta
uygulandığını belirtelim.

Siyasi iktidar, il-ilçe merkezlerindeki çatışmanın sivil halkın en yüksek
sıkıntıyı çekecek biçimde işletilmesi için siyasi ve idari düzeyde yapılması gerekenlerin
tamamını yapmamıştır. Terörle Mücadeleden Kaynaklanan Zararların Ödenmesi mevzuatını
askıya almıştır. Bu yolla sivil halkın uğradığı PKK/YDG-H yüzünden muazzam zarar, yanına
kalmıştır. Bölge halkının ölüm riskine rağmen tahliyesini gerçekleştirmeden çatışmalara
girilmiştir. Aralık’ta Davutoğlu’nun sivil halkın zararlarını karşılayacağız vaadi gecikmeli
olduğu gibi uygulamaya geçirecek Kabine üyelerinde direnç (Ala) olduğu belirtilmelidir.

Çatışma bölgeleri semt/mahalle yerine ilçe ölçekli (büyük) belirlenmiş, sokağa
çıkma yasakları 15 hatta 22 güne dek uzatılmış (çok çok uzun), ilçeye çıkış ve zorunlu
tedarikler, sivil halkın sağlık-tedavi hizmetlerine erişimi engellenmiştir. Yaralılara ambülâns
sevki yaptırılmamıştır. Çatışma bölgesinde çocuklar bırakılmıştır. İnsanlık dışıdır. Siyasi
iktidarca hedeflenen, PKK şiddetinin bölge halkının somut hayatına girmesi, bu yolla, halkın
PKK’dan nefreti yanında iktidara yönelmesidir.

Bölge halkı, iktidar çıkarınca siyaseten, ölümle ehlileştirilmiştir! Daha
önce PKK/HDP tercihi derece olarak değiştirilmiş, halkın daha önce PKK şiddetiyle
manipüle edilen iradesi bu kez devlet imkânlarıyla bükülmüş, siyasi iktidar istediğini
almıştır. Siyasi iktidar bölge halkını sevmediği gibi PKK karşısında eğilip bükülebilecek ve
ezilip ölümü göze alınabilecek kitleler olarak gördüğünü deşifre etmiş haldedir. Siyasi iktidar,
politik aklı ve politik stratejisinde, ülke bütününü ve ülke halkını separe etmekte, hukukunu
ve ayrıca hakkını, maneviyatını tümünü farklılaştırarak görmektedir.

Siyasi iktidar, G. Doğuda 2013-14’te, bölge halkının artan ekonomik
cezalandırma büyük ölçüde devrededir.
Sayfa
tavsatma hatta bazı kamu hizmetlerini kesintili arz ettirme şeklinde tutuma kaymıştır. Coğrafi
65
beklentilerini PKK-HDP üstünde bıraktığı gibi 2015’te de buna sosyal yardımları aksatma-
S Bilişim Danışmanlık

2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Daha geçen yıl PKK tarafından çocukları kaçırılan anneler için hassaslaşan
iktidar, cari dönemde Ankara gar önünde bombalanan kitlelere en hafifinden duyarsız
davranmıştır. Ankara-gar patlamasında hiç rastlanmadık biçimde vuku bulan, tek bir polisin
şehit olmaması hatta yaralanmamasıydı. Hakikat bir yana bölge halkı nezdinde ederi bellidir.
Ankara gar patlamasında tutumuyla siyasi iktidar, Kürt kitleler karşısında samimiyetini
sergilemiş haldedir.

Siyasi iktidar buna rağmen, ideolojik durumu-söylemi ve siyasi yelpazede
konumu elverişliyken, önceki iktidarların yöneldiği Kürt dindar kitleleri araçsallaştırma,
misalen, HÜDA-PAR’ın sahadaki fiziki-silahlı etkinliğini YDG-H karşısında aktive etme
“tekniğine” müracaat etmemektedir.

Bunu, üç ayrı cihetten irdelemek gerekir; ilki, siyasi iktidar fasılda önceki
iktidarlara nazaran samimi-düzgün müdür? Ekim.2014 KCK Kobani eylemlerinde HÜDAPAR’ın silahlı etkinliği, daha doğru ifadeyle direnişi ortadaydı. Siyasi iktidar bunu
sürdürmemiş, paylaşmamış, buna iştirak etmediği gibi engellemiştir.

Siyasi iktidar, şiddet üretebilen HÜDA-PAR üstünde hacimli gözaltı
tutuklamalara yönelmese de etkinliğini desteklememiş, PKK karşısında kenara çekilmesini
sağlamıştır. İkinci husus, siyasi iktidar, silahlı İslamcı gruplarla Kuzey Suriye’de işbirliği
içindeyken içeride de bunlara yaslanmak, gereksiz ve Suriye’de operatif devlet uygulamasını
ek riske ediciydi.

Siyasi iktidar, Kürt sorununda kitleleri, dindar-dindar olmayan etnik
ayrımcı şeklinde eksenleştirmekten kaçınmaktadır. Siyasi iktidar, çalışmada nakledildiği
üzere Türkçü tepkimenin Kürt siyasi hareketi karşısında aktive oluşunu, potansiyellerini ve bu
tepkimenin hacim-derece-ritmini belirlemeyi ve yönetmeyi, Kürt siyasi hareketinde daha
elverişli araç seti olarak görmektedir.
gibi siyasi alan Ankara-merkezde kurumsal yapıda da merkezî/teknik örgütlenmede hazırlıklı
haldedir. Hassasiyet, etnik tandansı yüksek illerde ve büyük şehirlerde ilçelerdedir.
66
Siyasi iktidar son fasılda sivil alanda Osmanlı Ocakları ve mafyayla olduğu
Sayfa

S Bilişim Danışmanlık

Siyasi
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
iktidar, belli il-ilçelerdeki
etnik çatışmanın
formasyonunu
belirleme/yönlendirme ve ritmini modere etmek suretiyle Parlamentodan hem HDP hem
de MHP’nin düşürülmesine açıklık kazanmaktadır.

Dindar kitlelerin tepkimesi PKK’yı bölgede güçlü ve IŞİD ortamında daha
meşru göstermekte, bölge halkı dindar silahlı tepkime karşısında PKK yanında dizilmede
tereddüt göstermemektedir. Buna mukabil, ülke sathında Türkçü tepkime halinde bölge halkı,
PKK yanında dizilmeye mesafeli en azından tereddütlüdür. Ak Parti bahiste mevcut durumu
ve ileri dönük potansiyelleri buna göre okumakta, mafyaya tolerasyondan Osmanlı
Ocakları’na desteğe dek işleyiş ortadadır.

İktidar,
Kuzey
Suriye’de
2013-14’te
PKK
karşısında
düşmanlarını
destekleyerek yok et en azından zayiatını artır mantığı, cari dönemde daha ileri
götürülememiş, son durum pat haldedir. Siyasi iktidar, yanına askeri ve fakat karşısına ABDRusya’yı alarak Kuzey Suriye’deki Kürt siyasi hareketini sınırlama gayretindedir. Durumun
gelecekte alacağı biçim belirsizleşmiştir.

Siyasi iktidar, sınır içindeki PKK unsuru için aynı Kuzey Irak’taki gibi bul ve
yok et gayretinde, bunu, kırsalla il-ilçe merkezlerini farklılaştırmadan yürütmektedir. İl-ilçe
merkezlerinde yürütülen operasyon biçimine yukarıda değinilmiştir. Siyasi iktidar, kırsalda
erişimin güç, PKK’nın nispi güçlü olduğu yahut çetin çatışma yürütebileceği sahalarda
askerin
zayiatını
göze
almamakta,
karadan
değil
havadan
bombalamalara
izin
verebilmektedir. Hakkâri’de, Şırnak’ta, Van’da, Siirt’te, Tunceli’de, Diyarbakır’da, kısaca
sınır içinde çok sayıda kırsal bölgede THK, ülke içinde bombalama yapmaktadır.

(2014) “… İktidar güncel yaklaşımının çerçevesi; Ak Parti ve liderliği, Kürt
sorununda iki temel üzerinde durmaktadır. İlki yapısal; Kürt siyasi taleplerinin Anayasal
güvenceye kavuşturulması, meşruiyet ve nispi uzlaşı içinde bunun karşılanması gayretindedir.
Ak Parti; Kürt sorununda halen Anayasal güvenceleşmeden uzak durmakta, yasal güvence
Fasılda değişiklik bulunmamaktadır. Tek başına iktidarı tekrar kazanan Ak
Parti’nin Kürt sorununda Anayasal düzeyde esaslı farklılık yaratacağını düşünmek için elde
Sayfa

67
üretimindeyse ne Kürt ne de ülke bütününe dönük tatminkâr ilerleme sağlayamamaktadır…
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
veri yoktur. Ak Parti genel politik gidişatının ve dayandığı siyasi-sosyolojik temellerin Kürt
sorununda Anayasal-kurumsal uzlaşı üretme potansiyeli ciddi ölçüde tahrip olmuş,
tükenmektedir. Ak
Parti’nin Kürt sorununda Anayasal zeminde değişim niyet ve
potansiyeli, Kürtler için olumsuz Türkler içinse blokaj halindedir. Özeti; “millete rağmen
birşey yapamayız, yapmayacağız”dır. Ak Parti Kürt sorununda Anayasal-yasal düzeyde
değişiklikleri Kürt halkına dönükleştirememiş, kendi politik güç ve icraatını koruma-kollama
gayretindedir.

Aynı PKK içinde olduğu gibi Ak Parti içinde de ikili ve separe edilmiş,
yapılanma, belli belirsiz devrededir. Ekim.2014 KCK Kobani eylemleri döneminde MİTÖcalan çözüm süreci ve Ak Parti Kürt ve Suriye politikaları eşanlı iflas halindeyken Afyon’da
Ak Parti istişare toplantıları, sıcağı sıcağına izlemenin gerekleriyle birlikte nakledilmelidir.

Ak Parti Afyon toplantısında Başbakan Davutoğlu’nun kamu düzeni ısrarı
vurgulanırken diğer bir salonda siyasi çözüm için HDP ile temasta olan İçişleri Bakanı Ala
aynı anda Ak Partili vekillere hesap veren konumdaydı. Hesap vermeyi nazikâne ve sınırlı
bilgi verme olarak okumak gerekir. Ciddi bir hesap sorma söz konusu değildir. Ala, Ak Parti
milletvekillerine PKK ihanetini dile getirirken HDP’yi YDG-H’yi frenlemesi için ikna
gayretindeydi. Ak Parti üst düzey yönetimi aynı anda çözüm / erteleme / mücadelede ve
mücadelede sertleşme kıvamındaydı.

Bu kıvam Şubat-Mart.2015’e dek sürmüştür. Dolmabahçe mutabakat girişimi
ve Erdoğan’ın bu girişimi reddiyle Ak Parti’nin PKK karşısında konumu netleşmiştir. Ak
Parti içinde çözüm sürecinin maliyeti, geldiği aşama ve yol açtığı hasarlara dönük herhangi
ayrışma ve hesap sorma yoktur. Ak Parti, Kürt sorununda çözüm ve işletilme mekanizmaları
konusunda sınırlı sayıda mensubu olan üst çekirdekle Parti diğer kademeleri arasında
dokunulmazlık ve hesap sorulmazlık şeklinde işleyiş varittir.

Siyasi iktidarın HDP’ye bakışı nakledilmelidir: HDP, 07.Haziran.2015
özerklik ilanlarında açık işaret ya da garanti olarak gördü mü? Kuzey Suriye’de ABD’nin
Sayfa
boşluğu fırsatı olarak mı değerlendirdi? G. Doğuda yüksek seçmen desteğini ileri dönük
68
milletvekilli genel seçimlerini nasıl okudu? Tek başına hükümet kurulamamasını otorite
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
PYD için ürettiği sinyalleri özerklik ilanları dahil politikasının teyidi olarak gördü mü?
HDP’nin bu tür değerlendirmeleri var mıydı ve bunlar PKK’dan tam bağımsız yürütülmüş
müydü?

Bunlar olmasa bile HDP’nin bunlara açıklık kazanması, PKK/YDG-H’nin
şiddet eylemlerini başlatmasına vesile teşkil etti mi? HDP’nin bunlara açıklık kazanması,
PKK/YDG-H’nin devrimci halk savaşını, teknik adıyla meskûn mahal çatışmalarına
yönelmesine zemin teşkil ettirdi mi? Bu soruların cevap olarak hakikati bir yana Ak Parti’nin
bu soruları nasıl cevaplayacağı daha önemliydi. Ak Parti, bu soruların tamamını evet/olumlu
şeklinde cevaplamakta, HDP’nin siyasi tutumunun PKK’yı eyleme hatta meskûn mahal
çatışmalarına teşvik ettiği yönündedir.

HDP, Ak Parti’nin kendisini suçlaması için elinden geleni yapmıştır! Suruç
patlama anında fiziken hiç olmayan, “benzer her bir etkinlikte yer alan” HDP’li vekillerdi.
HDP-Demirtaş, Suruç patlaması için doğrudan Ak Parti’yi itham etti. Ardından gelen Ak
Parti-IŞİD işbirliğine dair iddia/söylemler ortadadır. Yetmemiş, Erdoğan diktatörlükle
suçlanmış, işbirliği bitirilmiştir. Ak Parti ve Erdoğan için HDP, siyasi hasım konumundadır.

Enteresan husus, Ak Parti’nin tüm siyasi hasımları üstüne yargı eliyle
giderken HDP üstüne sert/kati biçimde gidilmemesidir. Ak Parti ve liderliği, tüm
gelişmeye rağmen HDP ile işbirliğine açıklığını muhafaza etmektedir. Bunu, güçlü ve
belirleyici aktörlükle muhataplıktan kaçınma, zayıflatılmış/gücü sınırlanmış aktörle
muhataplık hedeflemesi olarak okumak yerindedir.

Siyasi iktidar için HDP, PKK sayesinde Türk siyasetinin merkezî
problematiğinin ana taşıyıcısı konumundaydı. Gelinen aşamada HDP, PKK yüzünden bu
konumunu yitirmiştir. HDP aynı zamanda, Erdoğan’ın sayesinde ve yüzünden, Türk
siyasetinin merkezî problematiğini başkanlık rejimine tahvil ettirme yeteneği ve niyeti
Küresel ve bölgesel denklemde artan pozisyon netlikleri, PKK şiddetinin
meskûn mahallere kaymasına dış tepkisizlik/zımni olumlama, meskûn mahal çatışmalarında
Sayfa

69
nedeniyle, merkezî problematikin ana taşıyıcı olma vasfını yitirmiş görünmektedir.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
sivil halkın maruz kaldığı doğrudan-maddi şiddetin bölge halkında yol açtığı yıkım/kaybın
görünürlük kazanması, tümü kristalizasyona yol açmıştır.

Bu kristalizasyonu Irak ve G. Doğu Kürt sorununda kazanım olarak görmek,
politik akla nazaran ve iktidar üretimine dair yaklaşımda belki tolore edilebilir ancak siyasi
istikrar ve beka faktörleri bakımından durum, kötüleşmiştir.

PKK’nın siyasi ve askerî örgütlenmesindeki kazanımları ortadadır. Örgüt, her
yönde sıçrama yapmış halde, maruz kaldığı baskı ve hücumları bertaraf etmiş, bunlar
karşısında dayanıklılık edinmiştir. PKK, yukarıda nakledilen askerî sistematikleşmelerle
bölgeye konuşlu Kara Kuvvetleri karşısında askerî-yüksek muharebe taktiklerini test etmiştir.

PKK bağlamında siyasi şiddete dair cari dönemde öne çıkan yeni akslar; kitlevi
göçler, iletişim sistemleri, PKK’nın kaçakçılık networklarıyla farklılaşan ve kılcallaştırdığı
yeni etkileşim, terörle mücadeleden kaynaklanan zararlarda tazminat mekanizmalarının ve
genel olarak kamu hizmet arzının istismarı ve özellikle Türkçü tepkimedir.

Cari dönemde kamu kudretinin blokajdan çıkartılması, kamu düzenine artan
hassasiyet, geç kalmış ve etkinleşmesi soru işareti haline gelmiş gelişmelerdir. Blokajın
kaldırılması, PKK şiddetini sınırlamış, “Siyasi Şiddet” alt sektör indeki durumu
yansıtmaktadır. Bunlar, birer politik ve idari düzeltmelerdir. Yararları açık ve fakat neticesi
belli değildir.

Irak riskleri Merkezî Irak Hükümeti’nce yükseltilip Barzani’ce azaltılmıştır.
Irak riskleri stabilleşmiştir. Bununla birlikte G. Doğu Kürt sorununda riskler artmıştır. Nispi
ölçüde bürokratik objektivite dairesindeki kamu kudretinin blokajdan çıkartılıp kamu düzeni
gayretlerine rağmen bunların teknik-objektif yapılarının korunması, siyasi iktidar yönünden
ağır risk altındadır. Devlet gücü devrede olsa da bunun meşruiyeti zayıflatılmıştır. Siyasi
iktidarın sivil ve siyasi alanda yeni yapılanması gözetilerek ve ayrıca raporlamada nakledilen
Sayfa
Devamı SİİARARAPOR130384- RİSK İZLEKLERİ XVI b, c, d içindedir.
70
husustan dolayı riskler yükselmiştir; 5,875’ten 7,25’e.
S Bilişim Danışmanlık
2015 Yılı Ara Rapor 24 Aralık
Saygılarımızla,
S Bilişim Danışmanlık
Sayfa
71
“Bu raporun barındırdığı ya da dayandığı bilgiler yazarlarının doğru ve güvenilir olduğuna inandığı kaynaklardan alınmış ve
akademik denetime tabi tutulmuştur. Bununla birlikte üçüncü şahıslardan alınan hiçbir bilginin doğruluğu ve tamlığı bağımsız
olarak onaylanmamış buna dair bir garanti verilmemiştir. Rapordaki ifadeler geleceğe dair güncel beklentiler temin edebilir ve
doğrudan güncel veya tarihi bir gerçeğe ilişkin olmayan herhangi bir beyan içerebilir. İşbu ifadeler bilinen / bilinmeyen riskler,
tereddüt ve kapsamlı olarak belirtilmemiş başka faktörler içerebilir. Bu rapora katkıda bulunanlar sürekli değişen bir çevrede
faaliyet gösterdiğinden devamlı yeni risklerin ortaya çıkması doğaldır. Okuyucu bu ifadelere aşırı bir güven sergileyerek yatırım ya
da ticari bir işlem yapmamaları için uyarılmaktadır. Raporun hazırlanmasına katkıda bulunanlar yeni bir bilginin doğuracağı
sonucu müteakiben hiçbir ifade üzerinde halka açık bir güncelleme yapma zorunluluğu taşımaz. Raporu yazanlar bu bilgilerin
kullanımına bağlı doğacak hiçbir zarar yahut kayıptan hiçbir şekilde sorumlu tutulamazlar.” Tüm hakları saklıdır. Bu raporun
hiçbir parçası fotokopi, kayıt, bilgi depolama ve yeniden kullanımı mümkün kılacak araç / sistem dâhil olmak üzere alıntı yapılamaz,
yeniden yayınlanamaz.