travmada sağlık çalışanlarını bekleyen riskler 1
advertisement
Doç. Dr. Onur POLAT • Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık bulaşabilecek personeli birçok açısından risk altındadır. gibi hastalardan enfeksiyon hastalığı • Ancak durumun müdahalenin aciliyeti yapıldığı göz önüne koşullar ve alındığında, travmalı hastaya ilk yardım ve bakım hizmeti veren sağlık personeli en yüksek risk grubunda yer almaktadır. Bulaşma Riski Olan Hastalar ve Bulaşma Yolları • Dikkat edilmesi gereken virüsler: – HIV – HBV – HCV – HDV • Bulaşma perkütan yaralanma, mukozalara kan ve diğer sıvıların sıçraması veya sağlam olmayan deriye bu sıvıların teması sonrası gerçekleşir. Bulaşma Riski Olan Hastalar ve Bulaşma Yolları • Semen ve vajinal sekresyonlar yukarıda sayılan viral enfeksiyonların cinsel temas sonrası bulaşması açısından önem taşırken, bu sıvılar arasılığıylasağlık personeline hastalık bulaşması açısından mesleksel risk söz konusu değildir. • Dışkı, nazal sekresyonlar, tükrük, balgam, idrar, ter, gözyaşı ve kusmuk içinde kan bulunmadıkça göstermez. enfekte etme özelliği Hepatit B Virüs Enfeksiyonu • Viral hepatitler arasında HBV enfeksiyonu cerrahlar açısından en yüksek bulaşma riski taşıyan enfeksiyondur. • Hastalığı bulaştırma açısından en yüksek risk taşıyan kişiler, kanında HBe antijeni veya HBV DNA’ sı saptanan hastalardır. • Ülkemizde HBV taşıyıcılığı %4- 15 arasında bulunmuştur. Hepatit B Virüs Enfeksiyonu • ABD de her yıl 250 civarında sağlık personeli HBV virüs enfeksiyonu ve buna bağlı komplikasyonlar nedeniyle yaşamlarını kaybetmektedir. Hepatit B Virüs Enfeksiyonu • Bu rakam, AIDS pandemisi başladığından bu yana tüm dünyada meslekleri nedeniyle HIV ile enfekte olup yaşamlarını kaybeden toplam 60 civarında sağlık personeli olduğu dikkate alındığında, HBV enfeksiyonunun sağlık personeli açısından ne denli önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Hepatit B Virüs Enfeksiyonu • Bulaşma sıklığı deneyimin en az olduğu eğitimin ilk yıllarında en yüksektir • Bir cerrah kariyeri boyunca HBV enfeksiyonuna yakalanma riski %40 civarındadır. • Bu sürede semptomatik HBV geçirme riski%1020, fulminan %0,1-0,5, kronik karaciğer hastalığına yakalanma riski %4, karaciğer sirozu %1 civarındadır. Delta Virüs (Hepatit D) Enfeksiyonu • Enfeksiyonun oluşması için HBsAG’ne gereksinim göstermektedir. • Sağlık personelinden HBV taşıyıcı olanların dikkat etmeleri gerekmektedir Hepatit C Virüs Enfeksiyonu • Serumda HCV karşı antikor saptanmış olması koruyuculuğun aksine virle enfeksiyona işaret eder. • HCV enfeksiyonuna karşı oluştuğu bilinen tanımlanmış koruyucu antikor cevabı bulunmamaktadır. • Esas olarak transfüzyon yoluyla bulaşan bir virüstür. • Mükoz membranlara kanın teması sonrası geçiş nadirdir, sağlam deriden ise bulaş söz konusu değildir. HIV Enfeksiyonu • İlk olarak 1981 yılında ABD de tanımlanmıştır. • Takiben, kan ve kan ürünleri nakledilenler, çok sayıda cinsel eşi olanlar, HIV virüsünü taşıyanlarla cilsel temasta bulunanlar ve HIV enfeksiyonlu kişilerin doğurduğu çocuklar gibi farklı risk grupları da belirlenmiştir. • Ülkemizde ilk defa 1985 yılında bir AIDS vakası ve bir HIV enfekte vaka bildirilmiştir, daha sonra her yıl sayılar artmaktadır. HIV Enfeksiyonu • Hastalar HIV ile enfekte olduktan sonra, kanda anti- HIV antikorlar ortaya çıkıncaya kadarki dönemde hastalığı bulaştırabilme özelliği taşırlar. • Bu dönemdeki hastalar seronegatif görünmelerine karşın transfüzyon veya transplantasyon amacıyla kullanılan kan ve organları alıcısına HIV bulaşmasına neden olur. HIV Enfeksiyonu • Akut retroviral sendromu olan hastanın lenfadenopati nedeniyle cerraha konsülte edilmesi diğer bir sorundur. • Akut retroviral sendromlu bir hastanın biyopsisinde sadece nonspesifik foliküler hiperplazinin bulunacağı unutulmamalıdır. Bulaşma Yolları ve Bulaşma Riski • HIV ve HBV’nin bulaşma şekli tamamen benzer olup, başlıca virüsle enfekte kanla temas, cinsel ilişki ve enfekte anneden doğan çocuğa bulaşma şeklindedir. • HDV ve HCV esas olarak enfekte kan transfüzyonu ile bulaşır. • HCV ve HDV’nin hastane personeline bulaşma riski henüz tam olarak tanımlanmamıştır. Bulaşma Yolları ve Bulaşma Riski • Yapılan çalışmalarda iğne batması vb. yaralanmalar sonrasında gözlenen anti- HCV serokonversiyonunun % 0 - 7 arasında değişmekte olduğu gösterilmiştir. • Ancak HIV ve HBV den korunma amacıyla alınacak önlemlerin HCV ve HDV nin de bulaşmasını önlemede etkili olduğu kabul edilmektedir. Bulaşma Yolları ve Bulaşma Riski • Sağlık personeline bulaşma açısından günlük uygulamada en sık karşılaşılan yollar; hastalarda kullanılan iğnelerin ele batması, kanla kontamine kesici aletlerle yaralanma veya enfekte kan yada diğer vücut sıvılarının mukozalara sıçramasıdır. İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM
