ÜMMÜHAN MADEN KBH EĞİTİM HEMŞİRESİ Kronik Böbrek Hastalığı (KBH) Diyabet Renal Replasman Tedavileri (RRT) Hipertansiyon I. BÖBREK TRANSPLANTASYONU İdrar Yolu Hastalıkları II. Diyaliz Tedavileri Nefrit Taş/Tıkanma Tümör/Genetik Hastalıklar a) Periton Diyalizi (PD) b) Hemodiyaliz (HD) KBH-EP VE HAZIRLIK; PD-HD ve TX tedavi seçeneklerinden Hastaların optimum yararlanmasını ve Planlanan sürelerde tedavi seçenekleri arasında transferlerini sağlayan Bütüncül hasta bakımı yaklaşımıdır. KBH-EP’NIN AMACI Hastanın hayatının bundan sonraki döneminde gereksinim duyabileceği bilgiyi sağlamaktır. KBH-EP’NIN HEDEFLERİ: HASTANIN: Böbrek yerine koyma tedavilerine Beslenme, İlaç Tedavilerine , Katılımını sağlamak Bu konuda kararlar almada yeterli hale getirmektir. SAĞLIK EKİBİNE KATKILARI Böbrek hastalarını daha efektif kontrol ve takip etme olanağı, Hastane kaynaklarının optimum kullanımı Hastaların tedavi seçeneklerine katılımını ve uyumu Hasta sonuçlarının iyileştirilmesi, Maliyetin minimize edilmesi, Veri tabanı oluşturulmasıdır. Diyaliz Öncesi Eğitim Yaklaşımı: Hastaların tedavi seçenekleri incelendiğinde 2 farklı hasta grubu tanımlanabilir Planlı Başlangıç Plansız Başlangıç • Bilinen Ancak Acil Başlangıç • Bilinmeyen ve Acil Başlangıç Planlı Başlangıç Amaç: Hastaların planlı şekilde tedaviye başlamalarını sağlamaktır. Planlı Başlangıç Bileşenleri: Zamanında yönlendirme ve eğitim Zamanında hazırlık Zamanında başlama Bu Grupta Yer Alan Hastalar, Düzenli poliklinik takibinde olan hastalardır. Bu grupta yer alan hastalar, • Yaşam biçimlerine uygun olan tedavi seçeneğine sağlıklı şekilde karar verebilirler. • Yapılan araştırmalara göre %50’sinin de ev tedavisini seçtikleri görülmüştür. Zamanında Yönlendirme ile Hastanın uygun zamanda sağlık ekibine yönlendirilmesi, Bilgilendirilmesi Takip edilmesi Acil girişimlerin neden olacağı tedavi maliyetinin önlenmesi, Kazanımlarını sağlar. Geç Yönlendirme ise İlk yılda önemli ölçüde komorbid durum ve mortalitede artışa, Akut HD ve daha nadir Tx. Tedavi maliyetinde artışa neden olur. Zamanında Hazırlıkda Hastanın durumuna adapte olabilmesi için yeterli süre vardır, Yaşam biçimlerine uygun olan tedavi seçeneğine sağlıklı şekilde karar verebilirler. Zamanında Başlangıç ile Zamanında yönlendirme, Zamanında hazırlık ile Hastaların uygun olan dönemde diyalize başlamaları planlanabilir.. Plansız Başlangıç Bilinen Ancak Acil Başlangıç: Akut tedaviye gereksinim duyulan hastalardır. Geçici giriş yolu ile HD. tedavisine alınırlar. Bu hastalar HD. tedavisinde kalma eğilimi gösterir. Çok nadir olarak tedavi seçeneğine karar verme şansları vardır. Plansız Başlangıç Bilinmeyen ve Acil Başlangıç: Bu hastaların acil diyaliz gereksinimleri vardır. Hastalar acil olarak HD’e transfer edilir, Akut faz atlatıldıktan sonra da HD tedavisinde kalırlar. Bu hastaların hastanede kalma süresi erken ve planlı yönlendirilen hastalardan 3 kat daha uzun, Tedavi maliyetleri ise 5 kat daha fazladır. İnsana hiçbir şey öğretemezsin; öğrenmeyi ancak KENDİ İÇİNDE bulacağını öğretebilirsin. Kronik Böbrek Hastalığı Eğitim Programı Klinik Multidisipliner Yaklaşım Bölüm-I Bölüm-II Bölüm-III Bölüm-PD Bölüm-HD Bölüm-Tx Nefrolog Psikolog Hemşire Diyetisyen KBH-EP NASIL İŞLER? Hasta Nefroloji Polikliğine başvurur. Nefrolog uygun hastayı KBH-EP hemşiresine yönlendirir. Hasta bilgilerinin olduğu formlar doldurulur, dosya oluşturulur. KBH-EP NASIL İŞLER? Dosya numarası verilir. Hasta hastalığı ile ilgili bilgilendirilir. Bütün hastalara eliza testi yapılır. Aşılanması gereken hastalar aşı takvimi ile aile hekimine yönlendirilir. KBH-EP NASIL İŞLER? Aşı takvimi tamamlanınca kontrol testleri yapılır. Düzensiz gelen yada 1 yıl içerisinde hiç gelmeyen hastalar telefonla aranır. Takiplerin önemi konusunda bilgilendirme yapılır. Bu eğitim programı düzenli olarak devam eder. PREDİYALİZ YIL SONU DEĞERLENDİRMESİ Eylül 2009 - Mart 2016'ya Kadar 2443 Hasta Takibe Alınmıştır 1800 1600 1400 Axis Title 1200 1000 800 600 400 200 0 Series1 Hemodiyaliz Periton Diyaliz 248 57 Transplantasyo n 51 Exitus Başka merkez Takipsiz 207 132 67 Sistemden çıkan hasta 762 RRT Seçen 356 Takibine Devam Eden 1670 YAŞ ORTALAMALARINA BAKTIĞIMIZDA, n Yaş Ortalaması Kadın 1021 60 Erkek 1420 62 Exitus olan 73 EĞİTİM DURUMLARINI İNCELEDİĞİMİZDE İSE, Okur yazar olmayan: 361 Okur yazar: 73 İlkokul :1217 Ortaokul: 221 Lise: 277 Üniversite: 202 HEMODİYALİZ PLANI: AVF Açılan 161 hastadan 141’i hemodiyalize başlamış. 20 hasta ise henüz diyalize başlamamıştır. GFH. DAĞILIMI GFH./EVRE İLK GELİŞ LER SON GELİŞ <15ml/dk/1.73m² 5. EVRE 70 (15 hasta takipte) 292 (39 hasta takipte) 15<29ml/dk/1.73m² 4. EVRE 667 (304 takipte) 480 (276 takipte) 30<59ml/dk/1.73m² 3. EVRE 1165 (847 takipte) 723 (561 takipte) 60<90ml/dk/1.73m² 2. EVRE 42 (33 takipte) 34 (26 takipte) 90< ml/dk/1.73m² 1. EVRE 94 hasta ise geçici kateterle diyalize başlamıştır. İLK GELİŞ GFH DAĞILIMI 847 900 800 700 600 500 363 318 400 304 300 200 55 100 0 0 TAKİPLİ HASTA TAKİP OLMAYAN HASTA 0 33 15 9 1. EVRE 0 2. EVRE 33 3. EVRE 847 4. EVRE 304 5. EVRE 15 0 9 318 363 55 SON GELİŞ GFH DAĞILIMI 600 561 500 400 276 300 253 204 162 200 100 26 0 0 TAKİPLİ HASTA TAKİPLİ OLMAYAN HASTA 0 39 8 1. EVRE 0 2. EVRE 26 3. EVRE 561 4. EVRE 276 5. EVRE 39 0 8 162 204 253 HASTA GRUPLARININ DAĞILIMI DM+D.NEFROPATİ:901 HT+HT NEFROPATİ:946 NS:352 PKBH:132 DİĞER:149 Sonuç olarak; Hastaların diyaliz öncesi eğitim programına yönlendirilmesi renal hastalığın ilerlemesini ve ilişkili komplikasyonlarını (anemi, hipertansiyon, malnutrisyon, osteodistrofi, asidoz v.s) azaltabilmektedir. Hasta ve yakınları KBY ve tedavi seçenekleri konusunda yeterince bilgilendirilebilmekte ve hastaya sağlıklı tercih hakkı sunulmaktadır. Ayrıca planlanan sürelerde tedavi seçenekleri arasındaki geçişleri sağlanmaktadır. Bu hastalarda PD ve renal transplant oranı daha yüksek olabilmektedir. Morbidite ve mortaliteleri azalmaktadır. Yaşam kaliteleri artmaktadır. Acil diyaliz gereksinimleri azalmaktadır. Geç yönlendirmelerin özellikle yaşlı hastalarda erken morbidite ve mortalite için bağımsız bir risk faktörü olduğu, hastane yatış sürelerinin daha uzun olduğu, maliyetlerinin daha fazla olduğu ve ayrıca bu hastalarda daha çok geçici kateter kullanımının olduğu gösterilmiştir. Akut HD ve daha nadir Tx ve PD saptanmıştır. Eğitim programları ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayacaktır. TEŞEKKÜR EDERİM