ÜRO-ONKOLOJİYE GİRİŞ Prostat kanseri Mesane kanseri Böbrek kanseri Testis Kanseri Penis kanserleri Doç. Dr. Enver ÖZDEMİR PROSTAT KANSERİ En sık, çok fazla ölümcül olmayan bir kanserdir Based on: Mayo Clinic Health Letter, April, 1994 Amaç hastalığı erken evrede yakalamaktır A Evresinden D Evresine geçiş on yıl alabilir Based on: Mayo Clinic Health Letter, April 1985 CaP TEŞHİSİ • PRİ • PSA testi Parmakla rektal inceleme • 40 yaş üstü her erkek hastaya yapılması zorunludur • BPH da elin pulpası, CaP da mermer sertliğindedir CaP EVRELERİ PRİ May take 10 years to go from A to D Based on: Mayo Clinic Health Letter, April 1985 PSA Based on: Time, April 1, 1996 • PSA, prostatta üretilen bir serin proteazdır. • PSA, CaP hastalarında dramatik olarak yükselir. • Ejekülasyon, enfeksiyon, PRİ, sistoskopi v.b. de yükselebilir. • Prostat kanserlerinin 80% de yüksektir. TRUS Eşliğinde Prostat İğne Biyopsisi • TRUS eşliğinde biyopsi iğnesi, anüsten prostata yerleştirilir • Rektumdan prostata doğru ateşlenir • 6 - 18 örnek alınır • Kanser evre A aşamasında yakalanmaya çalışılır • Kanser türü ve Gleason evresi tayin edilir Based on: Mayo Clinic Health Letter, April, 1985 Prostate Surgery Radical Prostatectomi Nerve-Sparing Prostatectomi Based on: U.S. News and World Report, May 22, 2000 Radikal Prostatektomi Komplikasyonları İnkontinans (bir yıl içerisinde %97 kontrol sağlanır) Empotans (bir çok hastada düzelmez) EBRT Based on: U.S. News and World Report, May 22, 2000 BRRT Based on: U.S. News and World Report, May 22, 2000 Radyoterapi yan etkileri •Genç hastalarda tercih edilmez •Cinsel işlev bozukluğu yapar •Tümör hücrelerini tümüyle yok etmez •Salvage ameliyatı imkansız hale getirir Anti-androjen Hormone Tedavisi •Testosteron üretimini engelleyen veya reseptör blokaji yapan ilaçlar kullanılır •İlerlemiş hastalık evresinde kullanılır Hormon Tedavisi Yan Etkileri •Cinsel işlev bozukluğu •Tümör hücrelerini yok etmez MESANE KANSERİ İkinci en sık ürolojik kanser 9/5 Kadın erkek oranı ½.5 İlk tanıda %80 yüzeyel, bir yıl içerisinde %70 nüks Yüzeyel kanserlerin %10-20 progresyon gösterir RİSK FAKTÖRLERİ Sigara Anilin boyaları Siklofosfamide Radyoterapi Kronik enfeksiyonlar (Taş ve daimi sondalar) NSAİD (Fenasetin) HİSTOLOJİK TİPLERİ TCC (%85) Papiller (düşük garde, papiller) Sesil (Daha ziyade invazif) CIS SCC (%5-7) Adenokanser (%1-2) Un-differansiye (1) MESANE KANSERİ TEŞHİSİ Ağrısız, pıhtılı hematüri İrritatif yakınmalar CIS de sık Diğer bulgular Mikroskopik hematüri Obstrüktif yakınmalar İnsidental radyolojik görüntüler MESANE KANSERİ TEDAVİSİ Yüzeyel TCC (pTa, pT1, CİS) TUR-TM İntravezikal Tedavi İnvazif TCC (pT2, pT3, pT4) Radikal sistektomi + Bilateral Pelvik Lenfadenektomi + Üriner diversiyon Neoadjuvan ve adjuvan kemoterapi Radyoterapi Kombine tedaviler SCC, Adenokanser, Undifferansiye kanser RENAL HÜCRELİ KANSER erişkin kanserlerinin %3 ünü oluşturur proksimal tüp epitelinden gelişir incidentalomalar nedeniyle sıklığı ~%3↑ USG ce CT RHK ETİYOLOJİSİ Hayvan denek çalışmalarında; Virüsler Kurşun bileşikleri 100 den fazla kimyasallar (aromatic hydrocarbonlar) (İnsanda kesin olarak gösterilmiş bir kimyasal daha henüz yok= Sigara Familiyel Renal Hücreli Kanser Von Hippel–Lindau (vHL) Hastalığı Başlıca özellikleri bilateral RHK pheochromocytoma retinal angiyoma hemangioblastomalar (beyin sapı, serebellum, spinal kord) RHK SEMPTOM VE BULGULARI Klasik triad; yan ağrısı, gross hematüri ve kitle, ancak olguların %10 da rastlanır. Paraneoplastic sendromlar RHK olgularının % 20 de rastlanır Prognostik Faktörler Özgün klinik bulgu ve semptomlar, Tümör karakteristikleri; Patholojik evre Tümör büyüklüğü Nüklear grade i Histolojik tipi, Önemli prognostik faktörlerdir Patholojik evre tek başına en önemli prognostik faktördür TEDAVİ Radical Nefrektomi Nefron Koruyucu Cerrahi Palyatif Cerrahi Kemoterapi Radyoterapi TESTİS TÜMÖRLERİ Erkek kanserlerinin %1’ni oluşturur. 15-35 yaş arası en sık solid organ kanseridir. İnsidansı 3-7/100 000’dir. Bilateral olma insidansı %2’dir. Kemosensitif ve radyosensitiftir. 1970’li yıllarda % 50 mortal iken, günümüzde mortalite % 5’lere düşmüştür. Etyoloji İnmemiş testis Karşı testiste tümör İntratübüler neoplazi(karsinoma insutu) Aile öyküsü(1. derece akrabalar) İntraüterin hormon mazuriyeti Testüküler mikrolitiazis Histoloji Germ Hücreli (%95) Seminom (%40) NSGHT (50) Mikst (%40) Embriyonel (%6) Teratom (%3) Koryokarsinom(%1) Non-Germ Hücreli(%5) Leyding Hücreli Sertoli Hücreli Gonadoblastom Semptomlar Ağrısız kitle; Aksi ispat edilene kadar malignite kabul edilmelidir. Skrotal ağrı; %20 hastada ilk yakınma ağrıdır(kronik ve künt ağrılar). Jinekomasti: Seminom dışı tümörlerde izlenir. Görüntüleme Skrotal USG Akciğer grafisi Batın BT Serum Belirteçleri AFP NSGHT : %60 ↑ Yolk Sac Tm’de % 90↑ Embriyonel Ca’da %70↑ Teratomda %60↑ Saf seminom ve Koryokarsinomda yükselmez. Beta-HCG: Seminomların %5-10 ↑ Koryokarsinomda %100 ↑ Embriyonel karsinomda %50 ↑ teratom % 25 ↑ LDH İleri hastalıkta %80 ↑ ORŞİEKTOMİ : Yüksek inguinal AJCC KLİNİK EVRELEME SİSTEMİ (1997) – Evre I, bölgesel lenf nodu tutulumu yok. – Evre IIA, lenf nodları < 2 cm. – Evre IIB, lenf nodları 2 ila 5 cm arasında. – Evre IIC, lenf nodları > 5 cm. – Evre III, supradiafragmatic lenf nodları, visceral tutulum, or ısrarla artmış serum markır düzeyleri. Evre I Seminom Radyoterapi İzlem Tek kür karboplatin (Tüm seçeneklerde 5 yıllık sağ kalım %99) Evre 1 NSGHT Tedavi İzlem RPLND Birincil Kemoterapi Germinal Hücreli Tümörlerde Evreye Göre Göreceli Şifa Oranları Başvuru Evresi Ensidansı (%) Görece şifa oranı (%) I (testis alone) 40 100 II (extension to retroperitoneal 40 98 20 80 lymph nodes) III (disseminated disease)