159. Adım – Duyu Organları #3

ADIM ADIM
YGS LYS
159. Adım
DUYU ORGANLARI 3
GÖRME DUYUSU VE GÖZ
GÖRME DUYUSU VE GÖZ
Vücudumuzdaki görme duyusu göz organında bulunur.
Vücudumuzda göz içerisinde;
✔ Reseptör
✔ Mercek
✔ Sinirler görmeyi sağlayan yapılardır.
Vücudumuzda;
✔ Kaş
✔ Kirpik
✔ Göz kapağı
✔ Gözyaşı bezleri
✔ Kaslar göz çevresinde bulunarak gözü korurlar.
Göz yuvarlağı dıştan içe doğru
✔ Sert tabaka
✔ Damar tabaka
✔ Retina (Ağ tabaka)’dan oluşmuştur.
1) SERT TABAKA (SKLERA)
✔ Gözü en dıştan saran koruyucu tabakadır.
✔ Bağ dokudan oluşmuştur.
✔ Gözün ön kısmında saydamlaşarak saydam tabakayı (kornea)
oluşturur. Kornea ışığın ilk kırıldığı yerdir. Korneada kan damarı
bulunmaz. Lenf sıvısı ile beslenir.
Not: Korneanın herhangi bir nedenle lenf sıvısı ile beslenememesi
durumunda kan damarları oluşur. Bu kan damarları sorun düzelene
kadar gözü besler ve bu durum gözün kanlanmasına neden olur.
2) DAMAR TABAKA (KOROİD)
✔ Sert tabakanın altında bulunan damarlarca zengin bir tabakadır.
✔ Gözü besler.
✔ Gözün ön tarafında düzleşerek irisi oluşturur. İris kalıtsal olarak
göze renk veren tabakadır. Göze gelen fazla ışığı emer. İrisin
yapısında bulunan kaslar göz bebeğinin genişlemesini ve
daralmasını sağlar.
✔ İrisin ortasında bulunan boşluğa göz bebeği denir.
Işık az  İris küçülür  Göz bebeği genişler
Işık çok  İris büyür  Göz bebeği daralır
Bu şekilde göze girecek olan ışık miktarı ayarlanır. Bu olay orta
beyin tarafından kontrol edilir.
✔ İrisin arkasında göz merceği yer alır.
2) DAMAR TABAKA (KOROİD)
✔ Damar tabaka iris etrafında kalınlaşarak kirpiksi cismi oluşturur.
Uzaktaki ya da yakındaki cisimlere bakılırken kirpiksi cisim kasları
kasılıp gevşeyerek göz merceğinin kalınlığını ayarlar. Buna göz
uyumu denir.
Yakın  Göz merceği kalın
Uzak  Göz merceği ince
✔ Saydam tabaka ile göz merceği arasındaki boşluğa ön oda, göz
merceği ile iris arasındaki boşluğa arka oda denir.
✔ Mercekle ağ tabaka arasındaki boşluk camsı sıvı denilen
jelatinimsi sıvı ile doludur. Bu sıvı göz içinde basınç oluşturarak
gözün şeklinin sabit kalmasını sağlar.
3) AĞ TABAKA (RETİNA)
✔ Gözün en iç tabakasıdır.
✔ Bu tabakada reseptörler ve duyu sinirleri yer alır.
✔ Görme sinirlerinin gözü terk ettiği noktaya kör nokta denir. Burada reseptörler yoktur.
✔ Kör noktanın hemen üstünde sarı benek (sarı leke) bulunur. Burada reseptörler bulunur. Burası gözde görüntünün oluştuğu yerdir.
Fotoreseptörler
Retina üzerinde fotoreseptörler vardır. Gözde iki çeşit fotoreseptör bulunur. Bunlar çomak ve koni reseptörleridir. Bunlar vücuttaki tüm
reseptörlerin %70’ini oluşturur.
1) Çomak reseptörleri: Karanlıkta görmeyi ve cisimlerin şeklini algılamayı sağlar. Çomak reseptörlerinde rodopsin molekülü bulunur. Rodopsin az
ışıkta görmeyi sağlar. Bu molekülün ön maddesi A vitaminidir. Rodopsin sentezi gecikirse karanlıkta görmek zorlaşır. Bu nedenle A vitamini
eksikliğinde gece körlüğü ortaya çıkar.
2) Koni reseptörleri: Renklere karşı hassastır. Aydınlıkta cisimlerin ayırt edilmesini sağlar. Bu renklerin oluşumunu sağlayan genlerde meydana
gelecek bir mutasyon o renge ait körlüğe neden olur.
! Aydınlıkta rodopsin parçalanır. Karanlıkta yeniden sentezlenir.
! Her iki gözden çıkan sinirler beyin kabuğunda optik kiyazma adı verilen bölgede birleşir. Optik kiyazmadaki sinirler her iki gözün sağ görme
alanındaki görüntüyü beynin sol tarafına; her iki gözün sol görme alanındaki görüntüsünü ise beynin sağ tarafına iletir.
3) AĞ TABAKA (RETİNA)
Cisimden yansıyan ışınlar

Kornea (Saydam tabaka)
Işık kırılır (1. kırılma)
Ön oda
Göz bebeği
Arka oda

Göz merceği
Işık kırılır (2. kırılma)
Camsı cisim
Retina
Sarı benek

Reseptörler
Göz sinirleri
Beyindeki görme merkezi

Cismin ters görüntüsü oluşur
Görüntüyü algılayarak impuls oluşturur
GÖRME KUSURLARI
1) Miyopluk
✔ Yakını gören, uzağı göremeyen göz kusurudur.
✔ Göz küresi basıklaşarak önden arkaya doğru uzamıştır.
✔ Retina göz merceğine normalden daha uzaktır.
✔ Cisimden gelen ışınlar retinanın önüne düşer.
✔ Kalın kenarlı mercekle düzeltilir.
2) Hipermetropluk
✔ Uzağı gören, yakını göremeyen göz kusurudur.
✔ Göz küresi şişkindir. Retina göz merceğine daha yakındır.
✔ Cisimden gelen ışınlar retinanın arkasına düşer.
✔ İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
GÖRME KUSURLARI
3) Astigmatizm (Astigmatlık)
✔ Korneanın ya da göz merceğinin kavislenmesi sonucu ortaya çıkar.
✔ Gelen ışınlar düzenli kırılamadığı için tam bir noktada toplanamaz. Görüntü
bulanık görülür.
✔ Silindir mercekle düzeltilir.
4) Presbitlik
✔ Göz merceğinin esnekliğini kaybetmesidir.
✔ Genellikle yaşlılarda görülür.
✔ Yakını göremezler
✔ İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
5) Katarakt
Göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi sonucu oluşur. Ameliyatla düzeltilir.
6) Şaşılık
Göz kaslarının uzun ya da kısa olması durumunda göz bebeğinin kaymasıdır.
Ameliyatla düzeltilir.