GÖZ - gumusgozefen

GÖZ
GÖRME OLAYI VE IŞIK
1.
2.
3.
4.
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Bir arkadaşınızın gözlerinin ışığa bakarken ve gölge bir
yerde aldığı biçimleri nasıldır?
Gözlerinizi kapattığınızda ya da karanlık bir ortamda
cisimleri görebiliyor musunuz? Görebilmek için ne
gereklidir?
Göz kapağının önemi nedir?
Gözlerimizin sağlığı için nelere dikkat etmeliyiz?

Göz, ışık ışınlarına karşı duyarlıdır. Işınlar
sayesinde çevredeki cisimler algılanır ve
değerlendirilir.
1. GÖRME VE IŞIK

Okul bahçesinde “kör
ebe” oyunu oynarken
arkadaşlarınızı
göremezsiniz. Sınıfınızın
perdelerini iyice
kapatırsanız, kitaptaki
yazıları okuyamazsınız.
Gece karanlığında
çevrenizi göremezsiniz.
Bu durumlarda çevreye
yansıyan ışık ışınları
gözünüze ulaşamaz.



Göz görme organımızdır. Bir
cismi, bir maddeyi görebilmek için
mutlaka ışık gereklidir.
Işık gözümüze, ya doğrudan ışık
kaynağından çıkarak ya da
yansıyarak gelir.
Işıksız ortamda görme olayı
gerçekleşemez. Görme olayının
gerçekleşmesi için, cisimlerin, bir
ışık kaynağı tarafından
aydınlatılması şarttır.

Gündüz cisimleri rahat görürüz. Çünkü, en
güçlü ışık kaynağı olan Güneş, çevremizi
aydınlatmaktadır. Geceleri, güneş olmadığı için
göremeyiz. Bu nedenle de gece görebilmek için
elektrik lambası, mum, el feneri, gaz lambası
gibi ışık kaynaklarından yararlanırız. Ay,
Güneş’ten aldığı ışığın bir kısmını Dünya’ya
yansıtır. Yansıyan ışık sayesinde çevremiz
biraz aydınlanır. Biz de böylece çevremizdeki
cisimleri görebiliriz.
GÖZÜN YAPISI
Göz küre şeklindedir. Göz iki kısımdan
meydana gelmiştir:
Göz yuvarlağı ve yardımcı organlar.
1.GÖZÜN YARDIMCI ORGANLARI
Gözün yardımcı organları:
 Kaşlar, göz kapakları,
kirpikler, göz yaşı bezleri ile
çapak bezleridir.
 Gözün yardımcı organları
gözü koruyan organlarıdır.
Gözü korumada her birinin
ayrı bir görevi vardır.
2. GÖZÜN GÖRÜNTÜYÜ SAĞLAYAN KISIMLARI
Göz Yuvarlağı

Göz yuvarlağı, kafatasının
ön kısmında bulunan göz
çukurlarına yerleşmiş bir küre
şeklindedir. Göz yuvarlakları,
kaslarla göz çukuruna
bağlıdır. Her yöne rahatlıkla
dönebilmektedirler.
Göz dıştan içe doğru sırasıyla şu
tabakalardan oluşur:
 SERT TABAKA
 DAMAR TABAKA
 AĞ TABAKA

Sert tabaka




Gözün en dış kısmında bulunan beyaz ve sert
kısımdır.
Gözü, dıştan gelebilecek etkilerden korur.
Ön kısmı biraz kabarık ve saydamdır. Bu kısma
kornea adı verilir.
Saydam tabaka(Kornea), ışığı kırar ve göz
bebeğinde toplanmasını sağlar.
Damar tabaka
Sert tabakanın altında yer alır.
 Gözü besleyen kan damarları bakımından
zengindir.
 Damar tabakanın iç yüzeyi, siyah renk
maddesi taşıyan hücrelerden oluşur.
 Bu tabaka gözün içini karanlık bir odaya
çevirir. Fazla ışık bu tabakada emilir.

İris:Göze
renk veren
kısımdır.
Damar tabakanın gözün ön tarafında
düzleşmesiyle düz kaslardan oluşmuş bir
yapıdır.
 Daralıp genişleyerek göze girecek ışık miktarını
ayarlar.

İRİS
Göz Bebeği:
 İrisin ortasında bulunan, göze ışık
girmesini sağlayan açıklıktır.
Göze gelen ışığın şiddetini ayarlar.
GÖZ BEBEĞİ





Göz Merceği (Göz Billûru):
Göz bebeğinin arkasında göz merceği yer alır.
Canlı, esnek ve saydam bir yapıdır.
Göze giren ışığı kırıp ağ tabakaya düşmesini
sağlar. Göz merceği, kaslarla damar tabakaya
bağlıdır.
Göz merceği, ince kenarlı bir mercektir.
Ağ tabaka (Retina)

Görme sinirlerinin bulunduğu tabakadır. Bu
tabakada, ışığa duyarlı görme sinirleri vardır.
Ağ tabaka, gözün iç kısmını kaplar ve ağ
gibi bir görünüşü vardır. Sinir hücrelerinden
ve sinir tellerinden oluşur. Görme duyusu bu
takada meydana gelir.
Ağ tabaka (Retina)
En içteki tabakadır.
 Yapısında görme duyu hücreleri bulunur.
 Işığa duyarlı hücrelerin bir kısmı koni, bir
kısmı çomak şeklindedir.
 Çomak şeklinde olanlar zayıf ışıkta
görmeyi sağlar.
 Koni şeklinde olanlar parlak ışıkta ve renkli
olarak görmemizi sağlar.

Ağ tabaka (Retina)






Görüntüler, ağ tabaka tarafından alınarak elektrik
sinyalleri şeklinde sinirlere verilir.
Sinirler, görüntüyü beyne iletir.
Görüntü beyinde algılanır.
Ağ tabaka üzerindeki sarı benek görmenin en iyi
olduğu, kör nokta görmenin olmadığı yerdir.
Sarı benek, göz merceğinin ışığı odakladığı yerde
bulunur.
Kör nokta, görme sinirlerinin gözden çıktığı ışığa
duyarlı olmayan bir bölgedir.
3. GÖZDE GÖRÜNTÜ OLUŞUMU
3. GÖZDE GÖRÜNTÜ OLUŞUMU
Görme Olayının Gerçekleşmesi

Göze dışarıdan gelen ışık, sırasıyla şu
kısımlardan geçer ve ağ tabakaya ulaşır:
Işık
kornea
göz bebeği
göz merceği
retina (ağ tabaka)
Görme olayı, cisimlerden gözümüze gelen ışınlar
sayesinde gerçekleşir.




Cisimlerden gelen ışınlar, önce
saydam tabakadan geçer, göz
merceğine gelir.
Göz merceği, göze gelen ışınları
birbirine yaklaştırarak kırar.
Cismin tam ve gerçek görüntüsünü ağ
tabaka (retina) üzerine düşürür.
Retina üzerine ters olarak düşen
görüntü, beyinde düzeltilir ve cisimler
düzgün olarak görünür.
İnsan gözü, renk görme yeteneğine
de sahiptir.
Göz bebeğinden geçen ışınlar, mercekte
kırılarak ağ tabaka üzerinde sarı benekte
ters görüntü oluşturur.
 Ters görüntü sarı benekteki duyu hücreleri
tarafından görme sinirlerine gönderilir.
 Görüntü, sinir hücreleri tarafından beynin
görme merkezine taşınır.
 Görme merkezinin uyarıları değerlendirmesi
sonucu net, düz görüntü oluşur.

Görme Yolları
GÖZ UYUMU
Bakılan cismin uzaklığına bağlı olarak, göz
merceği kaslarının kasılıp gevşemesiyle
şişkinleşir veya yassılaşır. Buna göz
uyumu denir.
 Cisim uzaktaysa göz merceği daralır.
 Cisim yakındaysa göz merceği şişkinleşir.



Göz merceği esnektir. Ağ
tabakaya tutunduğu ince kas telleri
yardımıyla yassılaşıp genişleyerek
görüntünün retina üzerine
düşmesini sağlar. Bu olaya gözün
uyum yapması denir.
Normal ve sağlıklı bir göz, 13 m.
ile 25 cm. arasında uyum yapar. 25
cm’den daha yakındaki cisimleri
net olarak göremez.

Bazı kişilerin gözleri,
normal uzaklıklarda uyum
yapmakta güçlük çeker.
Cisimleri net olarak
göremez. Bu durumda,
göz merceğinde bir arıza
vardır. Buna göz kusurları
denir. Göz kusurları
miyop, hipermetrop,
astigmatizm, renk
körlüğü ve presbit
olarak adlandırılmıştır.
4. GÖZ SAĞLIĞI
•Göz temizliğine özen göstermeliyiz.
•Gözlerimizi toz, duman ve kirden korumalıyız.
•Gözlerimiz için gelişigüzel ilaç kullanmamalıyız.
•Kitap okurken, kitapla gözümüz arasındaki uzaklığı 30 cm
olacak şekilde ayarlamalıyız.
•Işığın gözlerimizi yormayacak şekilde sol taraftan ve üstten
gelmesine dikkat etmeliyiz.
•Beslenmemize dikkat etmeli, bol bol yeşil yapraklı
yiyecekler ve havuç yemeliyiz.
•Gözlerimiz rahatsızlanınca mutlaka bir doktora
başvurmalıyız. Çünkü, zamanında yapılmayan tedavi,
kör olmaya kadar gidebilir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Görme olayı ile ışık arasında nasıl bir ilişki vardır?
2. Göz kaç kısımdan oluşur?
3. Gözümüz nasıl görür?
4. Göz uyumu ne demektir?
5. Gözün yardımcı organları nelerdir?
6. Gözümüzün sağlığını nasıl koruruz?
Teşekkürler
HÜLYA AKYÜREK
FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETMENİ