ETKİN İLETİŞİM İLETİŞİM ? İLETİŞİM BİREYLER YA DA GRUPLAR ARASINDA SÖZ, JEST-MİMİK, YAZI, İŞARET,GÖRÜNTÜ, SİMGELER VB. ARAÇLARLA BİLGİ, DÜŞÜNCE VE DUYGU ALIŞVERİŞİ SAĞLAYAN BİR ETKİLEŞİM SÜRECİDİR. KAYNAK Gönderici kendisine ulaşan bilgi, fikir ve duygulara göre mesaj olarak iletilecek düşünceleri zihninde geliştirir ve düşünceleri sembollere dönüştürür. Bunları belli bir iletişim kanalından,mesaj olarak alıcıya gönderir. İletişim sürecinin başarısı büyük ölçüde göndericinin bilgi yetenek ve özelliklerine bağlıdır. MESAJ Kaynak ya da gönderici kullandığı kavramları bir mesaj şeklinde kodlar.Mesaj, kaynak kodlayıcısının fiziksel ürünüdür. Konuşulan kelimeler,yazılı kelimeler , grafik ve çizimler ile jest ve mimikler, kodlanmış alıcıya gidecek bir mesajı oluşturur. MESAJ Mesaj kodlama sembollerin nasıl düzenleneceğini saptar. Mesaj kaynağın iletmek istediği anlamı temsil eder ve alıcıya ulaşacak anlamı büyük ölçüde belirler. KANAL İnsanların beş duyu organı beyine giden haberleşme kanallarıdır. Bunlardan görme ve işitme diğerlerinin üstünde bir yere sahiptir. Dokunma, koklama ve tatma da haberleşme kanalı olarak hizmet görebilmektedir. Ayrıca iki kişinin konuşmasını sağlayan telefon sistemi ses dalgalarını ileten hava da gönderici ve alıcı arasında bir kanaldır. ALICI Başarılı bir iletişim, alıcı tarafından mesajın alınarak kodun çözüldüğü ve ona bir anlam verildiği anda meydana gelir. Alıcı mesajı doğru aldığında mesaj amacına ulaşır. ALICI Alıcının mesaja istenilen anlamı verip vermemesi bir takım faktörlere bağlıdır. Doğru bir iletişim hem gönderici kaynağın hem de alıcının kullanılan kodlama sistemini ve sembolleri bilmelerini ve aynı zamanda bu kod sisteminin içerdiği sembollerin ifade ettikleri anlamlar arasındaki bağı da kurabilmelerini gerekli kılar. GERİBİLDİRİM Geri besleme, göndericinin mesajının alınıp alınmadığını ve doğru bir şekilde yorumlanıp yorumlanmadığının öğrenilmesini sağlar. Alınan bir mesajın cevaplandırılarak gönderene iletilmesi gerekir. Askerlik yapanlar bilirler, erler komutanın emrini tekrar etmek zorundadırlar. İlk acemilik devresinde emir tekrarına çok önem verirler. Böylece sağlıklı bir alışkanlığın yerleşmesine çalışılır. Yanlış anlaşılmalar önlenir. Aktif dinlemenin en belirgin özelliği, bilinçli bir şekilde ve sürekli olarak geriiletim kullanılmalıdır. Böylece konuşan, dinleyenin ne anladığını öğrenir. Bireyler iç dünyalarına kapanıp kendi anlamları içine gömülerek monolog geliştirme yerine karşısındakiyle diyalog kurarak anlamlı ilişkiye girme olanağı bulmuş olurlar. Gürültü Anlam yeterli sembollerle açıklanamıyorsa kodlama sürecinde gürültü yaşanır. İletişim kanalındaki aksaklıklara kanal gürültüsü denir. İletişim Kuramamak Olanaksızdır. Aynı sosyal ortamda birbirlerini algılayan kişilerin iletişim kuramamaları olanaksızdır. Hiçbir şey yapmama dahi bir davranıştır ve anlamlı bir mesajdır. ETKİN İLETİŞİM KURAMAMA NEDENLERİ FİZİKİ : Zamansızlık, araya girmeler, teknik zorluklar, dağınık mekan, gürültü, uzaklık. PSİKOLOJİK : Karşısındakine tavır, konuya tavır, önyargılar, dikkat dağılması, beklentiler, hislerden korkma, seçici algılama, varsayımlar. SEMANTİK : Sözcükleri anlamamak, anlamını bilmemek, jargonlar DÜŞÜNSEL : Konuyu anlamamak, çelişkili mesajlar, konuşma arzusu, bilgi –ilgi eksikliği, eski deneyimler BİREYLER ARASI İLETİŞİM 1. SÖZLÜ... - Dil ile ( Ne söylediğiniz) - Dil ötesi( Nasıl söylediğiniz) 2. SÖZSÜZ... - Yüz ve beden ( Mimik ve jestler) - Dokunma - Mekan kullanımı - Araç ve semboller 3.SÖZLÜ VE / VEYA SÖZSÜZ - İstemli - İstemsiz BİREYLER ARASI İLETİŞİMDE ALGILAMANIN ÖNEMİ 1- TAVIR ve TUTUMLAR - Önyargılar - İsteyip-istememek - Beklentiler 2- DUYGUSAL DURUMLAR - Aşırı heyecan ve stres - Özel ilgi alanları - Ruhsal atmosfer 3- ORTAM 4- YAŞ- CİNSİYET “Taş ve sopalar kemiklerimi kırabilir fakat sözler kalbimi kırar.” R. Fulghum ETKİN İLETİŞİM İÇİN Konuşmadan Önce Konuşurken Konuşarak Anlaşmaya Çalışırken Eleştirilerde Bulunurken Dinlerken Dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. KONUŞMADAN ÖNCE Konuşmadan önce algılama süreci devreye girer. Algılama süreci kişilerin sahip oldukları değer yargıları amaç ve hedefleri, ihtiyaçları, içinde yetiştikleri kültürel ortam, bilgileri, hisleri, geçmişteki tecrübeleri hatta biyolojik ve fiziksel ortam gibi bir çok etmenler tarafından etkilenmektedir. Dolayısıyla aynı uyarı farklı kişiler tarafından değişik algılanmaktadır. KONUŞURKEN Ne söylemek istediğinizi tam olarak bilin. Mesajlarınızı basit ve açık seçik tutun Doğru dilbilgisi ve telaffuz kullanın. Ana fikri vermek için en etkin metot üzerinde odaklanın. Abartmalardan ve temelsiz genellemelerden kaçının. Konuştuğunuz kişilerin yüzüne bakın. Konunun anlaşılıp anlaşılmadığını değerlendirmek için sorular sorun. Emir dili yerine teşvik dilini kullanın. İnsanlar duymak istediklerini duyacaklarını unutmayın. Emretme Mecburen yapmak mı? Kim emir almaktan hoşlanır? İkaz Etme …..yapmayı unutma Bunları Söyleyin Önler, yatıştırır “Ve” “Bir daha ki sefere….,bundan böyle…” Davranışı düzeltir, yanlışı giderir Rica etmek İsteyerek yaptırır, Talimatları soru şeklinde ifade etmek size ne hissettirir? Sormak “Yarın yapacakların arasında …. var mı?” İletişim Ustası Olmak İçin Ne yapmalı? KIZMAYIN Kavga etmek, sinirlenmek, bağırmak size ne kazandırıyor? …………………. Ne kaybettiriyor? …………………… Kızmayın, empati yapın, empati düşmanlığı uyuma dönüştürür. GÜLDÜRÜN Problemleri, olumsuzlukları espri ve şaka ile karşılayın. Hangi durumlar (sıklıkla olan) sizi rahatsız ediyor, bunlara ne cevap vermelisiniz? ŞİKAYETLERİ YÖNETİN Dinleyin Özür dileyin Ne yapabilirsiniz düşünün. Eyleme geçin. Kabul etmek ve etkin dinleme tartışmayı sona erdirir. TARTIŞMAYIN Aynı dili, kültürü paylaşmak, aynı yorumu paylaşmak değildir. İnsanlar farklıdır. Farklı olan da yanlış değildir. Konuşmak zarar getirecekse susun, sessiz kalın. “Diplomat konuşmadan önce iki kere düşünen insandır.” “Kelimeler kuşlara benzerler, bir kez havalandıktan sonra yakalanmaları imkansızdır.” Rus Atasözü Soru Sormak; Öfkemizi geciktirir, bizi tepkiden alıkoyar. Bir şey söylemiş olursunuz. Temel konuyu ortaya koyar. Düşünme fırsatı sağlar. İyi bir taktik görevi görür EMPATİ YAPIN “Öfkenin en iyi ilacı geciktirmedir.” Seneca Eleştiriye soruyla cevap verin. Kavga etmeyin Gerekçe sıralamayın. Soru sorun ÇÖZÜM ÜRETİN “Hayır, yapamam, olmaz” demeyin Yapamayacağınızı değil, ne yapabileceğinizi vurgulayın. “Neden olamaz” açıklayın, Nasıl olacağını açıklayın. Yapılacak bir şey yok yerine; Yapabileceğim bir şey var Ne var, ne yok? Nasıl gidiyor? Kullanın. ÇATIŞMADAN KAÇININ ETKİN DİNLEYİN Sizi tam olarak dinleyen birisi için ne düşünüyorsunuz? Etkin Dinlemede Mesaj “Benim için şu an önemli olan sensin…” Çoğumuz söz sırasının bize gelmesini bekleriz, dinler gibi görünürken kendi söyleyeceklerimize yoğunlaşırız. Karşınızdakinin düşünceleri de en az sizinkiler kadar değerli ve önemlidir. ETKİN DİNLEME KURALLARI Karşınızdakine adı ile hitap edin. Dikkatinizi ona verin, ilginizi canlı tutun. Karşınızdakine bakın, yapmakta olduğunuz iş varsa bırakın. Göz teması kurun, kaşlarınızı kaldırın mimiklerinizi kullanın. Öne doğru eğilin, dikkat eder pozisyonu alın. Sözlerini kesmeyin bitirmesini bekleyin. Önce dinleyin, sonra konuşun. Nasıl anlattığıyla değil, ne anlatıyla ilgilenin. Anladığınızı başınızla ve mimiklerinizle gösterin. Zaman zaman belirli aralıklarla tekrar yapın Yazılı notlar alın Anlamadığınızı sorun, yorum yapmayın ÖNYARGISIZ OLUN Önyargı; mantığa dayalı olmayan bir görüş, kanıtlar dinlemeden verilmiş bir hüküm, ilk ne zaman oluştuğunu bilmediğimiz bir duygudur. Önyargılı olduklarınıza bir şans tanıyın. Kalbinizi ve mantığınızı insanlara kapatmayın. PROFESYONEL HİZMET VEREBİLMEK İÇİN Kılık kıyafetinizde temiz ve itinalı olun İşinizle ve çalıştığınız işletme ile gurur duyunuz Hastaları görmezlikten gelmeyiniz. Hastalara anında ilgi gösteriniz. Hastayı sıcak ve içten bir biçimde selamlayınız. Nazik olunuz. Etkin bir biçimde dinleyin Göz teması kurun Hastayı başınızdan savmayın. Öğrenci ve öğretmenlere özel oldukları duygusunu verin. ŞİKAYET KARŞILAMANIN SİHİRLİ FORMÜLÜ Teşekkür edin. Şikayetleri duyduğunuz için memnuniyetinizi belirtin. Hatalardan dolayı özür dileyin. Problem ile ilgili olarak hemen harekete geçeceğinizi belirtin. Hatayı hemen düzeltin. Aynı hatanın tekrar etmemesi için önlem alın. Müşterilerin ve çalışanların BEKLENTİLERİ İlgiyle karşılanmak İsteklerini bekletilmeden yerine getirilmesi Güler yüz görmektir. KURUMSAL İLETİŞİM İşletme : Önceden belirlenmiş amaçlara ulaşmak için hiyerarşik bir düzenek içinde yan yana gelmiş insanların oluşturduğu yapıların ortak adıdır. Bu yapı içindeki insanların işletmenin amaçları doğrultusunda gerçekleştirdikleri mesaj alışverişine örgütsel iletişim diyoruz. Kurumsal işbirliği %100 iletişimdir. Açık iletişim ve karşılıklı geri besleme ancak bir güven ortamında geliştirilebilir. İletişimsizlik belirsizlik, belirsizlik de korku yaratır. Korku, uygunsuz ve akla yatkın olmayan bilgilerin ortalıkta gezmesine, dedikodulara, sahte liderler türemesine ve verimliliğin düşmesine neden olur. İŞLETMELERDE İLETİŞİMİN AMAÇLARI 1- ÇALIŞANLARIN İŞLETMEYİ TANIMALARI Politika ve kararların duyurulması, hedef ve değerlerin anlaşılması. Çalışma düzeni anlatılması, görev tanımları ve rollerin, olanaklar ve hakların anlaşılması Amirim kim? Hedefler neler? Benim ekibim kim? Ekibimin hedefleri nelerdir? Bütün sistem içinde benim rolüm ne? 2- AİDİYET, MOTİVASYON VE GÜVENLİK SAĞLAMA İş güvenliği ile ilgili bilgileri, yeni teknoloji ve yöntemlerini duyurma Ödül ve öneri sistemleri hakkında bilgilendirme İşletmedeki olumlu gelişmelerin duyurulması Çalışanların şirketin amaç ve hedefleri doğrultusunda motive edilmesi 3- Halkla İlişkiler Toplum nezdinde saygı ve beğeni kazanmak ETKİN İLETİŞİM KURAMAMA NEDENLERİ İletişime zaman ayıramayacak kadar meşgul olmak. Duygularını gizlemek. Kendisi ile ilgili sorunu olmak Amirlere özenmek Açık iletişimden korkmak, rahatsız olmak. NASIL İLETİŞİM KURMALIYIZ? Güleryüzlü Doğru bilgi verin Kişilere saygı gösterin İyi dinleyin Asla utandırmayın Yardım etme fırsatı verin Fikir sorun, yardım isteyin Her bir katkının değerli olduğunu unutmayın Başka görüşleri içtenlikle ve ciddiyetle dinleyin Karakter ve kişilikle uğraşmayın yalnızca işi değerlendirin Başarıları mümkün hale getirin Hatalardan ders çıkarın ve bunu anlatın İŞLETMELERDE İLETİŞİMİ BOZAN 10 BÜYÜK GÜNAH Muğlak dil Tehdit etme Övme hataları Psikologculuk Konudan Kaçma Öğüt verme hataları Davranışı tanımlama Emir kipi kullanmak Bilgilerini Gizleme Alaycılık, Kinaye İLETİŞİM BOZUKLUĞUNUN YOL AÇTIĞI SORUNLAR Talimatların yanlış anlaşılmasından doğan hatalar Talimatlarla ilgili çok sık soru sorulması Hasta şikayetleri Bilgi akışında hatalar Söylentilerin çıkması İş yerinde kazaların artması Disiplin suçlarında artış İşe ilgisizlik Kararların geç uygulanması